Vừa qua, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và DP World, tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực logistics và thương mại, đã ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU). Thỏa thuận này đặt nền tảng cho sự hợp tác giữa hai bên nhằm nghiên cứu và phát triển Đề án “Khu thương mại tự do (FTZ) gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ”. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế biển của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mà còn khẳng định vai trò của DP World với tư cách là đối tác tư vấn chiến lược, góp phần định hình khu thương mại tự do đầu tiên của vùng Đông Nam Bộ

1. Lợi thế địa lý trên tuyến hàng hải quốc tế

Bà Rịa - Vũng Tàu có vị trí đặc biệt quan trọng khi nằm trên tuyến hàng hải huyết mạch nối châu Á - châu Âu và châu Á - châu Mỹ qua Biển Đông. Đây là một trong những tuyến vận tải biển nhộn nhịp nhất thế giới, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhờ lợi thế này, khu vực có tiềm năng trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa quốc tế, giúp giảm chi phí vận tải, rút ngắn thời gian luân chuyển hàng hóa và tăng tính cạnh tranh cho Việt Nam trên thị trường toàn cầu. Đặc biệt, việc phát triển khu thương mại tự do tại Cái Mép Hạ sẽ giúp tận dụng tối đa lợi thế của tuyến hàng hải chiến lược này

Cái Mép - Thị Vải là một trong những hệ thống cảng nước sâu quan trọng nhất Việt Nam, có khả năng tiếp nhận tàu container siêu lớn. Điều này giúp cảng có thể đón trực tiếp các tuyến tàu đi châu Mỹ và châu Âu mà không cần trung chuyển qua các cảng trung gian như Singapore hay Hong Kong. Bên cạnh đó, cụm cảng này còn có mạng lưới giao thông đa dạng, kết nối với các khu công nghiệp lớn tại TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương và nhiều tỉnh thành khác.

Vị trí chiến lược và tiềm năng phát triển: Cái Mép Hạ là khu vực được quy hoạch để trở thành trung tâm thương mại tự do đầu tiên của vùng Đông Nam Bộ, gắn liền với hệ thống cảng biển nước sâu Cái Mép - Thị Vải. Nhờ vị trí đắc địa, khu vực này có khả năng trở thành một đầu mối logistics quan trọng, giúp kết nối hàng hóa từ Việt Nam đến thị trường quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Bên cạnh lợi thế địa lý, Cái Mép Hạ còn được đánh giá cao nhờ cơ sở hạ tầng đang được đầu tư mạnh mẽ, bao gồm các tuyến giao thông liên vùng và hệ thống kho bãi hiện đại. Việc phát triển khu thương mại tự do tại đây sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam, đồng thời thu hút dòng vốn đầu tư lớn từ các doanh nghiệp trong và ngoài nước

2. Lợi ích của khu thương mại tự do tại Cái Mép Hạ

Việc UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và DP World kí kết biên bản ghi nhớ là bước đầu quan trọng trong việc thiết lập khu thương mại tự do tại Cái Mép Hạ. VIệc này sẽ mang lại nhiều lợi ích quan trọng, cả về mặt kinh tế lẫn chiến lược phát triển vùng

Trước tiên, khu thương mại tự do sẽ giúp tận dụng tối đa lợi thế cảng nước sâu, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, đặc biệt là với các thị trường lớn như Mỹ và châu Âu. Khi các doanh nghiệp có thể vận chuyển hàng hóa trực tiếp mà không cần trung chuyển qua nước thứ ba, chi phí logistics sẽ giảm đáng kể, giúp tăng khả năng cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam
Thứ hai, khu thương mại tự do sẽ là động lực thu hút đầu tư quốc tế, đặc biệt là từ các tập đoàn lớn trong lĩnh vực logistics, sản xuất và thương mại. Với những chính sách ưu đãi về thuế và thủ tục hành chính đơn giản, các doanh nghiệp nước ngoài có thể thiết lập trung tâm phân phối hoặc nhà máy lắp ráp ngay trong khu vực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương, tạo động lực phát triển kinh tế cả nước

Thứ ba, sự ra đời của khu thương mại tự do tại Cái Mép Hạ không chỉ tác động đến riêng Bà Rịa - Vũng Tàu mà còn tạo động lực phát triển cho cả vùng Đông Nam Bộ. Nhờ vào vị trí gần TP.HCM và các khu công nghiệp lớn của Đồng Nai, Bình Dương, khu vực này sẽ trở thành một trung tâm thương mại và logistics quan trọng, hỗ trợ mạnh mẽ cho chuỗi cung ứng trong nước và quốc tế

Ngoài ra, sự phát triển của khu vực này cũng sẽ kéo theo sự bùng nổ của các ngành dịch vụ liên quan, như vận tải, kho bãi, thương mại điện tử và tài chính. Đây sẽ là cơ hội để Bà Rịa - Vũng Tàu nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút nhân lực chất lượng cao và từng bước trở thành một trung tâm thương mại tầm cỡ khu vực.

3. Các công ty được hưởng lợi

Công ty Cổ phần Gemadept (GMD): Công ty Cổ phần Gemadept (GMD) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực cảng biển và logistics tại Việt Nam. Với Cảng Gemalink, cảng nước sâu lớn nhất cả nước nằm tại Cái Mép - Thị Vải, Gemadept đang sở hữu một vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng. 

Khi khu thương mại tự do tại Cái Mép Hạ đi vào hoạt động, vai trò của cảng Gemalink sẽ càng được củng cố do lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua khu vực này dự kiến sẽ tăng mạnh. Gemalink không chỉ đóng vai trò là một cửa ngõ quan trọng cho hàng hóa quốc tế mà còn có khả năng mở rộng và tối ưu hóa các dịch vụ logistics để phục vụ cho dòng chảy hàng hóa trong FTZ. Điều này giúp Gemadept có cơ hội đẩy mạnh các dịch vụ giá trị gia tăng như kho bãi, vận tải nội địa và quốc tế, cũng như các giải pháp logistics tích hợp.

Công ty Cổ phần Cảng Sài Gòn (SGP): Công ty Cổ phần Cảng Sài Gòn (SGP) có lợi thế lớn khi sở hữu cổ phần tại hai liên doanh cảng nước sâu quan trọng ở Cái Mép – Thị Vải:

•    CMIT (Cảng Quốc tế Cái Mép) – liên doanh với APM Terminals (thuộc tập đoàn vận tải biển Maersk).

•    SSIT (Cảng Quốc tế SSIT) – liên doanh với SSA Marine (tập đoàn vận hành cảng lớn của Mỹ).

Hai cảng này có khả năng tiếp nhận tàu siêu lớn, trực tiếp kết nối với các tuyến hàng hải đi Mỹ và châu Âu mà không cần trung chuyển qua cảng trung gian. Khi khu thương mại tự do (FTZ) tại Cái Mép Hạ đi vào hoạt động, lượng hàng hóa trung chuyển qua hai cảng này dự kiến sẽ tăng mạnh, giúp SGP hưởng lợi trực tiếp từ sự phát triển của khu vực

FTZ tại Cái Mép Hạ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa xuất nhập khẩu và trung chuyển, nhờ vào các ưu đãi về thuế quan, thủ tục hải quan đơn giản và môi trường kinh doanh thuận lợi. Điều này sẽ thúc đẩy nhiều doanh nghiệp quốc tế lựa chọn CMIT và SSIT làm điểm trung chuyển chính, giúp tăng lưu lượng container thông qua các cảng này

•    Tăng khối lượng hàng hóa trung chuyển quốc tế, đặc biệt là hàng hóa từ các nhà sản xuất lớn ở Đông Nam Á và Đông Á xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu.

•    Thu hút thêm các tuyến tàu lớn từ các hãng vận tải biển quốc tế nhờ lợi thế hạ tầng cảng nước sâu và vị trí chiến lược.

•    Tối ưu hóa công suất khai thác tại CMIT và SSIT, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm chi phí vận hành trên mỗi đơn vị hàng hóa.

Ngoài các công ty trực tiếp sở hữu và khai thác cảng biển, một số doanh nghiệp trong lĩnh vực vận tải, logistics và kho bãi cũng sẽ hưởng lợi từ sự phát triển của khu thương mại tự do Cái Mép Hạ. Những doanh nghiệp này có thể không sở hữu cảng biển, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa và dịch vụ hỗ trợ.

Công ty Cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (HAH): là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực vận tải container nội địa và quốc tế, đồng thời cung cấp dịch vụ xếp dỡ container tại các cảng lớn.

Khi lưu lượng hàng hóa qua Cái Mép – Thị Vải gia tăng, nhu cầu vận chuyển container từ cảng đến các khu công nghiệp và trung tâm tiêu thụ nội địa sẽ tăng mạnh, giúp HAH mở rộng hoạt động

Hoàng Tôn