Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề, nơi kỳ vọng, thể chế và dòng vốn hội tụ. Quy mô vốn hóa hiện tại vượt trên mức 70% GDP, trong khi mục tiêu Chính phủ đặt ra đến năm 2030 là đạt 120% GDP. Đây không chỉ là con số mang tính tham vọng mà còn là chiến lược tái cấu trúc thị trường tài chính nhằm giảm dần sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng ngắn hạn, mở rộng các kênh dẫn vốn trung và dài hạn.

Theo ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ tại Hội thảo “Nâng hạng thị trường chứng khoán, mở rộng kênh huy động vốn cho nền kinh tế”, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc. Hiện nay, có hơn 10 triệu nhà đầu tư tham gia vào TTCK Việt Nam. Thanh khoản của TTCK Việt Nam đang ở mức cao nhất khu vực.

Tính đến ngày 21/7/2025, chỉ số VNIndex đạt 1.485,05 điểm, tăng 17,2% so với cuối năm 2024. Quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu 3 sàn HOSE, HNX và UPCOM đạt 8.214,67 nghìn tỉ đồng (328,5 tỉ USD), tương đương 71,4% GDP ước tính năm 2024.

Điều này cho thấy đầu tư chứng khoán đang dần khẳng định vai trò là một kênh đầu tư quan trọng và ngày càng thu hút sự tham gia rộng rãi từ công chúng. Song song, thị trường trái phiếu cũng tăng trưởng mạnh, với giá trị niêm yết cuối tháng 6/2025 đạt 2.503 nghìn tỉ đồng (100 tỉ USD), chiếm 21,7% GDP.

Những con số trên cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ là kênh đầu tư phổ biến mà còn là kênh huy động vốn trung - dài hạn ngày càng hiệu quả cho nền kinh tế, bên cạnh vai trò truyền thống của hệ thống ngân hàng thương mại.

Tuy nhiên, đằng sau sự sôi động vẫn tồn tại những nghịch lý. Tại Diễn đàn Hoạch định Tài chính cá nhân, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia chỉ ra rằng, dòng vốn cá nhân có xu hướng dịch chuyển từ ngân hàng sang chứng khoán nhưng lượng vốn huy động thực tế lại rất khiêm tốn.

Theo tính toán, vốn từ chứng khoán chỉ chiếm hơn 3% tổng vốn cung ứng cho nền kinh tế năm 2024 và giảm xuống dưới 1% trong 6 tháng đầu năm 2025. Con số này phản ánh chức năng huy động vốn của thị trường vẫn chưa được phát huy đúng mức, khi phần lớn dòng tiền vẫn xoay quanh đầu cơ, lướt sóng thay vì chảy vào sản xuất kinh doanh.

TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, điều quan trọng đặt ra là làm thế nào để thị trường chứng khoán thực sự trở thành kênh cung cấp vốn cho sản xuất kinh doanh thay vì chỉ thiên về đầu cơ, lướt sóng.

Để khắc phục những hạn chế trên, các chuyên gia cho rằng cần nâng cao chất lượng doanh nghiệp niêm yết, cải thiện độ sâu thị trường và thúc đẩy sự gắn kết giữa chứng khoán với khu vực sản xuất kinh doanh. Một hệ thống thị trường vốn cân bằng giữa cổ phiếu, trái phiếu và tín dụng ngân hàng sẽ là điều kiện tất yếu để Việt Nam phát triển theo hướng đổi mới sáng tạo, tự chủ và bền vững.

Đồng thời, việc nâng hạng TTCK và cải thiện tín nhiệm quốc gia lên mức Investment Grade theo chuẩn S&P, Moody’s và Fitch là hai mục tiêu chiến lược. Nếu đạt được, Việt Nam sẽ mở rộng cửa đón dòng vốn tổ chức thụ động và chủ động toàn cầu.

Trong dài hạn, TTCK cần được định vị không chỉ là công cụ tài chính, mà còn là cơ chế phân bổ vốn thông minh, lựa chọn doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh, thúc đẩy minh bạch thông tin và nâng cao kỷ luật quản trị. Khi trở thành “tấm gương phản chiếu” trung thực của nền kinh tế, chứng khoán sẽ góp phần kiến tạo một môi trường kinh doanh lành mạnh, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Có thể nói, TTCK Việt Nam đã đi một chặng đường dài từ vị thế “kênh phụ” trở thành một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế. Với sự chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, cải cách thể chế kiên định cùng việc từng bước tháo gỡ các nghịch lý hiện hữu, thị trường hoàn toàn có thể trở thành động lực trung tâm cho tăng trưởng.

Link gốc