Trong đầu tư, điều quan trọng nhất với mỗi kênh tài sản là niềm tin và kỳ vọng. Đây là hai yếu tố đảm bảo cho sự bền vững và tăng trưởng chắc chắn trong tương lai với các tài sản, đặc biệt là chứng khoán.

Đối với thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam, sự kiện được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp trong kỳ Review tháng 9/2025 vừa khẳng định những nỗ lực sau gần thập niên cố gắng của cơ quan quản lý, và quan trọng hơn cả là củng cố niềm tin và kỳ vọng của nhà đầu tư.

Theo đánh giá của chuyên gia tài chính Huỳnh Hoàng Phương, cột mốc nâng hạng là cơ sở quan trọng để TTCK Việt Nam hướng tới chu kỳ phát triển mới với nhiều triển vọng và thách thức.

Ông kỳ vọng thế nào vào chu kỳ phát triển mới của thị trường chứng khoán Việt Nam sau nâng hạng?

Ông Huỳnh Hoàng Phương: Chu kỳ mới của thị trường chứng khoán chắc chắn không chỉ dựa vào câu chuyện nâng hạng. Ở góc độ tổng quan, nâng hạng là bước khởi đầu. Bên cạnh nâng hạng, chúng ta phải kể đến câu chuyện phát triển kinh tế tư nhân, tăng trưởng kinh tế trong nước, lộ trình phát triển TTCK Việt Nam đến năm 2030… Chu kỳ mới của TTCK Việt Nam đem đến nhiều kỳ vọng.

Thứ nhất, đó là kỳ vọng một thị trường tài chính minh bạch hơn. Với việc được nâng hạng và duy trì mức hạng hiện tại, cơ quan quản lý sẽ yêu cầu các tiêu chuẩn cao hơn về công bố thông tin, báo cáo tài chính (BCTC) theo tiêu chuẩn IFRS để nâng tính minh bạch… Sự minh bạch sẽ giúp tránh những rủi ro không đáng có khi đầu tư.

Thứ hai, nâng hạng mở đầu cho chu kỳ thay đổi cấu trúc nhà đầu tư trên TTCK. Sau một thời gian khối ngoại bán ròng, cơ cấu sở hữu của nhà đầu tư cá nhân chiếm 85-90% giá trị giao dịch, và chiếm 99% tỷ lệ sở hữu tài khoản. Với sự kiện nâng hạng, tôi kỳ vọng vào sự gia tăng cả về chất và lượng của nhà đầu tư tổ chức, quỹ đầu tư. Điều này sẽ giúp thị trường ổn định hơn, bền vững hơn.

Thứ ba, sự minh bạch là cơ sở để phát triển hàng hóa trên thị trường. Sau nâng hạng, giới phân tích dự đoán thị trường sẽ hút dòng vốn ngoại hơn, thanh khoản thị trường cao hơn. Kết hợp với yếu tố nâng hạng, tôi kỳ vọng vào câu chuyện doanh nghiệp đẩy mạnh IPO và niêm yết, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước. Đây là yếu tố quan trọng để cơ cấu doanh nghiệp niêm yết trên TTCK có sự đa dạng ngành nghề hơn.

Thứ tư, nâng hạng cũng là bước đầu cho các sản phẩm tài chính như hợp đồng tương lai VN100, hay các sản phẩm đang nghiên cứu như phái sinh vàng, trái phiếu xanh, đẩy mạnh các mã trái phiếu quốc tế… Đây là bước đầu cho cả một chu trình kế tiếp.

Rõ ràng, trong giai đoạn mới, thị trường được kỳ vọng sẽ bền vững với các sản phẩm hàng hóa chất lượng, cấu trúc thị trường tốt hơn… Như thế, vai trò của thị trường vốn sau nâng hạng sẽ ngày càng được chú ý không những của cơ quan chức năng, mà còn có cả nhà đầu tư mới. Tóm lại, TTCK chắc chắn sẽ phát triển tốt hơn giai đoạn trước.

Từ trước và sau nâng hạng, Chính phủ, Bộ Tài chính và UBCKNN đã liên tục công bố hàng loạt chính sách quan trọng (như Luật số 56/2024/QH, Nghị định 245/2025/NĐ-CP, Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán, cùng Đề án tái cấu trúc nhà đầu tư...), ông đánh giá thế nào về những nỗ lực của cơ quan quản lý?

Ông Huỳnh Hoàng Phương: Trước kỳ Review tháng 9 của FTSE Russell, Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cùng các bộ ban ngành đã có những động thái nhanh chóng và quyết liệt nhằm làm tăng xác suất nâng hạng. Đây là điều cần thiết để chúng ta có thể nâng hạng thành công. Bên cạnh các mục tiêu ngắn hạn, cơ quan quản lý còn có những hành động đáng chú ý để giải quyết câu chuyện trung và dài hạn của thị trường vốn Việt Nam.

Đây là những động thái cấp thiết để xây dựng thị trường vốn Việt Nam bền vững. Bởi, tỷ lệ GDP/tín dụng của Việt Nam hiện đạt khoảng 134% và ước tính tỷ lệ này đến cuối năm 2025 đạt 140%. Còn công ty xếp hạng tín nhiệm FiinRatings ước tính tỷ lệ này đạt 160% trong năm nay.

Theo cảnh báo của cơ quan quốc tế, tỷ lệ này không bền vững và có thể gây rủi ro trong tương lai. Rõ ràng, với mục tiêu tăng trưởng GDP trong 5 năm tới đạt 2 chữ số, thúc đẩy kinh tế tư nhân là một trong các động lực quan trọng. Ở đây tôi hiểu để trở thành một động lực, các doanh nghiệp tư nhân sẽ cần vốn đầu tư rất lớn để mở rộng sản xuất kinh doanh… Việc đầu tư rõ ràng rất cần vốn nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng trong tương lai.

Nếu chỉ dựa vào mỗi tín dụng ngân hàng thì mức tỷ lệ GDP/tín dụng sẽ rất cao và gây rủi ro cho hệ thống trong tương lai. Vì vậy, việc phát triển một thị trường vốn minh bạch, bền vững là rất cần thiết. Đây là mục tiêu chúng ta phải đạt được và cũng là lý do cơ quan quản lý có những hành động rất nhanh chóng và quyết liệt.

Từ cuối năm 2023, Chính phủ đã ra Quyết định 1726 phát triển TTCK đến năm 2030 và đặt mục tiêu quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 100% GDP vào năm 2025 và đạt 120% GDP vào năm 2030. Để như vậy, thị trường cần phát triển cả chiều rộng và chiều sâu, nghĩa là cần thêm các doanh nghiệp niêm yết, nhiều sản phẩm tài chính và tăng niềm tin của nhà đầu tư trên TTCK.

Người ta hay nói nhiều lợi ích từ nâng hạng, song rõ ràng thách thức và lợi ích luôn có sự song hành với nhau?

Ông Huỳnh Hoàng Phương: Tôi nghĩ bất cứ sự phát triển nào cũng có cơ hội và thách thức đi kèm. Nâng hạng rõ ràng cũng đem đến nhiều thách thức. Chúng ta đã nói rất nhiều rằng tiêu chuẩn mới nổi thứ cấp (secondary emerging) của FTSE Russell không phải mục tiêu cuối cùng, mới nổi tiên tiến (advanced emerging) và MSCI mới là những đích đến cao hơn.

Trong đó, nâng hạng theo tiêu chuẩn MSCI được kỳ vọng sẽ giúp thay đổi các vấn đề trên TTCK Việt Nam do MSCI có những tiêu chuẩn khắt khe hơn về tính minh bạch, cũng như giúp chúng ta hút nhiều vốn nước ngoài hơn.

Tuy nhiên, như đã nói, thách thức và cơ hội cũng song hành với nhau. Các doanh nghiệp niêm yết sẽ gặp khó khăn trong việc chuyển đổi khi phải đáp ứng tiêu chuẩn cao hơn trong việc công bố thông tin, nâng cao chất lượng báo cáo tài chính, báo cáo thường niên… Dù có sự cải thiện, song cũng cần phải nhìn nhận rằng chất lượng công bố thông tin của doanh nghiệp Smallcap (vốn hóa nhỏ) vẫn rất kém.

Ngoài ra, nhiều nhà đầu tư lo lắng khi Việt Nam ra biển lớn sẽ cần phải cạnh tranh các doanh nghiệp trong rổ Emerging market (EM). Thực tế, mức độ cạnh tranh của Việt Nam sẽ phản ánh qua tỷ trọng của TTCK Việt Nam trong rổ chỉ số này. Tôi nghĩ, câu chuyện ở đây nếu chúng ta có nhiều doanh nghiệp chất lượng tốt, ngành hàng tăng trưởng tốt trong tương lai thì thách thức sẽ là cơ hội, chúng ta có thể được phân bổ tỷ trọng nhiều hơn trong rổ EM.

Khối ngoại vẫn đang bán ròng rất mạnh trên TTCK Việt Nam, liệu nâng hạng sẽ là chất xúc tác giúp nhà đầu tư nước ngoài sớm mua ròng trở lại trên TTCK Việt Nam?

Ông Huỳnh Hoàng Phương: Có thể kỳ vọng điều này, song khó ước tính được thời điểm chính xác khối ngoại mua ròng trở lại. NĐTNN đã bán ròng mạnh trong cả năm 2025, không chỉ ở Việt Nam mà cả khu vực Đông Nam Á. Chúng ta cũng thấy SK Group đã bán ra cổ phiếu VIC, MSN. Ngoài ra, các nhà đầu tư từ Trung Quốc và Đài Loan cũng bán nhiều cổ phiếu Việt Nam. Dòng vốn này vài năm qua đã rút ra khá nhiều khỏi TTCK Việt Nam song khó ước tính rằng liệu họ đã rút hoàn toàn hay chưa.

Chúng ta kỳ vọng dòng vốn ngoại từ quỹ chủ động, thụ động, song phải chờ xong kỳ Review tháng 3/2026 khi FTSE công bố kế hoạch phân bổ tỷ trọng, danh sách cổ phiếu dự kiến phân bổ. Lúc đó, mới có thể kỳ vọng vào sự tham gia của NĐTNN một cách rõ nét.

Trước vận hội mới của TTCK Việt Nam, ông có lời khuyên gì với nhà đầu tư?

Ông Huỳnh Hoàng Phương: Đa số nhà đầu tư cá nhân Việt Nam ưa chuộng việc giao dịch lướt sóng (hay còn gọi là “trading”). Thậm chí, nhiều người trading để thỏa mãn cảm xúc và tìm cảm giác hưng phấn hơn là đầu tư.

Nhà đầu tư nên giảm tần suất trading để nhìn lại và đánh giá hiệu quả đầu tư, cũng như có chiến lược đầu tư rõ ràng trong tương lai. Điều này mới thực sự giúp nhà đầu tư đạt hiệu quả lâu dài trên TTCK.

Bên cạnh đó, khi được nâng hạng, chứng khoán sẽ ngày càng trở thành một lớp tài sản minh bạch, với triển vọng gắn liền với sự tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam. 5 năm tới, tôi dự đoán chứng khoán sẽ là phân lớp tài sản hấp dẫn, đặc biệt với thế hệ người trẻ tuổi – những người không có khả năng tham gia đầu tư bất động sản.

Do đó, những nhà đầu tư F0 khi mới gia nhập thị trường cần nâng cao kiến thức và trải nghiệm để chứng khoán có thể làm đúng vai trò của một phân lớp tài sản.

Xin trân trọng cảm ơn!

HUY NGỌC

Link gốc