Trong bối cảnh VN-Index liên tục bứt phá và mặt bằng lãi suất duy trì ở mức thấp, một làn sóng huy động vốn mạnh mẽ đang lan tỏa trên thị trường.
Đua nhau tăng vốn, lên sàn
Tiếp nối đà hưng phấn từ tháng 7, VN-Index trong tháng 8 tiếp tục bứt phá với mức tăng 11,96%, ghi nhận tháng tăng mạnh nhất trong hơn 90 tháng qua, cũng là mức tăng tuyệt đối lớn nhất kể từ tháng 1-2017. Tính từ đầu năm đến nay, chỉ số này đã tăng 32,8%, vượt xa tổng thành quả của cả năm 2023 và 2024 cộng lại.
Trong bức tranh chung đi lên về điểm số và thanh khoản, đi cùng sự thuận lợi từ mặt bằng lãi suất đang ở mức thấp, thị trường chứng khoán Việt Nam đang chứng kiến một làn sóng tăng vốn mạnh mẽ và lan rộng. Các doanh nghiệp đang tranh thủ tìm cách hút thêm tiền sau giai đoạn khủng hoảng thanh khoản và lãi suất cao.
Công ty Cổ phần Vinpearl (Mã chứng khoán: VPL) chính thức niêm yết trở lại từ giữa tháng 5. Nguồn: HSX.
Dễ thấy nhất là nhóm các công ty tranh thủ đẩy mạnh phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO). Theo báo cáo cập nhật thông tin, Công ty chứng khoán TCBS cho biết tổng giá trị đăng ký mua cổ phiếu IPO đạt hơn 27.000 tỉ đồng, số lượng cổ phiếu đăng ký mua cao hơn 2,5 lần so với số lượng chào bán, cũng như nhận sự quan tâm của các định chế quỹ đầu tư quốc tế.
Theo sau TCBS, Công ty Chứng khoán VPBank cũng đang chuẩn bị IPO với kế hoạch huy động khoảng 170 triệu đô, tương đương 25% cổ phần. Bất ngờ hơn là một số doanh nghiệp trong hệ sinh thái cũng công bố sẽ IPO, chẳng hạn như Công ty Hạ tầng Gelex, C.P Việt Nam, Highlands Coffee, hay Bách Hóa Xanh của Thế giới Di động cũng công bố dần thông tin.
Với sức tăng của thị trường và dòng tiền vào nhiều như hiện nay, có lẽ giới chủ doanh nghiệp đang cố gắng tận dụng nhịp tăng này của thị trường để đưa thêm hàng hóa lên sàn. Trước đó đã có thương hiệu "cầm đồ" F88, hoạt động trong lĩnh vực tài chính cá nhân, hay Vinpearl, công ty con của Vingroup, lên sàn niêm yết.
Không chỉ có IPO, còn có nhiều công ty khác từ các ngành bất động sản, chứng khoán, điện lực, đặc biệt là ngân hàng… cũng đang triển khai kế hoạch tăng vốn điều lệ qua phát hành cổ phần, trả cổ tức bằng cổ phiếu, hoặc phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu trong năm 2025.
Nổi bật trong nhóm này vẫn là các ngân hàng thương mại, vốn là người chơi chủ lực trên thị trường hiện nay khi vừa là nơi tập trung vốn (tiền gửi từ dân cư, huy động từ trái phiếu doanh nghiệp), vừa là nơi phân phối tiền đến các doanh nghiệp.
Trong diễn biến gần đây, Chính phủ tiếp tục nhắc đến việc tăng vốn của nhóm big 4, gồm các ông lớn Vietcombank, BIDV, VietinBank và cả ngân hàng chưa niêm yết là Agribank, vốn có kế hoạch tăng vốn nhưng chưa có hoạt động cụ thể tiếp theo.
Trong khi đó, các ngân hàng thương mại quy mô nhỏ lại đang đẩy nhanh kế hoạch tăng vốn, chẳng hạn như Ngân hàng Kiên Long lên kế hoạch trả cổ tức bằng cổ phiếu lên đến 60%, tăng vốn từ 3.652 tỉ đồng lên 5.822 tỉ đồng. Ngân hàng An Bình công bố Nghị quyết đại hội cổ đông, thông qua phương án tăng vốn điều lệ từ 10.350 tỉ đồng lên 13.973 tỉ đồng, tương ứng tăng 35%.
Ở lĩnh vực bất động sản, hoạt động gọi vốn cũng nhộn nhịp không kém. Chẳng hạn, như Công ty cổ phần đầu tư phát triển xây dựng DIC (mã DIG) khởi động lại kế hoạch chào bán 150 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, Tập đoàn Đất Xanh dự kiến phát hành riêng lẻ hơn 93 triệu cổ phiếu.
Không chỉ phát hành thêm để lấy vốn thực hiện các dự án, nhiều công ty cũng tăng tốc phát hành trả nợ. Chẳng hạn như tập đoàn Novaland (NVL) dự kiến phát hành hơn 320 triệu cổ phiếu để hoán đổi nợ hơn 8.700 tỉ đồng và hàng trăm triệu cổ phiếu với giá phát hành khác nhau. Tương tự, Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai (HAG) cũng sẽ phát hành 210 triệu cổ phiếu để hoán đổi khoản nợ 2.520 tỉ đồng.
Không chỉ cổ phiếu, thị trường trái phiếu cũng có những chuyển động tích cực hơn trong tháng 8 vừa qua. Theo số liệu của VIS Ratings, lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 8 đạt 58.600 tỉ đồng, tăng 42% so với tháng trước. Trong 8 tháng đầu năm, tổng giá trị trái phiếu phát hành đạt lũy kế 373.000 tỉ đồng, tăng 45% so với cùng kỳ, tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao trong các tháng gần đây.
Tính riêng hoạt động phát hành ra công chúng cũng thiết lập kỷ lục lịch sử 47.800 tỉ đồng, tăng 30% so với cả năm 2024. Còn với hoạt động phát hành riêng lẻ, ghi nhận một trong những đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp bất động sản quy mô lớn nhất trong năm nay là Công ty Cổ phần Vinhomes (VHM) đã phát hành 15.000 tỉ đồng.
Theo dữ liệu Hiệp hội thị trường trái phiếu (VBMA), trong tháng 8, các doanh nghiệp đã mua lại 27.032 tỉ đồng trái phiếu trước hạn, tăng 70% so với cùng kỳ năm 2024. Trong 4 tháng còn lại của năm 2025, ước tính sẽ có khoảng 69.740 tỉ đồng trái phiếu đáo hạn, trong đó phần lớn là trái phiếu bất động sản (khoảng 49%).
“Bắt sóng” tăng trưởng
Theo ông Lê Hồng Khang, Giám đốc Phân tích đơn vị xếp hạng tín nhiệm FiinRatings, việc thị trường liên tục lập đỉnh mới và quy mô thanh khoản trong thời gian qua là môi trường lý tưởng để các doanh nghiệp thực hiện kế hoạch chung cũng như đẩy mạnh hoạt động huy động vốn. Thực tế cũng cho thấy các doanh nghiệp Việt Nam đang đẩy mạnh triển khai các hoạt động huy động vốn cụ thể cả trên thị trường cổ phiếu và trên thị trường vốn nợ.
Thống kê của FiinRatings cho biết các doanh nghiệp niêm yết có kế hoạch huy động 198.700 tỉ đồng trong năm 2025. Con số thực hiện được trong 7 tháng đầu năm là khoảng 56.200 tỉ đồng.
Như vậy, khoảng 5,4 tỉ đô la dự kiến còn lại sẽ phải tăng tốc huy động vào cuối năm. Trong đó, các ngân hàng thương mại là dự kiến lên tới 2,3 tỉ đô. Tương tự là thị trường trái phiếu doanh nghiệp, các ngân hàng đã huy động khoảng 200.000 tỉ đồng và dự kiến sẽ tiếp tục huy động thêm 112.000 tỉ đồng trong giai đoạn còn lại của năm.
Thị trường thuận lợi hơn cũng là bối cảnh để các doanh nghiệp tranh thủ niêm yết. Trong báo cáo hồi đầu năm, Dragon Capital cũng điểm tên những thương vụ trong giai đoạn tiếp theo, Ước tính quy mô IPO có thể đạt khoảng 47,5 tỉ đô trong giai đoạn ba năm tới, với nhiều tên tuổi đầu ngành ở nhiều lĩnh vực như tiêu dùng, tài chính cho đến sản xuất, dịch vụ.
Bên cạnh nhu cầu vốn cho doanh nghiệp, việc đẩy mạnh xây dựng hạ tầng trong giai đoạn 2025-2030 cũng đòi hỏi nguồn vốn lớn. Trong năm 2025, kế hoạch chi tiêu hạ tầng được phê duyệt là 32,2 tỉ đô, tăng 20% so với năm 2024, tương đương khoảng 7% GDP, cao hơn chỉ tiêu 6% trước đó, theo World Bank. Các lĩnh vực phát triển hạ tầng chính bao gồm giao thông vận tải và năng lượng, chiếm đến trên 80% kế hoạch đầu tư công.
Nhìn chung, động thái tăng vốn này không chỉ cho thấy doanh nghiệp đang cố gắng bắt nhịp với dòng tiền, mà còn đặt kỳ vọng vào sự thay đổi về triển vọng kinh doanh và bước chuyển của thị trường vào chu kỳ vĩ mô mới, được thúc đẩy bởi kỳ vọng nâng hạng thị trường và mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao.
Thực tế cũng cho thấy tăng trưởng tín dụng năm nay cao hơn hẳn so với mọi năm, cho thấy một dòng tiền đáng kể đang đổ vào thị trường. Tuy nhiên, để dòng tiền cân đối và tạo ra tăng trưởng thực sự thì lại là câu chuyện khác. Trong khi dòng tiền nội tiếp tục đổ vào chứng khoán từ cá nhân và tổ chức, nhóm các nhà đầu tư nước ngoài vẫn liên tục rút ròng và lập những kỷ lục rút ròng mới.
Cuộc đua huy động vốn hiện có thể xem là “bắt sóng tăng trưởng”, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan. Chẳng hạn vấn đề đầu tiên là hệ quả lạm phát, đẩy giá tài sản lên cao khi liên tục bơm tiền. Với doanh nghiệp, đó là thách thức quản trị nguồn vốn.
Điều này nghĩa là thị trường cần phải có sự đổi mới thực sự về chất lượng chứ không chỉ gọi vốn theo kiểu “cơ học”, không thể như giai đoạn trước đây khi mà dòng tiền đi vào rồi đi ra. Doanh nghiệp thì mãi không lớn, dự án còn dang dở, chỉ số VN-Index thì bao nhiêu năm vẫn loay hoay mốc 1.200 điểm như đã nhắc đến nhiều trong giai đoạn trước đây.
