“ Năm 2025 - sản lượng c&#224; ph&#234; Brazil giảm mạnh” Tr&#234;n tay b&#225;c Hai l&#224; tờ b&#225;o c&#242;n thơm m&#249;i mực 

— T&#237;n n&#224;y, rốt cuộc v&#236; sao arabica lại cứ l&#234;n xuống vậy, năm nhiều năm &#237;t cứ đều như thế?
— C&#225;i vụ “ off year” ấy l&#224; sao &#244;ng nhỉ ? C&#224; ph&#234; m&#224; cũng nghỉ ph&#233;p &#224; ?

&#212;ng T&#237;n trầm ng&#226;m nh&#236;n mặt b&#224;n:  
— H&#244;m trước, t&#244;i nghe c&#225;c kỹ sư n&#244;ng nghiệp n&#243;i, nguồn gốc nằm ở bản chất của c&#226;y. Khi thu hoạch một vụ được m&#249;a, arabica dốc hết nhựa sống để nu&#244;i ch&#249;m quả d&#224;y đặc. C&#226;y kh&#244;ng chỉ ti&#234;u hết ch&#250;t dưỡng chất dự trữ, m&#224; c&#242;n “rối loạn” c&#226;n bằng b&#234;n trong. Sau vụ thu hoạch ấy, c&#225;c c&#224;nh mới, mầm hoa… đều chậm ph&#225;t triển lại, c&#243; khi gần như kh&#244;ng ra hoa nổi.

B&#225;c Hai lắng nghe, gật g&#249;:  
— Tức l&#224;, c&#226;y kh&#244;ng nghỉ l&#224;… kiệt sức hẳn?

&#212;ng T&#237;n mỉm cười:  
— Đ&#250;ng thế. Arabica thi&#234;n về ra quả từng chu kỳ, ph&#225;t triển “tập trung”. Sau vụ rộ, c&#226;y “cạn pin”, phải d&#224;nh thời gian “bồi dưỡng” rễ, c&#224;nh, t&#237;ch lũy chất dự trữ mới. Đặc biệt, giai đoạn ph&#226;n h&#243;a mầm hoa lại rơi ngay v&#224;o l&#250;c c&#226;y yếu nhất, n&#234;n số hoa cho năm kế sau giảm mạnh, k&#233;o theo sản lượng xuống theo, đ&#243; l&#224; năm “off”. C&#226;y như một người vừa chạy marathon, cần thở hổn hển rồi mới gượng dậy tiếp.

B&#225;c Hai nh&#236;n thẳng v&#224;o vườn:  
— C&#242;n gặp hạn, thiếu ph&#226;n b&#243;n, s&#226;u bệnh nữa th&#236; đ&#250;ng l&#224; c&#226;y c&#224;ng xuống sức?
&#212;ng T&#237;n gật đầu:  
— Đ&#250;ng rồi. Đất trời m&#224; thuận h&#242;a, c&#226;y cũng hồi sức dễ hơn. Nhưng khổ nỗi, đ&#226;u chỉ m&#236;nh m&#236;nh chịu cảnh n&#224;y. Ở tận Bờ ra zil, c&#225;i xứ trồng arabica lớn nhất nh&#236; thế giới đ&#243;, người ta cũng chẳng bao giờ chắc ăn. Năm n&#224;o mưa nắng thuận, c&#226;y tu&#226;n quy luật, cứ một m&#249;a rộ rồi một m&#249;a nghỉ. Nhưng Bờ ra zil, dẫu v&#249;ng trồng rộng r&#227;i, kh&#237; hậu m&#225;t mẻ hơn xứ m&#236;nh, gần đ&#226;y cũng chẳng c&#242;n ổn định. Thỉnh thoảng lại sương gi&#225; đột ngột, hoặc hạn, hoặc mưa dầm bất chợt, l&#224;m c&#226;y arabica bị chệch nhịp, lắm năm c&#242;n mất m&#249;a nặng hơn cả m&#236;nh.

— Th&#224;nh thử, kh&#244;ng đ&#226;u gọi l&#224; “ổn định” m&#227;i được. Chỉ l&#224; b&#234;n ấy, diện t&#237;ch trồng c&#226;y arabica rộng lớn, khi thuận thiện th&#236; chu kỳ on-off r&#245;, c&#242;n tới l&#250;c thi&#234;n nhi&#234;n trở m&#236;nh cũng lao đao, chẳng giống lần n&#224;o trước. C&#242;n nh&#224; m&#236;nh – kh&#237; hậu thay đổi từng năm, từng v&#249;ng, th&#224;nh ra chu kỳ on-off đ&#244;i khi dịu, đ&#244;i khi rối, chỉ c&#243; người trồng l&#224; lu&#244;n phải để mắt tới c&#226;y m&#224; vun v&#233;n, chẳng d&#225;m lơi lỏng ch&#250;t n&#224;o.

B&#225;c Hai thở d&#224;i, gật đầu :  
— Rốt cuộc cũng chỉ l&#224; người với đất, c&#249;ng nhau dỗ d&#224;nh c&#225;i nết trời th&#244;i T&#237;n &#224;... 
Hai &#244;ng y&#234;n lặng, mỗi người một suy nghĩ, nghe kh&#243;i chiều bảng lảng tr&#234;n m&#225;i vườn v&#224; hiểu rằng cuộc đời cũng như c&#226;y c&#224; ph&#234;, lu&#244;n phải chấp nhận cả những đổi thay bất chợt m&#224; kh&#244;ng o&#225;n th&#225;n.

“ Năm 2025 - sản lượng cà phê Brazil giảm mạnh” Trên tay bác Hai là tờ báo còn thơm mùi mực 

— Tín này, rốt cuộc vì sao arabica lại cứ lên xuống vậy, năm nhiều năm ít cứ đều như thế?
— Cái vụ “ off year” ấy là sao ông nhỉ ? Cà phê mà cũng nghỉ phép à ?

Ông Tín trầm ngâm nhìn mặt bàn:  
— Hôm trước, tôi nghe các kỹ sư nông nghiệp nói, nguồn gốc nằm ở bản chất của cây. Khi thu hoạch một vụ được mùa, arabica dốc hết nhựa sống để nuôi chùm quả dày đặc. Cây không chỉ tiêu hết chút dưỡng chất dự trữ, mà còn “rối loạn” cân bằng bên trong. Sau vụ thu hoạch ấy, các cành mới, mầm hoa… đều chậm phát triển lại, có khi gần như không ra hoa nổi.

Bác Hai lắng nghe, gật gù:  
— Tức là, cây không nghỉ là… kiệt sức hẳn?

Ông Tín mỉm cười:  
— Đúng thế. Arabica thiên về ra quả từng chu kỳ, phát triển “tập trung”. Sau vụ rộ, cây “cạn pin”, phải dành thời gian “bồi dưỡng” rễ, cành, tích lũy chất dự trữ mới. Đặc biệt, giai đoạn phân hóa mầm hoa lại rơi ngay vào lúc cây yếu nhất, nên số hoa cho năm kế sau giảm mạnh, kéo theo sản lượng xuống theo, đó là năm “off”. Cây như một người vừa chạy marathon, cần thở hổn hển rồi mới gượng dậy tiếp.

Bác Hai nhìn thẳng vào vườn:  
— Còn gặp hạn, thiếu phân bón, sâu bệnh nữa thì đúng là cây càng xuống sức?
Ông Tín gật đầu:  
— Đúng rồi. Đất trời mà thuận hòa, cây cũng hồi sức dễ hơn. Nhưng khổ nỗi, đâu chỉ mình mình chịu cảnh này. Ở tận Bờ ra zil, cái xứ trồng arabica lớn nhất nhì thế giới đó, người ta cũng chẳng bao giờ chắc ăn. Năm nào mưa nắng thuận, cây tuân quy luật, cứ một mùa rộ rồi một mùa nghỉ. Nhưng Bờ ra zil, dẫu vùng trồng rộng rãi, khí hậu mát mẻ hơn xứ mình, gần đây cũng chẳng còn ổn định. Thỉnh thoảng lại sương giá đột ngột, hoặc hạn, hoặc mưa dầm bất chợt, làm cây arabica bị chệch nhịp, lắm năm còn mất mùa nặng hơn cả mình.

— Thành thử, không đâu gọi là “ổn định” mãi được. Chỉ là bên ấy, diện tích trồng cây arabica rộng lớn, khi thuận thiện thì chu kỳ on-off rõ, còn tới lúc thiên nhiên trở mình cũng lao đao, chẳng giống lần nào trước. Còn nhà mình – khí hậu thay đổi từng năm, từng vùng, thành ra chu kỳ on-off đôi khi dịu, đôi khi rối, chỉ có người trồng là luôn phải để mắt tới cây mà vun vén, chẳng dám lơi lỏng chút nào.

Bác Hai thở dài, gật đầu :  
— Rốt cuộc cũng chỉ là người với đất, cùng nhau dỗ dành cái nết trời thôi Tín à... 
Hai ông yên lặng, mỗi người một suy nghĩ, nghe khói chiều bảng lảng trên mái vườn và hiểu rằng cuộc đời cũng như cây cà phê, luôn phải chấp nhận cả những đổi thay bất chợt mà không oán thán.