Mỗi khi Ng&#226;n h&#224;ng Nh&#224; nước siết chặt t&#237;n dụng v&#224; tăng l&#227;i suất, họ kh&#244;ng chỉ đang &quot;ổn định kinh tế vĩ m&#244;&quot;. Họ đang tuy&#234;n chiến với một nh&#243;m cụ thể: những người tin rằng lướt s&#243;ng bất động sản l&#224; con đường l&#224;m gi&#224;u nhanh hơn lao động sản xuất.

Ở bề mặt, c&#226;u trả lời rất đơn giản, gần như nh&#224;m ch&#225;n. L&#227;i suất l&#224; “c&#225;i gi&#225; của việc vay tiền”, “ c&#225;i gi&#225; của đồng tiền”. Nếu b&#225;c gửi tiền v&#224;o ng&#226;n h&#224;ng, b&#225;c đang cho ng&#226;n h&#224;ng “vay” tiền của m&#236;nh, v&#224; họ trả cho b&#225;c một khoản l&#227;i suất b&#249; cho rủi ro, c&#225;c khoảng chi ph&#237; cơ hội v&#224; lạm ph&#225;t. Nếu b&#225;c vay tiền để mua nh&#224;, b&#225;c phải trả cho ng&#226;n h&#224;ng một khoản l&#227;i suất. N&#243; l&#224; c&#225;i gi&#225; của việc sử dụng nguồn vốn sớm hơn, l&#224; c&#226;n nhắc giữa trả tiền thu&#234; nh&#224; như trước hay trả l&#227;i suất ng&#226;n h&#224;ng c&#225;i n&#224;o lợi hại hơn.

“ Một trăm đồng ng&#224;y h&#244;m nay, c&#243; gi&#225; hơn một trăm đồng ng&#224;y h&#244;m sau”
- V&#236; ng&#224;y h&#244;m nay b&#225;c c&#243; thể d&#249;ng một trăm đồng đ&#243; đẻ ra tiền

Hầu hết mọi người, đều c&#243; một c&#226;u chuyện rất gọn g&#224;ng trong đầu về l&#227;i suất. C&#226;u chuyện đ&#243; diễn ra như thế n&#224;y: C&#243; những người tiết kiệm (như b&#225;c chẳng hạn, khi bỏ tiền v&#224;o ng&#226;n h&#224;ng) v&#224; c&#243; những người đi vay (như c&#225;c c&#244;ng ty muốn x&#226;y nh&#224; m&#225;y mới). L&#227;i suất, trong c&#226;u chuyện n&#224;y, đơn giản l&#224; c&#225;i gi&#225; c&#226;n bằng giữa cung (tiền tiết kiệm) v&#224; cầu (tiền vay). Nếu người ta gửi tiền tiết kiệm nhiều hơn, l&#227;i suất sẽ giảm. Nếu doanh nghiệp muốn vay nhiều hơn, l&#227;i suất sẽ tăng.

Đ&#243; l&#224; một m&#244; h&#236;nh đẹp đẽ, đơn giản v&#224; dễ hiểu. N&#243; cũng gần như ho&#224;n to&#224;n sai lầm khi &#225;p dụng cho một nền kinh tế hiện đại.

Trong thế giới thực, l&#227;i suất kh&#244;ng ho&#224;n to&#224;n l&#224; c&#225;i gi&#225; được quyết định bởi những người tiết kiệm v&#224; người đi vay. N&#243; l&#224; một c&#244;ng cụ ch&#237;nh s&#225;ch, được ấn định bởi một tổ chức gọi l&#224; ng&#226;n h&#224;ng trung ương.

Ở Mỹ, đ&#243; l&#224; Cục Dự trữ Li&#234;n bang (Fed). Ở Việt Nam, đ&#243; l&#224; Ng&#226;n h&#224;ng Nh&#224; nước. Những tổ chức n&#224;y kh&#244;ng ngồi đo&#225;n xem &quot;l&#227;i suất tự nhi&#234;n&quot; l&#224; bao nhi&#234;u. Họ nh&#236;n v&#224;o hai thứ: lạm ph&#225;t v&#224; việc l&#224;m. Nếu lạm ph&#225;t qu&#225; cao, họ sẽ tăng l&#227;i suất để l&#224;m nguội nền kinh tế. Nếu thất nghiệp qu&#225; cao v&#224; kinh tế &#236; ạch, họ sẽ hạ l&#227;i suất để k&#237;ch th&#237;ch hoạt động kinh tế.

Cụm từ m&#224; c&#225;c b&#225;c thường nghe tr&#234;n b&#225;o đ&#224;i“ L&#227;i suất điều h&#224;nh” bao gồm: “ L&#227;i suất t&#225;i chiết khấu, l&#227;i suất t&#225;i cấp vốn,..” v&#224; c&#225;c nghiệp vụ tr&#234;n thị trường mở OMO nhằm điều h&#224;nh l&#227;i suất li&#234;n ng&#226;n h&#224;ng ( l&#227;i suất giữa ng&#226;n h&#224;ng cho vay với nhau ) sau đ&#243; mới t&#225;c động l&#234;n khu vực người d&#226;n v&#224; doanh nghiệp.

Bằng c&#225;ch mua v&#224; b&#225;n t&#224;i sản ch&#237;nh phủ, họ c&#243; thể bơm th&#234;m hoặc h&#250;t bớt tiền ra khỏi hệ thống ng&#226;n h&#224;ng, khiến cho việc vay mượn giữa c&#225;c ng&#226;n h&#224;ng trở n&#234;n rẻ hơn hoặc đắt hơn. Mức l&#227;i suất ch&#237;nh s&#225;ch n&#224;y sau đ&#243; sẽ lan tỏa ra to&#224;n bộ nền kinh tế, ảnh hưởng đến l&#227;i suất thế chấp, l&#227;i suất cho vay mua &#244; t&#244;, v&#224; l&#227;i suất thẻ t&#237;n dụng của b&#225;c.

L&#227;i suất, n&#243;i một c&#225;ch thẳng thắn, l&#224; c&#225;i ch&#226;n phanh v&#224; ch&#226;n ga của nền kinh tế. Ng&#226;n h&#224;ng trung ương l&#224; người l&#225;i xe. Đ&#237;ch đến của người l&#225;i xe c&#243; thể tăng trưởng kinh tế hoặc kiềm chế lạm ph&#225;t, b&#236;nh ổn thị trường việc l&#224;m..

Vậy c&#226;u chuyện về những người tiết kiệm v&#224; những người đi vay th&#236; sao? N&#243; kh&#244;ng ho&#224;n to&#224;n v&#244; dụng, nhưng n&#243; m&#244; tả một nền kinh tế n&#244;ng nghiệp từ thế kỷ 19, chứ kh&#244;ng phải nền kinh tế t&#224;i ch&#237;nh h&#243;a phức tạp của thế kỷ 21. Trong thế giới của ch&#250;ng ta, tổng lượng tiết kiệm v&#224; đầu tư kh&#244;ng quyết định l&#227;i suất; đ&#250;ng hơn, l&#227;i suất (do ng&#226;n h&#224;ng trung ương ấn định) v&#224; t&#236;nh trạng chung của nền kinh tế sẽ quyết định tổng lượng tiết kiệm v&#224; đầu tư.

Nếu c&#243; h&#224;ng triệu người thất nghiệp v&#224; c&#225;c nh&#224; m&#225;y hoạt động dưới c&#244;ng suất, ch&#237;nh phủ c&#243; thể v&#224; n&#234;n chi ti&#234;u để đưa c&#225;c nguồn lực đ&#243; trở lại l&#224;m việc qua k&#234;nh đầu tư c&#244;ng. V&#224; ng&#226;n h&#224;ng trung ương, nếu họ l&#224;m đ&#250;ng c&#244;ng việc của m&#236;nh, sẽ giữ l&#227;i suất ở mức thấp để hỗ trợ sự phục hồi đ&#243;. L&#227;i suất sẽ chỉ tăng khi nền kinh tế n&#243;ng l&#234;n v&#224; khi lạm ph&#225;t trở th&#224;nh một mối đe dọa thực sự, đ&#243; l&#224; một dấu hiệu của sự th&#224;nh c&#244;ng, kh&#244;ng phải thất bại!

B&#225;c c&#243; nghe thấy c&#225;c nh&#224; b&#236;nh luận t&#224;i ch&#237;nh ca ngợi việc tăng l&#227;i suất l&#224; một h&#224;nh động &quot;c&#243; tr&#225;ch nhiệm&quot; để &quot;thưởng cho những người tiết kiệm&quot; sau khi đ&#227; đẩy lạm ph&#225;t l&#234;n qu&#225; cao ?

Tương tự, những lời k&#234;u ca về việc l&#227;i suất thấp &quot;trừng phạt người tiết kiệm&quot; thường l&#224; một c&#225;ch n&#243;i mỹ miều để đ&#242;i hỏi c&#225;c ch&#237;nh s&#225;ch c&#243; lợi cho giới chủ nợ ( những người nắm giữ tr&#225;i phiếu) v&#224; l&#224;m hại giới con nợ v&#224; cả những người lao động. V&#226;ng, l&#227;i suất thấp l&#224;m giảm thu nhập từ t&#224;i khoản tiền tiết kiệm của b&#225;c. Nhưng n&#243; cũng gi&#250;p c&#225;c gia đ&#236;nh trẻ mua được nh&#224;, gi&#250;p c&#225;c doanh nghiệp mở rộng v&#224; tuyển dụng th&#234;m c&#244;ng nh&#226;n. Một ch&#237;nh s&#225;ch kinh tế tốt l&#224; ch&#237;nh s&#225;ch tạo ra sự thịnh vượng chung, chứ kh&#244;ng phải bảo vệ lợi &#237;ch của một nh&#243;m nhỏ.

Cuối c&#249;ng, cuộc tranh luận n&#224;y kh&#244;ng thực sự về l&#227;i suất. N&#243; l&#224; về một c&#226;u hỏi cơ bản hơn nhiều: Nền kinh tế tồn tại để l&#224;m g&#236;?

C&#243; một trường ph&#225;i, thường được ủng hộ bởi những người đ&#227; c&#243; sẵn của cải, tin rằng nền kinh tế l&#224; một bảng điểm khổng lồ. Mục ti&#234;u của họ l&#224; tối đa h&#243;a c&#225;c con số tr&#234;n bảng: lợi nhuận của giới t&#224;i ch&#237;nh, sự ổn định của tỷ gi&#225;, v&#224; quan trọng nhất, lợi tức từ khối t&#224;i sản m&#224; họ đang nắm giữ. Theo logic đ&#243;, việc tăng l&#227;i suất, d&#249; g&#226;y đau đớn cho x&#227; hội, l&#224; một h&#224;nh động &quot;c&#243; tr&#225;ch nhiệm&quot; để bảo vệ những con số đ&#243;.

Nhưng c&#243; một c&#225;ch nh&#236;n kh&#225;c. Một c&#225;ch nh&#236;n cho rằng nền kinh tế kh&#244;ng phải l&#224; một tr&#242; chơi t&#237;nh điểm cho giới thượng lưu. N&#243; l&#224; một hệ thống được tạo ra để phục vụ con người. Mục ti&#234;u của n&#243; l&#224; tạo ra c&#244;ng việc tốt, những ng&#244;i nh&#224; m&#224; người d&#226;n c&#243; thể mua được, một x&#227; hội m&#224; ở đ&#243; lao động chăm chỉ thực sự mang lại một cuộc sống tử tế v&#224; an to&#224;n.

Từ g&#243;c nh&#236;n n&#224;y, một c&#244;ng cụ quyền lực như l&#227;i suất kh&#244;ng thể được đ&#225;nh gi&#225; chỉ bằng t&#225;c động của n&#243; l&#234;n lạm ph&#225;t hay tỷ gi&#225;. N&#243; phải được đ&#225;nh gi&#225; bằng t&#225;c động của n&#243; l&#234;n cuộc sống của h&#224;ng triệu người. N&#243; c&#243; đang gi&#250;p một gia đ&#236;nh trẻ mua được nh&#224; kh&#244;ng? N&#243; c&#243; đang gi&#250;p một doanh nghiệp nhỏ vay vốn để mở rộng kh&#244;ng? Hay n&#243; đang b&#243;p nghẹt những giấc mơ đ&#243; để l&#224;m gi&#224;u th&#234;m cho những người đ&#227; gi&#224;u sẵn?

V&#236; vậy, đừng để bị đ&#225;nh lừa. Quyết định siết chặt hay nới lỏng t&#237;n dụng kh&#244;ng phải l&#224; một b&#224;i to&#225;n kỹ thuật. Đ&#243; l&#224; một sự lựa chọn về c&#225;c gi&#225; trị. Đ&#243; l&#224; lời khẳng định về việc ch&#250;ng ta muốn x&#226;y dựng một nền kinh tế cho ai. V&#224; c&#226;u trả lời cho c&#226;u hỏi đ&#243; sẽ định h&#236;nh tương lai của cả một quốc gia.

Mỗi khi Ngân hàng Nhà nước siết chặt tín dụng và tăng lãi suất, họ không chỉ đang "ổn định kinh tế vĩ mô". Họ đang tuyên chiến với một nhóm cụ thể: những người tin rằng lướt sóng bất động sản là con đường làm giàu nhanh hơn lao động sản xuất.

Ở bề mặt, câu trả lời rất đơn giản, gần như nhàm chán. Lãi suất là “cái giá của việc vay tiền”, “ cái giá của đồng tiền”. Nếu bác gửi tiền vào ngân hàng, bác đang cho ngân hàng “vay” tiền của mình, và họ trả cho bác một khoản lãi suất bù cho rủi ro, các khoảng chi phí cơ hội và lạm phát. Nếu bác vay tiền để mua nhà, bác phải trả cho ngân hàng một khoản lãi suất. Nó là cái giá của việc sử dụng nguồn vốn sớm hơn, là cân nhắc giữa trả tiền thuê nhà như trước hay trả lãi suất ngân hàng cái nào lợi hại hơn.

“ Một trăm đồng ngày hôm nay, có giá hơn một trăm đồng ngày hôm sau”
- Vì ngày hôm nay bác có thể dùng một trăm đồng đó đẻ ra tiền

Hầu hết mọi người, đều có một câu chuyện rất gọn gàng trong đầu về lãi suất. Câu chuyện đó diễn ra như thế này: Có những người tiết kiệm (như bác chẳng hạn, khi bỏ tiền vào ngân hàng) và có những người đi vay (như các công ty muốn xây nhà máy mới). Lãi suất, trong câu chuyện này, đơn giản là cái giá cân bằng giữa cung (tiền tiết kiệm) và cầu (tiền vay). Nếu người ta gửi tiền tiết kiệm nhiều hơn, lãi suất sẽ giảm. Nếu doanh nghiệp muốn vay nhiều hơn, lãi suất sẽ tăng.

Đó là một mô hình đẹp đẽ, đơn giản và dễ hiểu. Nó cũng gần như hoàn toàn sai lầm khi áp dụng cho một nền kinh tế hiện đại.

Trong thế giới thực, lãi suất không hoàn toàn là cái giá được quyết định bởi những người tiết kiệm và người đi vay. Nó là một công cụ chính sách, được ấn định bởi một tổ chức gọi là ngân hàng trung ương.

Ở Mỹ, đó là Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Ở Việt Nam, đó là Ngân hàng Nhà nước. Những tổ chức này không ngồi đoán xem "lãi suất tự nhiên" là bao nhiêu. Họ nhìn vào hai thứ: lạm phát và việc làm. Nếu lạm phát quá cao, họ sẽ tăng lãi suất để làm nguội nền kinh tế. Nếu thất nghiệp quá cao và kinh tế ì ạch, họ sẽ hạ lãi suất để kích thích hoạt động kinh tế.

Cụm từ mà các bác thường nghe trên báo đài“ Lãi suất điều hành” bao gồm: “ Lãi suất tái chiết khấu, lãi suất tái cấp vốn,..” và các nghiệp vụ trên thị trường mở OMO nhằm điều hành lãi suất liên ngân hàng ( lãi suất giữa ngân hàng cho vay với nhau ) sau đó mới tác động lên khu vực người dân và doanh nghiệp.

Bằng cách mua và bán tài sản chính phủ, họ có thể bơm thêm hoặc hút bớt tiền ra khỏi hệ thống ngân hàng, khiến cho việc vay mượn giữa các ngân hàng trở nên rẻ hơn hoặc đắt hơn. Mức lãi suất chính sách này sau đó sẽ lan tỏa ra toàn bộ nền kinh tế, ảnh hưởng đến lãi suất thế chấp, lãi suất cho vay mua ô tô, và lãi suất thẻ tín dụng của bác.

Lãi suất, nói một cách thẳng thắn, là cái chân phanh và chân ga của nền kinh tế. Ngân hàng trung ương là người lái xe. Đích đến của người lái xe có thể tăng trưởng kinh tế hoặc kiềm chế lạm phát, bình ổn thị trường việc làm..

Vậy câu chuyện về những người tiết kiệm và những người đi vay thì sao? Nó không hoàn toàn vô dụng, nhưng nó mô tả một nền kinh tế nông nghiệp từ thế kỷ 19, chứ không phải nền kinh tế tài chính hóa phức tạp của thế kỷ 21. Trong thế giới của chúng ta, tổng lượng tiết kiệm và đầu tư không quyết định lãi suất; đúng hơn, lãi suất (do ngân hàng trung ương ấn định) và tình trạng chung của nền kinh tế sẽ quyết định tổng lượng tiết kiệm và đầu tư.

Nếu có hàng triệu người thất nghiệp và các nhà máy hoạt động dưới công suất, chính phủ có thể và nên chi tiêu để đưa các nguồn lực đó trở lại làm việc qua kênh đầu tư công. Và ngân hàng trung ương, nếu họ làm đúng công việc của mình, sẽ giữ lãi suất ở mức thấp để hỗ trợ sự phục hồi đó. Lãi suất sẽ chỉ tăng khi nền kinh tế nóng lên và khi lạm phát trở thành một mối đe dọa thực sự, đó là một dấu hiệu của sự thành công, không phải thất bại!

Bác có nghe thấy các nhà bình luận tài chính ca ngợi việc tăng lãi suất là một hành động "có trách nhiệm" để "thưởng cho những người tiết kiệm" sau khi đã đẩy lạm phát lên quá cao ?

Tương tự, những lời kêu ca về việc lãi suất thấp "trừng phạt người tiết kiệm" thường là một cách nói mỹ miều để đòi hỏi các chính sách có lợi cho giới chủ nợ ( những người nắm giữ trái phiếu) và làm hại giới con nợ và cả những người lao động. Vâng, lãi suất thấp làm giảm thu nhập từ tài khoản tiền tiết kiệm của bác. Nhưng nó cũng giúp các gia đình trẻ mua được nhà, giúp các doanh nghiệp mở rộng và tuyển dụng thêm công nhân. Một chính sách kinh tế tốt là chính sách tạo ra sự thịnh vượng chung, chứ không phải bảo vệ lợi ích của một nhóm nhỏ.

Cuối cùng, cuộc tranh luận này không thực sự về lãi suất. Nó là về một câu hỏi cơ bản hơn nhiều: Nền kinh tế tồn tại để làm gì?

Có một trường phái, thường được ủng hộ bởi những người đã có sẵn của cải, tin rằng nền kinh tế là một bảng điểm khổng lồ. Mục tiêu của họ là tối đa hóa các con số trên bảng: lợi nhuận của giới tài chính, sự ổn định của tỷ giá, và quan trọng nhất, lợi tức từ khối tài sản mà họ đang nắm giữ. Theo logic đó, việc tăng lãi suất, dù gây đau đớn cho xã hội, là một hành động "có trách nhiệm" để bảo vệ những con số đó.

Nhưng có một cách nhìn khác. Một cách nhìn cho rằng nền kinh tế không phải là một trò chơi tính điểm cho giới thượng lưu. Nó là một hệ thống được tạo ra để phục vụ con người. Mục tiêu của nó là tạo ra công việc tốt, những ngôi nhà mà người dân có thể mua được, một xã hội mà ở đó lao động chăm chỉ thực sự mang lại một cuộc sống tử tế và an toàn.

Từ góc nhìn này, một công cụ quyền lực như lãi suất không thể được đánh giá chỉ bằng tác động của nó lên lạm phát hay tỷ giá. Nó phải được đánh giá bằng tác động của nó lên cuộc sống của hàng triệu người. Nó có đang giúp một gia đình trẻ mua được nhà không? Nó có đang giúp một doanh nghiệp nhỏ vay vốn để mở rộng không? Hay nó đang bóp nghẹt những giấc mơ đó để làm giàu thêm cho những người đã giàu sẵn?

Vì vậy, đừng để bị đánh lừa. Quyết định siết chặt hay nới lỏng tín dụng không phải là một bài toán kỹ thuật. Đó là một sự lựa chọn về các giá trị. Đó là lời khẳng định về việc chúng ta muốn xây dựng một nền kinh tế cho ai. Và câu trả lời cho câu hỏi đó sẽ định hình tương lai của cả một quốc gia.

Kinh Tế Cafe

Ph&#226;n T&#237;ch Thị Trường C&#224; Ph&#234; – Tuần 3, Th&#225;ng 6/2025

T&#243;m tắt 

Thị trường c&#224; ph&#234; to&#224;n cầu bước v&#224;o giai đoạn điều chỉnh sau giai đoạn tăng gi&#225; kỷ lục trong nửa đầu năm. Sự kh&#225;c biệt r&#245; rệt giữa Arabica v&#224; Robusta, c&#249;ng với biến động nguồn cung – cầu theo v&#249;ng, khiến m&#244;i trường giao dịch tiềm ẩn nhiều rủi ro. C&#225;c yếu tố vĩ m&#244; như ch&#237;nh s&#225;ch thương mại Hoa Kỳ, chi ph&#237; logistics, v&#224; biến động tiền tệ khiến dự b&#225;o gi&#225; trở n&#234;n kh&#243; lường v&#224; gia tăng biến động.

Bối cảnh vĩ m&#244; to&#224;n cầu 

Dự b&#225;o của World Bank cho thấy gi&#225; h&#224;ng h&#243;a thế giới sẽ giảm 12% năm 2025, c&#224; ph&#234; bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tăng trưởng to&#224;n cầu chậm lại v&#224; xu hướng ph&#225; vỡ chuỗi cung ứng do xung đột thương mại. Ch&#237;nh s&#225;ch thuế của Mỹ đối với c&#224; ph&#234; Việt Nam ở mức dự kiến 46%, d&#249; chưa &#225;p dụng ch&#237;nh thức, đ&#227; buộc c&#225;c nh&#224; nhập khẩu phải đa dạng h&#243;a chuỗi cung ứng, l&#224;m tăng t&#237;nh ph&#226;n mảnh của thị trường.

Đồng USD mạnh l&#234;n trong bối cảnh bất ổn địa ch&#237;nh trị đang tạo th&#234;m lực cản đối với gi&#225; c&#224; ph&#234; khi chi ph&#237; giao dịch tăng v&#224; người mua phải bỏ ra nhiều tiền địa phương hơn để mua c&#249;ng một lượng c&#224; ph&#234;, l&#224;m giảm nhu cầu trong ngắn hạn. Thị trường đang chứng kiến một m&#244; h&#236;nh &quot;phi rủi ro&quot; (risk-off) điển h&#236;nh, với d&#242;ng tiền chảy v&#224;o c&#225;c t&#224;i sản an to&#224;n trong bối cảnh lo ngại về triển vọng tăng trưởng to&#224;n cầu. 

Chi ph&#237; logistics vẫn cao do t&#236;nh trạng thiếu container v&#224; tắc nghẽn cảng biển. USD mạnh hỗ trợ sức mua của c&#225;c thị trường nhập khẩu lớn (EU, Nhật Bản), song lại l&#224;m giảm bi&#234;n lợi nhuận của c&#225;c nh&#224; sản xuất xuất khẩu. Lạm ph&#225;t nh&#236;n chung được kiểm so&#225;t nhưng c&#225;c nguy cơ lạm ph&#225;t chi ph&#237; vẫn hiện hữu do biến động đầu v&#224;o.

Động lực kinh tế v&#224; ng&#224;nh c&#224; ph&#234; Việt Nam 

Việt Nam c&#243; tốc độ tăng trưởng GDP tốt, mục ti&#234;u tăng trưởng 8% trong năm 2025, lạm ph&#225;t kiểm so&#225;t ổn định (3,1% th&#225;ng 4/2025), tỷ gi&#225; USD/VND ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu. Tuy nhi&#234;n, đầu tư FDI c&#243; dấu hiệu chậm lại, c&#249;ng với những ảnh hưởng của thời tiết bất lợi (hạn h&#225;n, mưa tr&#225;i m&#249;a), l&#224;m gia tăng rủi ro cho khả năng n&#226;ng cấp sản xuất v&#224; mở rộng quy m&#244; ng&#224;nh.

Ph&#226;n t&#237;ch kỹ thuật &amp; cơ bản quốc tế 

- Robusta (ICE London): Thị trường chuyển sang trạng th&#225;i t&#237;ch lũy, RSI(14) ở mức 37 cho t&#237;n hiệu mua c&#242;n yếu, MACD v&#224; ADX nghi&#234;ng về xu hướng giảm, trong khi Williams %R b&#225;o động khả năng điều chỉnh ngắn hạn. Đường trung b&#236;nh MA50, MA100 vẫn nằm tr&#234;n gi&#225; giao dịch, cần thận trọng với nhịp điều chỉnh kỹ thuật.

- Arabica (ICE New York): Vận động kỹ thuật vẫn khỏe hơn Robusta tuy nhi&#234;n vẫn trong viễn cảnh ti&#234;u cực, RSI(14) quanh 40, chỉ b&#225;o STOCH(9,6) v&#224; MACD đang ủng hộ xu hướng tiếp tục giảm trong ngắn hạn. 

Thị trường c&#224; ph&#234; Việt Nam: Cung – Cầu – Gi&#225; 

Sản lượng năm 2025 ước đạt 31 triệu bao (+6,9% yoy), song dự kiến ni&#234;n vụ 2024/25 giảm 1–10% do hạn h&#225;n v&#224; thời tiết bất lợi, đặc biệt tại T&#226;y Nguy&#234;n. Mưa lớn k&#233;o d&#224;i cản trở thu hoạch, phơi sấy, ảnh hưởng đến chất lượng cuối c&#249;ng của c&#224; ph&#234; xuất khẩu.

5 th&#225;ng đầu năm 2025, xuất khẩu giảm nhẹ 0,6% về lượng nhưng tăng 62,3% về gi&#225; trị (đạt 4,33 tỷ USD), gi&#225; xuất khẩu b&#236;nh qu&#226;n tăng mạnh 67,5%. EU vẫn l&#224; thị trường xuất khẩu ch&#237;nh; xuất khẩu sang Mỹ, một số thị trường mới như Algeria, Mexico tăng mạnh – cho thấy qu&#225; tr&#236;nh đa dạng h&#243;a thị trường th&#224;nh c&#244;ng bước đầu.

C&#225;c đại l&#253; tại khu vực T&#226;y Nguy&#234;n cho biết hoạt động giao dịch trong tuần qua tương đối chậm, với nhiều n&#244;ng d&#226;n kh&#244;ng sẵn s&#224;ng b&#225;n ở mức gi&#225; hiện tại v&#224; đang giữ h&#224;ng chờ gi&#225; tốt hơn, đặc biệt trong bối cảnh thị trường quốc tế chưa c&#243; dấu hiệu ổn định. Tồn kho tại c&#225;c cảng xuất khẩu của Việt Nam hiện ở mức thấp, tạo yếu tố hỗ trợ tiềm năng cho gi&#225; trong những tuần tới. 

Gi&#225; nội địa điều chỉnh giảm li&#234;n tiếp 7 tuần từ đỉnh 135.000 VND/kg (th&#225;ng 3) xuống 110.000–110.500 VND/kg hiện tại, do ảnh hưởng từ nguồn cung Brazil gia tăng v&#224; lo ngại suy giảm cầu to&#224;n cầu. Người trồng v&#224; doanh nghiệp c&#243; xu hướng găm h&#224;ng chờ gi&#225; phục hồi, nhưng đối mặt với rủi ro tồn kho v&#224; chi ph&#237; lưu trữ tăng l&#234;n trong bối cảnh thời tiết kh&#243; lường.

Triển vọng cung ứng &amp; rủi ro địa ch&#237;nh trị 

- Brazil: Nếu kh&#244;ng c&#243; bất ngờ về thời tiết, sản lượng tăng nhẹ (2,2%), trong đ&#243; Robusta tăng mạnh 28% c&#242;n Arabica giảm 6,6%.

- Colombia: Sản lượng giảm 5,3% do mưa k&#233;o d&#224;i.

- Indonesia v&#224; Ethiopia: Tăng khi&#234;m tốn, nhưng chịu &#225;p lực từ r&#224;o cản kỹ thuật v&#224; thương mại (thuế Mỹ, EUDR EU).

Rủi ro lớn nằm ở ch&#237;nh s&#225;ch thương mại Mỹ (đạo luật Reciprocal Trade Act) v&#224; quy định chống ph&#225; rừng của EU (EUDR) – những yếu tố c&#243; khả năng l&#224;m biến động mạnh d&#242;ng chảy thương mại c&#224; ph&#234; to&#224;n cầu, đe dọa vị thế xuất khẩu của Việt Nam.

Ảnh hưởng của xung đột Israel-Iran: T&#225;c động l&#234;n c&#224; ph&#234;

Cuộc tấn c&#244;ng của Israel v&#224;o Iran ng&#224;y 13/6/2025, được m&#227; h&#243;a với t&#234;n &quot;Chiến dịch Sư tử Thức giấc&quot;, đ&#227; g&#226;y ra l&#224;n s&#243;ng chấn động tr&#234;n thị trường h&#224;ng h&#243;a to&#224;n cầu, đặc biệt l&#224; c&#225;c mặt h&#224;ng năng lượng. Israel đ&#227; tấn c&#244;ng c&#225;c cơ sở hạt nh&#226;n, căn cứ qu&#226;n sự v&#224; cơ sở hạ tầng quan trọng của Iran, g&#226;y thiệt hại nặng nề v&#224; l&#224;m leo thang căng thẳng ở Trung Đ&#244;ng. 

Gi&#225; dầu Brent đ&#227; tăng vọt 12,5%, trong khi kh&#237; tự nhi&#234;n tăng tới 15,8% ngay sau cuộc tấn c&#244;ng. Tuy nhi&#234;n, c&#224; ph&#234; Robusta chỉ tăng nhẹ 2,1% v&#224; Arabica tăng 1,8%, cho thấy mức độ nhạy cảm thấp hơn nhiều với rủi ro địa ch&#237;nh trị so với c&#225;c mặt h&#224;ng năng lượng. 

Điều n&#224;y ph&#249; hợp với ph&#226;n t&#237;ch lịch sử cho thấy c&#225;c c&#250; sốc địa ch&#237;nh trị thường t&#225;c động mạnh hơn đến c&#225;c h&#224;ng h&#243;a c&#243; li&#234;n quan trực tiếp đến khu vực xung đột hoặc c&#225;c mặt h&#224;ng chiến lược như năng lượng. 

Logistics v&#224; chuỗi cung ứng 

T&#236;nh trạng thiếu container, tắc nghẽn cảng, gi&#225; cước tăng tiếp tục g&#226;y &#225;p lực l&#234;n thời gian giao h&#224;ng, chi ph&#237; xuất khẩu. Bất kỳ cải thiện n&#224;o về vận chuyển (cho tuyến Ch&#226;u Phi–EU) c&#243; thể gi&#250;p nhu cầu phục hồi, song n&#243;i chung rủi ro logistics vẫn k&#233;o d&#224;i sang nửa cuối năm.

Dự b&#225;o thị trường: Đ&#225;nh gi&#225; c&#225;c kịch bản

Kịch bản cơ sở: &#193;p lực giảm tiếp tục

Trong ngắn hạn, &#225;p lực giảm gi&#225; c&#243; khả năng tiếp tục chi phối thị trường c&#224; ph&#234; khi vụ thu hoạch ở Brazil tiếp tục diễn ra v&#224; c&#225;c yếu tố vĩ m&#244; vẫn đ&#243;ng vai tr&#242; hạn chế. Gi&#225; Robusta c&#243; thể kiểm tra v&#249;ng hỗ trợ 4.200 USD/tấn, trong khi Arabica c&#243; thể tiếp cận mức 340 cents/lb trước khi t&#236;m thấy sự ổn định. Điều n&#224;y c&#243; thể đưa gi&#225; nội địa tại Việt Nam xuống dưới 110.000 VND/kg trong những tuần tới. 

Kịch bản lạc quan: Phục hồi kỹ thuật

Với c&#225;c chỉ b&#225;o kỹ thuật đang ở v&#249;ng qu&#225; b&#225;n v&#224; nguồn cung từ Việt Nam vẫn thấp do n&#244;ng d&#226;n giữ h&#224;ng, thị trường c&#243; thể chứng kiến phản ứng kỹ thuật với Robusta phục hồi về v&#249;ng 4.500 USD/tấn v&#224; Arabica hướng đến 375 cents/lb. Tuy nhi&#234;n, để x&#225;c nhận sự đảo chiều, gi&#225; cần phải vượt c&#225;c ngưỡng kh&#225;ng cự quan trọng v&#224; giao dịch tr&#234;n c&#225;c đường trung b&#236;nh động ch&#237;nh. 

Kịch bản rủi ro: Leo thang xung đột

Nếu căng thẳng địa ch&#237;nh trị ở Trung Đ&#244;ng tiếp tục leo thang với phản ứng mạnh từ Iran, c&#243; thể dẫn đến gi&#225;n đoạn chuỗi cung ứng to&#224;n cầu v&#224; đẩy gi&#225; dầu l&#234;n cao hơn nữa, từ đ&#243; gi&#225;n tiếp ảnh hưởng đến chi ph&#237; sản xuất v&#224; vận chuyển c&#224; ph&#234;. Trong kịch bản n&#224;y, gi&#225; c&#224; ph&#234; c&#243; thể tăng trong ngắn hạn do t&#226;m l&#253; thị trường, nhưng vẫn chịu &#225;p lực từ nguồn cung dồi d&#224;o v&#224; nhu cầu yếu trong trung hạn. 

Kết Luận

Thị trường c&#224; ph&#234; tuần 3 th&#225;ng 6/2025 tiếp tục nằm trong quỹ đạo giảm đ&#227; k&#233;o d&#224;i 7 tuần li&#234;n tiếp, chủ yếu do &#225;p lực từ nguồn cung dồi d&#224;o, đặc biệt l&#224; từ Brazil, c&#249;ng với c&#225;c yếu tố vĩ m&#244; kh&#244;ng thuận lợi. Xung đột Israel-Iran mới b&#249;ng ph&#225;t chỉ tạo ra t&#225;c động hạn chế l&#234;n gi&#225; c&#224; ph&#234; so với c&#225;c mặt h&#224;ng năng lượng, phản &#225;nh đặc t&#237;nh &#237;t nhạy cảm với rủi ro địa ch&#237;nh trị của mặt h&#224;ng n&#224;y. 

Về mặt kỹ thuật, c&#225;c chỉ b&#225;o đang trong v&#249;ng qu&#225; b&#225;n, mở ra khả năng phục hồi ngắn hạn, nhưng xu hướng ch&#237;nh vẫn nghi&#234;ng về ph&#237;a giảm. Tại Việt Nam, mặc d&#249; gi&#225; nội địa giảm nhưng vẫn ở mức cao so với c&#249;ng kỳ năm trước, trong khi n&#244;ng d&#226;n đang giữ h&#224;ng chờ gi&#225; tốt hơn, c&#243; thể tạo nền tảng cho sự ổn định trong tương lai. 

C&#225;c nh&#224; đầu tư v&#224; kinh doanh c&#224; ph&#234; cần theo d&#245;i s&#225;t sao t&#236;nh h&#236;nh thu hoạch tại Brazil, diễn biến căng thẳng ở Trung Đ&#244;ng, v&#224; c&#225;c chỉ b&#225;o kinh tế vĩ m&#244; quan trọng trong thời gian tới để c&#243; chiến lược ph&#249; hợp trong bối cảnh thị trường đầy biến động hiện nay.

#phantichthitruongcaphe #kinhte #arabicacoffee #Robusta

Phân Tích Thị Trường Cà Phê – Tuần 3, Tháng 6/2025

Tóm tắt 

Thị trường cà phê toàn cầu bước vào giai đoạn điều chỉnh sau giai đoạn tăng giá kỷ lục trong nửa đầu năm. Sự khác biệt rõ rệt giữa Arabica và Robusta, cùng với biến động nguồn cung – cầu theo vùng, khiến môi trường giao dịch tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các yếu tố vĩ mô như chính sách thương mại Hoa Kỳ, chi phí logistics, và biến động tiền tệ khiến dự báo giá trở nên khó lường và gia tăng biến động.

Bối cảnh vĩ mô toàn cầu 

Dự báo của World Bank cho thấy giá hàng hóa thế giới sẽ giảm 12% năm 2025, cà phê bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tăng trưởng toàn cầu chậm lại và xu hướng phá vỡ chuỗi cung ứng do xung đột thương mại. Chính sách thuế của Mỹ đối với cà phê Việt Nam ở mức dự kiến 46%, dù chưa áp dụng chính thức, đã buộc các nhà nhập khẩu phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng, làm tăng tính phân mảnh của thị trường.

Đồng USD mạnh lên trong bối cảnh bất ổn địa chính trị đang tạo thêm lực cản đối với giá cà phê khi chi phí giao dịch tăng và người mua phải bỏ ra nhiều tiền địa phương hơn để mua cùng một lượng cà phê, làm giảm nhu cầu trong ngắn hạn. Thị trường đang chứng kiến một mô hình "phi rủi ro" (risk-off) điển hình, với dòng tiền chảy vào các tài sản an toàn trong bối cảnh lo ngại về triển vọng tăng trưởng toàn cầu. 

Chi phí logistics vẫn cao do tình trạng thiếu container và tắc nghẽn cảng biển. USD mạnh hỗ trợ sức mua của các thị trường nhập khẩu lớn (EU, Nhật Bản), song lại làm giảm biên lợi nhuận của các nhà sản xuất xuất khẩu. Lạm phát nhìn chung được kiểm soát nhưng các nguy cơ lạm phát chi phí vẫn hiện hữu do biến động đầu vào.

Động lực kinh tế và ngành cà phê Việt Nam 

Việt Nam có tốc độ tăng trưởng GDP tốt, mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025, lạm phát kiểm soát ổn định (3,1% tháng 4/2025), tỷ giá USD/VND ổn định tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu. Tuy nhiên, đầu tư FDI có dấu hiệu chậm lại, cùng với những ảnh hưởng của thời tiết bất lợi (hạn hán, mưa trái mùa), làm gia tăng rủi ro cho khả năng nâng cấp sản xuất và mở rộng quy mô ngành.

Phân tích kỹ thuật & cơ bản quốc tế 

- Robusta (ICE London): Thị trường chuyển sang trạng thái tích lũy, RSI(14) ở mức 37 cho tín hiệu mua còn yếu, MACD và ADX nghiêng về xu hướng giảm, trong khi Williams %R báo động khả năng điều chỉnh ngắn hạn. Đường trung bình MA50, MA100 vẫn nằm trên giá giao dịch, cần thận trọng với nhịp điều chỉnh kỹ thuật.

- Arabica (ICE New York): Vận động kỹ thuật vẫn khỏe hơn Robusta tuy nhiên vẫn trong viễn cảnh tiêu cực, RSI(14) quanh 40, chỉ báo STOCH(9,6) và MACD đang ủng hộ xu hướng tiếp tục giảm trong ngắn hạn. 

Thị trường cà phê Việt Nam: Cung – Cầu – Giá 

Sản lượng năm 2025 ước đạt 31 triệu bao (+6,9% yoy), song dự kiến niên vụ 2024/25 giảm 1–10% do hạn hán và thời tiết bất lợi, đặc biệt tại Tây Nguyên. Mưa lớn kéo dài cản trở thu hoạch, phơi sấy, ảnh hưởng đến chất lượng cuối cùng của cà phê xuất khẩu.

5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu giảm nhẹ 0,6% về lượng nhưng tăng 62,3% về giá trị (đạt 4,33 tỷ USD), giá xuất khẩu bình quân tăng mạnh 67,5%. EU vẫn là thị trường xuất khẩu chính; xuất khẩu sang Mỹ, một số thị trường mới như Algeria, Mexico tăng mạnh – cho thấy quá trình đa dạng hóa thị trường thành công bước đầu.

Các đại lý tại khu vực Tây Nguyên cho biết hoạt động giao dịch trong tuần qua tương đối chậm, với nhiều nông dân không sẵn sàng bán ở mức giá hiện tại và đang giữ hàng chờ giá tốt hơn, đặc biệt trong bối cảnh thị trường quốc tế chưa có dấu hiệu ổn định. Tồn kho tại các cảng xuất khẩu của Việt Nam hiện ở mức thấp, tạo yếu tố hỗ trợ tiềm năng cho giá trong những tuần tới. 

Giá nội địa điều chỉnh giảm liên tiếp 7 tuần từ đỉnh 135.000 VND/kg (tháng 3) xuống 110.000–110.500 VND/kg hiện tại, do ảnh hưởng từ nguồn cung Brazil gia tăng và lo ngại suy giảm cầu toàn cầu. Người trồng và doanh nghiệp có xu hướng găm hàng chờ giá phục hồi, nhưng đối mặt với rủi ro tồn kho và chi phí lưu trữ tăng lên trong bối cảnh thời tiết khó lường.

Triển vọng cung ứng & rủi ro địa chính trị 

- Brazil: Nếu không có bất ngờ về thời tiết, sản lượng tăng nhẹ (2,2%), trong đó Robusta tăng mạnh 28% còn Arabica giảm 6,6%.

- Colombia: Sản lượng giảm 5,3% do mưa kéo dài.

- Indonesia và Ethiopia: Tăng khiêm tốn, nhưng chịu áp lực từ rào cản kỹ thuật và thương mại (thuế Mỹ, EUDR EU).

Rủi ro lớn nằm ở chính sách thương mại Mỹ (đạo luật Reciprocal Trade Act) và quy định chống phá rừng của EU (EUDR) – những yếu tố có khả năng làm biến động mạnh dòng chảy thương mại cà phê toàn cầu, đe dọa vị thế xuất khẩu của Việt Nam.

Ảnh hưởng của xung đột Israel-Iran: Tác động lên cà phê

Cuộc tấn công của Israel vào Iran ngày 13/6/2025, được mã hóa với tên "Chiến dịch Sư tử Thức giấc", đã gây ra làn sóng chấn động trên thị trường hàng hóa toàn cầu, đặc biệt là các mặt hàng năng lượng. Israel đã tấn công các cơ sở hạt nhân, căn cứ quân sự và cơ sở hạ tầng quan trọng của Iran, gây thiệt hại nặng nề và làm leo thang căng thẳng ở Trung Đông. 

Giá dầu Brent đã tăng vọt 12,5%, trong khi khí tự nhiên tăng tới 15,8% ngay sau cuộc tấn công. Tuy nhiên, cà phê Robusta chỉ tăng nhẹ 2,1% và Arabica tăng 1,8%, cho thấy mức độ nhạy cảm thấp hơn nhiều với rủi ro địa chính trị so với các mặt hàng năng lượng. 

Điều này phù hợp với phân tích lịch sử cho thấy các cú sốc địa chính trị thường tác động mạnh hơn đến các hàng hóa có liên quan trực tiếp đến khu vực xung đột hoặc các mặt hàng chiến lược như năng lượng. 

Logistics và chuỗi cung ứng 

Tình trạng thiếu container, tắc nghẽn cảng, giá cước tăng tiếp tục gây áp lực lên thời gian giao hàng, chi phí xuất khẩu. Bất kỳ cải thiện nào về vận chuyển (cho tuyến Châu Phi–EU) có thể giúp nhu cầu phục hồi, song nói chung rủi ro logistics vẫn kéo dài sang nửa cuối năm.

Dự báo thị trường: Đánh giá các kịch bản

Kịch bản cơ sở: Áp lực giảm tiếp tục

Trong ngắn hạn, áp lực giảm giá có khả năng tiếp tục chi phối thị trường cà phê khi vụ thu hoạch ở Brazil tiếp tục diễn ra và các yếu tố vĩ mô vẫn đóng vai trò hạn chế. Giá Robusta có thể kiểm tra vùng hỗ trợ 4.200 USD/tấn, trong khi Arabica có thể tiếp cận mức 340 cents/lb trước khi tìm thấy sự ổn định. Điều này có thể đưa giá nội địa tại Việt Nam xuống dưới 110.000 VND/kg trong những tuần tới. 

Kịch bản lạc quan: Phục hồi kỹ thuật

Với các chỉ báo kỹ thuật đang ở vùng quá bán và nguồn cung từ Việt Nam vẫn thấp do nông dân giữ hàng, thị trường có thể chứng kiến phản ứng kỹ thuật với Robusta phục hồi về vùng 4.500 USD/tấn và Arabica hướng đến 375 cents/lb. Tuy nhiên, để xác nhận sự đảo chiều, giá cần phải vượt các ngưỡng kháng cự quan trọng và giao dịch trên các đường trung bình động chính. 

Kịch bản rủi ro: Leo thang xung đột

Nếu căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông tiếp tục leo thang với phản ứng mạnh từ Iran, có thể dẫn đến gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và đẩy giá dầu lên cao hơn nữa, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và vận chuyển cà phê. Trong kịch bản này, giá cà phê có thể tăng trong ngắn hạn do tâm lý thị trường, nhưng vẫn chịu áp lực từ nguồn cung dồi dào và nhu cầu yếu trong trung hạn. 

Kết Luận

Thị trường cà phê tuần 3 tháng 6/2025 tiếp tục nằm trong quỹ đạo giảm đã kéo dài 7 tuần liên tiếp, chủ yếu do áp lực từ nguồn cung dồi dào, đặc biệt là từ Brazil, cùng với các yếu tố vĩ mô không thuận lợi. Xung đột Israel-Iran mới bùng phát chỉ tạo ra tác động hạn chế lên giá cà phê so với các mặt hàng năng lượng, phản ánh đặc tính ít nhạy cảm với rủi ro địa chính trị của mặt hàng này. 

Về mặt kỹ thuật, các chỉ báo đang trong vùng quá bán, mở ra khả năng phục hồi ngắn hạn, nhưng xu hướng chính vẫn nghiêng về phía giảm. Tại Việt Nam, mặc dù giá nội địa giảm nhưng vẫn ở mức cao so với cùng kỳ năm trước, trong khi nông dân đang giữ hàng chờ giá tốt hơn, có thể tạo nền tảng cho sự ổn định trong tương lai. 

Các nhà đầu tư và kinh doanh cà phê cần theo dõi sát sao tình hình thu hoạch tại Brazil, diễn biến căng thẳng ở Trung Đông, và các chỉ báo kinh tế vĩ mô quan trọng trong thời gian tới để có chiến lược phù hợp trong bối cảnh thị trường đầy biến động hiện nay.

#phantichthitruongcaphe #kinhte #arabicacoffee #Robusta

“ Năm 2025 - sản lượng c&#224; ph&#234; Brazil giảm mạnh” Tr&#234;n tay b&#225;c Hai l&#224; tờ b&#225;o c&#242;n thơm m&#249;i mực 

— T&#237;n n&#224;y, rốt cuộc v&#236; sao arabica lại cứ l&#234;n xuống vậy, năm nhiều năm &#237;t cứ đều như thế?
— C&#225;i vụ “ off year” ấy l&#224; sao &#244;ng nhỉ ? C&#224; ph&#234; m&#224; cũng nghỉ ph&#233;p &#224; ?

&#212;ng T&#237;n trầm ng&#226;m nh&#236;n mặt b&#224;n:  
— H&#244;m trước, t&#244;i nghe c&#225;c kỹ sư n&#244;ng nghiệp n&#243;i, nguồn gốc nằm ở bản chất của c&#226;y. Khi thu hoạch một vụ được m&#249;a, arabica dốc hết nhựa sống để nu&#244;i ch&#249;m quả d&#224;y đặc. C&#226;y kh&#244;ng chỉ ti&#234;u hết ch&#250;t dưỡng chất dự trữ, m&#224; c&#242;n “rối loạn” c&#226;n bằng b&#234;n trong. Sau vụ thu hoạch ấy, c&#225;c c&#224;nh mới, mầm hoa… đều chậm ph&#225;t triển lại, c&#243; khi gần như kh&#244;ng ra hoa nổi.

B&#225;c Hai lắng nghe, gật g&#249;:  
— Tức l&#224;, c&#226;y kh&#244;ng nghỉ l&#224;… kiệt sức hẳn?

&#212;ng T&#237;n mỉm cười:  
— Đ&#250;ng thế. Arabica thi&#234;n về ra quả từng chu kỳ, ph&#225;t triển “tập trung”. Sau vụ rộ, c&#226;y “cạn pin”, phải d&#224;nh thời gian “bồi dưỡng” rễ, c&#224;nh, t&#237;ch lũy chất dự trữ mới. Đặc biệt, giai đoạn ph&#226;n h&#243;a mầm hoa lại rơi ngay v&#224;o l&#250;c c&#226;y yếu nhất, n&#234;n số hoa cho năm kế sau giảm mạnh, k&#233;o theo sản lượng xuống theo, đ&#243; l&#224; năm “off”. C&#226;y như một người vừa chạy marathon, cần thở hổn hển rồi mới gượng dậy tiếp.

B&#225;c Hai nh&#236;n thẳng v&#224;o vườn:  
— C&#242;n gặp hạn, thiếu ph&#226;n b&#243;n, s&#226;u bệnh nữa th&#236; đ&#250;ng l&#224; c&#226;y c&#224;ng xuống sức?
&#212;ng T&#237;n gật đầu:  
— Đ&#250;ng rồi. Đất trời m&#224; thuận h&#242;a, c&#226;y cũng hồi sức dễ hơn. Nhưng khổ nỗi, đ&#226;u chỉ m&#236;nh m&#236;nh chịu cảnh n&#224;y. Ở tận Bờ ra zil, c&#225;i xứ trồng arabica lớn nhất nh&#236; thế giới đ&#243;, người ta cũng chẳng bao giờ chắc ăn. Năm n&#224;o mưa nắng thuận, c&#226;y tu&#226;n quy luật, cứ một m&#249;a rộ rồi một m&#249;a nghỉ. Nhưng Bờ ra zil, dẫu v&#249;ng trồng rộng r&#227;i, kh&#237; hậu m&#225;t mẻ hơn xứ m&#236;nh, gần đ&#226;y cũng chẳng c&#242;n ổn định. Thỉnh thoảng lại sương gi&#225; đột ngột, hoặc hạn, hoặc mưa dầm bất chợt, l&#224;m c&#226;y arabica bị chệch nhịp, lắm năm c&#242;n mất m&#249;a nặng hơn cả m&#236;nh.

— Th&#224;nh thử, kh&#244;ng đ&#226;u gọi l&#224; “ổn định” m&#227;i được. Chỉ l&#224; b&#234;n ấy, diện t&#237;ch trồng c&#226;y arabica rộng lớn, khi thuận thiện th&#236; chu kỳ on-off r&#245;, c&#242;n tới l&#250;c thi&#234;n nhi&#234;n trở m&#236;nh cũng lao đao, chẳng giống lần n&#224;o trước. C&#242;n nh&#224; m&#236;nh – kh&#237; hậu thay đổi từng năm, từng v&#249;ng, th&#224;nh ra chu kỳ on-off đ&#244;i khi dịu, đ&#244;i khi rối, chỉ c&#243; người trồng l&#224; lu&#244;n phải để mắt tới c&#226;y m&#224; vun v&#233;n, chẳng d&#225;m lơi lỏng ch&#250;t n&#224;o.

B&#225;c Hai thở d&#224;i, gật đầu :  
— Rốt cuộc cũng chỉ l&#224; người với đất, c&#249;ng nhau dỗ d&#224;nh c&#225;i nết trời th&#244;i T&#237;n &#224;... 
Hai &#244;ng y&#234;n lặng, mỗi người một suy nghĩ, nghe kh&#243;i chiều bảng lảng tr&#234;n m&#225;i vườn v&#224; hiểu rằng cuộc đời cũng như c&#226;y c&#224; ph&#234;, lu&#244;n phải chấp nhận cả những đổi thay bất chợt m&#224; kh&#244;ng o&#225;n th&#225;n.

“ Năm 2025 - sản lượng cà phê Brazil giảm mạnh” Trên tay bác Hai là tờ báo còn thơm mùi mực 

— Tín này, rốt cuộc vì sao arabica lại cứ lên xuống vậy, năm nhiều năm ít cứ đều như thế?
— Cái vụ “ off year” ấy là sao ông nhỉ ? Cà phê mà cũng nghỉ phép à ?

Ông Tín trầm ngâm nhìn mặt bàn:  
— Hôm trước, tôi nghe các kỹ sư nông nghiệp nói, nguồn gốc nằm ở bản chất của cây. Khi thu hoạch một vụ được mùa, arabica dốc hết nhựa sống để nuôi chùm quả dày đặc. Cây không chỉ tiêu hết chút dưỡng chất dự trữ, mà còn “rối loạn” cân bằng bên trong. Sau vụ thu hoạch ấy, các cành mới, mầm hoa… đều chậm phát triển lại, có khi gần như không ra hoa nổi.

Bác Hai lắng nghe, gật gù:  
— Tức là, cây không nghỉ là… kiệt sức hẳn?

Ông Tín mỉm cười:  
— Đúng thế. Arabica thiên về ra quả từng chu kỳ, phát triển “tập trung”. Sau vụ rộ, cây “cạn pin”, phải dành thời gian “bồi dưỡng” rễ, cành, tích lũy chất dự trữ mới. Đặc biệt, giai đoạn phân hóa mầm hoa lại rơi ngay vào lúc cây yếu nhất, nên số hoa cho năm kế sau giảm mạnh, kéo theo sản lượng xuống theo, đó là năm “off”. Cây như một người vừa chạy marathon, cần thở hổn hển rồi mới gượng dậy tiếp.

Bác Hai nhìn thẳng vào vườn:  
— Còn gặp hạn, thiếu phân bón, sâu bệnh nữa thì đúng là cây càng xuống sức?
Ông Tín gật đầu:  
— Đúng rồi. Đất trời mà thuận hòa, cây cũng hồi sức dễ hơn. Nhưng khổ nỗi, đâu chỉ mình mình chịu cảnh này. Ở tận Bờ ra zil, cái xứ trồng arabica lớn nhất nhì thế giới đó, người ta cũng chẳng bao giờ chắc ăn. Năm nào mưa nắng thuận, cây tuân quy luật, cứ một mùa rộ rồi một mùa nghỉ. Nhưng Bờ ra zil, dẫu vùng trồng rộng rãi, khí hậu mát mẻ hơn xứ mình, gần đây cũng chẳng còn ổn định. Thỉnh thoảng lại sương giá đột ngột, hoặc hạn, hoặc mưa dầm bất chợt, làm cây arabica bị chệch nhịp, lắm năm còn mất mùa nặng hơn cả mình.

— Thành thử, không đâu gọi là “ổn định” mãi được. Chỉ là bên ấy, diện tích trồng cây arabica rộng lớn, khi thuận thiện thì chu kỳ on-off rõ, còn tới lúc thiên nhiên trở mình cũng lao đao, chẳng giống lần nào trước. Còn nhà mình – khí hậu thay đổi từng năm, từng vùng, thành ra chu kỳ on-off đôi khi dịu, đôi khi rối, chỉ có người trồng là luôn phải để mắt tới cây mà vun vén, chẳng dám lơi lỏng chút nào.

Bác Hai thở dài, gật đầu :  
— Rốt cuộc cũng chỉ là người với đất, cùng nhau dỗ dành cái nết trời thôi Tín à... 
Hai ông yên lặng, mỗi người một suy nghĩ, nghe khói chiều bảng lảng trên mái vườn và hiểu rằng cuộc đời cũng như cây cà phê, luôn phải chấp nhận cả những đổi thay bất chợt mà không oán thán.

ELON MUỐN CHƠI LỚN? T&#212;I SẼ PH&#193; HỦY ĐẾ CHẾ ANH TA TRONG 24H

1. Ng&#242;i Nổ: Si&#234;u Dự Luật Cắt Trợ Cấp Xe Điện

Mọi chuyện b&#249;ng nổ khi Tổng thống Donald Trump th&#244;ng qua &quot;One Big Beautiful Bill&quot; – dự luật cắt giảm $1.6 ngh&#236;n tỷ chi ti&#234;u v&#224; loại bỏ trợ cấp $7,500 cho xe điện, đ&#242;n gi&#225;ng trực tiếp v&#224;o Tesla. 
Elon Musk lập tức c&#244;ng k&#237;ch dữ dội tr&#234;n X:
&quot;Đ&#226;y l&#224; dự luật kinh tởm, đầy ********! Kh&#244;ng ai trong Quốc hội kịp đọc n&#243; trước khi th&#244;ng qua!&quot;.
Trump đ&#225;p trả thẳng thừng:
&quot;Elon biết r&#245; từ nhiều th&#225;ng trước t&#244;i sẽ l&#224;m điều n&#224;y. Giờ &#244;ng ấy ph&#225;t đi&#234;n v&#236; Tesla mất tiền!&quot;.

2. Chiến Trường tr&#234;n Truth Social vs X

• Trump dọa cắt hợp đồng ch&#237;nh phủ với SpaceX v&#224; Tesla:
&quot;C&#225;ch dễ nhất để tiết kiệm h&#224;ng tỷ USD l&#224; chấm dứt trợ cấp cho Elon!&quot;.
• Musk đe dọa ngừng chương tr&#236;nh t&#224;u vũ trụ Dragon – vũ kh&#237; then chốt của NASA:
&quot;SpaceX sẵn s&#224;ng dừng hợp t&#225;c nếu Trump tiếp tục đe dọa&quot;.
• Trump mỉa mai Musk &quot;v&#244; ơn&quot;:
&quot;Nếu kh&#244;ng c&#243; t&#244;i, Tesla đ&#227; chết từ l&#226;u! Elon chỉ giỏi k&#234;u ca tr&#234;n mạng!&quot;.

3. Tesla Mất 14% Gi&#225; Trị Chỉ Trong Một Ng&#224;y

• Cổ phiếu Tesla lao dốc 14% ng&#224;y 5/6, $152 tỷ USD vốn h&#243;a bốc hơi.
• Musk mất $26 tỷ USD t&#224;i sản c&#225; nh&#226;n, rớt khỏi top người gi&#224;u nhất thế giới.
• Trump kh&#244;ng nhượng bộ: &quot;Thị trường tự do m&#224;! Tesla yếu th&#236; đừng đổ lỗi!&quot; .

4. Những C&#225;o Buộc G&#226;y Chấn Động

Musk tung đ&#242;n &quot;hạ bệ&quot; Trump bằng c&#225;ch li&#234;n hệ &#244;ng với hồ sơ Epstein ( hồ sơ tỷ ph&#250; A* d**):
&quot;Trump c&#243; t&#234;n trong hồ sơ Epstein. Đ&#243; l&#224; l&#253; do ch&#250;ng chưa được c&#244;ng bố!&quot; .
Trump phản ph&#225;o: &quot;Elon n&#234;n lo cho bản th&#226;n trước khi b&#244;i nhọ người kh&#225;c!&quot;.

5. Hệ Lụy Ch&#237;nh Trị: Li&#234;n Minh MAGA Rạn Nứt

• Musk đe dọa th&#224;nh lập đảng ch&#237;nh trị thứ ba, chia rẽ cử tri Cộng h&#242;a.
• Steve Bannon (cố vấn Trump) k&#234;u gọi điều tra Musk v&#224; trục xuất khỏi Mỹ.
• Trump cảnh b&#225;o: “Elon muốn chơi lớn? T&#244;i sẽ x&#243;a sổ đế chế của anh ta trong 24 giờ!”

6. “C&#224; ph&#234; bứt ph&#225; giảm gi&#225;, tăng điểm ấn tượng trong ng&#224;y 6/6”

• Diễn biến ch&#237;nh trị thiếu ổn định tại Hoa Kỳ g&#226;y ra hiệu ứng gi&#225;n tiếp: tỷ gi&#225; đồng Việt Nam (VND) v&#224; đồng Real Brazil (BRL) tăng l&#234;n, qua đ&#243; th&#250;c đẩy gi&#225; c&#224; ph&#234; phục hồi ở cả phạm vi to&#224;n cầu lẫn thị trường nội địa.”


ELON MUỐN CHƠI LỚN? TÔI SẼ PHÁ HỦY ĐẾ CHẾ ANH TA TRONG 24H

1. Ngòi Nổ: Siêu Dự Luật Cắt Trợ Cấp Xe Điện

Mọi chuyện bùng nổ khi Tổng thống Donald Trump thông qua "One Big Beautiful Bill" – dự luật cắt giảm $1.6 nghìn tỷ chi tiêu và loại bỏ trợ cấp $7,500 cho xe điện, đòn giáng trực tiếp vào Tesla. 
Elon Musk lập tức công kích dữ dội trên X:
"Đây là dự luật kinh tởm, đầy ********! Không ai trong Quốc hội kịp đọc nó trước khi thông qua!".
Trump đáp trả thẳng thừng:
"Elon biết rõ từ nhiều tháng trước tôi sẽ làm điều này. Giờ ông ấy phát điên vì Tesla mất tiền!".

2. Chiến Trường trên Truth Social vs X

• Trump dọa cắt hợp đồng chính phủ với SpaceX và Tesla:
"Cách dễ nhất để tiết kiệm hàng tỷ USD là chấm dứt trợ cấp cho Elon!".
• Musk đe dọa ngừng chương trình tàu vũ trụ Dragon – vũ khí then chốt của NASA:
"SpaceX sẵn sàng dừng hợp tác nếu Trump tiếp tục đe dọa".
• Trump mỉa mai Musk "vô ơn":
"Nếu không có tôi, Tesla đã chết từ lâu! Elon chỉ giỏi kêu ca trên mạng!".

3. Tesla Mất 14% Giá Trị Chỉ Trong Một Ngày

• Cổ phiếu Tesla lao dốc 14% ngày 5/6, $152 tỷ USD vốn hóa bốc hơi.
• Musk mất $26 tỷ USD tài sản cá nhân, rớt khỏi top người giàu nhất thế giới.
• Trump không nhượng bộ: "Thị trường tự do mà! Tesla yếu thì đừng đổ lỗi!" .

4. Những Cáo Buộc Gây Chấn Động

Musk tung đòn "hạ bệ" Trump bằng cách liên hệ ông với hồ sơ Epstein ( hồ sơ tỷ phú A* d**):
"Trump có tên trong hồ sơ Epstein. Đó là lý do chúng chưa được công bố!" .
Trump phản pháo: "Elon nên lo cho bản thân trước khi bôi nhọ người khác!".

5. Hệ Lụy Chính Trị: Liên Minh MAGA Rạn Nứt

• Musk đe dọa thành lập đảng chính trị thứ ba, chia rẽ cử tri Cộng hòa.
• Steve Bannon (cố vấn Trump) kêu gọi điều tra Musk và trục xuất khỏi Mỹ.
• Trump cảnh báo: “Elon muốn chơi lớn? Tôi sẽ xóa sổ đế chế của anh ta trong 24 giờ!”

6. “Cà phê bứt phá giảm giá, tăng điểm ấn tượng trong ngày 6/6”

• Diễn biến chính trị thiếu ổn định tại Hoa Kỳ gây ra hiệu ứng gián tiếp: tỷ giá đồng Việt Nam (VND) và đồng Real Brazil (BRL) tăng lên, qua đó thúc đẩy giá cà phê phục hồi ở cả phạm vi toàn cầu lẫn thị trường nội địa.”


Nhiều anh chị l&#224;m kinh doanh c&#224; ph&#234; thường thắc mắc: “T&#244;i chỉ b&#225;n c&#224; ph&#234; th&#244;i, tại sao phải quan t&#226;m đến v&#224;ng?” C&#226;u trả lời rất đơn giản v&#236; cả hai đều ảnh hưởng trực tiếp đến t&#250;i tiền của anh chị mỗi ng&#224;y.

V&#224;ng v&#224; C&#224; Ph&#234;, tưởng chừng như kh&#244;ng li&#234;n quan bởi t&#237;nh chất kh&#225;c biệt giữa hai loại h&#224;ng ho&#225;, một thứ d&#249;ng để tạo ra loại đồ uống đặc sản của Việt Nam, thứ c&#242;n lại l&#224; m&#243;n đồ trang sức mấy chị em miền T&#226;y m&#234; mẩn nhưng thật th&#250; vị khi đem đi thống kế lại cho ra kết quả đ&#225;ng kinh ngạc, độ tương quan giữa gi&#225; C&#224; Ph&#234; v&#224; gi&#225; V&#224;ng l&#234;n tới 96% !!! ( Theo The Street Pro ), để cẩn trọng hơn ch&#250;ng ta chỉ cần lấy độ tương quan 80% giữa V&#224;ng v&#224; C&#224; Ph&#234; l&#224; đẹp. 
( H&#236;nh 1: Biểu đồ tương quan giữa V&#224;ng v&#224; C&#224; Ph&#234;)

Điều n&#224;y c&#243; &#253; nghĩa l&#224; g&#236; ?
Trong lịch sử, khi gi&#225; V&#224;ng tăng th&#236; c&#243; tới 80% gi&#225; C&#224; Ph&#234; cũng tăng theo v&#224; ngược lại ( Ở đ&#226;y Kinh Tế Cafe lấy gi&#225; V&#224;ng thế giới ). Nghe tới nay t&#244;i nghĩ chắc c&#225;c b&#225;c cũng muốn dẹp hết c&#225;c b&#225;o c&#225;o tồn kho từ ICE, vứt lu&#244;n b&#225;o c&#225;o thời tiết để nhẹ đầu... V&#236; chỉ cần xem gi&#225; V&#224;ng h&#244;m nay l&#224; đo&#225;n được gi&#225; Cafe ng&#224;y mai ? 

Trong hệ thống thương mại to&#224;n cầu hiện tại, V&#224;ng kh&#244;ng chỉ đơn thuần l&#224; kim loại qu&#253; m&#224; c&#242;n l&#224; ngọn đ&#232;n hải đăng soi rọi r&#245; nhất t&#226;m l&#253; thị trường v&#224; d&#242;ng chảy vốn quốc tế. Khi ta hiểu được cơ chế n&#224;y, việc sử dụng V&#224;ng để dự b&#225;o gi&#225; C&#224; Ph&#234; trở n&#234;n cực kỳ hiệu quả v&#236; cả hai đều chịu t&#225;c động từ những yếu tố vĩ m&#244; giống nhau nhưng v&#224;ng phản ứng nhanh hơn do t&#237;nh thanh khoản cao v&#224; sự tham gia của c&#225;c nh&#224; đầu cơ tổ chức lớn.

Để hiểu s&#226;u hơn, ta cần nắm vững kh&#225;i niệm “leading” v&#224; “lagging” indicator. Trong nhiều trường hợp, v&#224;ng đ&#243;ng vai tr&#242; leading indicator, nghĩa l&#224; biến động trước c&#224; ph&#234; khoảng 2-4 giờ giao dịch. Khi c&#243; tin tức quan trọng về kinh tế vĩ m&#244;, v&#224;ng phản ứng ngay lập tức, sau đ&#243; c&#224; ph&#234; sẽ follow theo khi thị trường mở cửa.

Đầu ti&#234;n, h&#227;y nhắc tới đồng bạc xanh ( USD ), khi USD bước v&#224;o xu hướng giảm, tự dưng V&#224;ng sẽ tăng l&#234;n, bởi v&#236; c&#225;c tổ chức lần lược dịch chuyển sang V&#224;ng để tr&#250; ẩn thay v&#236; tr&#225;i phiếu Mỹ, bằng cơ chế khi Fed ( Cục Dự Trữ Li&#234;n Bang Mỹ ) bắt đầu cắt giảm l&#227;i suất hoặc thực hiện ch&#237;nh s&#225;ch nới lỏng định lượng (QE), USD yếu đi v&#224; t&#237;nh hấp dẫn của c&#225;c t&#224;i sản thay thế tăng l&#234;n. V&#224;ng được xem l&#224; “nơi tr&#250; ẩn” đầu ti&#234;n, thu h&#250;t d&#242;ng vốn khổng lồ từ c&#225;c quỹ đầu tư, quỹ hưu tr&#237; v&#224; thậm ch&#237; c&#225;c ng&#226;n h&#224;ng trung ương, nhưng th&#244;ng thường để gọn anh em cứ nhẩm c&#244;ng thức Đ&#244; tăng th&#236; V&#224;ng giảm. 

Kh&#225;c với t&#224;i sản tr&#250; ẩn, C&#224; Ph&#234; được sản xuất tại Việt Nam được ni&#234;m yết bằng Việt Nam Đồng trước khi đem đi xuất khẩu, bởi thế USD giảm tự dưng VND tăng điều đ&#243; k&#233;o theo gi&#225; C&#224; Ph&#234; trong nước cũng tăng theo hoặc c&#225;c b&#225;c cũng c&#243; thể nghĩ như sau khi USD mất gi&#225;, những quốc gia kh&#225;c sẽ mua được nhiều h&#224;ng h&#243;a hơn với c&#249;ng một lượng tiền bản địa, dẫn đến nhu cầu tăng tr&#234;n một mặt h&#224;ng v&#224; k&#233;o gi&#225; l&#234;n.
( Ch&#250;ng ta chỉ n&#243;i tới tồn kho C&#224; Ph&#234; trong nước chứ kh&#244;ng n&#243;i tồn kho tr&#234;n ICE v&#236; tồn kho trong ICE định gi&#225; bằng USD )

Ngo&#224;i ra trong một thập kỷ trở lại đ&#226;y, hậu Covid đ&#227; th&#250;c đẩy ch&#237;nh phủ nhiều nước bơm tiền qu&#225; đ&#224; nhằm k&#237;ch th&#237;ch nền kinh tế trở lại, “ yếu tố lạm ph&#225;t cao “ trở th&#224;nh sự kiện tất yếu. Để ph&#242;ng tr&#225;nh sự mất gi&#225; của đồng tiền, V&#224;ng đ&#227; thể hiện vai tr&#242; bảo to&#224;n gi&#225; trị t&#224;i sản khi l&#227;i suất thực trở th&#224;nh &#226;m s&#226;u ( L&#227;i suất danh nghĩa – lạm ph&#225;t ), đặc biệt trong giai đoạn l&#227;i suất cơ bản của Fed chỉ ở mức 0.25% trong khi lạm ph&#225;t đạt 8.5%. Chi ph&#237; cơ hội &#226;m n&#224;y đ&#227; k&#237;ch hoạt d&#242;ng vốn khổng lồ chảy v&#224;o v&#224;ng. Đồng thời, c&#224; ph&#234; dần được nh&#224; đầu tư nh&#236;n nhận như một t&#224;i sản thực c&#243; khả năng bảo to&#224;n gi&#225; trị tương tự, nhờ t&#237;nh chất l&#224; h&#224;ng h&#243;a thiết yếu v&#224; khan hiếm tương đối bởi t&#237;nh chất m&#249;a vụ song song với đ&#243; l&#224; nhu cầu sử dụng v&#224; ti&#234;u th&#249; c&#224; ph&#234; ng&#224;y c&#224;ng tăng.

Yếu tố quan trọng tiếp theo ch&#237;nh l&#224; lạm ph&#225;t do chi ph&#237; đẩy t&#225;c động trực tiếp l&#234;n chuỗi gi&#225; trị c&#224; ph&#234;. Chi ph&#237; đầu v&#224;o tăng mạnh do gi&#225; ph&#226;n b&#243;n nitơ, phốt ph&#225;t v&#224; kali tăng 180-250% khi Nga v&#224; Belarus hai nh&#224; cung cấp ch&#237;nh bị &#225;p đặt c&#225;c biện ph&#225;p trừng phạt từ đ&#243; đẩy gi&#225; c&#224; ph&#234; l&#234;n cao.

Tuy nhi&#234;n theo t&#244;i, bấy nhi&#234;u đ&#226;y l&#224; kh&#244;ng đủ cơ sở để đẩy gi&#225; c&#224; ph&#234; l&#234;n cao gấp đ&#244;i trong một năm ngang bằng với v&#224;ng, l&#250;c n&#224;y t&#244;i lại nghĩ động lực chủ yếu kh&#244;ng phải từ cơ bản m&#224; từ yếu tố như đầu cơ. V&#237; dụ như, b&#225;o c&#225;o từ JP Morgan th&#225;ng 4/2024 dự đo&#225;n sản lượng Brazil giảm 20% do El Ni&#241;o, trong khi số liệu thực tế chỉ giảm 12%. Sự ch&#234;nh lệch n&#224;y đủ để đẩy gi&#225; Arabica l&#234;n 260 US cent/pound, mức cao nhất kể từ 2016. C&#243; lẽ nhiều b&#225;c nghĩ 8% chỉ l&#224; việc b&#236;nh thường nhưng nhiều anh chị l&#224;m trong nghi&#234;n cứu khoa học hay xuất nhập khẩu.. việc sai số tr&#234;n 5% l&#224; rất đ&#225;ng kể, họ gần như cố t&#236;nh tạo ra th&#234;m rủi ro để tăng thanh khoản v&#236; rủi ro lu&#244;n đi k&#232;m với lợi nhuận thu h&#250;t d&#242;ng vốn đầu cơ...
Tr&#237;ch từ b&#224;i “ A Strange Brew: Why Coffee, Gold Are Acting Like Related Commodities” t&#225;c giả đ&#227; n&#243;i “  Theo b&#225;o c&#225;o của The Commitments of Traders hiện c&#243; nhiều nh&#224; đầu cơ lớn v&#224; quỹ đ&#244; la mua c&#224; ph&#234; hơn bao giờ hết. Nh&#236;n lại 20 năm qua, chỉ b&#225;o n&#224;y đ&#227; tăng 1.000%, nh&#224; đầu cơ lớn v&#224; c&#225;c quỹ đang nắm giữ hầu hết c&#225;c vị thế long (13/2/2025). ( H&#236;nh 2: Hợp đồng COT C&#224; Ph&#234; )

Trong thời đại c&#244;ng nghệ l&#224;m chủ, điểm đặc biệt khi hầu hết c&#225;c hợp đồng tương lai được nắm giữ bởi quỹ n&#243; sẽ được giao dịch tự động bởi thuật to&#225;n theo một m&#244; h&#236;nh nhất định v&#224; một h&#224;nh vi kh&#225; tương tự với nhau ( lẽ dĩ nhi&#234;n bởi n&#243; chỉ l&#224; tập hợp c&#225;c c&#244;ng thức nhất định). N&#244;m na l&#224; c&#225;c thuật to&#225;n n&#224;y được x&#226;y dựng dựa tr&#234;n những m&#244; h&#236;nh tương tự nhau, đặc biệt l&#224; c&#225;c m&#244; h&#236;nh ph&#242;ng ngừa lạm ph&#225;t ( inflation-hedging models ) v&#224; chiến lược momentum. Khi một thuật to&#225;n ph&#225;t hiện t&#237;n hiệu mua v&#224;ng do lạm ph&#225;t tăng, n&#243; đồng thời t&#236;m kiếm c&#225;c t&#224;i sản thực kh&#225;c c&#243; lịch sử tương quan với v&#224;ng, v&#224; c&#224; ph&#234; đứng trong danh s&#225;ch h&#224;ng đầu đ&#243;. Điều n&#224;y tạo ra &#225;p lực mua đồng bộ tr&#234;n cả hai thị trường, kh&#244;ng phải v&#236; c&#225;c yếu tố cơ bản m&#224; v&#236; sự tương đồng trong m&#227; lệnh. 

Sau c&#249;ng, ngo&#224;i c&#225;c yếu tố như thời tiết, cung-cầu khiến gi&#225; cafe tăng, Kinh Tế Cafe hi vọng những nh&#226;n tố đề cập tr&#234;n b&#224;i c&#243; thể l&#224;m gi&#224;u th&#234;m g&#243;c nh&#236;n của anh chị em trong ng&#224;nh c&#224; ph&#234;. T&#244;i rất vui vẻ được đ&#243;n nhận những phản hồi của c&#225;c anh chị.

Theo d&#245;i tin tức chuy&#234;n s&#226;u về cafe tại 
<a href="https://www.facebook.com/share/1ALPQQt77e/?mibextid=wwXIfr" title="Click vào đây để mở liên kết" target="&#95;blank">www.facebook.com/share/1ALPQQt77e/?mibextid=wwXIfr</a>

Nhiều anh chị làm kinh doanh cà phê thường thắc mắc: “Tôi chỉ bán cà phê thôi, tại sao phải quan tâm đến vàng?” Câu trả lời rất đơn giản vì cả hai đều ảnh hưởng trực tiếp đến túi tiền của anh chị mỗi ngày.

Vàng và Cà Phê, tưởng chừng như không liên quan bởi tính chất khác biệt giữa hai loại hàng hoá, một thứ dùng để tạo ra loại đồ uống đặc sản của Việt Nam, thứ còn lại là món đồ trang sức mấy chị em miền Tây mê mẩn nhưng thật thú vị khi đem đi thống kế lại cho ra kết quả đáng kinh ngạc, độ tương quan giữa giá Cà Phê và giá Vàng lên tới 96% !!! ( Theo The Street Pro ), để cẩn trọng hơn chúng ta chỉ cần lấy độ tương quan 80% giữa Vàng và Cà Phê là đẹp. 
( Hình 1: Biểu đồ tương quan giữa Vàng và Cà Phê)

Điều này có ý nghĩa là gì ?
Trong lịch sử, khi giá Vàng tăng thì có tới 80% giá Cà Phê cũng tăng theo và ngược lại ( Ở đây Kinh Tế Cafe lấy giá Vàng thế giới ). Nghe tới nay tôi nghĩ chắc các bác cũng muốn dẹp hết các báo cáo tồn kho từ ICE, vứt luôn báo cáo thời tiết để nhẹ đầu... Vì chỉ cần xem giá Vàng hôm nay là đoán được giá Cafe ngày mai ? 

Trong hệ thống thương mại toàn cầu hiện tại, Vàng không chỉ đơn thuần là kim loại quý mà còn là ngọn đèn hải đăng soi rọi rõ nhất tâm lý thị trường và dòng chảy vốn quốc tế. Khi ta hiểu được cơ chế này, việc sử dụng Vàng để dự báo giá Cà Phê trở nên cực kỳ hiệu quả vì cả hai đều chịu tác động từ những yếu tố vĩ mô giống nhau nhưng vàng phản ứng nhanh hơn do tính thanh khoản cao và sự tham gia của các nhà đầu cơ tổ chức lớn.

Để hiểu sâu hơn, ta cần nắm vững khái niệm “leading” và “lagging” indicator. Trong nhiều trường hợp, vàng đóng vai trò leading indicator, nghĩa là biến động trước cà phê khoảng 2-4 giờ giao dịch. Khi có tin tức quan trọng về kinh tế vĩ mô, vàng phản ứng ngay lập tức, sau đó cà phê sẽ follow theo khi thị trường mở cửa.

Đầu tiên, hãy nhắc tới đồng bạc xanh ( USD ), khi USD bước vào xu hướng giảm, tự dưng Vàng sẽ tăng lên, bởi vì các tổ chức lần lược dịch chuyển sang Vàng để trú ẩn thay vì trái phiếu Mỹ, bằng cơ chế khi Fed ( Cục Dự Trữ Liên Bang Mỹ ) bắt đầu cắt giảm lãi suất hoặc thực hiện chính sách nới lỏng định lượng (QE), USD yếu đi và tính hấp dẫn của các tài sản thay thế tăng lên. Vàng được xem là “nơi trú ẩn” đầu tiên, thu hút dòng vốn khổng lồ từ các quỹ đầu tư, quỹ hưu trí và thậm chí các ngân hàng trung ương, nhưng thông thường để gọn anh em cứ nhẩm công thức Đô tăng thì Vàng giảm. 

Khác với tài sản trú ẩn, Cà Phê được sản xuất tại Việt Nam được niêm yết bằng Việt Nam Đồng trước khi đem đi xuất khẩu, bởi thế USD giảm tự dưng VND tăng điều đó kéo theo giá Cà Phê trong nước cũng tăng theo hoặc các bác cũng có thể nghĩ như sau khi USD mất giá, những quốc gia khác sẽ mua được nhiều hàng hóa hơn với cùng một lượng tiền bản địa, dẫn đến nhu cầu tăng trên một mặt hàng và kéo giá lên.
( Chúng ta chỉ nói tới tồn kho Cà Phê trong nước chứ không nói tồn kho trên ICE vì tồn kho trong ICE định giá bằng USD )

Ngoài ra trong một thập kỷ trở lại đây, hậu Covid đã thúc đẩy chính phủ nhiều nước bơm tiền quá đà nhằm kích thích nền kinh tế trở lại, “ yếu tố lạm phát cao “ trở thành sự kiện tất yếu. Để phòng tránh sự mất giá của đồng tiền, Vàng đã thể hiện vai trò bảo toàn giá trị tài sản khi lãi suất thực trở thành âm sâu ( Lãi suất danh nghĩa – lạm phát ), đặc biệt trong giai đoạn lãi suất cơ bản của Fed chỉ ở mức 0.25% trong khi lạm phát đạt 8.5%. Chi phí cơ hội âm này đã kích hoạt dòng vốn khổng lồ chảy vào vàng. Đồng thời, cà phê dần được nhà đầu tư nhìn nhận như một tài sản thực có khả năng bảo toàn giá trị tương tự, nhờ tính chất là hàng hóa thiết yếu và khan hiếm tương đối bởi tính chất mùa vụ song song với đó là nhu cầu sử dụng và tiêu thù cà phê ngày càng tăng.

Yếu tố quan trọng tiếp theo chính là lạm phát do chi phí đẩy tác động trực tiếp lên chuỗi giá trị cà phê. Chi phí đầu vào tăng mạnh do giá phân bón nitơ, phốt phát và kali tăng 180-250% khi Nga và Belarus hai nhà cung cấp chính bị áp đặt các biện pháp trừng phạt từ đó đẩy giá cà phê lên cao.

Tuy nhiên theo tôi, bấy nhiêu đây là không đủ cơ sở để đẩy giá cà phê lên cao gấp đôi trong một năm ngang bằng với vàng, lúc này tôi lại nghĩ động lực chủ yếu không phải từ cơ bản mà từ yếu tố như đầu cơ. Ví dụ như, báo cáo từ JP Morgan tháng 4/2024 dự đoán sản lượng Brazil giảm 20% do El Niño, trong khi số liệu thực tế chỉ giảm 12%. Sự chênh lệch này đủ để đẩy giá Arabica lên 260 US cent/pound, mức cao nhất kể từ 2016. Có lẽ nhiều bác nghĩ 8% chỉ là việc bình thường nhưng nhiều anh chị làm trong nghiên cứu khoa học hay xuất nhập khẩu.. việc sai số trên 5% là rất đáng kể, họ gần như cố tình tạo ra thêm rủi ro để tăng thanh khoản vì rủi ro luôn đi kèm với lợi nhuận thu hút dòng vốn đầu cơ...
Trích từ bài “ A Strange Brew: Why Coffee, Gold Are Acting Like Related Commodities” tác giả đã nói “  Theo báo cáo của The Commitments of Traders hiện có nhiều nhà đầu cơ lớn và quỹ đô la mua cà phê hơn bao giờ hết. Nhìn lại 20 năm qua, chỉ báo này đã tăng 1.000%, nhà đầu cơ lớn và các quỹ đang nắm giữ hầu hết các vị thế long (13/2/2025). ( Hình 2: Hợp đồng COT Cà Phê )

Trong thời đại công nghệ làm chủ, điểm đặc biệt khi hầu hết các hợp đồng tương lai được nắm giữ bởi quỹ nó sẽ được giao dịch tự động bởi thuật toán theo một mô hình nhất định và một hành vi khá tương tự với nhau ( lẽ dĩ nhiên bởi nó chỉ là tập hợp các công thức nhất định). Nôm na là các thuật toán này được xây dựng dựa trên những mô hình tương tự nhau, đặc biệt là các mô hình phòng ngừa lạm phát ( inflation-hedging models ) và chiến lược momentum. Khi một thuật toán phát hiện tín hiệu mua vàng do lạm phát tăng, nó đồng thời tìm kiếm các tài sản thực khác có lịch sử tương quan với vàng, và cà phê đứng trong danh sách hàng đầu đó. Điều này tạo ra áp lực mua đồng bộ trên cả hai thị trường, không phải vì các yếu tố cơ bản mà vì sự tương đồng trong mã lệnh. 

Sau cùng, ngoài các yếu tố như thời tiết, cung-cầu khiến giá cafe tăng, Kinh Tế Cafe hi vọng những nhân tố đề cập trên bài có thể làm giàu thêm góc nhìn của anh chị em trong ngành cà phê. Tôi rất vui vẻ được đón nhận những phản hồi của các anh chị.

Theo dõi tin tức chuyên sâu về cafe tại 
https://www.facebook.com/share/1ALPQQt77e/?mibextid=wwXIfr

J.K Capital

Happy.Live

Kho Cổ Phiếu

Linh Hoàng Thùy

NHÀ TIÊN TRI 

Trương Minh Huy

Ông Nội bọn lái

Vinh Anh

Lộc

Cafefx.vn