Mặc Thế Nhân

Từ g&#243;c nh&#236;n kinh tế AI c&#224;ng phổ biến, liệu nguồn thu của c&#225;c c&#244;ng ty lập tr&#236;nh c&#244;ng nghệ c&#243; giảm ? 

Khi c&#244;ng nghệ trở n&#234;n hiệu quả hơn, ta thường tin rằng n&#243; sẽ gi&#250;p tiết kiệm t&#224;i nguy&#234;n, chi ph&#237;. Nhưng lịch sử từng chứng minh điều ngược lại.

H&#227;y quay lại thế kỷ 19 ở Anh:
- Khi động cơ hơi nước của James Watt được cải tiến để ti&#234;u tốn &#237;t than hơn so với động cơ trước đ&#243;, người ta tưởng rằng việc ti&#234;u thụ than sẽ giảm.
- Nhưng thực tế, nhờ hiệu suất cao hơn, chi ph&#237; vận h&#224;nh giảm, dẫn đến việc sử dụng m&#225;y hơi nước tăng l&#234;n v&#224; tổng lượng than ti&#234;u thụ đ&#227; tăng mạnh

Đ&#226;y l&#224; Nghịch l&#253; Jevons

L&#253; giải l&#224;:
Khi chi ph&#237; sử dụng một t&#224;i nguy&#234;n giảm, nhu cầu sẽ c&#243; xu hướng tăng cả từ ph&#237;a người ti&#234;u d&#249;ng lẫn doanh nghiệp. C&#224;ng hiệu quả, c&#224;ng rẻ c&#224;ng được d&#249;ng nhiều hơn.
Kết quả l&#224;, d&#249; hiệu suất sử dụng t&#224;i nguy&#234;n tr&#234;n mỗi đơn vị sản phẩm c&#243; thể cao hơn, nhưng tổng lượng t&#224;i nguy&#234;n ti&#234;u thụ lại kh&#244;ng hề giảm thậm ch&#237; c&#242;n tăng.

Ng&#224;y nay, hiện tượng n&#224;y kh&#244;ng chỉ xảy ra với than đ&#225; m&#224; c&#242;n xuất hiện trong nhiều lĩnh vực kh&#225;c:

- C&#244;ng nghệ tiết kiệm điện: B&#243;ng đ&#232;n LED ti&#234;u thụ &#237;t điện hơn, nhưng do gi&#225; rẻ v&#224; tuổi thọ cao, humans sử dụng nhiều đ&#232;n hơn, hoặc để đ&#232;n s&#225;ng l&#226;u hơn.
- M&#225;y t&#237;nh v&#224; phần mềm: chip ng&#224;y c&#224;ng khỏe hơn, tiết kiệm điện hơn, nhưng phần mềm cũng ng&#224;y c&#224;ng phức tạp, ti&#234;u tốn nhiều t&#224;i nguy&#234;n hơn, đ&#242;i hỏi chip cao cấp hơn.

Li&#234;n hệ với AI gần đ&#226;y, chung ta ta thường nghĩ khi AI ng&#224;y c&#224;ng mạnh, rẻ hơn, dễ sử dụng hơn th&#236; chi ph&#237; chi cho c&#244;ng nghệ của doanh nghiệp sẽ giảm. Nhưng thực tế lại l&#224; một chiều hướng ngược lại.

Trước đ&#226;y, việc ph&#225;t triển phần mềm hay hệ thống c&#244;ng nghệ số thường giới hạn, bởi c&#243; những điều l&#224; &#253; tưởng c&#244;ng nghệ nhưng bất khả thi trong điều kiện của doanh nghiệp của c&#225; nh&#226;n. V&#224; nếu đầu tư mạnh cho c&#244;ng nghệ thường trong một nh&#243;m doanh nghiệp nhất định nơi c&#243; đủ ng&#226;n s&#225;ch, nh&#226;n sự v&#224; l&#253; do để đầu tư. 

Tuy nhi&#234;n, với sự b&#249;ng nổ của c&#225;c c&#244;ng cụ AI từ viết m&#227; tự động, thiết kế giao diện, đến triển khai to&#224;n bộ quy tr&#236;nh, th&#236; c&#225;c r&#224;o cản kỹ thuật gần như biến mất. Khiến cho c&#225;c &#253; tưởng trước đ&#226;y tưởng bất khả thi giờ lại th&#224;nh khả thi =&gt; Tăng nhu cầu

Hay nhiều doanh nghiệp vốn kh&#244;ng c&#243; nhu cầu số h&#243;a s&#226;u, hoặc từng &quot;sống khỏe&quot; với c&#225;ch vận h&#224;nh thủ c&#244;ng, giờ đ&#226;y lại đối mặt với một &#225;p lực v&#244; h&#236;nh:

&quot;Nếu m&#236;nh kh&#244;ng d&#249;ng AI, c&#243; phải đang tụt lại ph&#237;a sau?&quot;

Bạn sẽ thấy bỗng dưng 2024 2025 tr&#234;n kế hoạch chiến lược của nhiều doanh nghiệp, hay tr&#234;n c&#225;c ấn phẩm PR bắt đầu th&#234;m hai &quot;Ứng dụng AI, Big Data để n&#226;ng cấp trải nghiệm kh&#225;ch h&#224;ng, để tăng hiệu quả, để tiếp kiệm thời gian ...&quot; 

Thực tế kh&#244;ng nhất thiết phải ứng dụng AI, c&#243; rất nhiều ng&#224;nh kh&#225;ch h&#224;ng rất gh&#233;t trải nghiệm với AI m&#224; c&#244;ng ty cung cấp. Tuy nhi&#234;n c&#225;c doanh nghiệp vẫn phải đầu tư, &#237;t nhất l&#224; để kh&#244;ng bị gắn với sự lạc hậu. 

Điều n&#224;y dẫn tới:
- Nhu cầu sử dụng c&#225;c c&#244;ng cụ AI tăng mạnh
- Nhu cầu sản xuất m&#227; code, t&#224;i nguy&#234;n hạ tầng, lưu trữ dữ liệu... cũng tăng theo.
- C&#225;c b&#234;n cung cấp dịch vụ AI c&#224;ng c&#243; l&#253; do mở rộng hệ thống, đ&#224;o tạo m&#244; h&#236;nh, thu nhiều chi ph&#237; hơn.

Đ&#226;y l&#224; to&#224;n bộ nội dung tr&#237;ch dẫn trong b&#224;i viết ngắn của bạn: TRƯƠNG ĐẮC NGUY&#202;N (c&#225;c bạn c&#243; thể theo d&#245;i tr&#234;n facebook)

Từ góc nhìn kinh tế AI càng phổ biến, liệu nguồn thu của các công ty lập trình công nghệ có giảm ? 

Khi công nghệ trở nên hiệu quả hơn, ta thường tin rằng nó sẽ giúp tiết kiệm tài nguyên, chi phí. Nhưng lịch sử từng chứng minh điều ngược lại.

Hãy quay lại thế kỷ 19 ở Anh:
- Khi động cơ hơi nước của James Watt được cải tiến để tiêu tốn ít than hơn so với động cơ trước đó, người ta tưởng rằng việc tiêu thụ than sẽ giảm.
- Nhưng thực tế, nhờ hiệu suất cao hơn, chi phí vận hành giảm, dẫn đến việc sử dụng máy hơi nước tăng lên và tổng lượng than tiêu thụ đã tăng mạnh

Đây là Nghịch lý Jevons

Lý giải là:
Khi chi phí sử dụng một tài nguyên giảm, nhu cầu sẽ có xu hướng tăng cả từ phía người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp. Càng hiệu quả, càng rẻ càng được dùng nhiều hơn.
Kết quả là, dù hiệu suất sử dụng tài nguyên trên mỗi đơn vị sản phẩm có thể cao hơn, nhưng tổng lượng tài nguyên tiêu thụ lại không hề giảm thậm chí còn tăng.

Ngày nay, hiện tượng này không chỉ xảy ra với than đá mà còn xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác:

- Công nghệ tiết kiệm điện: Bóng đèn LED tiêu thụ ít điện hơn, nhưng do giá rẻ và tuổi thọ cao, humans sử dụng nhiều đèn hơn, hoặc để đèn sáng lâu hơn.
- Máy tính và phần mềm: chip ngày càng khỏe hơn, tiết kiệm điện hơn, nhưng phần mềm cũng ngày càng phức tạp, tiêu tốn nhiều tài nguyên hơn, đòi hỏi chip cao cấp hơn.

Liên hệ với AI gần đây, chung ta ta thường nghĩ khi AI ngày càng mạnh, rẻ hơn, dễ sử dụng hơn thì chi phí chi cho công nghệ của doanh nghiệp sẽ giảm. Nhưng thực tế lại là một chiều hướng ngược lại.

Trước đây, việc phát triển phần mềm hay hệ thống công nghệ số thường giới hạn, bởi có những điều là ý tưởng công nghệ nhưng bất khả thi trong điều kiện của doanh nghiệp của cá nhân. Và nếu đầu tư mạnh cho công nghệ thường trong một nhóm doanh nghiệp nhất định nơi có đủ ngân sách, nhân sự và lý do để đầu tư. 

Tuy nhiên, với sự bùng nổ của các công cụ AI từ viết mã tự động, thiết kế giao diện, đến triển khai toàn bộ quy trình, thì các rào cản kỹ thuật gần như biến mất. Khiến cho các ý tưởng trước đây tưởng bất khả thi giờ lại thành khả thi => Tăng nhu cầu

Hay nhiều doanh nghiệp vốn không có nhu cầu số hóa sâu, hoặc từng "sống khỏe" với cách vận hành thủ công, giờ đây lại đối mặt với một áp lực vô hình:

"Nếu mình không dùng AI, có phải đang tụt lại phía sau?"

Bạn sẽ thấy bỗng dưng 2024 2025 trên kế hoạch chiến lược của nhiều doanh nghiệp, hay trên các ấn phẩm PR bắt đầu thêm hai "Ứng dụng AI, Big Data để nâng cấp trải nghiệm khách hàng, để tăng hiệu quả, để tiếp kiệm thời gian ..." 

Thực tế không nhất thiết phải ứng dụng AI, có rất nhiều ngành khách hàng rất ghét trải nghiệm với AI mà công ty cung cấp. Tuy nhiên các doanh nghiệp vẫn phải đầu tư, ít nhất là để không bị gắn với sự lạc hậu. 

Điều này dẫn tới:
- Nhu cầu sử dụng các công cụ AI tăng mạnh
- Nhu cầu sản xuất mã code, tài nguyên hạ tầng, lưu trữ dữ liệu... cũng tăng theo.
- Các bên cung cấp dịch vụ AI càng có lý do mở rộng hệ thống, đào tạo mô hình, thu nhiều chi phí hơn.

Đây là toàn bộ nội dung trích dẫn trong bài viết ngắn của bạn: TRƯƠNG ĐẮC NGUYÊN (các bạn có thể theo dõi trên facebook)