Bạn sẽ không bao giờ bán được ở đỉnh giá chính xác, vì vậy đừng tự dày vò bản thân nếu cổ phiếu tiếp tục tăng sau khi đã bán

Sáng 14-8, thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục ghi nhận diễn biến tích cực, khi VN-Index bứt phá vượt 1.630 điểm, tăng hơn 20 điểm so với phiên trước, nhờ lực đẩy mạnh từ nhóm cổ phiếu tài chính.

Nhóm ngân hàng nổi bật với MBB, ACB, VPB tăng kịch trần, trong khi SHB, HDB, NAB, OCB… đều tăng trên 3%. Cổ phiếu ngành chứng khoán và bảo hiểm cũng đồng loạt tăng mạnh, tiêu biểu là MBS, VIX, EVF, SHS… với thanh khoản thị trường duy trì ở mức cao.

Dù vậy, sau chuỗi 8 phiên tăng liên tiếp, tâm lý thận trọng bắt đầu xuất hiện. Áp lực chốt lời khiến chỉ số có lúc lùi sát mốc tham chiếu. Tuy nhiên, lực cầu bắt đáy nhanh chóng nhập cuộc, đưa VN-Index phục hồi ngoạn mục, có thời điểm tăng gần 30 điểm lên 1.640 điểm, mức cao nhất trong lịch sử.

Thanh khoản toàn thị trường trong buổi sáng đạt hơn 31.000 tỉ đồng, cho thấy dòng tiền vẫn sôi động. Không ít nhà đầu tư tỏ ra tiếc nuối vì đã bán sớm, đặc biệt là nhà đầu tư mới (F0) băn khoăn không biết việc chốt lời ở giai đoạn này là đúng hay sai, dù lợi nhuận đã ở mức đáng kể.

Thị trường chứng khoán liên tục tăng mạnh nhưng không ít nhà đầu tư tỏ ra tiếc nuối vì đã bán sớm, đặc biệt là nhà đầu tư mới (F0)

Kế hoạch chốt lời từ trước là yếu tố then chốt

Theo Investopedia, chốt lời là bán chứng khoán khi giá đã tăng đáng kể, nhằm khóa lợi nhuận trước khi thị trường đảo chiều. Tuy nhiên, nếu thiếu kỷ luật ở khâu này có thể khiến cơ hội biến thành thua lỗ.

Một rủi ro phổ biến với nhà đầu tư là tâm lý sợ "đu đỉnh", dẫn tới giữ cổ phiếu quá lâu với hy vọng tiếp tục tăng giá nhưng cuối cùng buộc phải bán ở mức thấp hơn kỳ vọng khi thị trường điều chỉnh. Các chuyên gia nhấn mạnh không ai có thể dự đoán chính xác đỉnh hoặc đáy và thị trường luôn vận động theo chu kỳ tăng – giảm.

William J. O'Neil, nhà đầu tư huyền thoại, từng nói: "Bạn sẽ không bao giờ bán được ở đỉnh giá chính xác, vì vậy đừng tự dày vò bản thân nếu cổ phiếu tiếp tục tăng sau khi đã bán". Theo ông, thay vì săn lợi nhuận tối đa, nhà đầu tư nên hướng tới mức kỳ vọng hợp lý, chẳng hạn 2-3% mỗi tháng với lướt sóng ngắn hạn.

Công cụ phổ biến là lệnh take-profit – bán tự động khi đạt giá mục tiêu, giúp loại bỏ yếu tố cảm xúc. Ngoài ra, chiến lược trailing stop (chặn lãi) cho phép điều chỉnh mức dừng lỗ theo đà tăng, vừa khóa lợi nhuận vừa cho cổ phiếu "chạy" thêm nếu xu hướng tích cực.

Song song với chốt lời, quản trị rủi ro bằng cắt lỗ là nguyên tắc không thể bỏ qua. Tỉ lệ lợi nhuận/rủi ro tối thiểu 2:1 được xem là hợp lý, Ví dụ, nếu kỳ vọng lãi 20%, mức cắt lỗ nên dừng ở 10%, để bảo đảm lợi nhuận dài hạn ngay cả khi tỉ lệ thắng chỉ 50%. 

Nguyên tắc "mua vì lý do gì thì bán vì lý do đó" cũng cần được duy trì. Ví dụ, nếu mua dựa trên yếu tố cơ bản, chỉ bán khi các yếu tố này xấu đi; nếu mua theo tín hiệu kỹ thuật, hãy bán khi tín hiệu đảo chiều xuất hiện.

Nhiều sai lầm bắt nguồn từ cảm xúc, tức bán quá sớm vì sợ hãi hoặc giữ quá lâu vì tham lam. Cố gắng "bắt đỉnh" hoặc "bắt đáy" thường dẫn đến thất bại, ngay cả với chuyên gia. Thay vào đó, duy trì danh mục đa dạng, tái cân bằng định kỳ và áp dụng các chiến lược đã được kiểm chứng sẽ giúp đầu tư bền vững hơn.

Tựu trung, chốt lời không phải là trò may rủi mà là bài toán kỷ luật và quản lý rủi ro. Như lời O'Neil, thành công đến từ việc "cắt lỗ nhanh và để lợi nhuận chạy", chứ không phải luôn đúng trong mọi quyết định.

Link gốc