Sau hơn 1 năm thực thi, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Israel (VIFTA) không chỉ dừng lại ở tăng trưởng thương mại mà còn đang mở ra "đường băng" cho làn sóng hợp tác đầu tư và chuyển giao công nghệ giữa Việt Nam và Israel - quốc gia khởi nghiệp hàng đầu thế giới. Theo các chuyên gia, đây là cơ hội vàng để doanh nghiệp Việt học hỏi và tiếp cận dòng vốn FDI chất lượng cao dù thách thức vẫn còn đó.
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Israel (VIFTA) được ký kết vào ngày 25/7/2023, chính thức đi vào thực thi từ 17/11/2024. Đây là hiệp định thương mại tự do (FTA) đầu tiên của Việt Nam với một quốc gia của Tây Á và cũng là FTA đầu tiên của Israel với một quốc gia ở Đông Nam Á mở ra giai đoạn mới trong quan hệ hợp tác song phương, nhất là trong lĩnh vực thương mại và đầu tư. Đến nay, sau hơn 1 năm thực thi, VIFTA đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận.
Xuất khẩu sang Israel năm 2025 ước tăng 10%
Sau hơn 1 năm thực thi VIFTA, các doanh nghiệp Việt Nam đã bước đầu đẩy mạnh khai thác thị trường Israel để xuất khẩu và thu hút vốn FDI.
Tại tọa đàm trực tuyến về triển vọng từ hiệp định VIFTA diễn ra sáng 4/12, ông Lê Thái Hoà, Tham tán thương mại Thương vụ Việt Nam tại Israel cho biết, trong hơn 1 năm qua các doanh nghiệp Việt Nam đã bước đầu tranh thủ khai thác được thị trường Israel để đẩy mạnh xuất khẩu và thu hút vốn FDI.
Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2024 đạt 3,25 tỷ USD; trong đó Việt Nam xuất khẩu 800 triệu USD. Ước tính cả năm 2025 trao đổi thương mại giữa hai nước có thể đạt trên 3,75 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam ước đạt từ 850 - 880 triệu USD, tăng trên 10% so với năm ngoái.
Theo Tham tán, Israel hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba, là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư và cũng là thị trường nhập khẩu lớn thứ hai của Việt Nam tại Tây Á. Việt Nam là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Israel ở khu vực Đông Nam Á. Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu giữa hai nước có tính chất bổ sung cho nhau. Những mặt hàng Israel cần nhập cũng là những mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam.
Về đầu tư, dòng vốn FDI của Israel vào Việt Nam từ trước đến nay đạt khoảng 156 triệu USD với 45 dự án. Trong đó Việt Nam đã đăng ký đầu tư sang Israel 78 triệu USD với 4 dự án.
Thời gian qua Việt Nam đã và đang trở thành điểm đến hấp dẫn với nhiều nhà đầu tư, doanh nghiệp, thương nhân, người mua hàng, khác du lịch khắp thế giới. Tham tán cho biết nhiều đối tác Israel đã quan tâm và tích cực sang Việt Nam tìm kiếm đối tác, bạn hàng và cơ hội để dịch chuyển các dự án đầu tư sang Việt Nam.
Bà Nguyễn Thị Lan Phương, Phó trưởng phòng WTO và đàm phán thương mại, Vụ chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, Israel cam kết xóa bỏ ngay 66,3% số dòng thuế với hàng hoá Việt Nam ngay khi VIFTA có hiệu lực, tới cuối lộ trình xoá bỏ 92,7%.
“Israel dành ưu đãi thuế cho rất nhiều mặt hàng chúng ta có thế mạnh xuất khẩu, bao gồm cả những mặt hàng kim ngạch trên 1 triệu USD như da giày, dệt may, điện tử, máy móc trang thiết bị”,
Sau hơn 1 năm thực thi VIFTA, nhiều ngành hàng thế mạnh của Việt Nam đã có tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sang Israel như giày dép tăng hơn 14%, cà phê tăng 80%, dệt may 12%.
Là doanh nhân đã có 23 năm xuất khẩu sang Israel và tận dụng tốt những ưu đãi từ VIFTA, ông Phạm Minh Thông, Chủ tịch HĐQT CTCP Phúc Sinh đánh giá, Israel là một thị trường năng động, hiện đại, quy mô 10 triệu dân nhưng có nhu cầu nhập khẩu khổng lồ. Đặc biệt các doanh nghiệp từ Israel là những đối tác rất trung thành, quản trị tốt về tài chính, minh bạch. Do đó, làm việc với họ rất thuận lợi. “Vua tiêu” Phúc Sinh khuyên các doanh nghiệp Việt nên tích cực, chủ động đến thị trường này để tìm kiếm đối tác, tận dụng cơ hội hợp tác với họ để học hỏi kinh nghiệm đầu tư, kinh doanh.
Cơ hội hợp tác khoa học công nghệ, kỹ thuật cao
Đáng chú ý, Tham tán Lê Thái Hoà cho rằng các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp tục tranh thủ mở rộng hợp tác với các tổ chức doanh nghiệp công nghệ của Israel để tận dụng thế mạnh trong lĩnh vực khoa học công nghệ và kỹ thuật cao của phía bạn.
Đồng tình với nhận định trên, bà Đỗ Thị Thuý Hương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, Uỷ viên BCH Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam đánh giá, VIFTA đã mở ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp điện tử Việt Nam xuất khẩu và tiếp cận công nghệ, kết nối chuỗi cung ứng với Israel - một nền kinh tế công nghệ cao. Đây là một cú hích tích cực giúp giảm chi phí thuế quan và mở cửa thị trường, tạo cơ sở pháp lý để tăng cường hợp tác thương mại và đầu tư công nghệ giữa hai nước.
“Israel là nước mạnh về công nghệ, nông nghiệp công nghệ cao thiết bị y tế, an ninh mạng, thiết bị viễn thông, IoT, bán dẫn thông minh, đào tạo kỹ sư thiết kế bán dẫn. Do đó chúng tôi rất kỳ vọng thị trường này sẽ bổ sung những thiếu hụt mà ngành điện tử Việt Nam trong nước còn đang thiếu", bà Hương cho biết.
Bên cạnh đó, nhu cầu của Israel về linh phụ kiện, mô đun, lắp ráp sản phẩm OEM, ODM rất lớn. Đó là thế mạnh của Việt Nam, mở ra cơ hội R&D, chuyển giao công nghệ, đầu tư FDI từ Israel sang Việt Nam.
Tuy nhiên, theo bà Hương, đang có những rào cản trước mắt với thị trường này, như yêu cầu khá nghiêm ngặt về tiêu chuẩn và chất lượng, hàng rào kỹ thuật cao khiến các doanh nghiệp SME của ngành điện tử Việt Nam khó đáp ứng. Bên cạnh đó là những khó khăn về chuỗi cung ứng, điều kiện xuất xứ, logistics, thiếu thông tin thị trường…
Bà Hương khuyến nghị các doanh nghiệp ngành điện tử nâng chuẩn chất lượng, chứng nhận; xây dựng hồ sơ xuất xứ đúng quy định để được ưu đãi; tập trung vào những phân khúc thế mạnh đặc biệt về các linh kiện, phụ kiện, bo mạch đơn giản, lắp ráp thiết bị. Bên cạnh đó, tăng cường kết nối với doanh nghiệp Israel, tích cực tham gia hội chợ thương mại, kết nối B2B; chuẩn bị hồ sơ tài chính, bảo hiểm thương mại chắc chắn.
Còn bà Nguyễn Thị Lan Phương nhấn mạnh chính doanh nghiệp là đối tượng thụ hưởng trực tiếp các ưu đãi từ FTA và hành động của doanh nghiệp là yếu tố quyết định để biến các ưu đãi thành lợi ích thực thụ. Do đó, doanh nghiệp cần chủ động nắm các thông tin cập nhật thị trường trên cổng thông tin FTA và chủ động kiến nghị nếu có khó khăn, vướng mắc để nhận được sự hỗ trợ kịp thời.
