Nhu cầu mua sắm tăng mạnh vào những tháng cuối năm khiến nhiều người tìm đến các khoản vay tiêu dùng để đáp ứng chi tiêu. Theo ông Nguyễn Tiến Sỹ - Phó Giám đốc Khối Tài chính số, Công ty tài chính EVF - việc vay tiêu dùng chỉ thực sự hiệu quả khi người vay có kế hoạch tài chính rõ ràng, hiểu đúng về lãi suất và lựa chọn kênh vay an toàn.

Cuối năm luôn là thời điểm các hoạt động chi tiêu gia tăng, từ mua sắm, sửa chữa nhà cửa cho đến chuẩn bị Tết. Sự hấp dẫn của các chương trình ưu đãi, lãi suất thấp hay trả góp 0% cũng khiến nhu cầu vay tiêu dùng tăng vọt. Thế nhưng, không ít người vì cần tiền gấp hoặc thiếu hiểu biết về lãi suất - phí vay đã rơi vào những gói vay thiếu minh bạch, thậm chí tín dụng đen.

Để giúp người dân có góc nhìn đúng đắn về vay tiêu dùng an toàn, phóng viên VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tiến Sỹ - Phó Giám đốc Khối Tài chính số Công ty Tài chính Tổng hợp Cổ phần Điện lực EVF - về những nguyên tắc quan trọng khi vay trong mùa cao điểm cuối năm.

Khi nào nên vay tiêu dùng, cần lưu ý gì?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ - Phó Giám đốc Khối Tài chính số Công ty Tài chính EVF

- Vào thời điểm cuối năm khi nhu cầu mua sắm tăng cao. Theo ông, vay tiêu dùng trong những trường hợp nào là hợp lý và cần thiết?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ: Vay tiêu dùng vào thời điểm cuối năm được coi là hợp lý và cần thiết khi khoản vay đó phục vụ các nhu cầu thiết yếu của cá nhân và gia đình, không thể trì hoãn, hoặc giúp tận dụng các cơ hội tài chính có lợi. Cụ thể, việc vay là cần thiết để trang trải các chi phí đột xuất như sửa chữa nhà cửa, mua sắm phương tiện đi lại hoặc thay thế đồ gia dụng, chi phí y tế hoặc đầu tư giáo dục.

Ngoài ra, việc vay cũng phù hợp khi người vay có thu nhập ổn định, kế hoạch trả nợ rõ ràng và tận dụng được các chương trình ưu đãi lãi suất, trả góp 0% thường xuất hiện vào dịp cuối năm của các tổ chức tín dụng.

Trong một số trường hợp cá nhân cần cân đối dòng tiền ngắn hạn và chắc chắn có nguồn thu trong tương lai gần thì việc vay tiêu dùng là giải pháp hữu ích. Tuy nhiên, người vay cần cân nhắc kỹ, tránh vay cho các nhu cầu không thật sự cần thiết để không tạo áp lực tài chính sau Tết.

- Để đáp ứng nhu cầu chi tiêu nhưng không tạo áp lực tài chính về sau, người vay cần cân nhắc những yếu tố quan trọng nào trước khi quyết định vay tiêu dùng, thưa ông?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ: Theo tôi, người vay cần cân nhắc một số yếu tố quan trọng trước khi quyết định vay tiêu dùng. Trước hết, cần đánh giá thu nhập hiện tại và mức độ ổn định của dòng tiền để đảm bảo khả năng trả nợ hàng tháng, tránh gây mất cân đối thu – chi. Người vay cũng nên xác định rõ mục đích vay, chỉ nên vay cho những nhu cầu thật sự cần thiết và có giá trị sử dụng lâu dài.

Bên cạnh đó, lãi suất, thời hạn vay và các khoản phí đi kèm phải được xem xét kỹ để hạn chế chi phí phát sinh ngoài dự kiến. Việc so sánh các nguồn vay khác nhau giúp lựa chọn được gói vay phù hợp nhất; đồng thời, người vay nên đảm bảo khoản trả nợ hàng tháng không vượt quá 50% thu nhập ròng và duy trì quỹ dự phòng tối thiểu tương đương 6 tháng chi tiêu để ứng phó với rủi ro như mất việc hoặc giảm thu nhập. Khi cân nhắc đầy đủ những yếu tố này, việc vay tiêu dùng sẽ trở nên chủ động và an toàn hơn.

Nhận diện lãi suất, tránh rủi ro tín dụng đen

- Nhiều người dân còn chưa hiểu rõ về lãi suất và chi phí vay. Ông có thể chia sẻ cách giúp người vay nhận diện mức lãi suất hợp lý và tránh các khoản chi phí phát sinh không mong muốn?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ: Để nhận diện mức lãi suất hợp lý và tránh các chi phí phát sinh không mong muốn, người vay cần tập trung vào việc hiểu lãi suất thực tế hàng năm (APR) thay vì chỉ nhìn vào lãi suất quảng cáo. Điều quan trọng là phải kiểm tra APR hoặc lãi suất quy đổi theo năm, bao gồm cả lãi và các loại phí, để biết chính xác chi phí vay thực tế.

Người vay cũng nên đọc kỹ hợp đồng, đặc biệt là các khoản phí ẩn như phí hồ sơ, phí quản lý, phí trả nợ trước hạn hay phí bảo hiểm khoản vay. Đồng thời, nên so sánh ít nhất 2–3 tổ chức tín dụng để so sánh mặt bằng lãi suất chung và tránh bị vay với mức quá cao.

Ngoài ra, việc yêu cầu đơn vị cho vay cung cấp bảng tính tổng chi phí phải trả theo từng tháng sẽ giúp người vay chủ động kiểm soát nghĩa vụ tài chính và tránh rơi vào các gói vay thiếu minh bạch.

Người dân cần tìm hiểu thông tin về vay tiêu dùng để tận dụng ưu đãi và tránh rủi ro tài chính.

- Theo ông, đâu là những rủi ro lớn nhất người dân dễ gặp phải khi vay tiền gấp dịp cuối năm và làm thế nào để tránh các hình thức vay không an toàn?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ: Rủi ro lớn nhất mà người dân thường gặp khi vay tiền gấp dịp cuối năm là quyết định theo cảm tính và thiếu kiểm tra thông tin, dẫn đến dễ rơi vào các khoản vay lãi suất cao, hợp đồng thiếu minh bạch hoặc thậm chí tín dụng đen. Áp lực cần tiền nhanh khiến nhiều người bỏ qua việc đọc kỹ điều khoản, không kiểm tra phí phát sinh và không đánh giá khả năng trả nợ, từ đó rơi vào "bẫy lãi suất" hoặc gia tăng gánh nặng tài chính sau Tết.

Để tránh các hình thức vay không an toàn, người vay nên ưu tiên lựa chọn ngân hàng và các tổ chức tín dụng được cấp phép; tuyệt đối tránh giao dịch tiền mặt, ký hợp đồng viết tay hoặc sử dụng các app vay tiền không chính thống.

Người vay cũng cần dành thời gian tìm hiểu lãi suất thực, so sánh nhiều gói vay, đọc kỹ điều khoản về phí và yêu cầu cung cấp bảng tính chi phí rõ ràng. Nếu chưa chắc chắn, nên tham khảo ý kiến tư vấn tài chính hoặc người có kinh nghiệm trước khi quyết định. Khi thận trọng trong từng bước lựa chọn, người dân sẽ hạn chế rủi ro và bảo vệ tốt hơn sự an toàn tài chính của mình.

- Với những người chưa từng vay hoặc chưa tiếp cận được các kênh vay chính thống, ông có lời khuyên nào để họ lựa chọn hình thức vay tiêu dùng an toàn, minh bạch?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ: Với những người này, điều quan trọng nhất là ưu tiên sự an toàn và minh bạch khi lựa chọn hình thức vay tiêu dùng. Trước hết, họ nên tìm đến các Ngân hàng thương mại hoặc Công ty tài chính đã được Ngân hàng Nhà nước cấp phép, bởi đây là những tổ chức tín dụng có lãi suất công khai và hợp đồng minh bạch.

Người vay cũng cần chuẩn bị các giấy tờ cơ bản như CMND/CCCD, hộ khẩu, chứng minh thu nhập để việc thẩm định diễn ra thuận lợi và tránh phải tìm đến những kênh vay không chính thức.

Ngoài ra, cần dành thời gian tìm hiểu trước về các khái niệm như lãi suất, phí dịch vụ, thời hạn vay và nghĩa vụ trả nợ - đây là bước quan trọng giúp người vay tránh bị dẫn dắt bởi thông tin không đầy đủ. Khi được tư vấn, người vay nên yêu cầu đơn vị cho vay cung cấp bảng chi phí tổng, bao gồm cả lãi suất thực và các khoản phí kèm theo, để dễ dàng so sánh và đưa ra quyết định phù hợp.

Cuối cùng, tuyệt đối tránh các hình thức vay “nhanh - không cần giấy tờ - giải ngân trong vài phút”, vì đây thường là tín dụng đen núp bóng, tiềm ẩn nhiều rủi ro về lãi suất và an toàn cá nhân. Nếu thận trọng và chủ động tìm hiểu thông tin, ngay cả người lần đầu vay cũng có thể lựa chọn được kênh vay tiêu dùng an toàn, hợp pháp và phù hợp với khả năng tài chính của mình.

- Nếu đưa ra một vài khuyến nghị ngắn gọn, ông muốn nhắn gửi điều gì tới người dân để vay tiêu dùng một cách có trách nhiệm và hiệu quả?

Ông Nguyễn Tiến Sỹ: Để vay tiêu dùng một cách có trách nhiệm và hiệu quả, người dân nên ghi nhớ một vài khuyến nghị ngắn gọn sau:

Thứ nhất, chỉ vay khi thật sự cần thiết và đảm bảo khoản vay phục vụ đúng mục đích thiết yếu.

Thứ hai, luôn tính toán khả năng trả nợ, khoản trả nợ hàng tháng không được vượt quá 50% thu nhập ròng để tránh áp lực tài chính.

Thứ ba, lựa chọn các Ngân hàng hoặc công ty tài chính uy tín, đọc kỹ hợp đồng và nắm rõ lãi suất cũng như các khoản phí đi kèm trước khi ký.

Cuối cùng, tránh vay nóng hoặc các hình thức vay thiếu minh bạch và nên so sánh nhiều gói vay để chọn phương án an toàn nhất.

Chỉ cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản này, người dân có thể vay tiêu dùng một cách chủ động, an toàn và hiệu quả.

Trân trọng cảm ơn ông!

Thùy Dương

Link gốc