Số liệu gần đ&acirc;y về c&aacute;n c&acirc;n thanh to&aacute;n quốc tế của Trung Quốc đang đặt ra một nghịch l&yacute; đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;: trong khi thặng dư thương mại của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới li&ecirc;n tiếp ph&aacute; kỷ lục, vượt mốc 1.000 tỷ USD trong 11 th&aacute;ng th&igrave; mức tăng dự trữ ngoại hối ch&iacute;nh thức lại chậm hơn đ&aacute;ng kể. Điều n&agrave;y l&agrave;m dấy l&ecirc;n một c&acirc;u hỏi lớn tr&ecirc;n thị trường: d&ograve;ng tiền khổng lồ đ&oacute; đ&atilde; chảy về đ&acirc;u?

Nghịch l&yacute; đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;

L&agrave; cường quốc sản xuất của thế giới, Trung Quốc từ l&acirc;u đ&atilde; duy tr&igrave; mức thặng dư lớn trong thương mại h&agrave;ng h&oacute;a v&agrave; xu hướng n&agrave;y gia tăng mạnh mẽ hơn trong những năm gần đ&acirc;y. Trong 11 qua, nước n&agrave;y ghi nhận thặng dư thương mại l&ecirc;n tới 1,076 ngh&igrave;n tỷ USD, vượt xa kỷ lục 992,6 tỷ USD của cả năm trước đ&oacute;.

Con số n&agrave;y gần gấp đ&ocirc;i mức thặng dư thương mại cả năm 593,9 tỷ USD của năm 2015, theo dữ liệu từ nh&agrave; cung cấp th&ocirc;ng tin t&agrave;i ch&iacute;nh Wind.

Tr&aacute;i ngược với diễn biến đ&oacute;, dự trữ ngoại hối của Trung Quốc đến cuối th&aacute;ng 11 chỉ đạt 3,346 ngh&igrave;n tỷ USD, tăng kh&ocirc;ng đ&aacute;ng kể so với mức 3,202 ngh&igrave;n tỷ USD ghi nhận v&agrave;o cuối năm ngo&aacute;i.

Theo c&aacute;c nh&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch, sự ch&ecirc;nh lệch n&agrave;y phản &aacute;nh thực tế rằng một phần lớn thặng dư thương mại đ&atilde; được t&aacute;i đầu tư ra nước ngo&agrave;i th&ocirc;ng qua c&aacute;c hoạt động mua t&agrave;i sản, chủ yếu do khu vực tư nh&acirc;n thực hiện.

Gi&aacute;o sư Han Shen Lin thuộc Đại học New York Thượng Hải cho rằng thặng dư thương mại của Trung Quốc &ldquo;kh&ocirc;ng c&ograve;n tự động chuyển h&oacute;a th&agrave;nh sự gia tăng dự trữ ngoại hối ch&iacute;nh thức nữa&rdquo;, bởi một phần đ&aacute;ng kể đang được lu&acirc;n chuyển th&ocirc;ng qua khu vực tư nh&acirc;n.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20251230/images/image(33).png" style="height:404px; width:600px" /> 
Vị thế dẫn đầu thế giới về sản xuất đ&atilde; gi&uacute;p Trung Quốc đạt thặng dư thương mại kỷ lục v&agrave;o năm 2025. (Ảnh: VCG/Getty Images)

&ldquo;Những g&igrave; ch&uacute;ng ta đang chứng kiến l&agrave; sự chuyển dịch từ t&iacute;ch lũy dự trữ do nh&agrave; nước dẫn dắt sang c&aacute;c d&ograve;ng vốn chảy ra nước ngo&agrave;i do thị trường dẫn dắt&rdquo;, &ocirc;ng Lin nhận định, đồng thời cho biết c&aacute;c doanh nghiệp Trung Quốc đang trả bớt nợ nước ngo&agrave;i, x&acirc;y dựng t&agrave;i sản ở nước ngo&agrave;i hoặc giữ lại lợi nhuận ngo&agrave;i l&atilde;nh thổ.

&ldquo;Số tiền đ&oacute; kh&ocirc;ng hề biến mất; n&oacute; chỉ kh&ocirc;ng c&ograve;n nằm tr&ecirc;n bảng c&acirc;n đối kế to&aacute;n của Ng&acirc;n h&agrave;ng Nh&acirc;n d&acirc;n Trung Quốc nữa&rdquo;, vị gi&aacute;o sư cho hay.

Vai tr&ograve; ng&agrave;y c&agrave;ng lớn của khu vực tư nh&acirc;n

Vai tr&ograve; ng&agrave;y c&agrave;ng lớn của khu vực tư nh&acirc;n song h&agrave;nh với sự mở rộng hiện diện to&agrave;n cầu của c&aacute;c doanh nghiệp Trung Quốc trong những năm gần đ&acirc;y. Bi&ecirc;n lợi nhuận trong nước thu hẹp, c&ugrave;ng năng lực sản xuất gia tăng, đang th&uacute;c đẩy ng&agrave;y c&agrave;ng nhiều c&ocirc;ng ty &ldquo;vươn ra to&agrave;n cầu&rdquo; để t&igrave;m kiếm thị trường mới.

C&aacute;c quan chức v&agrave; nh&agrave; kinh tế Trung Quốc trong những năm gần đ&acirc;y đ&atilde; nhiều lần l&yacute; giải d&ograve;ng chảy của thặng dư thương mại, v&agrave; đều chỉ ra khu vực tư nh&acirc;n l&agrave; &ldquo;đầu mối&rdquo; ch&iacute;nh.

Năm 2023, b&agrave; Vương Xu&acirc;n Anh, khi đ&oacute; l&agrave; Ph&oacute; Cục trưởng Cục Quản l&yacute; Ngoại hối Nh&agrave; nước, cho biết tại một cuộc họp b&aacute;o rằng c&aacute;c d&ograve;ng tiền chảy v&agrave;o Trung Quốc từ thương mại v&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i phần lớn đ&atilde; được c&acirc;n bằng bởi hoạt động đầu tư ra nước ngo&agrave;i của doanh nghiệp v&agrave; c&aacute; nh&acirc;n trong nước, chủ yếu th&ocirc;ng qua đầu tư trực tiếp v&agrave; mua chứng kho&aacute;n.

Theo b&agrave; Alicia Garcia-Herrero, kinh tế trưởng khu vực ch&acirc;u &Aacute; &ndash; Th&aacute;i B&igrave;nh Dương của ng&acirc;n h&agrave;ng đầu tư Natixis (Ph&aacute;p), thặng dư t&agrave;i khoản v&atilde;ng lai của Trung Quốc, thước đo rộng hơn bao gồm thương mại h&agrave;ng h&oacute;a, dịch vụ v&agrave; c&aacute;c d&ograve;ng thu nhập xuy&ecirc;n bi&ecirc;n giới, nhỏ hơn đ&aacute;ng kể so với thặng dư thương mại h&agrave;ng h&oacute;a.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251230/images/shutterstock_309077903-0159.png" style="height:338px; width:600px" />

T&iacute;nh đến th&aacute;ng 10, lượng tr&aacute;i phiếu kho bạc Mỹ do Trung Quốc nắm giữ đ&atilde; giảm xuống mức thấp nhất trong 17 năm, c&ograve;n khoảng 688,7 tỷ USD.

B&agrave; cho rằng nguy&ecirc;n nh&acirc;n nằm ở c&aacute;c d&ograve;ng vốn chảy ra ngo&agrave;i kh&ocirc;ng được ghi nhận đầy đủ dưới h&igrave;nh thức đầu tư trực tiếp ra nước ngo&agrave;i v&agrave; đầu tư danh mục.

Phần lớn vốn đầu tư trực tiếp của Trung Quốc đang hướng tới Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; v&agrave; ch&acirc;u &Acirc;u, t&agrave;i trợ cho c&aacute;c dự &aacute;n li&ecirc;n quan đến pin, xe điện, chất b&aacute;n dẫn v&agrave; dược phẩm. Trong khi đ&oacute;, c&aacute;c d&ograve;ng vốn đầu tư gi&aacute;n tiếp chủ yếu được r&oacute;t v&agrave;o t&agrave;i sản bằng USD, do ch&ecirc;nh lệch l&atilde;i suất.

&ldquo;Tất cả c&aacute;c cuộc trao đổi của t&ocirc;i với kh&aacute;ch h&agrave;ng ở Trung Quốc đều cho thấy họ đang đầu tư mạnh v&agrave;o t&agrave;i sản bằng USD, kh&ocirc;ng hẳn l&agrave; tr&aacute;i phiếu kho bạc, m&agrave; chủ yếu th&ocirc;ng qua khu vực tư nh&acirc;n v&agrave; c&aacute;c tổ chức t&agrave;i ch&iacute;nh&rdquo;, b&agrave; Garcia-Herrero cho biết.

Phơi b&agrave;y những &ldquo;điểm yếu mang t&iacute;nh cấu tr&uacute;c&rdquo;

T&iacute;nh đến th&aacute;ng 10, lượng tr&aacute;i phiếu kho bạc Mỹ do Trung Quốc nắm giữ đ&atilde; giảm xuống mức thấp nhất trong 17 năm, c&ograve;n khoảng 688,7 tỷ USD, theo số liệu từ Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh Mỹ.

Trung Quốc hiện đ&atilde; tụt xuống vị tr&iacute; thứ 3 trong danh s&aacute;ch c&aacute;c chủ nợ nước ngo&agrave;i lớn nhất của Mỹ, sau Nhật Bản v&agrave; Vương quốc Anh. Nước n&agrave;y đ&atilde; duy tr&igrave; xu hướng giảm dần nắm giữ nợ ch&iacute;nh phủ Mỹ, bắt đầu từ nhiệm kỳ đầu ti&ecirc;n của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

&Ocirc;ng Yu Yongding, cựu cố vấn của ng&acirc;n h&agrave;ng trung ương Trung Quốc, cho rằng d&ugrave; thặng dư thương mại phản &aacute;nh năng lực cạnh tranh mạnh mẽ của c&aacute;c nh&agrave; xuất khẩu, n&oacute; cũng phơi b&agrave;y những &ldquo;điểm yếu mang t&iacute;nh cấu tr&uacute;c&rdquo; của nền kinh tế.

&ldquo;Để đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững hơn dựa tr&ecirc;n nhu cầu nội địa, Trung Quốc cần nhanh ch&oacute;ng c&acirc;n bằng t&agrave;i khoản v&atilde;ng lai v&agrave; giảm sự phụ thuộc v&agrave;o c&aacute;c thị trường b&ecirc;n ngo&agrave;i, đặc biệt l&agrave; Mỹ&rdquo;, &ocirc;ng viết trong một b&agrave;i b&igrave;nh luận ng&agrave;y 16/12.

Bắc Kinh cũng đang ph&aacute;t đi những t&iacute;n hiệu cho thấy lập trường ch&iacute;nh s&aacute;ch đang dịch chuyển. Một quan chức giấu t&ecirc;n của Ủy ban C&ocirc;ng t&aacute;c T&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; Kinh tế Trung ương cho biết Trung Quốc sẽ triển khai c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch c&oacute; mục ti&ecirc;u trong năm tới nhằm hỗ trợ nhập khẩu h&agrave;ng ti&ecirc;u d&ugrave;ng chất lượng cao v&agrave; c&aacute;c thiết bị then chốt.

Trong một cuộc phỏng vấn li&ecirc;n quan đến Hội nghị C&ocirc;ng t&aacute;c Kinh tế Trung ương vừa diễn ra, vị quan chức n&agrave;y nhấn mạnh rằng mục ti&ecirc;u &ldquo;đạt được trạng th&aacute;i c&acirc;n bằng cơ bản trong c&aacute;n c&acirc;n thanh to&aacute;n quốc tế&rdquo; &ndash; th&ocirc;ng qua việc b&ugrave; trừ tương đối giữa xuất khẩu r&ograve;ng v&agrave; d&ograve;ng vốn r&ograve;ng chảy ra &ndash; đang được coi l&agrave; một ưu ti&ecirc;n ch&iacute;nh s&aacute;ch.

Theo SCMP

Quang Đăng

<a href="https://vietnamfinance.vn/trung-quoc-xuat-sieu-hon-1000-ty-usd-dong-tien-chay-ve-dau-d138040.html">Link gốc</a>

Số liệu gần đây về cán cân thanh toán quốc tế của Trung Quốc đang đặt ra một nghịch lý đáng chú ý: trong khi thặng dư thương mại của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới liên tiếp phá kỷ lục, vượt mốc 1.000 tỷ USD trong 11 tháng thì mức tăng dự trữ ngoại hối chính thức lại chậm hơn đáng kể. Điều này làm dấy lên một câu hỏi lớn trên thị trường: dòng tiền khổng lồ đó đã chảy về đâu?