Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, việc Trung Quốc thúc đẩy hệ thống thanh toán số xuyên biên giới với 10 nước ASEAN bằng Nhân dân tệ (CNY), ít nhất 5 năm tới khó tạo ra biến động lớn với ngoại thương và tỷ giá của Việt Nam, song lại đặt ra những bài toán dài hạn về chính sách và an ninh hệ thống.
.png)
TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng.
Để làm rõ hơn về tác động và những rủi ro đối với Việt Nam, MarketTimes đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng về vấn đề này.
Không ảnh hưởng nhiều đến ngoại thương của Việt Nam
MarketTimes: Thưa ông, việc Trung Quốc thiết lập hệ thống thanh toán số xuyên biên giới với các nước này bằng đồng Nhân dân tệ sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thương mại và dòng thanh toán giữa Việt Nam và Trung Quốc?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Mục đích của Trung Quốc là tạo ra một hệ thống thanh toán biệt lập với SWIFT để tránh những trường hợp bị loại khỏi SWIFT và ảnh hưởng tới các quan hệ ngoại thương của nước này.
Về tác động đến thương mại, hệ thống này chắc chắn sẽ làm giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la. Thậm chí, nhóm BRICS hiện tại cũng đang cố gắng tìm một đồng tiền để thay thế vị trí của đồng đô la, chẳng hạn như đồng Nhân dân tệ.
Tuy nhiên, tôi nhận định rằng động thái này sẽ không ảnh hưởng nhiều tới tỷ giá giữa đồng đô la và tiền đồng trong vòng ít nhất là năm năm tới. Tỷ giá Việt Nam chủ yếu lệ thuộc vào quan hệ thương mại giữa hai quốc gia.
MarkeTimes: Các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam sẽ đứng trước cơ hội và thách thức gì nếu doanh nghiệp ngày càng sử dụng thanh toán trực tiếp bằng Nhân dân tệ, đặc biệt khi Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Đây là một điều tích cực khi các ngân hàng sử dụng những ngoại tệ khác nhiều hơn, thay vì lệ thuộc chủ yếu vào đồng đô la. Giữa Việt Nam và Trung Quốc, các NHTM vẫn có nhiều ngân hàng sử dụng đồng Nhân dân tệ để trao đổi thanh toán với các nhà xuất khẩu từ Trung Quốc, bên cạnh đồng đô la.
Tuy nhiên, các NHTM Việt Nam vẫn cần tập trung chủ yếu vào đồng đô la, bởi vì:
• Thanh toán quốc tế trên thế giới vẫn chủ yếu bằng đồng đô la, chiếm tỷ trọng lớn nhất toàn cầu.
• Đồng đô la được công nhận rộng rãi, và ngay cả các quốc gia có quan hệ ngoại thương với Việt Nam cũng vẫn sử dụng đồng đô la.
• Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, và ngoại thương giữa Việt Nam và Mỹ chủ yếu vẫn là đồng đô la.
Tôi nghĩ rằng, mặc dù hệ thống thanh toán mới có thể giúp rút ngắn thời gian và chi phí thanh toán quốc tế trong tương lai nếu sử dụng đồng kỹ thuật số, nhưng hiện tại, các thanh toán quốc tế chủ yếu vẫn phải tuân theo những chuẩn mực quốc tế truyền thống (qua hệ thống SWIFT và chuẩn mực ISO).
Rủi ro an ninh tài chính và dữ liệu
MarketTimes: Sự mở rộng của hệ thống thanh toán số Trung Quốc có đặt ra rủi ro về an ninh tài chính hay dữ liệu cho hệ thống ngân hàng của Việt Nam hay không?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Chắc chắn là có rủi ro. Bất cứ một hệ thống thanh toán mới nào, đặc biệt là liên quan đến đồng tiền kỹ thuật số, đều tạo ra rủi ro. Tôi chưa nhìn thấy có hệ thống nào an toàn hơn là hệ thống thanh toán truyền thống qua SWIFT.
Rủi ro lớn nhất là an ninh mạng và bảo mật dữ liệu, do đó hệ thống bảo mật của Việt Nam cần được tăng cường. Tôi khuyến cáo các ngân hàng hãy hết sức cẩn thận khi sử dụng những hệ thống thanh toán mới.
MarketTimes: Tóm lại, Việt Nam cần có phản ứng chính sách gì trong ngắn hạn và dài hạn để tận dụng cơ hội và giảm thiểu tác động bất lợi từ hệ thống thanh toán xuyên biên giới của Trung Quốc?
TS. Nguyễn Trí Hiếu: Chúng ta cần có một chương trình thử nghiệm có kiểm soát. Tương tự như tinh thần của Nghị quyết 05 về tiền mã hóa (cho phép thử nghiệm có kiểm soát trong 5 năm). Trong thời gian thử nghiệm, chúng ta phải rút kinh nghiệm và hoàn hảo hóa hệ thống an ninh bảo mật của mình trước khi có những quyết định mang tính chiến lược.
MarketTimes: Trân trọng cảm ơn ông!
Hải Sơn
