Trong báo cáo gửi AFP gần đây, các chuyên gia của BMI - đơn vị thuộc Fitch Solutions - nhận định khai thác dầu đá phiến của Trung Quốc đang sáng lên nhờ đẩy nhanh thăm dò và liên tiếp có những phát hiện mới.
Một nhân viên cầm mẫu dầu thô được khai thác tại Giếng Yuejin 3-3XC của Tập đoàn Hóa dầu Trung Quốc (Sinopec) tại lưu vực Tarim thuộc khu tự trị Duy Ngô Nhĩ, Tân Cương, Tây Bắc Trung Quốc, ngày 15/11/2023. (Ảnh: Xinhua)
Báo cáo dẫn lời nhóm chuyên gia cho biết các doanh nghiệp nhà nước đang đạt tiến bộ rõ rệt trong công tác thăm dò, khai thác dầu đá phiến, và coi đây là nguồn cung quan trọng trong tương lai, khi các mỏ truyền thống bước vào giai đoạn khai thác già và suy giảm mạnh hơn.
BMI lưu ý Trung Quốc có “tiềm năng lớn về dầu đá phiến và dầu chặt”, nhưng khó lặp lại được cú bùng nổ dầu đá phiến của Mỹ.
Theo báo cáo, các doanh nghiệp nhà nước cho biết nguồn dầu chặt dồi dào nằm ở các bồn trũng Ordos, Junggar, Songliao, Tứ Xuyên, Qaidam, Santanghu, Jiyang, Bắc Giang Tô và Bột Hải.
Các doanh nghiệp này được khuyến khích theo đuổi những dự án rủi ro cao, chi phí lớn bất chấp biến động giá dầu toàn cầu, do ưu tiên của quốc gia về an ninh năng lượng và tự chủ nguồn cung.
BMI dẫn dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc gia Trung Quốc cho thấy sản lượng dầu đá phiến năm 2024 tăng 30% so với cùng kỳ năm trước, đạt 6 triệu tấn (khoảng 120.000 thùng/ngày).
Báo cáo cho biết dù dầu đá phiến hiện chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng sản lượng, tốc độ tăng trưởng vẫn được kỳ vọng duy trì ổn định.
Tuy vậy, phần lớn dự án vẫn ở quy mô thí điểm, nhỏ hơn nhiều so với các mỏ truyền thống, và tăng trưởng sản lượng sẽ bị hạn chế bởi điều kiện địa chất phức tạp.
Phân tích nhấn mạnh rằng khác với Mỹ, Trung Quốc đối mặt nhiều thách thức hơn trong khai thác dầu khí đá phiến do vỉa địa chất phức tạp, sâu, trữ lượng thấp và phân tán, năng suất giếng không cao và chi phí khai thác lớn.
Hiện các dự án chỉ mang lại sản lượng khiêm tốn, khoảng 10.000–50.000 thùng/ngày, thấp hơn nhiều so với các mỏ truyền thống như Đại Khánh. Dù Trung Quốc đã đạt một số tiến bộ, tốc độ tăng sản lượng dầu đá phiến vẫn chậm và không đủ bù đắp mức suy giảm ở các mỏ đang khai thác.
Nhóm phân tích nhận định những tiến bộ này có thể bổ sung cho sản lượng dầu thô của Trung Quốc, nhưng khó tạo ra bước nhảy vọt về sản lượng trong nước.
Báo cáo kết luận rằng để sản lượng dầu đá phiến tăng mạnh, Trung Quốc cần khả năng thương mại hóa các phát hiện mới ở quy mô lớn.
Trong báo cáo, các chuyên gia của BMI dự báo PetroChina và Sinopec sẽ tiếp tục giữ vai trò chủ lực trong thăm dò và khai thác dầu khí phi truyền thống, nhất là khi gánh nặng đầu tư ngày càng lớn do sự tham gia hạn chế của các doanh nghiệp nước ngoài.
Báo cáo cho biết hầu như không có công ty quốc tế nào còn mặn mà với dầu đá phiến tại Trung Quốc, và các doanh nghiệp như Shell và ExxonMobil đã thu hẹp hiện diện.
Theo BMI, Sinopec đã tăng 30% vốn đầu tư cho thăm dò dầu khí đá phiến và siêu sâu trong năm 2025, nâng chi tiêu lên 8,4 tỷ nhân dân tệ (1,18 tỷ USD) trong ba quý đầu năm, từ mức 6,4 tỷ nhân dân tệ (905 triệu USD) năm 2024.
Hoạt động khai thác đá phiến của Sinopec tập trung ở các bồn trũng Jiyang, Bắc Giang Tô và Bột Hải, nơi họ báo cáo đạt được những bước tiến trong thăm dò dầu đá phiến siêu sâu. Dự án Shengli Jiyang vẫn là tài sản đá phiến lớn nhất của doanh nghiệp.
Tháng 9/2025, Sinopec công bố hai phát hiện mới là Xinxing và Qintong ở miền đông Trung Quốc, với tổng trữ lượng đã được chứng minh đạt 180 triệu tấn. Tuy vậy, BMI nhận định sản lượng từ các phát hiện này khó xuất hiện trước năm 2030.
BMI cũng cho biết thăm dò và khai thác dầu đá phiến là trọng tâm dài hạn trong chiến lược của PetroChina.
Báo cáo nêu các dự án chính gồm Qingcheng tại mỏ Changqing ở bồn trũng Ordos, Jimsar tại mỏ Tân Cương và Gulong tại mỏ Đại Khánh.
PetroChina đã khai thác 5,1 triệu tấn dầu đá phiến trong năm 2024, chiếm khoảng 85% tổng sản lượng của Trung Quốc. Truyền thông cho biết mỏ Changqing - cơ sở đá phiến lớn nhất cả nước tại bồn trũng Ordos - đã vượt mốc 20 triệu tấn sản lượng lũy kế vào tháng 11/2025.
Dự án Gulong ở Qingcheng vẫn đang chờ được phát triển toàn diện và có thể phần nào bù đắp sự suy giảm tại các mỏ đã khai thác lâu năm. Sản lượng từ Tân Cương và Changqing được kỳ vọng tăng nhờ mở rộng công suất, nhưng ảnh hưởng lên sản lượng toàn quốc được dự báo không lớn.
BMI cảnh báo rằng mức tăng từ các dự án này - vốn chưa đạt đỉnh - sẽ phần lớn bị triệt tiêu bởi sự suy giảm ở các mỏ già cỗi, đặc biệt là Đại Khánh.
Quốc vụ viện Trung Quốc, Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện, Trung tâm Báo chí Quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, PetroChina, Sinopec, ExxonMobil và Shell hiện chưa bình luận gì về báo cáo này.
Nh.Thạch-AFP
