Trao đổi trong Talk show Phố Tài Chính (The Finance Street Talk Show) trên VTV8, bà Tạ Thanh Bình, Tổng Giám đốc VSDC, cho biết, về cơ bản các tiêu chí để có thể được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi theo tiêu chuẩn của FTSE Russell là Việt Nam đã đạt được, và kỳ vọng FTSE kỳ tháng 3 này sẽ có những đánh giá khách quan và tích cực đối với những giải pháp mà Việt Nam đã triển khai, để đến kỳ review tháng 9/2025 thì có thể nâng hạng cho TTCK Việt Nam như kỳ vọng của các NĐT.

BTV Mùi Khánh Ly: Dù còn phải đối mặt với những khó khăn và thách thức nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đã có sự tăng trưởng tích cực và ổn định trong thời gian qua, bà đánh giá như thế nào về kết quả này?

Bà Tạ Thanh Bình, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC): Đánh giá về tình hình thị trường chứng khoán trong thời gian vừa qua, chúng ta có thể thấy, xét về khía cạnh kinh tế vĩ mô năm 2024, nền kinh tế đã có sự tăng trưởng tương đối ổn định nhờ các chính sách đồng bộ của Chính phủ, và đặc biệt là nhờ chính sách tiền tệ được điều hành theo hướng linh hoạt, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Ví dụ như CPI năm 2024 tăng 3,66% đạt mục tiêu Quốc hội đề ra, tăng trưởng GDP đạt 7,09% với mức tăng trưởng quý sau cao hơn quý trước.

Còn đối với thị trường chứng khoán trong thời gian vừa qua, có vẻ tâm lý chung của các nhà đầu tư cho rằng diễn biến của thị trường chứng khoán chưa phản ánh khớp với sự tăng trưởng của kinh tế vĩ mô như tôi vừa mới chia sẻ. Tuy nhiên, nếu mà chúng ta nhìn vào những chỉ số quan trọng của thị trường vẫn thấy những dấu ấn tăng trưởng tương đối ổn định và bền vững.

Ví dụ như chỉ số VN Index đã tăng 12%, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tăng 19,3%, tương đương 69,3% GDP. Trong khi đó, thanh khoản của thị trường cổ phiếu đạt trên 21.000 tỷ đồng/ phiên, tăng 20,4% so với bình quân năm 2023. Đặc biệt, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã phục hồi tích cực, tổng giá trị trái phiếu phát hành tăng 438.531 tỷ đồng tương đương tăng 32% so với năm 2023 với nhiều cải thiện về chất lượng. Và chúng tôi đánh giá đây là một tín hiệu tương đối tích cực .

Tất nhiên, thực tế các nhà đầu tư vẫn kỳ vọng thị trường có một sự tăng trưởng tương đối đột phá hơn, nhất là thanh khoản của thị trường vẫn chưa đột phá lên mức cao. Đặc biệt, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng tương đối mạnh trên thị trường chứng khoán trong năm vừa rồi với con số trên 90.000 tỷ đồng, gấp 4 lần so với năm trước đó.

Như vậy có thể thấy, diễn biến của thị trường chứng khoán cũng đã bị ảnh hưởng bới những yếu tố khách quan từ bên ngoài. Chúng ta nhìn thấy trong bối cảnh giá vàng, giá tiền kỹ thuật số…có những biến động mạnh, cùng những chính sách khó lường của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến cho các thị trường chứng khoán trở nên khó đoán định hơn. Tuy nhiên, như tôi vừa mới chia sẻ, các chỉ số chính của thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đều ghi nhận sự tăng trưởng tương đối tích cực, cũng như trong năm qua số lượng nhà đầu tư trên thị trường đã có sự tăng trưởng tốt cho thấy sự quan tâm ngày càng nhiều hơn của các nhà đầu tư đối với thị trường chứng khoán.

Vậy bà có thể chia sẻ thêm về bối cảnh nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán hiện nay đã có những thay đổi như thế nào không ạ?

Con số tăng trưởng của nhà đầu tư được coi là một trong những yếu tố rất tích cực. Tính hết năm 2024, chúng ta đã đạt khoảng trên 9,3 triệu tài khoản của nhà đầu tư, tăng 27,5% so với thời điểm cuối năm 2023. Và chỉ trong hơn một tháng đầu năm 2025, số lượng tài khoản nhà đầu tư mở mới vẫn trên 110.000 tài khoản cho thấy con số này tiếp tục tăng trưởng tương đối bền vững.

Tuy nhiên, chúng tôi thấy rằng tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân vẫn chiếm phần lớn trên 99% và số lượng nhà đầu tư tổ chức vẫn còn tương đối thấp so với kỳ vọng của cơ quan quản lý. Và trong thời gian tới đây, trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã đề ra những giải pháp hết sức rõ ràng về việc sẽ tái cơ cấu về cấu trúc nhà đầu tư để gia tăng hơn số lượng nhà đầu tư tổ chức tham gia trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Được biết, Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) là một trong những cơ quan vận hành thị trường, đóng vai trò quan trọng trực tiếp trong tiến trình thúc đẩy nâng hạng thị trường, thì bà có thể chia sẻ thêm về những kết quả đã đạt được và các nhà đầu tư nước ngoài hiện đang có sự quan tâm như thế nào đến thị trường Việt Nam ?

Số liệu hiện nay cho thấy, số lượng nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ có trên 41.000 nhà đầu tư nước ngoài, chỉ chiếm 0,57% tổng số lượng nhà đầu tư nói chung, tuy nhiên lại sở hữu tới 7,35% trên tổng giá trị chứng khoán đăng ký tại VSDC.

Và như tôi đã chia sẻ, năm 2024 chúng ta đã chứng kiến động thái bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài khá mạnh mẽ, trên 90.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, nếu chúng ta nhìn vào số lượng chứng khoán nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài cũng như giá trị danh mục chứng khoán nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài lại có sự tăng trưởng. Cụ thể tính đến 31/12/2024, nhà đầu tư nước ngoài sở hữu hơn 28,2 tỷ các loại chứng khoán (tương đương giá trị hơn 323.531 tỷ đồng tính theo mệnh giá, chiếm 7,35% tổng giá trị chứng khoán đăng ký tại VSDC). Như vậy so với thời điểm 31/12/2023 về số lượng chứng khoán nắm giữ đã tăng hơn 1,1 tỷ chứng khoán các loại (tương đương 4,17%), về giá trị chứng khoán nắm giữ tăng khoảng 10.302 tỷ đồng (tương đương 3,29%) tính theo mệnh giá.

Như vậy, chúng ta vẫn nhìn thấy có một sự tin tưởng và một giá trị tăng trưởng nhất định của khối nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam , chứ không phải đơn thuần chỉ là hoạt động bán ròng.

Đặc biệt, năm vừa qua thì Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68, trong đó có quy định về giải pháp mà chúng ta vẫn gọi là “non-prefunding”, liên quan đến việc cho phép nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh mua chứng khoán mà không cần phải có tiền tại thời điểm đặt lệnh. Tính đến thời điểm hiện tại, chúng ta đã có khoảng 3 tháng áp dụng Thông tư 68 này.

Chúng tôi cũng đã khảo sát một số công ty chứng khoán lớn, nơi mà có nhiều nhà đầu tư nước ngoài mở tài khoản giao dịch thì kết quả ban đầu tương đối khả quan. Đã có khoảng trên 1.200 nhà đầu tư nước ngoài tổ chức đăng ký áp dụng cơ chế mới này tại các công ty chứng khoán và giá trị giao dịch của các nhà đầu tư này cũng đã chiếm 11,16% tổng giá trị giao dịch của các nhà đầu tư nước ngoài nói chung. Chúng tôi cho rằng trong khoảng thời gian rất ngắn khi mới áp dụng chính sách mới này mà đã đạt được kết quả như vậy là một tín hiệu khá tích cực từ phía các nhà đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, theo cơ chế mới tại Thông tư 68 thì trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài chưa thể nộp tiền vào để thanh toán cho giao dịch của mình đúng thời điểm thì công ty chứng khoán sẽ là người phải nhận trách nhiệm thanh toán này. Thực tế, trong ba tháng vận hành vừa rồi cũng có những trường hợp mà nhà đầu tư nước ngoài phải chuyển nghĩa vụ thanh toán sang cho công ty chứng khoán, tuy nhiên, tất cả những trường hợp này đều nằm trong quy trình xử lý đã được dự tính trước đó. Và điều này cho thấy, cơ chế kiểm soát rủi ro cũng như là cơ chế, quy trình thanh toán mới đã được quy định là tương đối phù hợp với thực tiễn và khả năng kiểm soát rủi ro là phù hợp với yêu cầu đặt ra.

Bước sang năm 2025, thị trường chứng khoán được kỳ vọng lớn về đột phá cả về quy mô lẫn chất lượng, theo bà, đâu là những yếu tố sẽ giúp thị trường chứng khoán đạt được những kỳ vọng này?

Tôi đánh giá, năm 2025 sẽ là một năm có nhiều điểm sáng tích cực cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Về lý do thì điều quan trọng nhất chính là sự phục hồi của nền kinh tế nhờ tiếp tục có những giải pháp quyết liệt từ phía Chính phủ trong việc điều hành kinh tế vĩ mô. Còn đối với thị trường chứng khoán, năm 2024 đã có những tăng trưởng tích cực, thì năm 2025 sẽ tiếp tục có những điểm nhấn quan trọng.

Thứ nhất là câu chuyện nâng hạng, về cơ bản chúng tôi đánh giá đã đạt được các tiêu chí năng hạn theo yêu cầu của FTSE Russell. Chúng ta chỉ cần có thời gian để cho đơn vị định mức tín nhiệm họ đánh giá khả năng áp dụng những chính sách đó trên thị trường Việt Nam và sự đón nhận của các nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài như thế nào thôi .Và đặc biệt, trong năm 2025, cơ quan quản lý rất quyết liệt trong việc đưa ra yêu cầu phải vận hành hệ thống công nghệ thông tin KRX cho thị trường chứng khoán .Chúng tôi cũng kỳ vọng với sự vận hành của hệ thống KRX này thì nhà đầu tư cũng như các công ty chứng khoán, các thành viên trên thị trường sẽ có nhiều cơ hội để triển khai các sản phẩm mới trên thị trường chứng khoán và qua đó thì cũng sẽ hỗ trợ tăng trưởng và thanh khoản của thị trường chứng khoán một cách mạnh mẽ hơn so với năm 2024.

Ngoài ra, Luật Chứng khoán sửa đổi vừa mới được ban hành trước đó và trong thời gian ngắn tới đây, Chính phủ cũng sẽ tiếp tục ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 155 hướng dẫn chứng khoán thì trong đó sẽ có nhiều cơ chế, chính sách mới để hỗ trợ các doanh nghiệp chất lượng gia tăng, thúc đẩy sự tham gia của họ trên thị trường chứng khoán. Đây là điều rất quan trọng khi mà thị trường có thể đón nhận thêm những hàng hóa mới có chất lượng trên thị trường . Còn đối với thị trường phái sinh, kế hoạch của cơ quan quản lý cũng sẽ sớm triển khai một số sản phẩm mới trên thị trường chứng khoán phái sinh để đa dạng hóa các mặt hàng trên thị trường chứng khoán.

Nếu nói riêng về nâng hạng thì theo bà, kỳ vọng được nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam liệu có thể trở thành hiện thực trong năm 2025 không?

Dưới góc độ là cơ quan vận hành thị trường, chúng tôi cũng đã phối hợp rất chặt chẽ cùng rất nhiều buổi làm việc với cơ quan quản lý, cũng như các nhà đầu tư lớn của nước ngoài, đặc biệt là cơ quan định mức tín nhiệm FTSE Russell. Cho đến thời điểm hiện tại, chúng tôi đánh giá rằng về cơ bản các tiêu chí để có thể được nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi theo tiêu chuẩn của FTSE là Việt Nam đã đạt được, và như vậy chúng tôi đánh giá, triển vọng có thể được nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025 là rất tích cực.

Chính vì vậy, chúng tôi cũng rất kỳ vọng là FTSE trong kỳ đánh giá kỳ review ngay trong tháng 3 này sẽ có những đánh giá, nhìn nhận khách quan, tích cực đối với những giải pháp mà chúng ta đã triển khai như tôi đã chia sẻ, để đến kỳ tháng 9/2025 thì họ có thể đánh giá nâng hạng cho thị trường chứng khoán Việt Nam như là kỳ vọng của các nhà đầu tư.

Ngoài ra, VSDC trong vai trò và nhiệm vụ của mình sẽ có những giải pháp như như thế nào để thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán trong năm 2025, cũng như góp phần đạt được các mục tiêu phát triển thị trường đến năm 2030 mà Chính phủ đã phê duyệt?

Với VSDC chúng tôi cũng nhận thức được rất rõ vai trò của mình trong việc cung cấp dịch vụ đăng ký, lưu ký và thanh toán trên thị trường chứng khoán Việt Nam thì các giải pháp về phía VSDC đưa ra cũng sẽ là những giải pháp quan trọng để tháo gỡ những khó khăn khi đáp ứng các tiêu chí nâng hạng của FTSE. Như tôi đã chia sẻ, VSDC là đơn vị triển khai giải pháp “Non Prefunding cho phép nhà đầu tư nước ngoài có thể thực hiện các giao dịch theo tiêu chí của FTSE.

Tuy nhiên, đấy chỉ là một bước khởi đầu, về tầm nhìn dài hạn thì nếu chúng ta nhìn vào tiêu chí nâng hạng của tổ chức MSCI thì việc triển khai cơ chế thanh toán CCP sẽ là những giải pháp mang tính chất quan trọng và dài hơi hơn. Vừa qua thì Luật chứng khoán sửa đổi cũng đã cho phép xây dựng khung pháp lý cho VSDC được thành lập công ty con để có thể triển khai nghiệp vụ CCP này theo đúng thông lệ quốc tế, thì chúng tôi cũng đang rất gấp rút để triển khai đề án này theo đúng tiến độ đưa ra.

Ngoài ra, qua quá trình làm việc với các nhà đầu tư nước ngoài thì hiện nay chúng tôi cũng đang triển khai thêm một giải pháp để hỗ trợ cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam một cách thuận lợi hơn. Đó là chúng tôi sẽ nâng cấp cổng giao tiếp điện tử hiện có ở VSDC để cho phép các công ty chứng khoán và các ngân hàng lưu ký có thể trao đổi thông tin liên quan đến việc nhận lệnh và giao dịch của các nhà đầu tư nước ngoài một cách thống nhất và đảm bảo yếu tố bảo mật và nhanh chóng so với cách thức thủ công mà họ đang triển khai hiện nay như qua email hay điện thoại…để xác nhận lệnh của các nhà đầu tư nước ngoài.

Về vấn đề này chúng tôi đang triển khai gấp rút theo yêu cầu cơ quan quản lý và dự kiến đến tháng 3/2025 sẽ xong và sẽ phục vụ cho nhà đầu tư. Bên cạnh đó, để triển khai một trong những giải pháp rất quan trọng như tôi đã nói về vấn đề tái cấu trúc cơ sở nhà đầu tư trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 thì sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là các nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài tham gia trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Dưới cơ chế các quỹ đầu tư thì trong năm 2025 thì VSDC sẽ triển khai ngay việc nâng cấp các dịch vụ cung cấp cho các quỹ đầu tư tại VSDC.

Chúng tôi kỳ vọng rằng việc nâng cấp dịch vụ quỹ này sẽ hỗ trợ cho các quỹ đầu tư, đặc biệt là các quỹ đầu tư nước ngoài đón đầu làn sóng khi thị trường chứng khoán được nâng hạng. Đó là những kế hoạch trong năm 2025 mà chúng tôi kỳ vọng sẽ triển khai ngay để có thể phục vụ cho hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Hà My

LINK GỐC