Trong nhiều thập kỷ qua, ngành xây dựng luôn giữ vai trò quan trọng, là một trong những động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, bước sang giai đoạn phát triển mới, tăng trưởng của ngành không còn được đánh giá đơn thuần bằng quy mô hay tốc độ, mà ngày càng được đo lường bằng chất lượng, tính bền vững và mức độ trách nhiệm đối với môi trường, xã hội.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN
Đây là nhận định chung của các nhà quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp ngành xây dựng và vật liệu xây dựng tại Diễn đàn Phát triển bền vững ngành Xây dựng Việt Nam – VSCF 2025, do Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng TP. Hồ Chí Minh (SACA) tổ chức chiều 19/12 tại TP. Hồ Chí Minh.
Phát biểu tại diễn đàn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường nhấn mạnh, quá trình chuyển đổi sang xây dựng bền vững hiện đối mặt nhiều thách thức. Đó là yêu cầu hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phù hợp với thông lệ quốc tế; là bài toán cân đối chi phí đầu tư ban đầu với lợi ích dài hạn của công trình xanh. Đó là năng lực đổi mới công nghệ, ứng dụng vật liệu mới, vật liệu tái chế, vật liệu ít phát thải; đồng thời, vấn đề quản lý rủi ro thiên tai, biến đổi khí hậu, đặc biệt là ngập lụt, sụt lún tại các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, cũng đòi hỏi các giải pháp tổng thể, liên ngành và dựa trên nền tảng khoa học.
Báo cáo của Liên Hợp Quốc cho thấy, lĩnh vực xây dựng và vận hành công trình hiện chiếm khoảng 37% tổng lượng phát thải CO₂ liên quan đến năng lượng, đồng thời tiêu thụ hơn 30% tổng năng lượng và tài nguyên thiên nhiên của thế giới.
Trong khi đó, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, dự báo đến năm 2050 khoảng 70% dân số thế giới sẽ sinh sống tại các đô thị, kéo theo nhu cầu rất lớn về hạ tầng và nhà ở. Điều này đòi hỏi ngành xây dựng phải tái định hình theo hướng xanh hơn, thông minh hơn và thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu.
Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và vật liệu xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu tại diễn đàn. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN
Tại Việt Nam, ông Cường cho biết ngành xây dựng hiện đóng góp khoảng 6–7% GDP cả nước và hiện tác động lan tỏa lớn đến nhiều lĩnh vực khác. Riêng TP. Hồ Chí Minh, với vai trò là đô thị đặc biệt, trung tâm kinh tế – tài chính – đổi mới sáng tạo của cả nước, chiếm khoảng 20–22% GDP và đang chịu áp lực rất lớn về hạ tầng, mật độ xây dựng, biến đổi khí hậu. Vì vậy, phát triển bền vững ngành xây dựng không chỉ là yêu cầu khách quan, mà còn là lựa chọn chiến lược nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng sống của người dân Thành phố.
"TP. Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều chương trình, đề án quan trọng như: phát triển đô thị thông minh, chuyển đổi số trong quản lý xây dựng, khuyến khích công trình xanh, tiết kiệm năng lượng, cải tạo chung cư cũ, nâng cấp hạ tầng giao thông, thoát nước, chống ngập và thúc đẩy các mô hình hợp tác công – tư trong đầu tư hạ tầng. Thành phố cũng là địa phương đi đầu trong việc thí điểm và nhân rộng các tiêu chuẩn công trình xanh quốc tế như: LEED, LOTUS, EDGE, góp phần giảm tiêu thụ năng lượng và phát thải khí nhà kính", ông Cường chia sẻ.
Ở góc độ quản lý nhà nước về biến đổi khí hậu, ông Lê Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, ngành xây dựng và vận hành tòa nhà hiện chiếm khoảng 37% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Tại Việt Nam, đây cũng là một trong những lĩnh vực phát thải lớn, chịu áp lực ngày càng tăng từ các "luật" thương mại quốc tế, điển hình là Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu đối với thép, xi măng và vật liệu xây dựng
Theo ông Tuấn, nếu không sớm xanh hóa quy trình sản xuất, đo lường và minh bạch hóa phát thải, nhiều doanh nghiệp xây dựng và vật liệu xây dựng sẽ gặp khó khăn trong hội nhập thị trường quốc tế. "Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu, đòi hỏi hạ tầng đô thị phải vừa giảm phát thải, vừa nâng cao khả năng thích ứng. Ước tính của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam cần đầu tư khoảng 368 tỷ USD đến năm 2040 để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" và tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu", ông Tuấn chia sẻ
Nói về những khó khăn hiện nay đối với ngành vật liệu xây dựng Việt Nam, nhất là trong việc hướng tới cam kết là Net Zero vào năm 2050, ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và vật liệu xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, thách thức lớn nhất hiện không nằm ở ý chí mà nằm ở việc cụ thể hóa thể chế các chính sách, chiến lược.
Khái quát từ những bài học kinh nghiệm của Canada, Mỹ, Đài Loan (Trung Quốc), ông Kỳ cho rằng cần sớm có những chính sách, chiến lược cụ thể cho từng lĩnh vực, ngành để giúp doanh nghiệp tự định hình và xác định cần phải làm gì để phát triển, cùng chung hành trình tiến tới Net Zero mà Chính phủ đã cam kết.
Các chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp ngành xây dựng và vật liệu xây dựng tham gia giao lưu tại diễn đàn. Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN
Theo ông Kỳ, hiện các doanh nghiệp ngành xây dựng đều có nhu cầu chuyển đổi xanh, nhưng họ vẫn chưa hình dung được bức tranh chung, những bước đi cụ thể như thế nào và rất lúng túng. Do vậy, việc xây dựng một hành lang pháp lý rõ ràng là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp xây dựng tự tin đầu tư và chuyển đổi xanh một cách hiệu quả.
Trong khuôn khổ diễn đàn, nhiều phiên thảo luận chuyên sâu đã tập trung vào các trụ cột chính của phát triển bền vững ngành xây dựng như: hoàn thiện chính sách và thể chế cho xây dựng xanh; chuyển đổi Môi trường, Xã hội, Quản trị (ESG) trong doanh nghiệp; phát triển công nghệ và vật liệu thân thiện môi trường; tài chính xanh, tín chỉ carbon; đô thị bền vững và hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu.
Cũng tại diễn đàn, ban tổ chức đã lễ trao các chứng chỉ công trình xanh quốc tế LEED, LOTUS, EDGE và BRI và lễ vinh danh 17 doanh nghiệp tiên phong phát triển bền vững, thể hiện thông điệp mạnh mẽ về việc đưa các cam kết xanh vào thực tiễn đo lường và hành động cụ thể…/.
