Bộ Tài chính mới đây vừa có văn bản lấy ý kiến xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ về cơ chế hoạt động, và cơ chế quản lý tài chính đối với doanh nghiệp có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước.
Theo Bộ Tài chính, hiện nay, doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước bao gồm: Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) và Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh (HFIC). Trong thời gian qua, hoạt động của các doanh nghiệp này đã bộc lộ một số vấn đề khó khăn.
.png)
Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC)
Có thể nhắc tới như hạn chế, vướng mắc phát sinh đối với các hoạt động tiếp nhận quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước, hoạt động sắp xếp, cổ phần hóa, bán vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, đầu tư vốn.. của SCIC.
Hay với HFIC là hạn chế trong công tác thí điểm thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước của doanh nghiệp còn (mới tiếp nhận 8/54 doanh nghiệp trên địa bàn), chưa tăng cường được năng lực tài chính cho HFIC. Hoạt động đầu tư vốn của HFIC thực hiện như các doanh nghiệp nhà nước khác, không được áp dụng cơ chế đặc thù..
Từ tình hình thực tế, Bộ Tài chính cho rằng việc xây dựng, ban hành Nghị định của Chính phủ quy định cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính của doanh nghiệp có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước là cần thiết và có cơ sở pháp lý.
Qua đó cải thiện và thể chế hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về đổi mới, cơ cấu lại và phát triển doanh nghiệp có vốn nhà nước phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đảm bảo khuôn khổ pháp lý về cơ chế hoạt động và cơ chế quản lý tài chính của doanh nghiệp có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước đồng bộ với các quy định mới của pháp luật doanh nghiệp và các pháp luật có liên quan khác.
Cùng đó, tạo thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước trên cơ sở khắc phục những hạn chế, tồn tại và vướng mắc phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn lâu năm như SCIC và HFIC.
Về nội dung cơ bản, Bộ Tài chính cho hay, Dự thảo kế thừa quy định tại Nghị định số 151/2013/NĐ-CP và số 147/2017/NĐ-CP, điều chỉnh các nội dung phù hợp với các quy định mới ban hành, đồng thời sửa đổi, bổ sung các nội dung không còn phù hợp với thực tiễn.
Trong đó, những nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung vào các nhóm vấn đề gồm: Nguyên tắc hoạt động; tiếp nhận và quản lý vốn tại doanh nghiệp tiếp nhận; cơ cấu lại vốn tại doanh nghiệp tiếp nhận, chuyển giao; hoạt động đầu tư kinh doanh vốn; và cơ chế quản lý tài chính.
Ví dụ, đối với nội dung về đối tượng tiếp nhận tại, bên cạnh sự kế thừa các Nghị định đã có, Dự thảo bổ sung đối tượng theo quy định tại Luật số 68/2025/QH15 và dự thảo Nghị định cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Tờ trình của Bộ Tài chính cho biết, với quy định hiện hành trong thời gian qua, SCIC đã tiếp nhận và triển khai tái cơ cấu, xử lý tồn tại nhiều doanh nghiệp trong đó có một số Tập đoàn, Tổng công ty quy mô lớn, đóng góp đáng kể vào việc đẩy nhanh tiến trình sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN).
Tuy nhiên, đến nay quy mô vốn nhà nước tại các doanh nghiệp SCIC tiếp nhận về còn hạn chế, nhiều doanh nghiệp thuộc đối tượng chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu nhà nước về SCIC chưa được các Bộ, địa phương chủ động, tích cực quan tâm chuyển giao. Do đó dẫn đến chưa đáp ứng được mục tiêu cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp theo chủ trương chung, và hạn chế sự tham gia của SCIC trong sắp xếp, tái cơ cấu DNNN, thực hiện mục tiêu đổi mới phương thức quản lý, đầu tư, kinh doanh vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Do đó, căn cứ theo Luật số 68/2025/QH15 và các văn bản quy định về tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước, xác định các đối tượng doanh nghiệp Nhà nước cần nắm giữ và các đối tượng doanh nghiệp chuyển giao về doanh nghiệp có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước như SCIC để tiếp nhận, hỗ trợ thúc đẩy quá trình cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Ngoài ra, Nghị định này quy định rõ thêm trường hợp đối doanh nghiệp đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước thuộc UBND cấp tỉnh thực hiện tiếp nhận doanh nghiệp thuộc UBND cấp tỉnh (như trường hợp thực tế hiện nay tại HFIC) để tạo hành lang pháp lý tiếp nhận doanh nghiệp cho doanh nghiệp đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước thuộc UBND cấp tỉnh.
Vũ Khoa
