Theo KBSV, sự hợp tác giữa Vingroup và Pomina sẽ có lợi cho cả đôi bên, đồng thời tiềm ẩn rủi ro về thị phần cho các nhà sản xuất khác.

Lễ khởi động các dự án tại Hà Tĩnh của Vingroup diễn ra ngày 19/12. Ảnh: Vingroup

Cuối tuần trước, Tập đoàn Hòa Phát (mã HPG) và Tập đoàn Vingroup (mã VIC) đồng loạt khởi công, khởi động 2 dự án nhà máy thép quy mô lớn. Cụ thể, Hoà Phát khởi công dự án nhà máy sản xuất ray và thép đặc biệt Hòa Phát Dung Quất tại Quảng Ngãi, có công suất thiết kế 700.000 tấn/năm, tổng vốn đầu tư hơn 10.000 tỷ đồng.

Mục tiêu xây dựng nhà máy của HPG là đẩy mạnh sản xuất thép phục vụ ngành đường sắt theo đặt hàng của Chính phủ, đồng thời hướng tới các dự án trọng điểm quốc gia và xuất khẩu. Dự kiến nhà máy sẽ đưa ra thị trường những sản phẩm ray đường sắt tốc độ cao đầu tiên vào quý 1/2027.

Vingroup khởi động dự án nhà máy sản xuất thép Vinmetal tại Khu kinh tế Vũng Áng (Hà Tĩnh). Dự án có tổng vốn đầu tư gần 80.000 tỷ đồng, quy mô hơn 461 ha; có công suất giai đoạn 1 đạt 5-6 triệu tấn/năm, tổng 3 giai đoạn đạt 20 triệu tấn/năm.

Vinmetal được định hướng trở thành tổ hợp thép công nghệ cao đứng đầu khu vực, sản xuất thép cán nóng, thép tấm, thép hợp kim đặc chủng, thép ray và thép kết cấu đạt chuẩn quốc tế. Dự kiến, nhà máy sẽ đi vào vận hành vào năm 2027, giúp Vingroup tự chủ nguồn thép cho các dự án bất động sản, hạ tầng, sản xuất công nghiệp thuộc hệ sinh thái Vingroup và hướng tới xuất khẩu.

CTCP Sản xuất và Kinh doanh Vinmetal - đơn vị vận hành mảng thép của Vingroup được thành lập vào tháng 10/2025 với vốn điều lệ ban đầu 10.000 tỷ đồng. Công ty này đã công bố hợp tác với Thép Pomina (mã POM) - từng một thời là đối thủ ngang ngửa với Hoà Phát. Theo thoả thuận, Vinmetal sẽ là cầu nối để Vingroup cho Pomina vay vốn lưu động với lãi suất 0% tối đa trong 2 năm. Tập đoàn đồng thời chọn Pomina là nhà cung cấp ưu tiên cho toàn bộ hệ sinh thái Vingroup.

Hiện, Hoà Phát vẫn là nhà sản xuất và chiếm thị phần lớn nhất tại Việt Nam trong lĩnh vực thép. Với việc dự án Dung Quất 2 hoàn thành, từ cuối năm 2026, năng lực sản xuất thép thô của HPG sẽ đạt 16 triệu tấn/năm, tương đương top 30 doanh nghiệp thép lớn nhất thế giới. Tuy nhiên với sự gia nhập của Vinmetal, cộng hưởng cùng Thép Pomina, cục diện ngành thép hứa hẹn sẽ có sự biến động trong dài hạn.

Bên trong nhà máy sản xuất thép của Hoà Phát. Ảnh: HPG

Trong báo cáo phát hành ngày 15/12 vừa qua, Chứng khoán KB (KBSV) cho biết, POM sở hữu một dây chuyền sản xuất thép xây dựng và một lò cao luyện phôi thép với công suất lần lượt 1,1/1,5 triệu tấn/năm.

Tuy nhiên, việc thiếu kinh nghiệm vận hành đã khiến lò cao liên tục phải dừng hoạt động, POM liên tục ghi nhận thua lỗ từ nửa cuối năm 2022 tới nay với áp lực tài chính liên tục gia tăng (nợ vay chiếm 65% tổng tài sản, vốn chủ sở hữu âm tại thời điểm cuối quý 3/2025).

Đơn vị phân tích cho rằng giá trị cổng hưởng từ sự hợp tác giữa VIC và POM sẽ có lợi cho cả đôi bên, đồng thời tiềm ẩn rủi ro về thị phần cho các nhà sản xuất khác nếu thành công. Từ phía POM, sự hỗ trợ về vốn lưu động và kinh nghiệm quản lý, vận hành sẽ giúp tối ưu công suất sản xuất mảng thép xây dựng, đồng thời đảm bảo đầu ra khi VIC bao tiêu 100%.

Từ đó, lợi nhuận có thể dần cải thiện, giúp giảm áp lực nợ vay trong trung hạn. Với VIC, Vinhomes - Vincons sẽ được hưởng lợi từ nguồn thép xây dựng giá cạnh tranh từ POM. Sản lượng 1,5 triệu tấn thép xây dựng/năm ước tính chiếm 15% tổng tiêu thụ toàn ngành trong năm 2024.

Theo ước tính của KBSV, thị phần hiện tại của POM đạt xấp xỉ 1%, với giá bán trung bình cao hơn 2% so với các đối thủ hiện tại. “Chúng tôi cho rằng VIC sẽ cần thêm thời gian để đầu tư và nâng cấp dây chuyển sản xuất của POM nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và cắt giảm chi phí sản xuất để tối ưu lợi ích từ sự hợp tác trên,” báo cáo nêu.

Trong ngắn - trung hạn, đơn vị phân tích cho rằng tác động tiêu cực của việc hợp tác giữa VIC và POM lên kết quả kinh doanh của HPG là tương đối hạn chế, nhờ thị phần dẫn đầu trong mảng xây dựng (ước tính đạt xấp xỉ 38%) và lợi thế về quy mô giúp chi phí sản xuất được tối ưu, gia tăng năng lực cạnh tranh về giá so với các đối thủ.

Bên cạnh đó, theo định hướng của ban lãnh đạo, HPG sẽ chuyển hướng tập trung sản xuất các sản phẩm thép cuộn cán nóng, thép chất lượng cao phục vụ công nghiệp, giảm dần phụ thuộc vào thép xây dựng.

Phạm Ngọc

Link gốc