Quan điểm Vĩ m&#244; - Đ&#225;nh gi&#225; t&#225;c động thuế đối ứng của Mỹ l&#234;n Việt Nam 

Việt Nam nằm trong nh&#243;m quốc gia bị Mỹ &#225;p thuế đối ứng cao nhất

- Ng&#224;y 02/04/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đ&#227; c&#244;ng bố kế hoạch thuế quan mới, bao gồm mức thuế quan phổ qu&#225;t 10% đối với tất cả h&#224;ng h&#243;a nhập khẩu v&#224;o Mỹ, c&#243; hiệu lực từ ng&#224;y 05/04, v&#224; thuế đối ứng kh&#225;c nhau đối với từng đối t&#225;c thương mại, c&#243; hiệu lực từ ng&#224;y 09/04.

- Việt Nam (46%) nằm trong số c&#225;c quốc gia c&#243; mức thuế quan đối ứng cao nhất, chỉ thấp hơn Trung Quốc (54%) v&#224; Campuchia (49%), L&#224;o (48%), nhưng cao hơn c&#225;c quốc gia kh&#225;c.

- Động th&#225;i &#225;p thuế của Mỹ l&#234;n c&#225;c quốc gia nằm trong chiến lược điều chỉnh mất c&#226;n bằng thương mại, đặc biệt l&#224; đối với Trung Quốc. Năm 2024, Mỹ ghi nhận th&#226;m hụt thương mại 295 tỷ USD với Trung Quốc (chiếm 24,3% tổng th&#226;m hụt thương mại).

- Trong khi đ&#243;, th&#226;m hụt thương mại giữa Mỹ v&#224; Việt Nam ng&#224;y c&#224;ng nới rộng từ 38 tỷ USD năm 2017 l&#234;n 123 tỷ USD năm 2024, đứng thứ 3 trong c&#225;c đối t&#225;c thương mại của Mỹ.

T&#225;c động đến nền kinh tế Việt Nam

- Ch&#250;ng t&#244;i đ&#225;nh gi&#225; ch&#237;nh s&#225;ch thuế nhập khẩu mới g&#226;y bất lợi cho tất cả c&#225;c b&#234;n, bao gồm cả Mỹ, v&#224; c&#243; thể g&#226;y rủi ro cho m&#244; h&#236;nh tăng trưởng dựa v&#224;o xuất khẩu v&#224; đầu tư FDI của Việt Nam.

- Ch&#250;ng t&#244;i ước t&#237;nh mức thuế đối ứng 46% từ Mỹ c&#243; thể khiến tăng trưởng GDP của Việt Nam giảm 2,5 điểm phần trăm, chủ yếu th&#244;ng qua ảnh hưởng đến hai yếu tố ch&#237;nh l&#224; nhập khẩu v&#224; FDI. Thị trường Mỹ đ&#243;ng g&#243;p 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, do đ&#243; sự sụt giảm xuất khẩu sang thị trường n&#224;y sẽ c&#243; ảnh hưởng lớn. Vị thế của Việt Nam như một trung t&#226;m sản xuất thay thế tại ch&#226;u &#193; – vốn được hưởng lợi từ khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung - c&#243; thể bị ảnh hưởng khi lợi thế cạnh tranh trong thu h&#250;t FDI bị suy giảm.

- Ch&#250;ng t&#244;i cho rằng VND c&#243; thể mất gi&#225; khoảng 5% trong năm 2025. Ch&#250;ng t&#244;i cho rằng Ng&#226;n h&#224;ng Nh&#224; nước sẽ tiếp tục duy tr&#236; m&#244;i trường l&#227;i suất thấp, hoặc hạ mặt bằng l&#227;i suất để hỗ trợ nền kinh tế, v&#224; do đ&#243; c&#243; thể l&#224;m tăng &#225;p lực l&#234;n tỷ gi&#225;.

- Tuy nhi&#234;n, ch&#250;ng t&#244;i cho rằng Ch&#237;nh phủ sẽ c&#243; những biện ph&#225;p hỗ trợ th&#244;ng qua c&#225;c ch&#237;nh s&#225;ch t&#224;i kh&#243;a v&#224; tiền tệ để giảm thiểu t&#225;c động ti&#234;u cực từ thuế đối ứng v&#224; đồng thời duy tr&#236; ổn kinh tế vĩ m&#244;.

Việt Nam chủ động ứng ph&#243;, tạo tiền đề cho đ&#224;m ph&#225;n giảm thuế quan

- Việt Nam đ&#227; c&#243; một loạt c&#225;c động th&#225;i cho thấy thiện ch&#237; c&#226;n bằng thương mại giữa hai quốc gia bao gồm c&#225;c thỏa thuận hợp t&#225;c trị gi&#225; 4,15 tỷ USD được k&#253; giữa th&#225;ng 3/2025, Nghị định 73/2025/NĐ-CP ng&#224;y 31/3/2025 đ&#227; giảm thuế tối huệ quốc (MFN) cho một danh s&#225;ch c&#225;c mặt h&#224;ng bao gồm n&#244;ng sản, năng lượng v&#224; nhiều mặt h&#224;ng kh&#225;c. 

- Sau khi Mỹ c&#244;ng bố kế hoạch &#225;p thuế đối ứng, Việt Nam đ&#227; c&#243; nhiều h&#224;nh động bao gồm gửi c&#244;ng h&#224;m, v&#224; th&#224;nh lập Tổ c&#244;ng t&#225;c chuy&#234;n tr&#225;ch. Việt Nam cũng c&#243; động th&#225;i đề nghị tạm ho&#227;n &#225;p dụng mức thuế suất 46% v&#224;o ng&#224;y 9/4/2025 để đ&#224;m ph&#225;n. Nổi bật trong chuỗi h&#224;nh động nhằm ứng ph&#243; với kế hoạch &#225;p thuế đối ứng của Mỹ l&#224; cuộc điện đ&#224;m cấp cao giữa Tổng B&#237; thư ****** v&#224; Tổng thống Trump ng&#224;y 4/4, với đề xuất đưa thuế hai chiều về 0%. Ngay sau đ&#243;, Việt Nam đ&#227; cử Ph&#243; Thủ tướng Hồ Đức Phớc sang Mỹ để tiếp tục cụ thể h&#243;a c&#225;c thỏa thuận trong điện đ&#224;m.

- Mặc d&#249; ch&#250;ng t&#244;i kh&#244;ng chắc chắn về khả năng Mỹ đồng &#253; tạm ho&#227;n việc &#225;p thuế quan v&#224;o ng&#224;y 9/4 tới đ&#226;y, ch&#250;ng t&#244;i cho rằng với c&#225;c bước đi chủ động c&#249;ng th&#244;ng điệp thiện ch&#237; đ&#224;m ph&#225;n v&#224; sẵn s&#224;ng mở cửa hơn cho h&#224;ng h&#243;a Mỹ v&#224;o Việt Nam, khả năng đạt được một mức thuế quan hợp l&#253; l&#224; khả thi. Việc giảm thuế quan về mức hợp l&#253; kh&#244;ng chỉ c&#243; lợi cho Việt Nam m&#224; c&#242;n mang lại lợi &#237;ch thiết thực cho ph&#237;a Mỹ, bởi mức thuế qu&#225; cao cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với ch&#237;nh nền kinh tế Mỹ.


Quan điểm Vĩ mô - Đánh giá tác động thuế đối ứng của Mỹ lên Việt Nam 

Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia bị Mỹ áp thuế đối ứng cao nhất

- Ngày 02/04/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch thuế quan mới, bao gồm mức thuế quan phổ quát 10% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, có hiệu lực từ ngày 05/04, và thuế đối ứng khác nhau đối với từng đối tác thương mại, có hiệu lực từ ngày 09/04.

- Việt Nam (46%) nằm trong số các quốc gia có mức thuế quan đối ứng cao nhất, chỉ thấp hơn Trung Quốc (54%) và Campuchia (49%), Lào (48%), nhưng cao hơn các quốc gia khác.

- Động thái áp thuế của Mỹ lên các quốc gia nằm trong chiến lược điều chỉnh mất cân bằng thương mại, đặc biệt là đối với Trung Quốc. Năm 2024, Mỹ ghi nhận thâm hụt thương mại 295 tỷ USD với Trung Quốc (chiếm 24,3% tổng thâm hụt thương mại).

- Trong khi đó, thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam ngày càng nới rộng từ 38 tỷ USD năm 2017 lên 123 tỷ USD năm 2024, đứng thứ 3 trong các đối tác thương mại của Mỹ.

Tác động đến nền kinh tế Việt Nam

- Chúng tôi đánh giá chính sách thuế nhập khẩu mới gây bất lợi cho tất cả các bên, bao gồm cả Mỹ, và có thể gây rủi ro cho mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu và đầu tư FDI của Việt Nam.

- Chúng tôi ước tính mức thuế đối ứng 46% từ Mỹ có thể khiến tăng trưởng GDP của Việt Nam giảm 2,5 điểm phần trăm, chủ yếu thông qua ảnh hưởng đến hai yếu tố chính là nhập khẩu và FDI. Thị trường Mỹ đóng góp 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, do đó sự sụt giảm xuất khẩu sang thị trường này sẽ có ảnh hưởng lớn. Vị thế của Việt Nam như một trung tâm sản xuất thay thế tại châu Á – vốn được hưởng lợi từ khi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung - có thể bị ảnh hưởng khi lợi thế cạnh tranh trong thu hút FDI bị suy giảm.

- Chúng tôi cho rằng VND có thể mất giá khoảng 5% trong năm 2025. Chúng tôi cho rằng Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục duy trì môi trường lãi suất thấp, hoặc hạ mặt bằng lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế, và do đó có thể làm tăng áp lực lên tỷ giá.

- Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng Chính phủ sẽ có những biện pháp hỗ trợ thông qua các chính sách tài khóa và tiền tệ để giảm thiểu tác động tiêu cực từ thuế đối ứng và đồng thời duy trì ổn kinh tế vĩ mô.

Việt Nam chủ động ứng phó, tạo tiền đề cho đàm phán giảm thuế quan

- Việt Nam đã có một loạt các động thái cho thấy thiện chí cân bằng thương mại giữa hai quốc gia bao gồm các thỏa thuận hợp tác trị giá 4,15 tỷ USD được ký giữa tháng 3/2025, Nghị định 73/2025/NĐ-CP ngày 31/3/2025 đã giảm thuế tối huệ quốc (MFN) cho một danh sách các mặt hàng bao gồm nông sản, năng lượng và nhiều mặt hàng khác. 

- Sau khi Mỹ công bố kế hoạch áp thuế đối ứng, Việt Nam đã có nhiều hành động bao gồm gửi công hàm, và thành lập Tổ công tác chuyên trách. Việt Nam cũng có động thái đề nghị tạm hoãn áp dụng mức thuế suất 46% vào ngày 9/4/2025 để đàm phán. Nổi bật trong chuỗi hành động nhằm ứng phó với kế hoạch áp thuế đối ứng của Mỹ là cuộc điện đàm cấp cao giữa Tổng Bí thư ****** và Tổng thống Trump ngày 4/4, với đề xuất đưa thuế hai chiều về 0%. Ngay sau đó, Việt Nam đã cử Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc sang Mỹ để tiếp tục cụ thể hóa các thỏa thuận trong điện đàm.

- Mặc dù chúng tôi không chắc chắn về khả năng Mỹ đồng ý tạm hoãn việc áp thuế quan vào ngày 9/4 tới đây, chúng tôi cho rằng với các bước đi chủ động cùng thông điệp thiện chí đàm phán và sẵn sàng mở cửa hơn cho hàng hóa Mỹ vào Việt Nam, khả năng đạt được một mức thuế quan hợp lý là khả thi. Việc giảm thuế quan về mức hợp lý không chỉ có lợi cho Việt Nam mà còn mang lại lợi ích thiết thực cho phía Mỹ, bởi mức thuế quá cao cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với chính nền kinh tế Mỹ.
