Kinh tế thế giới chống chịu tốt hơn dự kiến trước thuế quan của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo OECD.
Để vực dậy nền kinh tế, Trung Quốc vẫn ưu tiên thúc đẩy công nghệ trong sản xuất và tăng tiêu dùng nội địa
Mặc dù đối mặt với loạt rào cản thương mại mới từ chính quyền Mỹ, kinh tế toàn cầu đang chứng tỏ khả năng chống chịu vượt kỳ vọng, theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) trong báo cáo triển vọng mới nhất công bố ngày 2/12.
Lực đẩy của đầu tư mạnh mẽ vào trí tuệ nhân tạo (AI), xây dựng trung tâm dữ liệu và chính sách tài khóa – tiền tệ tiếp tục hỗ trợ đà tăng trưởng này.
Tổ chức có trụ sở tại Paris này đã điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng cho Mỹ và khu vực đồng euro trong cả năm nay và năm 2026. Các nền kinh tế lớn khác cũng được nâng nhẹ triển vọng, cho thấy bức tranh kinh tế toàn cầu không u ám như lo ngại hồi đầu năm khi Washington tuyên bố các mức thuế quan mới.
Tuy vậy, OECD cảnh báo tốc độ tăng trưởng toàn cầu vẫn có xu hướng yếu đi: từ 3,2% trong năm 2025 xuống còn 2,9% vào năm 2026. Lý do là tác động đầy đủ của thuế quan – đặc biệt thuế Mỹ với hàng hóa từ nhiều thị trường – chưa thấm hết vào giá cả và chuỗi cung ứng.
Động lực bất ngờ: AI và đầu tư công nghệ
Điểm sáng nổi bật trong báo cáo là sự bùng nổ đầu tư liên quan đến AI, gồm các trung tâm dữ liệu, thiết bị tính toán hiệu năng cao và phần cứng chuyên dụng. OECD cho biết nhóm đầu tư này đang “kéo” các luồng thương mại toàn cầu, thúc đẩy sản xuất công nghiệp công nghệ vượt xa mức tăng của các ngành còn lại.
Tại Mỹ, tác động của AI đặc biệt rõ rệt. Theo ước tính của OECD, nếu loại trừ đóng góp từ đầu tư AI và cơ sở hạ tầng dữ liệu, kinh tế Mỹ thực chất suy giảm 0,1% trong nửa đầu năm nay – thời điểm tiêu dùng hộ gia đình tăng chậm lại và chi tiêu chính phủ giảm.
“Những khoản đầu tư để chuẩn bị cho kỷ nguyên công nghệ mới – từ thiết bị đến hạ tầng dữ liệu – đã nâng hoạt động kinh tế và phần nào bù đắp tác động tiêu cực từ bất định chính sách và thuế quan,” ông Luiz de Mello, Giám đốc Nghiên cứu Quốc gia của OECD, nhận định.
Sau khi từng dự báo Mỹ chỉ tăng trưởng 1,6% trong năm nay, OECD đã liên tục điều chỉnh. Đến tháng 9, con số được nâng lên 1,8%; đến báo cáo mới nhất, tổ chức chính thức nâng dự báo tăng trưởng năm 2025 của Mỹ lên 2%.
Khu vực đồng euro, vốn được đánh giá là dễ bị tổn thương bởi gián đoạn thương mại, cũng có triển vọng sáng hơn nhờ tiêu dùng ổn định và sản xuất công nghiệp cải thiện. Một số nền kinh tế lớn như Nhật Bản và Anh cũng ghi nhận điều chỉnh tăng nhẹ.
Tuy vậy, OECD nhấn mạnh rằng đà phục hồi của thương mại toàn cầu vẫn yếu. Quý II năm nay chứng kiến tăng trưởng thương mại giảm tốc, và cơ quan này dự báo việc áp thuế sẽ dần truyền vào giá cả, kéo giảm sức mua của hộ gia đình và khiến doanh nghiệp thận trọng hơn với đầu tư.
Trái với các dự báo tiêu cực, nền kinh tế toàn cầu vẫn duy trì được sức chống chịu đáng kể
Tác động thuế quan chưa đầy đủ
OECD cảnh báo một sự lạc quan quá mức về AI có thể dẫn đến rủi ro điều chỉnh giá tài sản, thậm chí buộc nhà đầu tư bán tháo trong trường hợp thị trường đảo chiều. Định giá các doanh nghiệp công nghệ đang “kéo giãn”, và sự tập trung đầu tư vào một nhóm nhỏ cổ phiếu có thể khiến thị trường dễ tổn thương hơn khi có cú sốc bất ngờ.
Trong khi đó, tốc độ thay đổi liên tục của các biện pháp thương mại từ chính quyền Trump – như các điều chỉnh về thuế quan và chính sách hạn chế nhập khẩu – đang tạo ra mức độ bất định lớn đối với doanh nghiệp toàn cầu. OECD mô tả triển vọng hiện tại là “mong manh” và chịu “rủi ro đáng kể”, từ biến động tài chính đến gián đoạn thương mại kéo dài.
Dù kinh tế thế giới chống chịu tốt hơn dự kiến, OECD cho rằng điều này chỉ là “khoảng thời gian đệm” trước khi các chính sách thương mại siết chặt phát huy đầy đủ tác động. Khi giá nhập khẩu tăng dần, lạm phát có thể chịu áp lực mới, buộc các ngân hàng trung ương phải cân nhắc lại lộ trình nới lỏng tiền tệ – một yếu tố có thể kéo chậm tăng trưởng vào năm 2026.
Tổ chức cũng nhấn mạnh rằng phần lớn tác động tiêu cực từ thuế quan lên dòng thương mại chưa được phản ánh hoàn toàn trong các chỉ số hiện tại, do thời gian vận chuyển hàng hóa dài và các hợp đồng nhập khẩu – xuất khẩu đã ký từ trước.
Trong phát biểu kèm báo cáo, Tổng thư ký OECD Mathias Cormann nhận định: “Kinh tế toàn cầu đã thể hiện sự bền bỉ trong năm nay bất chấp rủi ro từ rào cản thương mại và mức độ bất định lớn. Nhưng tăng trưởng thương mại đang chững lại, và chúng tôi kỳ vọng thuế quan sẽ dần tác động lên giá cả, tiêu dùng và đầu tư.”
