Sau nhịp tăng mạnh và lập đỉnh của thị trường, nhóm cổ phiếu chứng khoán bị chiết khấu mạnh.
Cổ phiếu chứng khoán đảo chiều mạnh
Thị trường chứng khoán vừa trải qua một nhịp tăng mạnh mẽ mà giới phân tích gọi là “mega uptrend”, khi chỉ số và thanh khoản đồng loạt bứt tốc. VN-Index liên tục vượt qua các ngưỡng tâm lý quan trọng, từ 1.500 đến 1.600, rồi 1.700 điểm - những vùng cản được xem là khó vượt trong nhiều năm.
Thanh khoản thị trường vọt tăng, giá trị giao dịch bình quân đạt 30.000 - 40.000 tỷ đồng/phiên, thậm chí có thời điểm lên tới 70.000 tỷ đồng. Dòng vốn ngoại, sau thời gian dài thận trọng, cũng quay trở lại đáng kể, góp phần củng cố tâm lý nhà đầu tư.
Trong bối cảnh đó, nhóm tài chính - ngân hàng, đặc biệt là khối công ty chứng khoán, trở thành tâm điểm của dòng tiền.
Nhiều mã tăng bằng lần như VIX (tăng gấp 3), SHS và VND (cùng tăng gấp đôi). Một loạt mã khác tăng hàng chục phần trăm chỉ trong vài tháng, gồm APS, APG, CTS, SBS, SSI, VCI…
Tuy nhiên, khi nhịp tăng qua đi và thị trường bước vào pha điều chỉnh, tâm lý nhà đầu tư chuyển nhanh từ hưng phấn sang thận trọng. VN-Index có thời điểm đánh mất mốc 1.600 điểm, gián tiếp kéo nhóm chứng khoán vào đợt điều chỉnh sâu hơn do đặc tính beta cao. Trong 2–3 tháng gần đây, nhiều cổ phiếu trong nhóm điều chỉnh trên 10–30%.
Cụ thể, VIX giảm khoảng 33% chỉ trong khoảng 3 tháng; APS giảm 23%; SSI giảm 18%; SHS giảm 17%; VND giảm 19%; ORS giảm 15%… Một số cổ phiếu thậm chí quay về vùng giá trước khi bước vào con sóng tăng mạnh, như VCI giảm 28% từ đỉnh và trở lại mức giá giai đoạn tháng 6–7.
Theo các chuyên gia, đà tăng nhanh trong thời gian ngắn giai đoạn tháng 8, tháng 9 đã đẩy mặt bằng định giá nhóm chứng khoán lên mức không còn rẻ. P/B toàn ngành cao hơn đáng kể so với mức trung bình lịch sử.
Khi định giá không còn hấp dẫn, dư địa tăng của giá cổ phiếu bị thu hẹp, trong khi áp lực chốt lời xuất hiện rõ ràng hơn. Ngoài ra, xu hướng giảm của thị trường trong ngắn hạn dẫn đến việc nhóm có hệ số beta cao như chứng khoán chịu tác động mạnh hơn.
Một yếu tố khác đáng chú ý là dòng tiền đang phân tán vào nhiều cơ hội mới, đặc biệt là các đợt IPO lớn của các công ty chứng khoán top đầu thị trường như TCBS, VPBankS, VPS… Các đợt IPO quy mô lớn thường hút lượng tiền đáng kể từ nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức, làm giảm lực cầu ngắn hạn đối với cổ phiếu niêm yết.
Bên cạnh đó, diễn biến tăng của lãi suất huy động và cho vay cũng gây áp lực tâm lý lên nhà đầu tư.
Việc thanh khoản thị trường giảm tốc cũng khiến kỳ vọng lợi nhuận của các công ty chứng khoán suy yếu, bởi bối cảnh hiện tại không thuận lợi cho hoạt động tự doanh, môi giới và cho vay margin.
Còn nhiều câu chuyện đáng kỳ vọng
Dù vậy, câu chuyện tăng trưởng của nhóm ngành này chưa dừng lại. Từ năm 2026 trở đi, hai yếu tố lớn gồm câu chuyện nâng hạng thị trường và thí điểm sàn giao dịch tài sản số được xem là động lực mới.
Theo VIS Rating, ngành chứng khoán Việt Nam đang trên đà tăng trưởng bền vững nhờ đẩy mạnh tăng vốn mới, hiệu quả sinh lời vững chắc và và niềm tin ngày càng gia tăng từ nhà đầu tư, trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam được kỳ vọng sẽ được nâng hạng lên “Thị trường mới nổi thứ cấp” theo phân loại của FTSE Russell vào tháng 9/2026.
Để chuẩn bị cho những thay đổi này, các công ty chứng khoán đang tích cực tăng vốn mới, trong đó một số công ty gần như đã tăng gấp đôi vốn chủ sở hữu nhằm xây dựng nền tảng hoạt động linh hoạt và bền vững hơn.
Những công ty có lợi thế về vốn lớn, đặc biệt là các công ty liên kết với ngân hàng, được kỳ vọng sẽ duy trì tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân (ROAA) ở mức cao, nhờ tăng trưởng mạnh mẽ từ hoạt động cho vay ký quỹ. Ngược lại, các công ty nước ngoài với khả năng tăng vốn hạn chế có thể gặp khó khăn trong việc tăng trưởng lợi nhuận.
“Dù hoạt động giao dịch cổ phiếu có dấu hiệu chững lại trong quý IV/2025, chúng tôi kỳ vọng ROAA toàn ngành trong cả năm 2025 sẽ tăng 80 điểm cơ bản so với cùng kỳ, đạt mức 5,5%. Tuy nhiên, tăng trưởng lợi nhuận sẽ bị hạn chế đối với các công ty chưa có kế hoạch tăng vốn mới, do dư nợ cho vay ký quỹ của các công ty này đã tiệm cận mức trần 200% vốn chủ sở hữu theo quy định”, chuyên gia của VIS Rating cho biết.
Rủi ro tài sản vẫn được duy trì ổn định, nhờ mức độ tập trung cho vay ký quỹ giảm, tỷ lệ tài sản đảm bảo ở mức cao và xu hướng tỷ lệ chậm trả trái phiếu doanh nghiệp giảm dần. Rủi ro thanh khoản cũng được kiểm soát, nhờ các đợt tăng vốn mới, bộ đệm tài sản thanh khoản cao và khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng cũng như nguồn vốn trái phiếu dài hạn.
Liên quan đến thí điểm sàn giao dịch tài sản số, diễn biến mới nhất được ghi nhận là Công ty Chứng khoán Vietcap đã quyết định rút lui khỏi cuộc chơi này. Theo đánh giá của công ty, điều kiện gia nhập thị trường này quá cao, đặc biệt là yêu cầu vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng, vượt quá tầm và quá khả năng của công ty.
Dù quyết định rời cuộc chơi khiến nhiều nhà đầu tư tiếc nuối, khi Vietcap là 1 trong 4 đơn vị được Chính phủ xem xét lựa chọn tham gia thí điểm, động thái này cũng mang lại sự an tâm nhất định. Bởi việc vận hành một sàn giao dịch tài sản số, với chuẩn mực pháp lý và yêu cầu rủi ro khắt khe, là thách thức lớn và khó đảm bảo mức sinh lời tương xứng với nguồn vốn ban đầu quá lớn.
Tuy vậy, với các công ty chứng khoán còn theo đuổi cuộc chơi này, giới phân tích đánh giá sàn giao dịch tài sản số vẫn là cơ hội dài hạn, nhất là trong bối cảnh tài sản số đang nóng lên trên phạm vi toàn cầu.
Bình luận (16)
