Việt Nam sẽ trải qua một cuộc đánh giá giữa kỳ vào tháng 3/2026 trước khi nâng hạng chính thức. Theo các chuyên gia, kỳ đánh giá này chủ yếu xem xét các rào cản thủ tục và không ảnh hưởng đến tiến độ hút vốn.

“Chứng sĩ” Việt Nam vừa đón tin vui nhưng cũng không tránh khỏi bối rối: FTSE Russell quyết định nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên (frontier market) lên thị trường mới nổi thứ cấp (secondary emerging market), với ngày hiệu lực dự kiến là thứ Hai, ngày 21/9/2026, kèm theo một đợt rà soát giữa kỳ diễn ra vào tháng 3/2026.

Để giải đáp thắc mắc của đông đảo nhà đầu tư xoay quanh quyết định này, Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân tại Yuanta Việt Nam.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân tại Yuanta Việt Nam.

“Nói một cách chính xác, chúng ta được xác nhận nâng hạng nhưng có điều kiện, giống như một học sinh đã được phép vào lớp học, nhưng vẫn phải được giáo viên theo dõi sát sao”, ông Minh nói.

Vị chuyên gia lý giải, sự thận trọng này phản ánh đặc thù đánh giá của FTSE Russell. Khác với MSCI chỉ dựa vào 21/21 tiêu chí định lượng, FTSE Russell không chỉ xem xét 9 tiêu chí định lượng mà còn theo dõi các yếu tố vận hành thực tế. Trong trường hợp của Việt Nam, tổ chức này còn quan tâm đến khả năng tiếp cận các công ty chứng khoán toàn cầu (global brokers).

Báo cáo của FTSE Russell cho biết, Hội đồng Quản trị Chỉ số (Index Governance Board, IGB) đã cân nhắc ý kiến phản hồi từ các Ủy ban Tư vấn của FTSE Russell liên quan đến hạn chế về vai trò của các công ty chứng khoán toàn cầu (global brokers) trong hoạt động giao dịch tại Việt Nam. Mặc dù việc sử dụng công ty chứng khoán toàn cầu làm đối tác duy nhất không phải là điều kiện bắt buộc để thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng lên nhóm mới nổi thứ cấp song IGB nhận thấy rằng nhà đầu tư chỉ số cần có khả năng “mô phỏng chỉ số” theo nguyên tắc thứ hai trong Tuyên bố Nguyên tắc (Statement of Principles). Điều này được kỳ vọng sẽ đưa thị trường Việt Nam tiệm cận chuẩn mực quốc tế, giảm thiểu rủi ro đối tác và tăng cường niềm tin của nhà đầu tư thông qua việc thiết lập các mối quan hệ với tổ chức trung gian uy tín.

Theo đó, kỳ đánh giá tháng 3/2026 sẽ tập trung đánh giá sự tiến triển trong việc mở rộng vai trò của công ty chứng khoán toàn cầu – một yếu tố quan trọng trong việc mô phỏng chỉ số và đáp ứng được các như cầu của cộng đồng đầu tư quốc tế.

“Để giải quyết vấn đề xoay quanh tiêu chí của global brokers, điểm đầu tiên cần lưu ý giao dịch không yêu cầu ký quỹ 100% (non-prefunding). Thực tế, các thị trường chứng khoán được nâng hạng trước đó đều áp dụng cơ chế cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) theo tiêu chuẩn quốc tế. Trong khi đó, giải pháp non-prefunding của Việt Nam có phần khác biệt, nên cần có thời gian để đánh giá xem nó có hoạt động mượt mà, trơn tru hay không”, ông Nguyễn Thế Minh phân tích.

Cùng với đó, chu kỳ thanh toán thực tế hiện đang là T+2,5, cũng cần được điều chỉnh về T+2, để đáp ứng tiêu chuẩn của các công ty chứng khoán nước ngoài.

“Điểm quan trọng nhất cần cải thiện là thời gian mở tài khoản chứng khoán của các nhà đầu tư nước ngoài. Thực tế, gần đến thời điểm nâng hạng, Ngân hàng Nhà nước mới “gỡ nút thắt” thủ tục này. Thay đổi được thực hiện vào thời điểm quá sát với kỳ đánh giá, nên FTSE Russell cũng sẽ cần thêm thời gian để theo dõi và đánh giá xem chúng ta thực hiện như thế nào”, đại diện Yuanta Việt Nam lưu ý.

Điểm tích cực, theo ông Nguyễn Thế Minh, là đợt rà soát tháng 3 sẽ không trải qua nhiều hội đồng như trước, mà chỉ cần IGB xem xét là đủ. Sở dĩ như vậy là các rào cạn hiện nay chủ yếu mang tính thủ tục chứ không phải kỹ thuật.

“Nếu rào cản của chúng ta được xác định là vấn đề room ngoại thì mới khó, mới cần phải làm nhiều việc, còn với các rào cản mang tính thủ tục thì không quá đáng lo. Tôi cho rằng, trong các kỳ đánh giá của FTSE Russell, đây là kỳ thành công nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam”, ông Minh nói.

Vị chuyên gia cũng không loại trừ việc có thể xảy ra thay đổi về kết quả nnag hạng nếu thị trường chứng khoán Việt Nam không đáp ứng được điều kiện của FTSE Russell vào kỳ đánh giá tháng 3. Theo đó, Uỷ ban Chứnng khoán Nhà nước (UBCKNN) sẽ cần phối hợp chặt chẽ với FTSE Russell để cải thiện..

Một chi tiết khác trong báo cáo của FTSE là việc nâng hạng thị trường Việt Nam lên nhóm mới nổi thứ cấp sẽ được triển khai theo từng giai đoạn. Trước câu hỏi liệu điều này có ảnh hưởng đến dòng vốn ngoại hay không, ông Nguyễn Thế Minh cho biết, quá trình nâng hạng có hai dốc mốc quan trọng là ngày thông báo chính thức và ngày hiệu lực.

“Trường hợp của Việt Nam, quá trình này kéo dài một năm, với ngày hiệu lực dự kiến vào tháng 9/2026. Đến thời điểm đó, FTSE Russell sẽ đưa thị trường chứng khoán Việt Nam vào chỉ số. Điều này không làm thay đổi hay tác động nhiều đến dòng vốn.”

Về phía UBCKNN, trong thông cáo báo chí mới nhất, cơ quan này cho biết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với FTSE Russell, đảm bảo quá trình chuyển đổi chính thức theo đúng lộ trình.

“UBCKNN cam kết tiếp tục triển khai các giải pháp toàn diện nhằm tạo điều kiện tối đa cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước trong việc tiếp cận thị trường; đồng thời hoàn thiện khung khổ pháp lý, hiện đại hóa, số hóa cơ sở hạ tầng, hướng tới phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng minh bạch, hiệu quả, thúc đẩy hội nhập sâu rộng hơn nữa vào thị trường tài chính toàn cầu”, thông cáo nhấn mạnh.

Link gốc