So với c&aacute;c nước trong khu vực, Việt Nam đ&atilde; chậm một nhịp trong việc đưa AI v&agrave;o nh&agrave; m&aacute;y. Nhưng theo c&aacute;c chuy&ecirc;n gia, vấn đề hiện nay kh&ocirc;ng c&ograve;n l&agrave; &quot;ứng dụng sớm hay muộn&quot;, m&agrave; l&agrave; &quot;c&oacute; ứng dụng hay kh&ocirc;ng&quot;, bởi khoảng c&aacute;ch đang mở ra qu&aacute; nhanh, v&agrave; nếu kh&ocirc;ng h&agrave;nh động, nguy cơ bị đẩy ra ngo&agrave;i chuỗi gi&aacute; trị l&agrave; rất r&otilde; r&agrave;ng.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251217/images/AI-3.jpg" style="height:400px; width:600px" />

Ph&oacute; Gi&aacute;o sư Ali Al-Dulaimi, chia sẻ th&ocirc;ng tin chỉ 18% doanh nghiệp Việt ứng dụng AI.

Th&ocirc;ng tin tr&ecirc;n được ghi nhận tại hội thảo &quot;Ứng dụng AI: Tối ưu quy tr&igrave;nh trong sản xuất&quot; do Trung t&acirc;m X&uacute;c tiến Thương mại v&agrave; Đầu tư TPHCM (ITPC) phối hợp với Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) tổ chức chiều 16-12.

Th&ocirc;ng tin tr&ecirc;n cho thấy bức tranh ng&agrave;y c&agrave;ng r&otilde; trong sản xuất Việt Nam khi chỉ một số &iacute;t doanh nghiệp đ&atilde; vận h&agrave;nh dựa tr&ecirc;n dữ liệu v&agrave; AI, c&ograve;n phần lớn vẫn lệ thuộc v&agrave;o kinh nghiệm, Excel v&agrave; c&aacute;c quy tr&igrave;nh thủ c&ocirc;ng rời rạc. Nếu khoảng c&aacute;ch ấy tiếp tục nới rộng, đ&oacute; kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; ch&ecirc;nh lệch c&ocirc;ng nghệ m&agrave; sẽ biến th&agrave;nh khoảng c&aacute;ch về năng suất, vị thế trong chuỗi cung ứng v&agrave; thậm ch&iacute; l&agrave; khả năng tồn tại của doanh nghiệp.

Đ&atilde; chậm, nhưng chưa hết đường

Theo c&aacute;c thống k&ecirc; được chia sẻ tại hội thảo, tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam ứng dụng AI hiện chỉ khoảng 18%, thấp hơn đ&aacute;ng kể so với Th&aacute;i Lan (25%) v&agrave; Singapore (40%), chưa kể khoảng c&aacute;ch rất xa so với c&aacute;c trung t&acirc;m sản xuất ti&ecirc;n tiến tr&ecirc;n thế giới. Điều n&agrave;y cho thấy Việt Nam đ&atilde; bỏ lỡ giai đoạn &quot;đi sớm&quot; trong ứng dụng AI.

Ph&acirc;n t&iacute;ch s&acirc;u hơn, Ph&oacute; Gi&aacute;o sư Ali Al-Dulaimi, Ph&oacute; Gi&aacute;o sư Ali Al-Dulaimi, Trưởng khoa Khoa học M&aacute;y t&iacute;nh v&agrave; C&ocirc;ng nghệ, (BUV), cho biết chỉ khoảng 9% doanh nghiệp, chủ yếu l&agrave; c&aacute;c tập đo&agrave;n lớn v&agrave; khối doanh nghiệp FDI, đ&atilde; triển khai những c&ocirc;ng nghệ AI ở mức độ cao như bản sao số (digital twin), ph&acirc;n t&iacute;ch dự b&aacute;o hay tự động h&oacute;a th&ocirc;ng minh.

Trong khi đ&oacute;, 91% c&ograve;n lại, phần lớn l&agrave; doanh nghiệp vừa v&agrave; nhỏ, vẫn loay hoay với b&agrave;i to&aacute;n dữ liệu kh&ocirc;ng chuẩn h&oacute;a, thiếu nh&acirc;n lực c&ocirc;ng nghệ v&agrave; chưa c&oacute; lộ tr&igrave;nh chuyển đổi r&otilde; r&agrave;ng.

Hệ quả l&agrave; nguy cơ h&igrave;nh th&agrave;nh một nền kinh tế ph&acirc;n tầng ngay trong nội tại ng&agrave;nh sản xuất khi nh&oacute;m doanh nghiệp dẫn đầu ng&agrave;y c&agrave;ng gia tăng lợi thế c&ograve;n số đ&ocirc;ng đứng trước nguy cơ bị &quot;kẹt&quot; ở ph&acirc;n kh&uacute;c gia c&ocirc;ng gi&aacute; trị thấp.

Th&aacute;ch thức n&agrave;y trở n&ecirc;n gay gắt hơn trong bối cảnh m&ocirc; h&igrave;nh tăng trưởng dựa tr&ecirc;n lợi thế chi ph&iacute; lao động đang dần suy yếu. Chiến lược &quot;Trung Quốc cộng 1&quot; từng gi&uacute;p Việt Nam thu h&uacute;t d&ograve;ng vốn sản xuất trong hơn một thập kỷ qua, nhưng trong bối cảnh AI, tự động h&oacute;a v&agrave; c&aacute;c ti&ecirc;u chuẩn xanh ng&agrave;y c&agrave;ng khắt khe, lợi thế đ&oacute; kh&ocirc;ng c&ograve;n mang t&iacute;nh quyết định.

&quot;Việt Nam cộng Tr&iacute; tuệ&quot;, theo c&aacute;ch gọi của Ph&oacute; Gi&aacute;o sư Ali, mới l&agrave; hướng đi gi&uacute;p doanh nghiệp nội địa giữ vị tr&iacute; trong chuỗi gi&aacute; trị to&agrave;n cầu. AI, nếu được triển khai đ&uacute;ng c&aacute;ch, c&oacute; thể trở th&agrave;nh c&ocirc;ng cụ để doanh nghiệp Việt b&ugrave; đắp hạn chế về quy m&ocirc;, vốn v&agrave; nh&acirc;n lực, qua đ&oacute; n&acirc;ng cao năng suất v&agrave; chất lượng.

Ở cấp độ vận h&agrave;nh, AI đang l&agrave;m thay đổi bản chất của nh&agrave; m&aacute;y. Sản xuất kh&ocirc;ng chỉ dừng ở tự động h&oacute;a, m&agrave; tiến tới mức độ tự chủ, nơi AI tham gia hỗ trợ ra quyết định. C&aacute;c hệ thống &quot;AI vật l&yacute;&quot; v&agrave; &quot;AI đại diện&quot; cho ph&eacute;p robot học từ tương t&aacute;c thực tế, phối hợp với con người thay v&igrave; thay thế ho&agrave;n to&agrave;n.

Một v&iacute; dụ được n&ecirc;u tại hội thảo l&agrave; nh&agrave; m&aacute;y lắp r&aacute;p điện tử quy m&ocirc; vừa tại Bắc Ninh khi ứng dụng thị gi&aacute;c m&aacute;y t&iacute;nh dựa tr&ecirc;n AI m&atilde; nguồn mở gi&uacute;p tăng tốc độ ph&aacute;t hiện lỗi l&ecirc;n gấp bốn lần, đồng thời giảm 15% tỷ lệ phế phẩm. Những con số n&agrave;y cho thấy AI t&aacute;c động trực tiếp đến chi ph&iacute;, chất lượng v&agrave; khả năng giao h&agrave;ng, c&aacute;c yếu tố sống c&ograve;n trong cạnh tranh với nh&agrave; sản xuất.

Kh&ocirc;ng chỉ dừng ở b&agrave;i to&aacute;n nội bộ, AI c&ograve;n đang trở th&agrave;nh yếu tố then chốt gi&uacute;p doanh nghiệp vượt qua c&aacute;c r&agrave;o cản mới của thương mại quốc tế. Cơ chế điều chỉnh bi&ecirc;n giới carbon (CBAM) của EU, buộc doanh nghiệp xuất khẩu phải chứng minh mức ph&aacute;t thải tr&ecirc;n từng đơn vị sản phẩm.

Trong bối cảnh đ&oacute;, c&aacute;c hệ thống AI theo d&otilde;i v&agrave; tối ưu ti&ecirc;u thụ năng lượng theo thời gian thực kh&ocirc;ng chỉ gi&uacute;p doanh nghiệp tiết kiệm trung b&igrave;nh 15-20% chi ph&iacute; năng lượng, m&agrave; c&ograve;n tạo nền tảng dữ liệu để đ&aacute;p ứng y&ecirc;u cầu minh bạch carbon, mở ra cơ hội tiếp cận nguồn vốn xanh, một lợi thế cạnh tranh ng&agrave;y c&agrave;ng quan trọng.

Điểm nghẽn kh&ocirc;ng nằm ở c&ocirc;ng nghệ

Tuy nhi&ecirc;n, theo c&aacute;c chuy&ecirc;n gia, c&ocirc;ng nghệ kh&ocirc;ng phải n&uacute;t thắt lớn nhất khi ứng dụng AI v&agrave;o sản xuất; r&agrave;o cản cốt l&otilde;i nằm ở con người v&agrave; dữ liệu. AI kh&ocirc;ng thể tạo gi&aacute; trị nếu doanh nghiệp thiếu đội ngũ đủ năng lực vận h&agrave;nh, cải tiến hệ thống v&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; dữ liệu chất lượng.

Ph&oacute; Gi&aacute;o sư Ali Al-Dulaimi nhấn mạnh, chuyển đổi AI l&agrave; đầu tư cho con người, đ&agrave;o tạo để người lao động chuyển từ l&agrave;m thủ c&ocirc;ng sang gi&aacute;m s&aacute;t, ph&acirc;n t&iacute;ch v&agrave; quản l&yacute; hệ thống. Nếu con người kh&ocirc;ng thay đổi, AI chỉ mang t&iacute;nh tr&igrave;nh diễn.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251217/images/ai-moi(4).jpg" style="height:392px; width:600px" /> 
C&aacute;c chuy&ecirc;n gia thao luận tại hội thảo

Thực tế tại c&aacute;c nh&agrave; m&aacute;y cho thấy &aacute;p lực n&agrave;y ng&agrave;y c&agrave;ng r&otilde;. &Ocirc;ng Ho&agrave;ng Văn Tam, Nh&agrave; s&aacute;ng lập ki&ecirc;m CEO Digitech Solutions, nhận định phần lớn doanh nghiệp sản xuất Việt Nam kh&ocirc;ng thiếu c&ocirc;ng nghệ, m&agrave; thiếu hiệu quả vận h&agrave;nh v&agrave; khả năng khai th&aacute;c dữ liệu. Nhiều nh&agrave; m&aacute;y vẫn đối mặt với t&igrave;nh trạng đơn h&agrave;ng chồng ch&eacute;o, giao h&agrave;ng trễ, kh&oacute; kiểm so&aacute;t chất lượng, thiếu nh&acirc;n lực v&agrave; tiềm ẩn rủi ro an to&agrave;n lao động.

Đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, ngay cả những doanh nghiệp đ&atilde; đầu tư hệ thống ERP, MES cũng chưa giải được b&agrave;i to&aacute;n gốc. Nguy&ecirc;n nh&acirc;n nằm ở sự thiếu kết nối giữa c&aacute;c hệ thống, dữ liệu rời rạc v&agrave; quy tr&igrave;nh tr&ecirc;n giấy kh&ocirc;ng phản &aacute;nh đ&uacute;ng thực tế sản xuất. Hệ quả l&agrave; &quot;kế hoạch một đằng, vận h&agrave;nh một nẻo&quot;, khiến doanh nghiệp kh&oacute; tối ưu v&agrave; phản ứng chậm trước biến động.

Từ kinh nghiệm tư vấn, &ocirc;ng Tam cho rằng AI c&oacute; thể đ&oacute;ng vai tr&ograve; như &quot;bộ n&atilde;o trung t&acirc;m&quot; của nh&agrave; m&aacute;y, hỗ trợ lập kế hoạch sản xuất theo thời gian thực, bảo tr&igrave; dự b&aacute;o, kiểm so&aacute;t lỗi bằng thị gi&aacute;c m&aacute;y, dự b&aacute;o nguy&ecirc;n liệu v&agrave; gi&aacute;m s&aacute;t an to&agrave;n lao động. AI c&ograve;n gi&uacute;p đưa quy tr&igrave;nh từ giấy tờ v&agrave;o vận h&agrave;nh hằng ng&agrave;y. Nhiều giải ph&aacute;p c&oacute; thể tận dụng dữ liệu v&agrave; hệ thống camera sẵn c&oacute;, với chi ph&iacute; ph&ugrave; hợp. &quot;Ch&igrave;a kh&oacute;a kh&ocirc;ng phải đầu tư ồ ạt, m&agrave; l&agrave; kết nối dữ liệu, quy tr&igrave;nh v&agrave; con người, từng bước x&acirc;y dựng nh&agrave; m&aacute;y th&ocirc;ng minh với AI l&agrave;m trung t&acirc;m&quot;, &ocirc;ng nhấn mạnh.

Ở tầm vĩ m&ocirc;, năng suất lao động vẫn l&agrave; điểm nghẽn lớn của nền kinh tế. Theo TS Dương Hồng Loan, trong khi ch&acirc;u &Aacute; Th&aacute;i B&igrave;nh Dương tăng tốc nhờ c&ocirc;ng nghệ, Việt Nam bị k&igrave;m h&atilde;m bởi năng suất thấp. GDP tr&ecirc;n mỗi giờ lao động chỉ khoảng 12, bằng nửa mức trung b&igrave;nh to&agrave;n cầu v&agrave; c&ograve;n xa c&aacute;c nền kinh tế dẫn đầu khu vực.

Khoảng c&aacute;ch n&agrave;y phản &aacute;nh hạn chế về chất lượng nh&acirc;n lực khi gần 95% lao động sản xuất thiếu kỹ năng dữ liệu v&agrave; c&ocirc;ng nghệ số. Khoảng 70% cần bổ sung kiến thức li&ecirc;n quan đến AI, nhưng chi ph&iacute;, thời gian v&agrave; chất lượng đ&agrave;o tạo lại l&agrave; r&agrave;o cản, khiến chuyển đổi chậm hơn y&ecirc;u cầu thị trường.

Ng&agrave;nh sản xuất Việt Nam đang ở ng&atilde; rẽ. AI đ&atilde; trở th&agrave;nh động lực then chốt của năng suất v&agrave; cạnh tranh. C&acirc;u hỏi kh&ocirc;ng c&ograve;n l&agrave; c&oacute; &aacute;p dụng hay kh&ocirc;ng, m&agrave; l&agrave; triển khai thế n&agrave;o cho hiệu quả, c&oacute; tr&aacute;ch nhiệm v&agrave; ph&ugrave; hợp năng lực doanh nghiệp.

Về chiến lược, c&aacute;c chuy&ecirc;n gia cho rằng doanh nghiệp cần tiếp cận AI theo hướng thực dụng. Doanh nghiệp nhỏ v&agrave; vừa n&ecirc;n tập trung v&agrave;o những ứng dụng chi ph&iacute; thấp, tạo gi&aacute; trị trực tiếp; doanh nghiệp lớn phải hướng tới tự động h&oacute;a v&agrave; quản trị dựa tr&ecirc;n dữ liệu ở quy m&ocirc; to&agrave;n diện.

D&ugrave; kh&aacute;c nhau về quy m&ocirc;, điểm chung mang t&iacute;nh quyết định vẫn l&agrave; con người. AI kh&ocirc;ng phải ph&eacute;p m&agrave;u, nhưng l&agrave; đường ranh sinh tồn. Doanh nghiệp Việt c&oacute; thể đi chậm, nhưng kh&ocirc;ng thể đứng y&ecirc;n.

<a href="https://thesaigontimes.vn/cham-ai-nha-may-viet-doi-dien-nguy-co-rot-chuoi-cung-ung/">Link gốc</a>

So với các nước trong khu vực, Việt Nam đã chậm một nhịp trong việc đưa AI vào nhà máy. Nhưng theo các chuyên gia, vấn đề hiện nay không còn là "ứng dụng sớm hay muộn", mà là "có ứng dụng hay không", bởi khoảng cách đang mở ra quá nhanh, và nếu không hành động, nguy cơ bị đẩy ra ngoài chuỗi giá trị là rất rõ ràng.

Kinh tế

Saigon Times

Chậm AI, nhà máy Việt đối diện nguy cơ ‘rớt’ chuỗi cung ứng

Lê Thành Đức

họp &#237;t th&#244;i, tập trung m&#224; l&#224;m th&#236; n&#243; sẽ nhanh hơn!

họp ít thôi, tập trung mà làm thì nó sẽ nhanh hơn!

Nobita

ứng dụng AI tr&#234;n tivi v&#224; tin chứng kho&#225;n cho c&#225;c ch&#250; &#250;p b&#244; l&#224; ch&#237;nh!

ứng dụng AI trên tivi và tin chứng khoán cho các chú úp bô là chính!