Giới chuy&ecirc;n gia nhận định chỉ những tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh nhanh ch&oacute;ng th&iacute;ch ứng mới giữ được vị thế trong kỷ nguy&ecirc;n mới.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251205/images/anh-man-hinh-2025-12-04-luc-20_59_26.png" style="height:401px; width:600px" />

C&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh trong khu vực Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; cần đa dạng h&oacute;a sang c&aacute;c lĩnh vực tăng trưởng mới để tiếp tục quỹ đạo của m&igrave;nh. ẢNH: CMG

Từ Tập đo&agrave;n Sinar Mas của Indonesia đến Tập đo&agrave;n Ayala ở Philippines, c&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh l&agrave; một lực lượng kinh tế chủ chốt tại Đ&ocirc;ng Nam &Aacute;.

Nhiều &ldquo;đế chế&rdquo; trong số n&agrave;y đ&atilde; tự chuyển m&igrave;nh qua nhiều năm, v&agrave; th&agrave;nh c&ocirc;ng của họ mang lại những b&agrave;i học quan trọng cho c&aacute;c doanh nghiệp gia đ&igrave;nh kh&aacute;c về c&aacute;ch duy tr&igrave; lợi thế cạnh tranh.

C&aacute;c chuy&ecirc;n gia kinh tế đ&atilde; chỉ ra ba yếu tố then chốt: khả năng nhận diện v&agrave; mở rộng sang c&aacute;c lĩnh vực tăng trưởng; sẵn s&agrave;ng đ&oacute;n nhận nh&acirc;n t&agrave;i chuy&ecirc;n nghiệp; v&agrave; c&oacute; kế hoạch kế nhiệm đ&uacute;ng thời điểm.

Nhiều tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; khởi đầu bằng c&aacute;ch nắm những vị tr&iacute; quan trọng trong c&aacute;c lĩnh vực &ldquo;dựa tr&ecirc;n giấy ph&eacute;p, th&acirc;m dụng vốn&rdquo; như bất động sản, năng lượng v&agrave; hạ tầng, theo &ocirc;ng Sam Garg, Gi&aacute;o sư quản trị tại Trường Kinh doanh ESSEC.

&quot;Đ&acirc;y l&agrave; những ng&agrave;nh c&oacute; r&agrave;o cản gia nhập cao, trong đ&oacute; mối quan hệ v&agrave; khả năng tiếp cận quy định giữ vai tr&ograve; then chốt. Nhờ c&oacute; được quyền tiếp cận n&agrave;y, c&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh t&iacute;ch lũy lợi thế qua nhiều thập kỷ&rdquo;, &ocirc;ng n&oacute;i.

Chuy&ecirc;n gia n&agrave;y cũng chỉ ra, tại nhiều thị trường ASEAN, họ cũng đ&oacute;ng vai tr&ograve; quan trọng trong bối cảnh c&aacute;c thiết chế ch&iacute;nh thức c&ograve;n k&eacute;m ph&aacute;t triển, từ đ&oacute; giữ vị tr&iacute; trung t&acirc;m trong nền kinh tế cho đến ng&agrave;y nay.

Tuy nhi&ecirc;n, để duy tr&igrave; đ&agrave; ph&aacute;t triển, c&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh cần đa dạng h&oacute;a sang những lĩnh vực tăng trưởng mới. Theo tư vấn của EY-Parthenon, dấu hiệu lợi thế truyền thống đang suy giảm thể hiện qua ph&acirc;n t&iacute;ch 36 tập đo&agrave;n đa ng&agrave;nh ni&ecirc;m yết trong khu vực, khoảng một phần ba trong số n&agrave;y l&agrave; doanh nghiệp gia đ&igrave;nh.

Từ 2005 đến 2014, c&aacute;c tập đo&agrave;n n&agrave;y tạo ra mức lợi nhuận to&agrave;n phần cho cổ đ&ocirc;ng trung b&igrave;nh 31% mỗi năm, vượt xa mức 18% của 220 tập đo&agrave;n ni&ecirc;m yết kh&aacute;c tr&ecirc;n thế giới.

Dữ liệu được EY-Parthenon chia sẻ ri&ecirc;ng với The Business Times cho biết, từ 2015 đến 2024, mức lợi nhuận n&agrave;y chỉ c&ograve;n 9%, bằng một nửa so với c&aacute;c đối thủ to&agrave;n cầu.

Một l&yacute; do khiến lợi nhuận giảm l&agrave; sự tập trung k&eacute;o d&agrave;i v&agrave;o c&aacute;c lĩnh vực như năng lượng, h&agrave;ng h&oacute;a v&agrave; c&ocirc;ng nghiệp. D&ugrave; nhu cầu năng lượng tại Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; tăng mạnh, nhưng rủi ro quy định khiến m&ocirc;i trường kinh doanh trở n&ecirc;n th&aacute;ch thức.

Theo &ocirc;ng Andre Toh, l&atilde;nh đạo mảng định gi&aacute;, m&ocirc; h&igrave;nh v&agrave; kinh tế của EY-Parthenon ASEAN nhận định: &ldquo;C&aacute;c ng&agrave;nh năng lượng v&agrave; h&agrave;ng h&oacute;a chịu sự quản l&yacute; chặt chẽ ở c&aacute;c quốc gia ASEAN. Do đ&oacute;, năng lực v&agrave; sản lượng xuất khẩu, cũng như lợi nhuận tương ứng, phụ thuộc v&agrave;o ch&iacute;nh s&aacute;ch của ch&iacute;nh phủ&quot;.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251205/images/anh-man-hinh-2025-12-04-luc-21_11_19.png" style="height:398px; width:600px" />

C&aacute;c tập đo&agrave;n ASEAN hoạt động k&eacute;m hiệu quả hơn so với c&aacute;c đối thủ to&agrave;n cầu trong thập kỷ vừa qua, tr&aacute;i ngược với giai đoạn trước đ&oacute;.

Đồng thời, c&aacute;c tập đo&agrave;n trong khu vực &iacute;t tham gia c&aacute;c lĩnh vực đang ph&aacute;t triển hoặc mới nổi như c&ocirc;ng nghệ v&agrave; chăm s&oacute;c sức khỏe, do hạn chế về khẩu vị rủi ro.

&quot;Sự phức tạp về quy định v&agrave; sự hiện diện của c&aacute;c doanh nghiệp lớn trong ng&agrave;nh cũng l&agrave; r&agrave;o cản mở rộng v&agrave;o lĩnh vực chăm s&oacute;c sức khỏe&quot;, &ocirc;ng Toh lưu &yacute;.

Tuy nhi&ecirc;n, &ocirc;ng Toh cũng cho rằng, những th&aacute;ch thức n&agrave;y kh&ocirc;ng c&oacute; nghĩa c&aacute;c tập đo&agrave;n Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; kh&ocirc;ng thể th&acirc;m nhập c&aacute;c ng&agrave;nh tăng trưởng.

Chẳng hạn, Tập đo&agrave;n Charoen Pokphand (CP) của Th&aacute;i Lan đ&atilde; th&agrave;nh lập nh&aacute;nh kỹ thuật số Ascend Commerce v&agrave; mở rộng sang thương mại điện tử th&ocirc;ng qua việc mua một nền tảng tại Hồng K&ocirc;ng.

Con trai CEO Tập đo&agrave;n CP, Korawad Chearavanont, cũng th&agrave;nh lập startup AI tạo sinh c&oacute; t&ecirc;n Amity. &Ocirc;ng Balagopal Vissa, gi&aacute;o sư về khởi nghiệp v&agrave; doanh nghiệp gia đ&igrave;nh tại INSEAD nhận định, c&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh ch&acirc;u &Aacute; cần xem thế giới biến động như cơ hội t&aacute;i tạo gia sản, thay v&igrave; chỉ g&igrave;n giữ.

&Ocirc;ng gợi &yacute; thế hệ kế cận n&ecirc;n &ldquo;t&igrave;m lại tinh thần người s&aacute;ng lập&rdquo;: tận dụng t&agrave;i sản gia đ&igrave;nh để x&acirc;y dựng doanh nghiệp mới, chuyển đổi doanh nghiệp hiện tại.

Việc bước v&agrave;o c&aacute;c lĩnh vực tăng trưởng cũng đ&ograve;i hỏi sự thay đổi tư duy về nh&acirc;n sự v&agrave; l&atilde;nh đạo. C&aacute;c ng&agrave;nh như c&ocirc;ng nghệ v&agrave; y tế phụ thuộc nhiều hơn v&agrave;o vốn con người.

&ldquo;Ch&uacute;ng đ&ograve;i hỏi khả năng học nhanh, thử nghiệm li&ecirc;n tục v&agrave; t&ocirc;n trọng chuy&ecirc;n m&ocirc;n, ho&agrave;n to&agrave;n kh&aacute;c với m&ocirc; h&igrave;nh l&atilde;nh đạo mang t&iacute;nh thứ bậc, tập trung v&agrave;o nh&agrave; s&aacute;ng lập vốn đ&atilde; x&acirc;y dựng n&ecirc;n c&aacute;c tập đo&agrave;n truyền thống,&rdquo; Gi&aacute;o sư Garg ph&acirc;n t&iacute;ch.

C&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh thường chậm đổi mới l&atilde;nh đạo, khi nhiều nh&agrave; s&aacute;ng lập duy tr&igrave; quyền kiểm so&aacute;t đến tận tuổi gi&agrave;. B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, những người kế nhiệm nữ hoặc c&aacute;c nữ l&atilde;nh đạo t&agrave;i năng thường bị xem nhẹ, v&ocirc; t&igrave;nh thu hẹp nguồn lực l&atilde;nh đạo.

Theo Ph&oacute; gi&aacute;o sư Yupana Wiwattanakantang của Trường Kinh doanh Đại học Quốc gia Singapore, điều quan trọng l&agrave; c&aacute;c tập đo&agrave;n phải cởi mở với nh&acirc;n t&agrave;i mới, bao gồm c&aacute;c l&atilde;nh đạo chuy&ecirc;n nghiệp từ b&ecirc;n ngo&agrave;i gia đ&igrave;nh.

B&agrave; nhấn mạnh rằng c&aacute;c tập đo&agrave;n n&agrave;y c&oacute; những b&ecirc;n li&ecirc;n quan vượt ra ngo&agrave;i phạm vi gia đ&igrave;nh, từ nh&acirc;n vi&ecirc;n, cổ đ&ocirc;ng đến đối t&aacute;c chuỗi cung ứng, v&agrave; quy m&ocirc; lớn khiến họ c&oacute; ảnh hưởng rộng tới nền kinh tế.

&ldquo;Bất kỳ điều g&igrave; xảy ra với c&aacute;c tập đo&agrave;n n&agrave;y đều c&oacute; t&aacute;c động lớn đến nền kinh tế. Kh&ocirc;ng thể n&oacute;i đ&oacute; l&agrave; chuyện nội bộ gia đ&igrave;nh, họ muốn l&agrave;m g&igrave; th&igrave; l&agrave;m&hellip; v&igrave; n&oacute; ảnh hưởng đến việc l&agrave;m, vận h&agrave;nh v&agrave; chuỗi cung ứng,&rdquo; b&agrave; Wiwattanakantang chỉ ra.

Những b&agrave;i học n&agrave;y trở n&ecirc;n đặc biệt quan trọng khi c&aacute;c tập đo&agrave;n Đ&ocirc;ng Nam &Aacute; đang ở ng&atilde; rẽ giữa sự trỗi dậy của AI, biến đổi kh&iacute; hậu v&agrave; ph&acirc;n mảnh địa ch&iacute;nh trị.

Từ trước đến nay, kế nhiệm thường c&oacute; nghĩa l&agrave; trao lại ch&igrave;a kh&oacute;a của một doanh nghiệp th&agrave;nh c&ocirc;ng cho thế hệ kế tiếp theo c&aacute;ch duy tr&igrave; h&ograve;a thuận gia đ&igrave;nh v&agrave; bảo đảm doanh nghiệp tiếp tục thu h&uacute;t nh&acirc;n t&agrave;i.

Nhưng thời kỳ biến động hiện tại đồng nghĩa với việc c&aacute;c l&atilde;nh đạo kh&ocirc;ng thể mặc định rằng họ đang trao lại một doanh nghiệp ổn định. Với những đứt g&atilde;y từ c&ocirc;ng nghệ số, kh&iacute; hậu v&agrave; địa ch&iacute;nh trị, mọi thứ đều c&oacute; thể thay đổi.

Theo &ocirc;ng Toh của EY-Parthenon, việc t&iacute;ch hợp c&aacute;c yếu tố m&ocirc;i trường, x&atilde; hội v&agrave; quản trị (ESG) v&agrave;o chiến lược d&agrave;i hạn cũng tối quan trọng. &Ocirc;ng k&ecirc;u gọi c&aacute;c tập đo&agrave;n ch&uacute; trọng x&acirc;y dựng khả năng chống chịu trước rủi ro ESG v&agrave; chủ động theo d&otilde;i t&aacute;c động của c&aacute;c diễn biến ESG.

Gi&aacute;o sư Garg kết luận: &ldquo;T&oacute;m lại, c&aacute;c tập đo&agrave;n gia đ&igrave;nh ASEAN c&oacute; nền tảng t&agrave;i ch&iacute;nh vững mạnh để ph&aacute;t triển, nhưng để duy tr&igrave; t&iacute;nh ph&ugrave; hợp trong tương lai, họ cần c&aacute;ch tiếp cận mới.&rdquo;

Điều n&agrave;y đ&ograve;i hỏi chuyển giao l&atilde;nh đạo nhanh hơn, quản trị mạnh hơn, cởi mở với nh&acirc;n t&agrave;i chuy&ecirc;n nghiệp v&agrave; nữ giới, c&ugrave;ng sự thử nghiệm c&oacute; chủ đ&iacute;ch ở c&aacute;c lĩnh vực mới.

<a href="https://diendandoanhnghiep.vn/cac-tap-doan-gia-dinh-o-dong-nam-a-truoc-suc-ep-doi-moi-10165935.html">Cẩm Anh-Link gốc</a>

Giới chuyên gia nhận định chỉ những tập đoàn gia đình nhanh chóng thích ứng mới giữ được vị thế trong kỷ nguyên mới.



Thế giới

Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp

Các tập đoàn gia đình ở Đông Nam Á trước sức ép đổi mới

Trần Quốc Khiêm

Vượn khỉ b&#234;n tao chơi hết thế giới

Vượn khỉ bên tao chơi hết thế giới