Nay t&#244;i đọc được 1 c&#226;u chuyện kh&#225; hay cho thấy rằng kh&#244;ng phải cứ th&#244;ng minh, hay thi&#234;n t&#224;i l&#224; c&#243; thể th&#224;nh c&#244;ng trong đầu tư chứng kho&#225;n, m&#224; quan trọng l&#224; phải c&#243; một t&#226;m l&#253; được chuẩn bị thật tốt, phải chiến thắng ch&#237;nh m&#236;nh, thắng được l&#242;ng đố kị v&#224; cảm gi&#225;c được mất. N&#243; l&#224;m t&#244;i nghĩ đến một v&#224;i kiểu t&#226;m l&#253; ch&#250;ng ta hay gặp phải trong qu&#225; tr&#236;nh đầu tư.

- FOMO (Fear Of Missing Out). Bản chất của kiểu t&#226;m l&#253; n&#224;y ch&#237;nh l&#224; l&#242;ng đố kỵ m&#224; t&#244;i hay mọi người đều c&#243;, ta sợ thua k&#233;m, sợ khi nh&#236;n Index tăng m&#224; t&#224;i khoản m&#236;nh giảm, sợ khi nh&#224; nh&#224; khoe l&#227;i, n&#243; th&#244;i th&#250;c ta phải v&#224;o lệnh, phải đầu tư ngay. C&#243; khi n&#224;o anh/chị đ&#227; b&#225;n chốt lời rồi, xong thấy n&#243; tăng tiếp, người kh&#225;c mua v&#224;o vẫn c&#243; ăn th&#236; thấy n&#243;ng ruột v&#224; nhanh ch&#243;ng v&#224;o lệnh theo để “sửa sai” kh&#244;ng ạ ? 

- Hay l&#224; khi anh/chị thấy vừa cắt lỗ xong th&#236; ngay lập tức phải mua con kh&#225;c lu&#244;n với khối lượng nhiều hơn với hy vọng sẽ l&#227;i nhiều để gỡ lại kh&#244;ng ạ? Đ&#226;y l&#224; t&#226;m l&#253; trả th&#249; thị trường rất phổ biến 

- Cũng c&#243; trường hợp gồng lỗ 1 con qu&#225; l&#226;u, đến khi n&#243; hồi rồi th&#236; b&#225;n lu&#244;n. B&#225;n xong th&#236; n&#243; tăng mạnh, nhưng lại kh&#244;ng d&#225;m mua, lại ngồi nh&#236;n n&#243; m&#224; tiếc nuối ?

Tr&#234;n đ&#226;y chỉ l&#224; v&#224;i t&#226;m l&#253; t&#244;i thấy phổ biến nhất m&#224; ch&#250;ng ta hay c&#243;. Ngo&#224;i ra, trong qu&#225; tr&#236;nh ta đầu tư th&#236; c&#242;n rất rất nhiều cảm x&#250;c nữa, mong anh/chị chia sẻ để mọi người c&#249;ng học hỏi nh&#233;.

C&#226;u chuyện được The Golden Newsletter VietNam lược dịch.

Ngược d&#242;ng thời gian quay về năm 1972 với bong b&#243;ng South Sea Company, một c&#244;ng ty thương mại ở Anh. Bong b&#243;ng nổ đem theo nhiều người ra đảo m&#224; trong đ&#243; c&#243; cả ng&#224;i Isaac Newton thi&#234;n t&#224;i của ch&#250;ng ta.

Kh&#244;ng ai c&#243; thể phủ nhận được Isaac Newton l&#224; một trong những bộ &#243;c th&#244;ng minh nhất thế giới.  Vậy m&#224; để trở th&#224;nh một nh&#224; đầu tư th&#224;nh c&#244;ng, chỉ mỗi th&#244;ng minh về IQ th&#244;i l&#224; chưa đủ.  V&#224; c&#226;u chuyện nổi tiếng mu&#244;n đời của Newton với cố phiếu South Sea Co. m&#224; &#244;ng mua năm 1720 đ&#227; trở th&#224;nh minh chứng trường tồn cho sự thật đ&#243;.  Năm 1711-1720, Vương Quốc Anh, xuất hiện n&#234;n c&#244;ng ty South Sea Co một c&#244;ng ty thương mại đ&#227; thao t&#250;ng ch&#237;nh quyền để gi&#224;nh đồng giao thương độc quyền tại Nam Mỹ, v&#249;ng biển Caribbean v&#224; v&#249;ng ch&#226;u &#193; - Th&#225;i B&#236;nh Dương.  Năm 1719, nhận thấy thị trường thuận lợi, c&#244;ng ty n&#224;y quyết định b&#225;n cổ phiếu ra c&#244;ng ch&#250;ng (&quot;IPO&quot;) v&#224; sớm trở th&#224;nh cơn sốt xuất hiện tại Anh.  Lức bấy giờ, d&#226;n xứ sương m&#249; c&#224;ng ng&#224;y c&#224;ng l&#227;ng qu&#234;n đi đức t&#237;nh cẩn trọng trong kinh doanh, họ lao v&#224;o đầu cơ cổ phiếu South Sea để kiếm tiền nhanh ch&#243;ng. Trong đ&#243; c&#243; cả ng&#224;i Issac Newton của ch&#250;ng ta. Như lời của bạn Jason Zweig kề cận lại trong quyển: Nh&#224; đầu tư th&#244;ng minh: &quot;V&#224;o m&#249;a xu&#226;n năm 1720, ng&#224;i Isaac Newton năm giữ cổ phiếu của South Sea Co. – cổ phiếu n&#243;ng nhất Anh Quốc đ&#227; được một thời gian. Nh&#236;n xung quanh thấy thị trường “ng&#225;o gi&#225;” một c&#225;ch đi&#234;n kh&#249;ng l&#227;i được +100% nhờ tăng gi&#225;, &#244;ng quyết định b&#225;n South Sea ra, thu về lợi nhuận 7.000 bảng Anh (tương ứng với 1,5 triệu USD ng&#224;y nay). Nhưng ngay sau đ&#243; &#244;ng lại mua v&#224;o với số lượng tiền nhiều hơn. (ảnh dưới)

Song đ&#250;ng như vậy lời &#244;ng n&#243;i lại sau n&#224;y, những lời m&#224; phố Wall thường tr&#237;ch dẫn lại một c&#225;ch th&#237;ch th&#250;: &quot;T&#244;i c&#243; thể được chuyển động của c&#225;c ng&#244;i sao, nhưng kh&#244;ng thể hiểu được sự đi&#234;n rồ của lo&#224;i người.&quot;  

C&#226;u chuyện bi kịch của Newton cho ta nhiều b&#224;i học. &#212;ng đ&#227; bi d&#237;nh hiệu ứng lollapalooza khi: vừa ghen tị với mức sinh lời của những người xung quanh, vừa sợ mất cơ hội, đến mức mất tất cả t&#224;i sản.

Như ng&#224;i Graham đ&#227; c&#243; một c&#226;u ch&#226;m ng&#244;n bất hủ: &quot;Kẻ th&#249; lớn nhất của nh&#224; đầu tư, kh&#244;ng ai kh&#225;c, ch&#237;nh l&#224; bản th&#226;n anh ta&quot;.  Trong đầu, tr&#237; th&#244;ng minh cảm x&#250;c c&#249;ng quan trọng: ch&#250;ng ta cần hiểu r&#229;ng một cổ phiếu bị đầu cơ đi&#234;n rồ, kh&#244;ng thể tăng gi&#225; vĩnh viễn!  Ta chi cần t&#237;ch lũy những doanh nghiệp tuyệt vời m&#224; ta hiểu theo đ&#250;ng bộ ti&#234;u ch&#237; của bản th&#226;n - ở mức gi&#225; vừa phải (hợp l&#253;).  Thời gian c&#242;n lại, ta chi việc ngồi ung dung tự tại, mặc cho thị trường cuốn đi &quot;những kẻ kh&#244;ng mặc quần&quot; bất cẩn; rồi từ đ&#243;, ta lại mua v&#224;o những kho ấn dưới đ&#225;y đống tro t&#224;n ấy một c&#225;ch nhẹ nh&#224;ng v&#224; từ tốn

Nguồn: The Golden Newsletter VietNam


Nay tôi đọc được 1 câu chuyện khá hay cho thấy rằng không phải cứ thông minh, hay thiên tài là có thể thành công trong đầu tư chứng khoán, mà quan trọng là phải có một tâm lý được chuẩn bị thật tốt, phải chiến thắng chính mình, thắng được lòng đố kị và cảm giác được mất. Nó làm tôi nghĩ đến một vài kiểu tâm lý chúng ta hay gặp phải trong quá trình đầu tư.

- FOMO (Fear Of Missing Out). Bản chất của kiểu tâm lý này chính là lòng đố kỵ mà tôi hay mọi người đều có, ta sợ thua kém, sợ khi nhìn Index tăng mà tài khoản mình giảm, sợ khi nhà nhà khoe lãi, nó thôi thúc ta phải vào lệnh, phải đầu tư ngay. Có khi nào anh/chị đã bán chốt lời rồi, xong thấy nó tăng tiếp, người khác mua vào vẫn có ăn thì thấy nóng ruột và nhanh chóng vào lệnh theo để “sửa sai” không ạ ? 

- Hay là khi anh/chị thấy vừa cắt lỗ xong thì ngay lập tức phải mua con khác luôn với khối lượng nhiều hơn với hy vọng sẽ lãi nhiều để gỡ lại không ạ? Đây là tâm lý trả thù thị trường rất phổ biến 

- Cũng có trường hợp gồng lỗ 1 con quá lâu, đến khi nó hồi rồi thì bán luôn. Bán xong thì nó tăng mạnh, nhưng lại không dám mua, lại ngồi nhìn nó mà tiếc nuối ?

Trên đây chỉ là vài tâm lý tôi thấy phổ biến nhất mà chúng ta hay có. Ngoài ra, trong quá trình ta đầu tư thì còn rất rất nhiều cảm xúc nữa, mong anh/chị chia sẻ để mọi người cùng học hỏi nhé.

Câu chuyện được The Golden Newsletter VietNam lược dịch.

Ngược dòng thời gian quay về năm 1972 với bong bóng South Sea Company, một công ty thương mại ở Anh. Bong bóng nổ đem theo nhiều người ra đảo mà trong đó có cả ngài Isaac Newton thiên tài của chúng ta.

Không ai có thể phủ nhận được Isaac Newton là một trong những bộ óc thông minh nhất thế giới.  Vậy mà để trở thành một nhà đầu tư thành công, chỉ mỗi thông minh về IQ thôi là chưa đủ.  Và câu chuyện nổi tiếng muôn đời của Newton với cố phiếu South Sea Co. mà ông mua năm 1720 đã trở thành minh chứng trường tồn cho sự thật đó.  Năm 1711-1720, Vương Quốc Anh, xuất hiện nên công ty South Sea Co một công ty thương mại đã thao túng chính quyền để giành đồng giao thương độc quyền tại Nam Mỹ, vùng biển Caribbean và vùng châu Á - Thái Bình Dương.  Năm 1719, nhận thấy thị trường thuận lợi, công ty này quyết định bán cổ phiếu ra công chúng ("IPO") và sớm trở thành cơn sốt xuất hiện tại Anh.  Lức bấy giờ, dân xứ sương mù càng ngày càng lãng quên đi đức tính cẩn trọng trong kinh doanh, họ lao vào đầu cơ cổ phiếu South Sea để kiếm tiền nhanh chóng. Trong đó có cả ngài Issac Newton của chúng ta. Như lời của bạn Jason Zweig kề cận lại trong quyển: Nhà đầu tư thông minh: "Vào mùa xuân năm 1720, ngài Isaac Newton năm giữ cổ phiếu của South Sea Co. – cổ phiếu nóng nhất Anh Quốc đã được một thời gian. Nhìn xung quanh thấy thị trường “ngáo giá” một cách điên khùng lãi được +100% nhờ tăng giá, ông quyết định bán South Sea ra, thu về lợi nhuận 7.000 bảng Anh (tương ứng với 1,5 triệu USD ngày nay). Nhưng ngay sau đó ông lại mua vào với số lượng tiền nhiều hơn. (ảnh dưới)

Song đúng như vậy lời ông nói lại sau này, những lời mà phố Wall thường trích dẫn lại một cách thích thú: "Tôi có thể được chuyển động của các ngôi sao, nhưng không thể hiểu được sự điên rồ của loài người."  

Câu chuyện bi kịch của Newton cho ta nhiều bài học. Ông đã bi dính hiệu ứng lollapalooza khi: vừa ghen tị với mức sinh lời của những người xung quanh, vừa sợ mất cơ hội, đến mức mất tất cả tài sản.

Như ngài Graham đã có một câu châm ngôn bất hủ: "Kẻ thù lớn nhất của nhà đầu tư, không ai khác, chính là bản thân anh ta".  Trong đầu, trí thông minh cảm xúc cùng quan trọng: chúng ta cần hiểu rång một cổ phiếu bị đầu cơ điên rồ, không thể tăng giá vĩnh viễn!  Ta chi cần tích lũy những doanh nghiệp tuyệt vời mà ta hiểu theo đúng bộ tiêu chí của bản thân - ở mức giá vừa phải (hợp lý).  Thời gian còn lại, ta chi việc ngồi ung dung tự tại, mặc cho thị trường cuốn đi "những kẻ không mặc quần" bất cẩn; rồi từ đó, ta lại mua vào những kho ấn dưới đáy đống tro tàn ấy một cách nhẹ nhàng và từ tốn

Nguồn: The Golden Newsletter VietNam
