Hệ thống KRX l&#224; g&#236;?
Hệ thống KRX l&#224; hệ thống c&#244;ng nghệ th&#244;ng tin (CNTT) quản l&#253; v&#224; điều h&#224;nh giao dịch tr&#234;n thị trường chứng kho&#225;n Việt Nam, được Sở Giao dịch Chứng kho&#225;n TP. *********** (HoSE) k&#253; kết hợp đồng với Sở Giao dịch Chứng kho&#225;n H&#224;n Quốc (KRX) v&#224;o năm 2012 với gi&#225; trị hợp đồng khoảng 600 tỷ đồng. Mục ti&#234;u ch&#237;nh của hệ thống n&#224;y l&#224; n&#226;ng cấp cơ sở hạ tầng c&#244;ng nghệ, cải thiện hiệu suất giao dịch, tăng t&#237;nh minh bạch v&#224; an to&#224;n, đồng thời đ&#225;p ứng c&#225;c ti&#234;u chuẩn quốc tế để hỗ trợ n&#226;ng hạng thị trường chứng kho&#225;n Việt Nam từ cận bi&#234;n (frontier market) l&#234;n mới nổi (emerging market) theo c&#225;c ti&#234;u ch&#237; của FTSE Russell v&#224; MSCI.
Những đặc điểm nổi bật của hệ thống KRX bao gồm:
	•	Tăng khả năng xử l&#253; lệnh: C&#243; thể xử l&#253; thanh khoản l&#234;n đến 4 tỷ USD mỗi phi&#234;n, gấp nhiều lần so với hệ thống cũ (khoảng 900.000 lệnh/ng&#224;y).
	•	R&#250;t ngắn thời gian thanh to&#225;n: Từ T+2,5 xuống T+0, cho ph&#233;p giao dịch trong ng&#224;y (mua v&#224; b&#225;n cổ phiếu ngay trong ng&#224;y).
	•	Hỗ trợ c&#225;c sản phẩm mới: Bao gồm b&#225;n khống (short selling), hợp đồng quyền chọn (option contracts), giao dịch thuật to&#225;n (scalping, pair trading, grid trading), v&#224; lệnh “Buy-in” (mua lại cổ phiếu để ho&#224;n th&#224;nh giao dịch).
	•	Giải quyết n&#250;t thắt n&#226;ng hạng thị trường: Hỗ trợ cơ chế thanh to&#225;n b&#249; trừ trung t&#226;m (CCP), giảm y&#234;u cầu k&#253; quỹ 100% trước giao dịch, v&#224; cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng.
	•	Thu h&#250;t vốn ngoại: Dự kiến thu h&#250;t 3,5-4 tỷ USD vốn đầu tư nước ngo&#224;i sau khi n&#226;ng hạng thị trường.
Hệ thống KRX được kỳ vọng sẽ cải thiện thanh khoản, đa dạng h&#243;a c&#244;ng cụ t&#224;i ch&#237;nh, tăng niềm tin của nh&#224; đầu tư nước ngo&#224;i, v&#224; đưa thị trường chứng kho&#225;n Việt Nam tiến gần hơn đến c&#225;c thị trường ph&#225;t triển.
V&#236; sao Việt Nam n&#226;ng cấp hệ thống KRX chậm?
Dự &#225;n KRX được k&#253; kết từ năm 2012, nhưng đến nay (2025) mới ch&#237;nh thức vận h&#224;nh (ng&#224;y 2/5/2024 theo một số nguồn, hoặc vẫn chưa c&#243; ng&#224;y ch&#237;nh thức theo nguồn kh&#225;c). Việc triển khai chậm trễ hơn 13 năm c&#243; thể được giải th&#237;ch bởi c&#225;c nguy&#234;n nh&#226;n sau:
	1	Nhận thức v&#224; t&#237;nh cầu to&#224;n:
	◦	Theo &#244;ng Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng kho&#225;n Nh&#224; nước (năm 2021), việc chậm triển khai chủ yếu do nhận thức ban đầu chưa đầy đủ về cấu phần c&#244;ng nghệ của hệ thống chứng kho&#225;n. Cơ quan quản l&#253; mong muốn x&#226;y dựng một hệ thống to&#224;n diện, đ&#225;p ứng cả HoSE, HNX (Sở Giao dịch Chứng kho&#225;n H&#224; Nội), VSD (Tổng c&#244;ng ty Lưu k&#253; v&#224; B&#249; trừ Chứng kho&#225;n Việt Nam), v&#224; c&#225;c thị trường ph&#225;i sinh, tr&#225;i phiếu, dẫn đến phạm vi dự &#225;n mở rộng qu&#225; lớn, l&#224;m phức tạp h&#243;a qu&#225; tr&#236;nh thực hiện.
	◦	T&#237;nh cầu to&#224;n trong việc đảm bảo an to&#224;n v&#224; bảo mật tuyệt đối trước khi thay thế hệ thống cũ cũng l&#224;m k&#233;o d&#224;i thời gian chuẩn bị.
	2	Ảnh hưởng của dịch Covid-19:
	◦	Dịch Covid-19 (2020-2021) đ&#227; g&#226;y gi&#225;n đoạn nghi&#234;m trọng, đặc biệt trong giai đoạn kết nối v&#224; vận h&#224;nh thử nghiệm. Hạn chế di chuyển quốc tế khiến c&#225;c chuy&#234;n gia H&#224;n Quốc kh&#243; hỗ trợ trực tiếp, v&#224; hợp đồng dự &#225;n kh&#244;ng cho ph&#233;p thay đổi chi ph&#237;, l&#224;m chậm tiến độ.
	3	Vấn đề kỹ thuật v&#224; nh&#224; thầu:
	◦	Một nh&#224; thầu phụ ph&#237;a H&#224;n Quốc gặp vấn đề, buộc đối t&#225;c H&#224;n Quốc phải mất nhiều thời gian t&#236;m nh&#224; thầu thay thế, l&#224;m tr&#236; ho&#227;n giai đoạn kết nối v&#224; thử nghiệm.
	◦	Hệ thống KRX đ&#242;i hỏi mức độ an to&#224;n v&#224; bảo mật cao, c&#249;ng với việc t&#237;ch hợp đồng bộ hai trung t&#226;m dữ liệu ch&#237;nh v&#224; dự ph&#242;ng thảm họa, dẫn đến y&#234;u cầu kỹ thuật phức tạp v&#224; k&#233;o d&#224;i thời gian kiểm thử.
	4	Hệ thống cũ vẫn hoạt động tạm ổn:
	◦	Trước năm 2020, hệ thống cũ (chuyển giao từ Th&#225;i Lan) vẫn đ&#225;p ứng được nhu cầu thị trường, dẫn đến thiếu sự quyết liệt trong việc triển khai KRX. Chỉ khi xảy ra t&#236;nh trạng nghẽn lệnh nghi&#234;m trọng v&#224;o cuối năm 2020 v&#224; giữa năm 2021 (do khối lượng giao dịch vượt qu&#225; khả năng xử l&#253; 900.000 lệnh/ng&#224;y), &#225;p lực n&#226;ng cấp mới trở n&#234;n cấp b&#225;ch.
	◦	Giải ph&#225;p tạm thời từ FPT IS (n&#226;ng khả năng xử l&#253; l&#234;n 2-3 triệu lệnh/ng&#224;y) đ&#227; giảm &#225;p lực nghẽn lệnh, nhưng kh&#244;ng phải l&#224; giải ph&#225;p l&#226;u d&#224;i, v&#224; c&#225;c vấn đề nghẽn lệnh vẫn t&#225;i diễn v&#224;o năm 2022.
	5	Th&#225;ch thức trong phối hợp v&#224; kiểm thử:
	◦	Qu&#225; tr&#236;nh kiểm thử hệ thống KRX với c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n th&#224;nh vi&#234;n gặp nhiều kh&#243; khăn. T&#237;nh đến th&#225;ng 10/2023, chỉ 25/76 c&#244;ng ty chứng kho&#225;n ho&#224;n th&#224;nh kiểm thử 100% chức năng, v&#224; chỉ 13% sẵn s&#224;ng triển khai. Việc đồng bộ hệ thống CNTT giữa HoSE v&#224; c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n đ&#242;i hỏi thời gian v&#224; nguồn lực lớn.
	◦	C&#225;c đợt thử nghiệm (diễn ra v&#224;o năm 2021, 2023, v&#224; đầu năm 2024) thường xuy&#234;n ph&#225;t hiện lỗi hoặc chưa đảm bảo giao dịch th&#244;ng suốt, dẫn đến việc phải ho&#227;n “go-live” nhiều lần (từ năm 2015, 2017, 2021, 2023, đến 2024).
	6	Khung ph&#225;p l&#253; v&#224; quản l&#253; rủi ro:
	◦	Việc triển khai c&#225;c sản phẩm mới (như T+0, b&#225;n khống, quyền chọn) đ&#242;i hỏi khung ph&#225;p l&#253; ph&#249; hợp v&#224; cơ chế quản l&#253; rủi ro chặt chẽ. Điều n&#224;y l&#224;m chậm qu&#225; tr&#236;nh đưa hệ thống v&#224;o vận h&#224;nh, v&#236; cần c&#226;n nhắc sự ph&#249; hợp với điều kiện thị trường v&#224; đảm bảo an to&#224;n cho nh&#224; đầu tư.
	◦	V&#237; dụ, bi&#234;n độ dao động gi&#225; c&#243; thể kh&#243; kiểm so&#225;t với c&#225;c sản phẩm mới, v&#224; việc sử dụng margin (vay k&#253; quỹ) nếu kh&#244;ng được quản trị tốt c&#243; thể g&#226;y rủi ro lớn cho t&#224;i khoản nh&#224; đầu tư.
T&#236;nh h&#236;nh hiện tại (t&#237;nh đến th&#225;ng 5/2025)
	•	Theo một số nguồn, hệ thống KRX đ&#227; ch&#237;nh thức vận h&#224;nh từ ng&#224;y 2/5/2024 sau c&#225;c đợt thử nghiệm th&#224;nh c&#244;ng v&#224;o th&#225;ng 3 v&#224; 4/2024.
	•	Tuy nhi&#234;n, một nguồn kh&#225;c (ng&#224;y 26/2/2025) cho rằng vẫn chưa c&#243; th&#244;ng tin ch&#237;nh thức về thời gian vận h&#224;nh, v&#224; một số t&#237;nh năng mới (như T+0, b&#225;n khống) c&#243; thể được triển khai theo lộ tr&#236;nh, kh&#244;ng &#225;p dụng ngay lập tức.
	•	C&#225;c b&#224;i đăng tr&#234;n X từ đầu th&#225;ng 5/2025 x&#225;c nhận KRX đ&#227; bắt đầu hoạt động, với kỳ vọng cải thiện tốc độ xử l&#253;, t&#237;nh minh bạch, v&#224; thu h&#250;t vốn ngoại. Một số thay đổi như giao dịch l&#244; lẻ dễ d&#224;ng hơn v&#224; ưu ti&#234;n lệnh đặt trước đ&#227; được ghi nhận.


Hệ thống KRX l&#224; một bước tiến quan trọng để hiện đại h&#243;a thị trường chứng kho&#225;n Việt Nam, với tiềm năng cải thiện thanh khoản, đa dạng h&#243;a sản phẩm t&#224;i ch&#237;nh, v&#224; hỗ trợ n&#226;ng hạng thị trường. Tuy nhi&#234;n, việc triển khai chậm trễ do c&#225;c vấn đề về nhận thức, kỹ thuật, dịch bệnh, v&#224; y&#234;u cầu ph&#225;p l&#253; đ&#227; k&#233;o d&#224;i hơn một thập kỷ. D&#249; đ&#227; c&#243; dấu hiệu t&#237;ch cực với việc vận h&#224;nh ch&#237;nh thức v&#224;o năm 2024, qu&#225; tr&#236;nh chuyển đổi vẫn đ&#242;i hỏi sự th&#237;ch nghi từ nh&#224; đầu tư v&#224; c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n, cũng như khung ph&#225;p l&#253; chặt chẽ để đảm bảo an to&#224;n v&#224; hiệu quả.


Hệ thống KRX là gì?
Hệ thống KRX là hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) quản lý và điều hành giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam, được Sở Giao dịch Chứng khoán TP. *********** (HoSE) ký kết hợp đồng với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) vào năm 2012 với giá trị hợp đồng khoảng 600 tỷ đồng. Mục tiêu chính của hệ thống này là nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ, cải thiện hiệu suất giao dịch, tăng tính minh bạch và an toàn, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế để hỗ trợ nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên (frontier market) lên mới nổi (emerging market) theo các tiêu chí của FTSE Russell và MSCI.
Những đặc điểm nổi bật của hệ thống KRX bao gồm:
	•	Tăng khả năng xử lý lệnh: Có thể xử lý thanh khoản lên đến 4 tỷ USD mỗi phiên, gấp nhiều lần so với hệ thống cũ (khoảng 900.000 lệnh/ngày).
	•	Rút ngắn thời gian thanh toán: Từ T+2,5 xuống T+0, cho phép giao dịch trong ngày (mua và bán cổ phiếu ngay trong ngày).
	•	Hỗ trợ các sản phẩm mới: Bao gồm bán khống (short selling), hợp đồng quyền chọn (option contracts), giao dịch thuật toán (scalping, pair trading, grid trading), và lệnh “Buy-in” (mua lại cổ phiếu để hoàn thành giao dịch).
	•	Giải quyết nút thắt nâng hạng thị trường: Hỗ trợ cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP), giảm yêu cầu ký quỹ 100% trước giao dịch, và cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng.
	•	Thu hút vốn ngoại: Dự kiến thu hút 3,5-4 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài sau khi nâng hạng thị trường.
Hệ thống KRX được kỳ vọng sẽ cải thiện thanh khoản, đa dạng hóa công cụ tài chính, tăng niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài, và đưa thị trường chứng khoán Việt Nam tiến gần hơn đến các thị trường phát triển.
Vì sao Việt Nam nâng cấp hệ thống KRX chậm?
Dự án KRX được ký kết từ năm 2012, nhưng đến nay (2025) mới chính thức vận hành (ngày 2/5/2024 theo một số nguồn, hoặc vẫn chưa có ngày chính thức theo nguồn khác). Việc triển khai chậm trễ hơn 13 năm có thể được giải thích bởi các nguyên nhân sau:
	1	Nhận thức và tính cầu toàn:
	◦	Theo ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (năm 2021), việc chậm triển khai chủ yếu do nhận thức ban đầu chưa đầy đủ về cấu phần công nghệ của hệ thống chứng khoán. Cơ quan quản lý mong muốn xây dựng một hệ thống toàn diện, đáp ứng cả HoSE, HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội), VSD (Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam), và các thị trường phái sinh, trái phiếu, dẫn đến phạm vi dự án mở rộng quá lớn, làm phức tạp hóa quá trình thực hiện.
	◦	Tính cầu toàn trong việc đảm bảo an toàn và bảo mật tuyệt đối trước khi thay thế hệ thống cũ cũng làm kéo dài thời gian chuẩn bị.
	2	Ảnh hưởng của dịch Covid-19:
	◦	Dịch Covid-19 (2020-2021) đã gây gián đoạn nghiêm trọng, đặc biệt trong giai đoạn kết nối và vận hành thử nghiệm. Hạn chế di chuyển quốc tế khiến các chuyên gia Hàn Quốc khó hỗ trợ trực tiếp, và hợp đồng dự án không cho phép thay đổi chi phí, làm chậm tiến độ.
	3	Vấn đề kỹ thuật và nhà thầu:
	◦	Một nhà thầu phụ phía Hàn Quốc gặp vấn đề, buộc đối tác Hàn Quốc phải mất nhiều thời gian tìm nhà thầu thay thế, làm trì hoãn giai đoạn kết nối và thử nghiệm.
	◦	Hệ thống KRX đòi hỏi mức độ an toàn và bảo mật cao, cùng với việc tích hợp đồng bộ hai trung tâm dữ liệu chính và dự phòng thảm họa, dẫn đến yêu cầu kỹ thuật phức tạp và kéo dài thời gian kiểm thử.
	4	Hệ thống cũ vẫn hoạt động tạm ổn:
	◦	Trước năm 2020, hệ thống cũ (chuyển giao từ Thái Lan) vẫn đáp ứng được nhu cầu thị trường, dẫn đến thiếu sự quyết liệt trong việc triển khai KRX. Chỉ khi xảy ra tình trạng nghẽn lệnh nghiêm trọng vào cuối năm 2020 và giữa năm 2021 (do khối lượng giao dịch vượt quá khả năng xử lý 900.000 lệnh/ngày), áp lực nâng cấp mới trở nên cấp bách.
	◦	Giải pháp tạm thời từ FPT IS (nâng khả năng xử lý lên 2-3 triệu lệnh/ngày) đã giảm áp lực nghẽn lệnh, nhưng không phải là giải pháp lâu dài, và các vấn đề nghẽn lệnh vẫn tái diễn vào năm 2022.
	5	Thách thức trong phối hợp và kiểm thử:
	◦	Quá trình kiểm thử hệ thống KRX với các công ty chứng khoán thành viên gặp nhiều khó khăn. Tính đến tháng 10/2023, chỉ 25/76 công ty chứng khoán hoàn thành kiểm thử 100% chức năng, và chỉ 13% sẵn sàng triển khai. Việc đồng bộ hệ thống CNTT giữa HoSE và các công ty chứng khoán đòi hỏi thời gian và nguồn lực lớn.
	◦	Các đợt thử nghiệm (diễn ra vào năm 2021, 2023, và đầu năm 2024) thường xuyên phát hiện lỗi hoặc chưa đảm bảo giao dịch thông suốt, dẫn đến việc phải hoãn “go-live” nhiều lần (từ năm 2015, 2017, 2021, 2023, đến 2024).
	6	Khung pháp lý và quản lý rủi ro:
	◦	Việc triển khai các sản phẩm mới (như T+0, bán khống, quyền chọn) đòi hỏi khung pháp lý phù hợp và cơ chế quản lý rủi ro chặt chẽ. Điều này làm chậm quá trình đưa hệ thống vào vận hành, vì cần cân nhắc sự phù hợp với điều kiện thị trường và đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư.
	◦	Ví dụ, biên độ dao động giá có thể khó kiểm soát với các sản phẩm mới, và việc sử dụng margin (vay ký quỹ) nếu không được quản trị tốt có thể gây rủi ro lớn cho tài khoản nhà đầu tư.
Tình hình hiện tại (tính đến tháng 5/2025)
	•	Theo một số nguồn, hệ thống KRX đã chính thức vận hành từ ngày 2/5/2024 sau các đợt thử nghiệm thành công vào tháng 3 và 4/2024.
	•	Tuy nhiên, một nguồn khác (ngày 26/2/2025) cho rằng vẫn chưa có thông tin chính thức về thời gian vận hành, và một số tính năng mới (như T+0, bán khống) có thể được triển khai theo lộ trình, không áp dụng ngay lập tức.
	•	Các bài đăng trên X từ đầu tháng 5/2025 xác nhận KRX đã bắt đầu hoạt động, với kỳ vọng cải thiện tốc độ xử lý, tính minh bạch, và thu hút vốn ngoại. Một số thay đổi như giao dịch lô lẻ dễ dàng hơn và ưu tiên lệnh đặt trước đã được ghi nhận.


Hệ thống KRX là một bước tiến quan trọng để hiện đại hóa thị trường chứng khoán Việt Nam, với tiềm năng cải thiện thanh khoản, đa dạng hóa sản phẩm tài chính, và hỗ trợ nâng hạng thị trường. Tuy nhiên, việc triển khai chậm trễ do các vấn đề về nhận thức, kỹ thuật, dịch bệnh, và yêu cầu pháp lý đã kéo dài hơn một thập kỷ. Dù đã có dấu hiệu tích cực với việc vận hành chính thức vào năm 2024, quá trình chuyển đổi vẫn đòi hỏi sự thích nghi từ nhà đầu tư và các công ty chứng khoán, cũng như khung pháp lý chặt chẽ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
