Em xin gửi anh chị Cập nhật nhanh về vấn đề Nếu eo biển Hormuz bị phong toả, sẽ t&#225;c động đến gi&#225; dầu thế n&#224;o?
 
Ch&#250;ng t&#244;i cho rằng nếu eo biển Hormuz thực sự bị phong toả, gi&#225; dầu chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng mạnh trong ngắn hạn, d&#249; thế giới hiện nay đang trong trạng th&#225;i dư cung tương đối. L&#253; do l&#224; bởi Hormuz kh&#244;ng chỉ l&#224; “huyết mạch” của d&#242;ng chảy dầu mỏ to&#224;n cầu m&#224; c&#242;n l&#224; một điểm nghẽn chiến lược m&#224; gần như kh&#244;ng c&#243; phương &#225;n thay thế hiệu quả trong thời gian ngắn.
 
1. Eo biển Hormuz giữ vai tr&#242; huyết mạch trong chuỗi cung ứng dầu kh&#237; to&#224;n cầu
Eo biển Hormuz hiện nay đang l&#224; một trong những tuyến vận chuyển dầu mỏ quan trọng nhất thế giới, kết nối v&#249;ng Vịnh với c&#225;c thị trường ti&#234;u thụ lớn ở ch&#226;u &#193;, ch&#226;u &#194;u v&#224; Bắc Mỹ. Mỗi ng&#224;y, khoảng 18–20 triệu th&#249;ng dầu th&#244; được vận chuyển qua tuyến n&#224;y, tương đương 20% nhu cầu dầu to&#224;n cầu v&#224; hơn 25% lượng dầu thương mại đường biển. B&#234;n cạnh đ&#243;, khoảng 20% sản lượng LNG to&#224;n cầu, chủ yếu từ Qatar, cũng được chuyển qua Hormuz.
C&#225;c quốc gia sản xuất dầu chủ chốt trong khu vực c&#243; thể kể đến như Ả Rập X&#234; &#218;t, UAE, Kuwait, Iraq v&#224; Iran đều phụ thuộc lớn v&#224;o tuyến đường n&#224;y để đưa dầu v&#224; kh&#237; ra thị trường quốc tế. Thị trường ch&#226;u &#193; – nơi ti&#234;u thụ tr&#234;n 80% lượng dầu đi qua Hormuz – sẽ l&#224; khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp v&#224; nặng nề nhất nếu c&#243; gi&#225;n đoạn.
 
2. Thị trường dầu c&#243; thể phản ứng mạnh ngay cả trước nguy cơ phong toả, chưa cần đến sự gi&#225;n đoạn thực tế
Ch&#250;ng t&#244;i nhận thấy thị trường năng lượng to&#224;n cầu trong ngắn hạn sẽ vận h&#224;nh dựa tr&#234;n kỳ vọng v&#224; t&#226;m l&#253; nh&#224; đầu tư nhiều hơn l&#224; trạng th&#225;i cung – cầu tức thời. Chỉ cần rủi ro gia tăng hoặc xuất hiện th&#244;ng tin về xung đột tiềm t&#224;ng tại khu vực Hormuz, gi&#225; dầu đ&#227; c&#243; thể biến động nhanh v&#224; mạnh.
V&#237; dụ lịch sử đ&#227; chứng minh hiệu ứng n&#224;y:
Trong cuộc khủng hoảng năm 1990, khi Iraq chiếm Kuwait, gi&#225; dầu Brent đ&#227; tăng gấp 2,1 lần từ 17 USD l&#234;n 36 USD/th&#249;ng chỉ trong v&#224;i th&#225;ng. D&#249; nguồn cung chưa bị phong toả ho&#224;n to&#224;n, lo ngại về an ninh xuất khẩu qua Vịnh đ&#227; đủ để đẩy gi&#225; tăng mạnh.
Trong khủng hoảng Libya 2011, bất ổn ch&#237;nh trị đ&#227; khiến gi&#225; dầu Brent tăng 20% từ mức 86 USD l&#234;n đỉnh hơn 103 USD trong th&#225;ng 2, mặc d&#249; nguồn cung to&#224;n cầu vẫn tương đối ổn định
Tương tự, từ những đợt xung đột gần đ&#226;y giữa Israel v&#224; Iran đ&#227; đẩy gi&#225; dầu Brent tăng 12–14% trong một phi&#234;n khi th&#244;ng tin khả năng phong toả Hormuz lan truyền, mặc d&#249; chưa xảy ra bất kỳ gi&#225;n đoạn thực tế n&#224;o .
 
3. Nguồn cung to&#224;n cầu hiện nay tương đối dồi d&#224;o, nhưng khả năng điều phối thay thế Hormuz l&#224; rất hạn chế
Nh&#236;n chung, thị trường dầu hiện nay đang ở trạng th&#225;i dư cung tương đối, một phần do OPEC+ từ th&#225;ng 4/2025 đ&#227; bắt đầu tăng sản lượng trở lại, với tổng mức bổ sung khoảng 1,37 triệu th&#249;ng/ng&#224;y, v&#224; dự trữ c&#244;ng suất to&#224;n khối c&#242;n khoảng 5,3 triệu th&#249;ng/ng&#224;y, chủ yếu đến từ Saudi Arabia.
Tuy nhi&#234;n, ch&#250;ng t&#244;i cho rằng khả năng b&#249; đắp gi&#225;n đoạn Hormuz kh&#244;ng chỉ phụ thuộc v&#224;o c&#244;ng suất khai th&#225;c, m&#224; c&#242;n phụ thuộc v&#224;o năng lực vận chuyển v&#224; thời gian triển khai thay thế. C&#225;c tuyến đường ống thay thế, d&#249; c&#243; tồn tại, nhưng tổng c&#244;ng suất cũng chỉ đạt khoảng 7 – 8 triệu th&#249;ng/ng&#224;y, chưa đủ thay thế một nửa lưu lượng của Hormuz.
Một số v&#237; dụ về tuyến thay thế c&#243; thể kể đến như:
Petroline (Saudi Arabia): ~5 triệu bpd, từng tăng tạm l&#234;n 7 triệu bpd năm 2019.
UAE – Fujairah: ~1,8 triệu bpd.
Iraq – IPSA: ~1,6 triệu bpd, nhưng hoạt động kh&#244;ng ổn định.
Iran – Goreh-Jask: hiệu suất thực tế chỉ ~70.000 bpd v&#224;o cuối năm 2024.
Tuy nhi&#234;n, b&#234;n cạnh giới hạn về c&#244;ng suất, c&#225;c tuyến đường n&#224;y cũng kh&#244;ng vận h&#224;nh ổn định li&#234;n tục, v&#224; việc điều hướng d&#242;ng chảy đ&#242;i hỏi thời gian, cơ sở hạ tầng, v&#224; ổn định ch&#237;nh trị, điều m&#224; Trung Đ&#244;ng kh&#244;ng lu&#244;n đảm bảo được.
 
4. Yếu tố địa ch&#237;nh trị v&#224; t&#226;m l&#253; ph&#242;ng vệ l&#224; c&#250; hu&#253;ch l&#224;m tăng gi&#225; trong ngắn hạn
Ch&#250;ng t&#244;i cho rằng khi xuất hiện th&#244;ng tin về nguy cơ phong toả Hormuz, c&#225;c t&#225;c nh&#226;n thị trường c&#243; thể sẽ phản ứng theo hướng ph&#242;ng ngừa rủi ro:
C&#225;c nước nhập khẩu sẽ tăng cường t&#237;ch trữ chiến lược, đẩy cầu tăng đột biến.
Chi ph&#237; vận chuyển v&#224; bảo hiểm c&#243; thể gia tăng do t&#224;u phải đi v&#242;ng hoặc chờ đợi l&#226;u hơn.
Trong trường hợp xảy ra phong toả thực tế, ch&#250;ng t&#244;i ước t&#237;nh khoảng 30% sản lượng xuất khẩu v&#249;ng Vịnh c&#243; thể tạm thời bị gi&#225;n đoạn, trong khi c&#225;c giải ph&#225;p thay thế mất thời gian để triển khai.
 
5. Gi&#225; dầu c&#243; khả năng tăng mạnh trong ngắn hạn, sau đ&#243; dần điều chỉnh về mức c&#226;n bằng mới
Ch&#250;ng t&#244;i đ&#225;nh gi&#225; rằng: Gi&#225; dầu sẽ c&#243; khả năng tăng sốc 10 – 20 USD/th&#249;ng chỉ trong v&#224;i ng&#224;y đầu nếu Hormuz bị phong toả, do thị trường phản ứng trước rủi ro gi&#225;n đoạn nguồn cung v&#224; bất ổn địa ch&#237;nh trị.
Trong trung – d&#224;i hạn, nếu t&#236;nh h&#236;nh kh&#244;ng leo thang th&#224;nh xung đột quy m&#244; lớn, thị trường c&#243; thể từng bước ổn định nhờ:
OPEC+ tăng dần sản lượng từ c&#244;ng suất dự ph&#242;ng.
Hoa Kỳ v&#224; c&#225;c nước kh&#244;ng thuộc OPEC đẩy mạnh khai th&#225;c đ&#225; phiến.
Trung Quốc v&#224; Ấn Độ t&#236;m nguồn cung thay thế qua đ&#224;m ph&#225;n song phương.
Kho dự trữ dầu chiến lược (SPR) của OECD, đặc biệt l&#224; Mỹ, được sử dụng.
Tuy nhi&#234;n, do chi ph&#237; logistics v&#224; bảo hiểm gia tăng đ&#225;ng kể, một mặt bằng gi&#225; dầu mới – cao hơn mức trước khủng hoảng – c&#243; khả năng h&#236;nh th&#224;nh, phản &#225;nh rủi ro trường diễn về vận h&#224;nh chuỗi cung ứng năng lượng to&#224;n cầu.
 
6. Nhận định của chuy&#234;n vi&#234;n
Ch&#250;ng t&#244;i đ&#225;nh gi&#225; rủi ro phong tỏa eo biển Hormuz l&#224; biến số địa ch&#237;nh trị mang t&#237;nh cấu tr&#250;c, cần được đưa v&#224;o m&#244; h&#236;nh định gi&#225; v&#224; quản trị rủi ro danh mục đầu tư.
Trong kịch bản bất ổn xảy ra, gi&#225; dầu c&#243; thể tăng sốc 10 – 20 USD/th&#249;ng trong ngắn hạn, k&#233;o theo phản ứng tức th&#236; của nh&#243;m cổ phiếu dầu kh&#237; v&#224; c&#225;c ng&#224;nh li&#234;n quan. T&#225;c động kh&#244;ng chỉ đến cung ứng thực tế, m&#224; c&#242;n từ t&#226;m l&#253; ph&#242;ng vệ, chi ph&#237; logistics v&#224; kỳ vọng thị trường.
Nh&#224; đầu tư cần x&#226;y dựng c&#225;c kịch bản biến động gi&#225; dầu v&#224; chủ động cơ cấu danh mục ph&#249; hợp, đặc biệt với nh&#243;m cổ phiếu thượng nguồn, vận tải v&#224; năng lượng ti&#234;u thụ lớn. Trong trung hạn, gi&#225; dầu c&#243; thể điều chỉnh về trạng th&#225;i c&#226;n bằng mới, nhưng sẽ duy tr&#236; mặt bằng cao hơn trước khủng hoảng do chi ph&#237; rủi ro tăng.

Em xin gửi anh chị Cập nhật nhanh về vấn đề Nếu eo biển Hormuz bị phong toả, sẽ tác động đến giá dầu thế nào?
 
Chúng tôi cho rằng nếu eo biển Hormuz thực sự bị phong toả, giá dầu chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng mạnh trong ngắn hạn, dù thế giới hiện nay đang trong trạng thái dư cung tương đối. Lý do là bởi Hormuz không chỉ là “huyết mạch” của dòng chảy dầu mỏ toàn cầu mà còn là một điểm nghẽn chiến lược mà gần như không có phương án thay thế hiệu quả trong thời gian ngắn.
 
1. Eo biển Hormuz giữ vai trò huyết mạch trong chuỗi cung ứng dầu khí toàn cầu
Eo biển Hormuz hiện nay đang là một trong những tuyến vận chuyển dầu mỏ quan trọng nhất thế giới, kết nối vùng Vịnh với các thị trường tiêu thụ lớn ở châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ. Mỗi ngày, khoảng 18–20 triệu thùng dầu thô được vận chuyển qua tuyến này, tương đương 20% nhu cầu dầu toàn cầu và hơn 25% lượng dầu thương mại đường biển. Bên cạnh đó, khoảng 20% sản lượng LNG toàn cầu, chủ yếu từ Qatar, cũng được chuyển qua Hormuz.
Các quốc gia sản xuất dầu chủ chốt trong khu vực có thể kể đến như Ả Rập Xê Út, UAE, Kuwait, Iraq và Iran đều phụ thuộc lớn vào tuyến đường này để đưa dầu và khí ra thị trường quốc tế. Thị trường châu Á – nơi tiêu thụ trên 80% lượng dầu đi qua Hormuz – sẽ là khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề nhất nếu có gián đoạn.
 
2. Thị trường dầu có thể phản ứng mạnh ngay cả trước nguy cơ phong toả, chưa cần đến sự gián đoạn thực tế
Chúng tôi nhận thấy thị trường năng lượng toàn cầu trong ngắn hạn sẽ vận hành dựa trên kỳ vọng và tâm lý nhà đầu tư nhiều hơn là trạng thái cung – cầu tức thời. Chỉ cần rủi ro gia tăng hoặc xuất hiện thông tin về xung đột tiềm tàng tại khu vực Hormuz, giá dầu đã có thể biến động nhanh và mạnh.
Ví dụ lịch sử đã chứng minh hiệu ứng này:
Trong cuộc khủng hoảng năm 1990, khi Iraq chiếm Kuwait, giá dầu Brent đã tăng gấp 2,1 lần từ 17 USD lên 36 USD/thùng chỉ trong vài tháng. Dù nguồn cung chưa bị phong toả hoàn toàn, lo ngại về an ninh xuất khẩu qua Vịnh đã đủ để đẩy giá tăng mạnh.
Trong khủng hoảng Libya 2011, bất ổn chính trị đã khiến giá dầu Brent tăng 20% từ mức 86 USD lên đỉnh hơn 103 USD trong tháng 2, mặc dù nguồn cung toàn cầu vẫn tương đối ổn định
Tương tự, từ những đợt xung đột gần đây giữa Israel và Iran đã đẩy giá dầu Brent tăng 12–14% trong một phiên khi thông tin khả năng phong toả Hormuz lan truyền, mặc dù chưa xảy ra bất kỳ gián đoạn thực tế nào .
 
3. Nguồn cung toàn cầu hiện nay tương đối dồi dào, nhưng khả năng điều phối thay thế Hormuz là rất hạn chế
Nhìn chung, thị trường dầu hiện nay đang ở trạng thái dư cung tương đối, một phần do OPEC+ từ tháng 4/2025 đã bắt đầu tăng sản lượng trở lại, với tổng mức bổ sung khoảng 1,37 triệu thùng/ngày, và dự trữ công suất toàn khối còn khoảng 5,3 triệu thùng/ngày, chủ yếu đến từ Saudi Arabia.
Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng khả năng bù đắp gián đoạn Hormuz không chỉ phụ thuộc vào công suất khai thác, mà còn phụ thuộc vào năng lực vận chuyển và thời gian triển khai thay thế. Các tuyến đường ống thay thế, dù có tồn tại, nhưng tổng công suất cũng chỉ đạt khoảng 7 – 8 triệu thùng/ngày, chưa đủ thay thế một nửa lưu lượng của Hormuz.
Một số ví dụ về tuyến thay thế có thể kể đến như:
Petroline (Saudi Arabia): ~5 triệu bpd, từng tăng tạm lên 7 triệu bpd năm 2019.
UAE – Fujairah: ~1,8 triệu bpd.
Iraq – IPSA: ~1,6 triệu bpd, nhưng hoạt động không ổn định.
Iran – Goreh-Jask: hiệu suất thực tế chỉ ~70.000 bpd vào cuối năm 2024.
Tuy nhiên, bên cạnh giới hạn về công suất, các tuyến đường này cũng không vận hành ổn định liên tục, và việc điều hướng dòng chảy đòi hỏi thời gian, cơ sở hạ tầng, và ổn định chính trị, điều mà Trung Đông không luôn đảm bảo được.
 
4. Yếu tố địa chính trị và tâm lý phòng vệ là cú huých làm tăng giá trong ngắn hạn
Chúng tôi cho rằng khi xuất hiện thông tin về nguy cơ phong toả Hormuz, các tác nhân thị trường có thể sẽ phản ứng theo hướng phòng ngừa rủi ro:
Các nước nhập khẩu sẽ tăng cường tích trữ chiến lược, đẩy cầu tăng đột biến.
Chi phí vận chuyển và bảo hiểm có thể gia tăng do tàu phải đi vòng hoặc chờ đợi lâu hơn.
Trong trường hợp xảy ra phong toả thực tế, chúng tôi ước tính khoảng 30% sản lượng xuất khẩu vùng Vịnh có thể tạm thời bị gián đoạn, trong khi các giải pháp thay thế mất thời gian để triển khai.
 
5. Giá dầu có khả năng tăng mạnh trong ngắn hạn, sau đó dần điều chỉnh về mức cân bằng mới
Chúng tôi đánh giá rằng: Giá dầu sẽ có khả năng tăng sốc 10 – 20 USD/thùng chỉ trong vài ngày đầu nếu Hormuz bị phong toả, do thị trường phản ứng trước rủi ro gián đoạn nguồn cung và bất ổn địa chính trị.
Trong trung – dài hạn, nếu tình hình không leo thang thành xung đột quy mô lớn, thị trường có thể từng bước ổn định nhờ:
OPEC+ tăng dần sản lượng từ công suất dự phòng.
Hoa Kỳ và các nước không thuộc OPEC đẩy mạnh khai thác đá phiến.
Trung Quốc và Ấn Độ tìm nguồn cung thay thế qua đàm phán song phương.
Kho dự trữ dầu chiến lược (SPR) của OECD, đặc biệt là Mỹ, được sử dụng.
Tuy nhiên, do chi phí logistics và bảo hiểm gia tăng đáng kể, một mặt bằng giá dầu mới – cao hơn mức trước khủng hoảng – có khả năng hình thành, phản ánh rủi ro trường diễn về vận hành chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu.
 
6. Nhận định của chuyên viên
Chúng tôi đánh giá rủi ro phong tỏa eo biển Hormuz là biến số địa chính trị mang tính cấu trúc, cần được đưa vào mô hình định giá và quản trị rủi ro danh mục đầu tư.
Trong kịch bản bất ổn xảy ra, giá dầu có thể tăng sốc 10 – 20 USD/thùng trong ngắn hạn, kéo theo phản ứng tức thì của nhóm cổ phiếu dầu khí và các ngành liên quan. Tác động không chỉ đến cung ứng thực tế, mà còn từ tâm lý phòng vệ, chi phí logistics và kỳ vọng thị trường.
Nhà đầu tư cần xây dựng các kịch bản biến động giá dầu và chủ động cơ cấu danh mục phù hợp, đặc biệt với nhóm cổ phiếu thượng nguồn, vận tải và năng lượng tiêu thụ lớn. Trong trung hạn, giá dầu có thể điều chỉnh về trạng thái cân bằng mới, nhưng sẽ duy trì mặt bằng cao hơn trước khủng hoảng do chi phí rủi ro tăng.