Gửi c&#225;c nđt,
Cuối tuần t&#244;i l&#224;m b&#224;i ph&#226;n t&#237;ch về case HPX trong tuần qua để mọi người nh&#236;n nhận lại sự việc. T&#244;i biết, c&#243; rất nhiều nđt mất tiền tỉ, thậm ch&#237; cả chục tỉ với HPX chỉ trong 1 tuần GD. C&#243; nhiều nđt mua gi&#225; tr&#234;n 7.x vừa rồi, c&#243; nđt mua gi&#225; 8.x, 9.x từ th&#225;ng 12 năm ngo&#225;i, nhưng cũng đ&#224;nh ngậm ng&#249;i cắt lỗ 30% thậm ch&#237; 50% trong 2 phi&#234;n rồi để bảo to&#224;n được đồng n&#224;o hay đồng đ&#243;.
Thật sự tuần GD vừa qua l&#224; qu&#225; khủng khiếp với cổ đ&#244;ng, nđt nắm giữ cp HPX. Chỉ c&#243; 1 th&#244;ng tin từ sở GDCKHCM v&#224;o tối thứ 6 tuần trước th&#244;i, m&#224; c&#243; đến 90tr cp chất b&#225;n gi&#225; s&#224;n trong phi&#234;n với mục ti&#234;u l&#224;m sao tho&#225;t được để ko bị ch&#244;n vốn v&#224; rủi ro c&#243; thể đến trong thời gian đ&#236;nh chỉ. Những ai cầm HPX thời điểm nay mới thấy tinh thần như bị tra tấn kinh khủng đến mức n&#224;o. Họ kh&#244;ng thể ngờ rằng, mọi thứ bị đảo lộn chỉ trong 1 buổi tối.
Nguy&#234;n nh&#226;n dẫn tới thảm kịch n&#224;y th&#236; mọi người cũng đ&#227; biết, đ&#227; hiểu. Đầu ti&#234;n v&#224; tr&#234;n hết vẫn thuộc về BLĐ HPX m&#224; trực tiếp nhất l&#224; Hải cẩu. Trong b&#224;i viết n&#224;y, t&#244;i ko b&#224;n đến tr&#225;ch nhiệm của 1 BLĐ cty v&#244; đạo đức trong kinh doanh nữa. C&#225;i m&#224; t&#244;i muốn b&#224;n l&#224; tr&#225;ch nhiệm của sở GDCK HCM v&#224; sở GDCK VN trong sự việc n&#224;y.
Sở GDCKHCM l&#224; cơ quan quản l&#253;, điều h&#224;nh s&#224;n GDCKHCM. Với sự việc của HPX, t&#244;i t&#243;m lược c&#225;c sự kiện như sau:
- Ng&#224;y 16/5/2023 SGDCKHCM đưa HPX v&#224;o diện hạn chế GD do chậm nộp BCTC kiểm to&#225;n 2022 qu&#225; 45 ng&#224;y.
 - Ng&#224;y 14/8/2023 SGDCKHCM gửi CV tới HPX y&#234;u cầu bctc kiểm to&#225;n năm 2022, bctc qu&#253; 1&amp;2 năm 2023, bctc so&#225;t x&#233;t 2023. Nếu cty ko gửi th&#236; sẽ c&#243; h&#236;nh thức xử l&#253; cao hơn.
- Trước ng&#224;y 30/08/2023 HPX đ&#227; c&#244;ng bố bctc ri&#234;ng kiểm to&#225;n năm 2022, bctc qu&#253; 1&amp;2 năm 2023. Trong ng&#224;y 30/08/2023 th&#236; c&#244;ng bố quyết định tổ chức ĐHCĐ năm 2023, ng&#224;y GDKHQ l&#224; ng&#224;y 18/9.
- Ng&#224;y 31/08/2023 HPX đ&#227; l&#224;m CV giải tr&#236;nh gửi SGDCKHCM.
- Cũng trong ng&#224;y 31/08/2023 SGDCKHCM gửi CV 1438 tới HPX th&#244;ng b&#225;o cty c&#242;n thiếu bctc v&#224; y&#234;u cầu c&#244;ng bố.
- Ng&#224;y 5/08/2023 HPX c&#244;ng bố bctc hợp nhất kiểm to&#225;n 2023 v&#224; c&#244;ng bố k&#253; hđ kiểm to&#225;n để l&#224;m bctc so&#225;t x&#233;t 2023. Đồng thời HPX cũng hứa sẽ c&#244;ng bố bctc so&#225;t x&#233;t trước ng&#224;y 12/09/2023. Kết quả đ&#250;ng như vậy. Chỉ trong ng&#224;y 10/09 v&#224; trước trưa ng&#224;y 11/09 HPX đ&#227; c&#244;ng bố đầy đủ bctc so&#225;t x&#233;t 2023.
- Tuy nhi&#234;n v&#224;o tối ng&#224;y thứ 6 (ng&#224;y 8/9) khi đ&#227; kết th&#250;c phi&#234;n GD, th&#236; SGDCKHCM ra th&#244;ng b&#225;o đ&#236;nh chỉ GD đối với HPX, l&#224;m cho h&#224;ng chục ng&#224;n cổ đ&#244;ng, nđt b&#224;ng ho&#224;ng, bất ngờ, lo lắng. Họ &#225;p dụng theo quy định tại điểm c, khoản 1, điều 41 quy chế ni&#234;m yết để đ&#236;nh chỉ gd với HPX. S&#225;ng ng&#224;y 12/9 SGDCKHCM ra quyết định đ&#236;nh chỉ GD đối với HPX từ ng&#224;y 18/9. Mặc d&#249; trước đ&#243;, ng&#224;y 10 v&#224; 11/9 HPX đ&#227; ho&#224;n th&#224;nh đầy đủ c&#225;c bctc so&#225;t x&#233;t.
A). Ở đ&#226;y c&#243; 2 c&#226;u hỏi đặt ra với SGDCKHCM:
1) Tại sao ng&#224;y 31/08/2023 HPX c&#243; CV giải tr&#236;nh kế hoạch cụ thể như vậy m&#224; sở GDCKHCM ko phản hồi HPX l&#224; đồng &#253; hay ko? Tại sao ng&#224;y 5/9/2023 HPX k&#253; hđ kiểm to&#225;n v&#224; th&#244;ng b&#225;o kế hoạch sẽ c&#243; bctc so&#225;t x&#233;t trước ng&#224;y 12/09 m&#224; SGDKCHCM ko phản hồi l&#224; đồng &#253; hay ko, hoặc c&#243; cảnh b&#225;o n&#224;o đ&#243; chẳng hạn như sẽ đ&#236;nh chỉ GD nếu trễ hơn ng&#224;y 8/9 chẳng hạn? Việc im lặng trong thời gian n&#224;y l&#224;m cho c&#225;c cổ đ&#244;ng, nđt nghĩ rằng SGDCKHCM sẽ phạt nếu ko đ&#250;ng hạn như c&#244;ng bố.
2) Tại sao trong c&#225;c CV trước đ&#243; m&#224; cụ thể nhất l&#224; CV ng&#224;y 14/08 gửi HPX, SGDCKHCM ko đề cập r&#245; trong CV l&#224; sẽ đ&#236;nh chỉ GD nếu ko c&#243; đầy đủ bc trước ng&#224;y 8/9 chẳng hạn? Hoặc l&#224; đưa điểm c, khoản 1, điều 41 quy chế ni&#234;m yết v&#224;o CV v&#224; th&#244;ng b&#225;o sẽ đ&#236;nh chỉ GD  ng&#224;y .... nếu ko đủ bc. Như vậy th&#236; sẽ c&#243; rất nhiều cổ đ&#244;ng hiểu được mức độ nguy hiểm khi chưa c&#243; bc v&#224; họ sẽ g&#226;y th&#234;m sức &#233;p tới BLĐ HPX để họ c&#244;ng bố bc trước ng&#224;y sở đ&#236;nh chỉ. Điều n&#224;y sẽ giảm tổn thất rất nhiều v&#224; ko g&#226;y bị động với cổ đ&#244;ng. T&#244;i tin rằng, trước sự việc HPX bị đ&#236;nh chỉ, c&#243; rất nhiều cổ đ&#244;ng cũng như nđt ko biết về điều 41 trong quy chế ni&#234;m yết n&#224;y. Với th&#244;ng b&#225;o đ&#236;nh chỉ v&#224;o tối ng&#224;y 8/9 của SGDCKHCM c&#243; kh&#225;c g&#236; đ&#225;nh &#250;p nđt v&#224; c&#225;c cổ đ&#244;ng của HPX? NĐT cũng biết c&#244;ng việc của SGDCKHCM l&#224; quản l&#253;, vận h&#224;nh s&#224;n GD theo đ&#250;ng quy chế v&#224; điều luật nhưng ko c&#243; nghĩa l&#224; việc điều h&#224;nh v&#224; quyết định theo c&#225;ch mập mờ như vậy. Nếu th&#244;ng tin, quyết định từ SGDCKHCM c&#224;ng r&#245; r&#224;ng bao nhi&#234;u, th&#236; c&#224;ng đỡ g&#226;y thiệt hại v&#224; đỡ mất niềm tin của nđt bấy nhi&#234;u. Gỉa dụ, nếu trong CV ng&#224;y 14/08/2023 gửi HPX, SGDCKHCM đề cập r&#245; r&#224;ng rằng trước ng&#224;y 8/9/2023 HPX ko khắc phục được th&#236; ch&#250;ng t&#244;i sẽ đ&#236;nh chỉ GD theo điều 41quy chế ni&#234;m yết th&#236; chắc chắn sự việc đ&#227; kh&#225;c. HPX c&#243; thể đ&#227; ko bị đ&#236;nh chỉ. Cổ đ&#244;ng đ&#227; ko bị mất h&#224;ng tỷ đồng chỉ trong v&#224;i ng&#224;y v&#224; nđt cũng ko ch&#225;n nản, mất niềm tin v&#224;o thị trường.
B). C&#226;u hỏi đặt ra với SGDCKVN:
Điểm c, khoản 1, điều 41 của quy chế ni&#234;m yết 17 được HĐTV SGDCKVN k&#253; về việc đ&#236;nh chỉ GD với cp như sau:
C&#243; nghĩa rằng, nếu 1 cty đang bị hạn chế GD, nhưng bị vi phạm bất kỳ 1 lỗi về cbtt th&#236; ngay lập tức sẽ bị đ&#236;nh chỉ GD. NĐT hiểu rằng, đ&#226;y l&#224; h&#236;nh thức tăng nặng h&#236;nh phạt nếu 1 cty đang bị hạn chế GD. Nhưng đồng thời cũng c&#243; thể g&#226;y thiệt hại rất lớn với cty, nđt v&#224; với cổ đ&#244;ng nếu cp bị đ&#236;nh chỉ. Bởi l&#253; do về vi phạm cbtt tr&#234;n thị trường th&#236; ko chỉ m&#236;nh việc chậm c&#244;ng bố bctc so&#225;t x&#233;t như trường hợp của HPX, m&#224; c&#243; rất nhiều nguy&#234;n nh&#226;n kh&#225;c. V&#237; dụ: a) việc chậm cbtt giao dịch cổ phiếu của l&#227;nh đạo cty qu&#225; 24h th&#236; cũng l&#224; vi phạm cbtt; b) Chậm cbtt bất thường về mua b&#225;n t&#224;i sản của cty, g&#243;p vốn chuyển nhượng dự &#225;n trước 24h cũng l&#224; vi phạm cbtt; c) hay thậm ch&#237; nh&#226;n vi&#234;n cty bị lỗi cập nhập l&#234;n hệ thống website của sở nhưng qu&#225; thời hạn th&#236; cũng l&#224; bị vi phạm cbtt…. T&#243;m lại c&#243; nhiều l&#253; do để sở đưa v&#224;o diện vi phạm cbtt v&#224; tổ chức ni&#234;m yết rất dễ bị đ&#236;nh chỉ. 
Kết quả với c&#225;c cty đ&#243; sẽ thế n&#224;o? Việc đ&#236;nh chỉ GD, cổ đ&#244;ng, nđt b&#225;n thống b&#225;n th&#225;o với gi&#225; rẻ m&#224; thậm ch&#237; ko c&#243; người mua. Ngo&#224;i số tiền thiệt hại h&#224;ng chục, h&#224;ng trăm tỷ th&#236; nđt c&#242;n ch&#225;n nản, mất niềm tin v&#224;o thị trường, cty chứng kho&#225;n th&#236; mất tiền ph&#237; trong thời gian đ&#236;nh chỉ, c&#242;n nh&#224; nước th&#236; thất thu thuế nhiều. 
Như vậy với quy định ở điểm c tr&#234;n th&#236; c&#243; phải SGDCKVN đ&#227; qu&#225; khắt khe với tổ chức ni&#234;m yết? Sở GDCKVN c&#243; thể sửa điểm n&#224;y theo hướng n&#224;o để vừa giữ t&#237;nh nghi&#234;m minh thị trường  nhưng cũng hạn chế c&#225;c thiệt hại của c&#225;c chủ thể tham gia như ở tr&#234;n?

Gửi các nđt,
Cuối tuần tôi làm bài phân tích về case HPX trong tuần qua để mọi người nhìn nhận lại sự việc. Tôi biết, có rất nhiều nđt mất tiền tỉ, thậm chí cả chục tỉ với HPX chỉ trong 1 tuần GD. Có nhiều nđt mua giá trên 7.x vừa rồi, có nđt mua giá 8.x, 9.x từ tháng 12 năm ngoái, nhưng cũng đành ngậm ngùi cắt lỗ 30% thậm chí 50% trong 2 phiên rồi để bảo toàn được đồng nào hay đồng đó.
Thật sự tuần GD vừa qua là quá khủng khiếp với cổ đông, nđt nắm giữ cp HPX. Chỉ có 1 thông tin từ sở GDCKHCM vào tối thứ 6 tuần trước thôi, mà có đến 90tr cp chất bán giá sàn trong phiên với mục tiêu làm sao thoát được để ko bị chôn vốn và rủi ro có thể đến trong thời gian đình chỉ. Những ai cầm HPX thời điểm nay mới thấy tinh thần như bị tra tấn kinh khủng đến mức nào. Họ không thể ngờ rằng, mọi thứ bị đảo lộn chỉ trong 1 buổi tối.
Nguyên nhân dẫn tới thảm kịch này thì mọi người cũng đã biết, đã hiểu. Đầu tiên và trên hết vẫn thuộc về BLĐ HPX mà trực tiếp nhất là Hải cẩu. Trong bài viết này, tôi ko bàn đến trách nhiệm của 1 BLĐ cty vô đạo đức trong kinh doanh nữa. Cái mà tôi muốn bàn là trách nhiệm của sở GDCK HCM và sở GDCK VN trong sự việc này.
Sở GDCKHCM là cơ quan quản lý, điều hành sàn GDCKHCM. Với sự việc của HPX, tôi tóm lược các sự kiện như sau:
- Ngày 16/5/2023 SGDCKHCM đưa HPX vào diện hạn chế GD do chậm nộp BCTC kiểm toán 2022 quá 45 ngày.
 - Ngày 14/8/2023 SGDCKHCM gửi CV tới HPX yêu cầu bctc kiểm toán năm 2022, bctc quý 1&2 năm 2023, bctc soát xét 2023. Nếu cty ko gửi thì sẽ có hình thức xử lý cao hơn.
- Trước ngày 30/08/2023 HPX đã công bố bctc riêng kiểm toán năm 2022, bctc quý 1&2 năm 2023. Trong ngày 30/08/2023 thì công bố quyết định tổ chức ĐHCĐ năm 2023, ngày GDKHQ là ngày 18/9.
- Ngày 31/08/2023 HPX đã làm CV giải trình gửi SGDCKHCM.
- Cũng trong ngày 31/08/2023 SGDCKHCM gửi CV 1438 tới HPX thông báo cty còn thiếu bctc và yêu cầu công bố.
- Ngày 5/08/2023 HPX công bố bctc hợp nhất kiểm toán 2023 và công bố ký hđ kiểm toán để làm bctc soát xét 2023. Đồng thời HPX cũng hứa sẽ công bố bctc soát xét trước ngày 12/09/2023. Kết quả đúng như vậy. Chỉ trong ngày 10/09 và trước trưa ngày 11/09 HPX đã công bố đầy đủ bctc soát xét 2023.
- Tuy nhiên vào tối ngày thứ 6 (ngày 8/9) khi đã kết thúc phiên GD, thì SGDCKHCM ra thông báo đình chỉ GD đối với HPX, làm cho hàng chục ngàn cổ đông, nđt bàng hoàng, bất ngờ, lo lắng. Họ áp dụng theo quy định tại điểm c, khoản 1, điều 41 quy chế niêm yết để đình chỉ gd với HPX. Sáng ngày 12/9 SGDCKHCM ra quyết định đình chỉ GD đối với HPX từ ngày 18/9. Mặc dù trước đó, ngày 10 và 11/9 HPX đã hoàn thành đầy đủ các bctc soát xét.
A). Ở đây có 2 câu hỏi đặt ra với SGDCKHCM:
1) Tại sao ngày 31/08/2023 HPX có CV giải trình kế hoạch cụ thể như vậy mà sở GDCKHCM ko phản hồi HPX là đồng ý hay ko? Tại sao ngày 5/9/2023 HPX ký hđ kiểm toán và thông báo kế hoạch sẽ có bctc soát xét trước ngày 12/09 mà SGDKCHCM ko phản hồi là đồng ý hay ko, hoặc có cảnh báo nào đó chẳng hạn như sẽ đình chỉ GD nếu trễ hơn ngày 8/9 chẳng hạn? Việc im lặng trong thời gian này làm cho các cổ đông, nđt nghĩ rằng SGDCKHCM sẽ phạt nếu ko đúng hạn như công bố.
2) Tại sao trong các CV trước đó mà cụ thể nhất là CV ngày 14/08 gửi HPX, SGDCKHCM ko đề cập rõ trong CV là sẽ đình chỉ GD nếu ko có đầy đủ bc trước ngày 8/9 chẳng hạn? Hoặc là đưa điểm c, khoản 1, điều 41 quy chế niêm yết vào CV và thông báo sẽ đình chỉ GD  ngày .... nếu ko đủ bc. Như vậy thì sẽ có rất nhiều cổ đông hiểu được mức độ nguy hiểm khi chưa có bc và họ sẽ gây thêm sức ép tới BLĐ HPX để họ công bố bc trước ngày sở đình chỉ. Điều này sẽ giảm tổn thất rất nhiều và ko gây bị động với cổ đông. Tôi tin rằng, trước sự việc HPX bị đình chỉ, có rất nhiều cổ đông cũng như nđt ko biết về điều 41 trong quy chế niêm yết này. Với thông báo đình chỉ vào tối ngày 8/9 của SGDCKHCM có khác gì đánh úp nđt và các cổ đông của HPX? NĐT cũng biết công việc của SGDCKHCM là quản lý, vận hành sàn GD theo đúng quy chế và điều luật nhưng ko có nghĩa là việc điều hành và quyết định theo cách mập mờ như vậy. Nếu thông tin, quyết định từ SGDCKHCM càng rõ ràng bao nhiêu, thì càng đỡ gây thiệt hại và đỡ mất niềm tin của nđt bấy nhiêu. Gỉa dụ, nếu trong CV ngày 14/08/2023 gửi HPX, SGDCKHCM đề cập rõ ràng rằng trước ngày 8/9/2023 HPX ko khắc phục được thì chúng tôi sẽ đình chỉ GD theo điều 41quy chế niêm yết thì chắc chắn sự việc đã khác. HPX có thể đã ko bị đình chỉ. Cổ đông đã ko bị mất hàng tỷ đồng chỉ trong vài ngày và nđt cũng ko chán nản, mất niềm tin vào thị trường.
B). Câu hỏi đặt ra với SGDCKVN:
Điểm c, khoản 1, điều 41 của quy chế niêm yết 17 được HĐTV SGDCKVN ký về việc đình chỉ GD với cp như sau:
Có nghĩa rằng, nếu 1 cty đang bị hạn chế GD, nhưng bị vi phạm bất kỳ 1 lỗi về cbtt thì ngay lập tức sẽ bị đình chỉ GD. NĐT hiểu rằng, đây là hình thức tăng nặng hình phạt nếu 1 cty đang bị hạn chế GD. Nhưng đồng thời cũng có thể gây thiệt hại rất lớn với cty, nđt và với cổ đông nếu cp bị đình chỉ. Bởi lý do về vi phạm cbtt trên thị trường thì ko chỉ mình việc chậm công bố bctc soát xét như trường hợp của HPX, mà có rất nhiều nguyên nhân khác. Ví dụ: a) việc chậm cbtt giao dịch cổ phiếu của lãnh đạo cty quá 24h thì cũng là vi phạm cbtt; b) Chậm cbtt bất thường về mua bán tài sản của cty, góp vốn chuyển nhượng dự án trước 24h cũng là vi phạm cbtt; c) hay thậm chí nhân viên cty bị lỗi cập nhập lên hệ thống website của sở nhưng quá thời hạn thì cũng là bị vi phạm cbtt…. Tóm lại có nhiều lý do để sở đưa vào diện vi phạm cbtt và tổ chức niêm yết rất dễ bị đình chỉ. 
Kết quả với các cty đó sẽ thế nào? Việc đình chỉ GD, cổ đông, nđt bán thống bán tháo với giá rẻ mà thậm chí ko có người mua. Ngoài số tiền thiệt hại hàng chục, hàng trăm tỷ thì nđt còn chán nản, mất niềm tin vào thị trường, cty chứng khoán thì mất tiền phí trong thời gian đình chỉ, còn nhà nước thì thất thu thuế nhiều. 
Như vậy với quy định ở điểm c trên thì có phải SGDCKVN đã quá khắt khe với tổ chức niêm yết? Sở GDCKVN có thể sửa điểm này theo hướng nào để vừa giữ tính nghiêm minh thị trường  nhưng cũng hạn chế các thiệt hại của các chủ thể tham gia như ở trên?

TheGod

Chứng Khoán Maybank Đồng Nai

Nguyễn Công Thành

Datbenzema