Sự thật IPO - Vở kịch b&#225;n kỳ v&#242;ng v&#224; cuộc chốt lời rồi th&#225;o chạy của nh&#224; s&#225;ng lập v&#224; quỹ đầu tư (Phần 1)
- Khi bạn thấy tin tức về Highlands, Long Ch&#226;u hay Điện M&#225;y Xanh rục rịch l&#234;n s&#224;n, đ&#225;m đ&#244;ng b&#234;n ngo&#224;i thấy g&#236;? Họ thấy sự b&#249;ng nổ của kinh tế, họ thấy những cơ hội đầu tư mới. Thế nhưng sự thật đằng sau lại cho thấy một điều kh&#225;c: đ&#243; l&#224; t&#237;n hiệu của một cuộc thu hoạch. Sự thật kh&#244;ng phải v&#236; họ k&#234;u gọi vốn, m&#224; thực chất l&#224; họ đang chốt lời.
- Trong kinh tế, IPO l&#224; c&#225;ch để gọi vốn. Thế nhưng trong đầu tư, IPO l&#224; c&#225;ch chốt lời hợp ph&#225;p nhất. Khi doanh nghiệp đ&#227; tăng trưởng hết bi&#234;n, thứ họ cần kh&#244;ng c&#242;n l&#224; vốn nữa rồi, m&#224; cần người mua lại c&#226;u chuyện tăng trưởng đ&#243;.
- Thị trường lu&#244;n c&#243; hai loại người: người tạo ra c&#226;u chuyện v&#224; người mua lại c&#226;u chuyện đ&#243;. Người gi&#224;u th&#236; họ kh&#244;ng chờ niềm tin tăng, họ tạo ra niềm tin rồi b&#225;n lại cho những kẻ đến sau.
- IPO về bản chất l&#224; qu&#225; tr&#236;nh chuyển giao rủi ro một c&#225;ch sang trọng. Doanh nghiệp đổ kỳ vọng lấy tiền mặt, nh&#224; đầu tư th&#236; đổ tiền thật lấy hy vọng, v&#224; ở mọi thời điểm c&#242;n hưng phấn, th&#236; người r&#250;t tiền sẽ lu&#244;n biết khi n&#224;o bữa tiệc sắp t&#224;n.
- Những thương vụ n&#224;y kh&#244;ng phải l&#224; t&#237;n hiệu của một nền kinh tế khởi sắc, m&#224; n&#243; l&#224; bản nhạc dạo đầu của giai đoạn hạ nhiệt, bởi khi m&#224; những doanh nghiệp đồng loạt b&#225;n niềm tin, tức l&#224; họ đang gom lại thứ duy nhất c&#242;n lại: đ&#243; l&#224; tiền mặt.
- Đằng sau &#225;nh h&#224;o quang l&#224; cuộc chuyển giao quyền lực kinh tế giữa người nắm vốn v&#224; người nắm ảo tưởng, một b&#234;n thu hồi, một b&#234;n đuổi theo, v&#224; c&#225;i chu kỳ n&#243; cứ lặp lại, chỉ kh&#225;c l&#224; vai tr&#242; đ&#227; đổi chỗ.

I. IPO l&#224; vở kịch b&#225;n kỳ vọng.
1. Cuộc th&#225;o chạy của những nh&#224; s&#225;ng lập.
- Bạn được dạy trong s&#225;ch gi&#225;o khoa kinh tế rằng IPO l&#224; ph&#225;t h&#224;nh cổ phiếu lần đầu, một cột mốc huy ho&#224;ng. Đ&#243; l&#224; khi m&#224; một c&#244;ng ty cần vốn để mở rộng, để ph&#225;t triển, v&#224; họ chia sẻ cơ hội đ&#243; cho c&#244;ng ch&#250;ng. Đ&#243; l&#224; một c&#226;u chuyện cổ t&#237;ch tuyệt đẹp. 

- C&#242;n đ&#226;y sẽ l&#224; sự thật trần trụi.
+ IPO thực chất n&#243; kh&#244;ng phải l&#224; Initial Public Offering. Thực chất n&#243; l&#224; Initial Profit Offering l&#224; cơ hội chốt lời lần đầu.
+ N&#243; kh&#244;ng phải l&#224; vạch xuất ph&#225;t cho một h&#224;nh tr&#236;nh vĩ đại, n&#243; l&#224; vạch đ&#237;ch của những kẻ đ&#227; chạy 5–7 năm trước. 

2. Thị trường lu&#244;n c&#243; hai loại người: người tạo ra c&#226;u chuyện v&#224; người mua lại c&#226;u chuyện đ&#243;, v&#224; IPO ch&#237;nh l&#224; c&#225;i s&#226;n khấu lộng lẫy nhất, nơi m&#224; c&#226;u chuyện được b&#225;n ra với những c&#225;i gi&#225; đi&#234;n rồ nhất.

3. Ai l&#224; những kiến tr&#250;c sư của giấc mơ?
- Họ l&#224; những kẻ đứng sau c&#226;u chuyện: đ&#243; l&#224; nh&#224; s&#225;ng lập, founder, những người c&#243; &#253; tưởng, thế nhưng &#253; tưởng đ&#243; th&#236; n&#243; sẽ kh&#244;ng l&#224; g&#236; cả nếu kh&#244;ng c&#243; tiền.
- Họ cần tới c&#225;c quỹ đầu tư mạo hiểm – Venture capital, viết tắt l&#224; VC. Đ&#226;y mới l&#224; những kiến tr&#250;c sư thực sự.
- Bạn phải hiểu bản chất của một venture capital: họ kh&#244;ng phải l&#224; những đối t&#225;c l&#226;u d&#224;i, họ l&#224; những chuy&#234;n gia tho&#225;i vốn.
- Khi họ r&#243;t 1 triệu USD v&#224;o một startup sinh ra từ những gara ấy, th&#236; họ kh&#244;ng mong nhận lại 10% cổ tức mỗi năm đ&#226;u, họ mong biến 1 triệu USD ban đầu đ&#243; th&#224;nh 100 triệu USD trong 5-7 năm nữa, đồng hồ của họ lu&#244;n đếm ngược.
- L&#224;m thế n&#224;o để biến 1 triệu USD th&#224;nh 100 triệu USD?
+ Bạn kh&#244;ng thể b&#225;n một c&#244;ng ty gia đ&#236;nh với c&#225;i gi&#225; đ&#243; được, bạn phải nu&#244;i n&#243; lớn rồi bơm n&#243; ph&#236;nh to l&#234;n, biến n&#243; th&#224;nh một thứ m&#224; cả x&#227; hội phải khao kh&#225;t.
+ Họ kh&#244;ng cần lợi nhuận, lợi nhuận l&#224; thứ vặt v&#227;nh th&#244;i.
+ Họ cần tăng trưởng, họ chấp nhận đốt tiền h&#224;ng ng&#224;n tỷ USD để chiếm thị phần, để gi&#224;nh giật người d&#249;ng, để tạo ra c&#225;c ti&#234;u đề b&#225;o ch&#237;.
+ Uber, Grab, WeWork,...tất cả đều đi theo c&#225;i kịch bản n&#224;y.
+ Họ nu&#244;i một con kỳ l&#226;n, một từ marketing hoa mỹ cho một c&#244;ng ty được định gi&#225; tr&#234;n 1 tỷ USD, bất kể n&#243; đang lỗ sấp mặt.
+ Khi m&#224; con kỳ l&#226;n n&#224;y n&#243; đ&#227; đủ mập mạp, đủ h&#224;o nho&#225;ng, khi c&#226;u chuyện đ&#227; ở mức ho&#224;n hảo nhất, họ l&#224;m g&#236;? Họ cần chốt lời.
+ Thế nhưng bạn kh&#244;ng thể b&#225;n một c&#244;ng ty 1 tỷ USD cho một c&#225; nh&#226;n được, bạn sẽ phải x&#233; lẻ n&#243; ra th&#224;nh h&#224;ng triệu mảnh nhỏ v&#224; b&#225;n cho đ&#225;m đ&#244;ng, người ta gọi đ&#243; l&#224; những tờ cổ phiếu.
+ IPO ch&#237;nh l&#224; cỗ m&#225;y hợp ph&#225;p duy nhất để l&#224;m điều n&#224;y, cỗ m&#225;y hợp ph&#225;p h&#243;a bong b&#243;ng

Sự thật IPO - Vở kịch bán kỳ vòng và cuộc chốt lời rồi tháo chạy của nhà sáng lập và quỹ đầu tư (Phần 1)
- Khi bạn thấy tin tức về Highlands, Long Châu hay Điện Máy Xanh rục rịch lên sàn, đám đông bên ngoài thấy gì? Họ thấy sự bùng nổ của kinh tế, họ thấy những cơ hội đầu tư mới. Thế nhưng sự thật đằng sau lại cho thấy một điều khác: đó là tín hiệu của một cuộc thu hoạch. Sự thật không phải vì họ kêu gọi vốn, mà thực chất là họ đang chốt lời.
- Trong kinh tế, IPO là cách để gọi vốn. Thế nhưng trong đầu tư, IPO là cách chốt lời hợp pháp nhất. Khi doanh nghiệp đã tăng trưởng hết biên, thứ họ cần không còn là vốn nữa rồi, mà cần người mua lại câu chuyện tăng trưởng đó.
- Thị trường luôn có hai loại người: người tạo ra câu chuyện và người mua lại câu chuyện đó. Người giàu thì họ không chờ niềm tin tăng, họ tạo ra niềm tin rồi bán lại cho những kẻ đến sau.
- IPO về bản chất là quá trình chuyển giao rủi ro một cách sang trọng. Doanh nghiệp đổ kỳ vọng lấy tiền mặt, nhà đầu tư thì đổ tiền thật lấy hy vọng, và ở mọi thời điểm còn hưng phấn, thì người rút tiền sẽ luôn biết khi nào bữa tiệc sắp tàn.
- Những thương vụ này không phải là tín hiệu của một nền kinh tế khởi sắc, mà nó là bản nhạc dạo đầu của giai đoạn hạ nhiệt, bởi khi mà những doanh nghiệp đồng loạt bán niềm tin, tức là họ đang gom lại thứ duy nhất còn lại: đó là tiền mặt.
- Đằng sau ánh hào quang là cuộc chuyển giao quyền lực kinh tế giữa người nắm vốn và người nắm ảo tưởng, một bên thu hồi, một bên đuổi theo, và cái chu kỳ nó cứ lặp lại, chỉ khác là vai trò đã đổi chỗ.

I. IPO là vở kịch bán kỳ vọng.
1. Cuộc tháo chạy của những nhà sáng lập.
- Bạn được dạy trong sách giáo khoa kinh tế rằng IPO là phát hành cổ phiếu lần đầu, một cột mốc huy hoàng. Đó là khi mà một công ty cần vốn để mở rộng, để phát triển, và họ chia sẻ cơ hội đó cho công chúng. Đó là một câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp. 

- Còn đây sẽ là sự thật trần trụi.
+ IPO thực chất nó không phải là Initial Public Offering. Thực chất nó là Initial Profit Offering là cơ hội chốt lời lần đầu.
+ Nó không phải là vạch xuất phát cho một hành trình vĩ đại, nó là vạch đích của những kẻ đã chạy 5–7 năm trước. 

2. Thị trường luôn có hai loại người: người tạo ra câu chuyện và người mua lại câu chuyện đó, và IPO chính là cái sân khấu lộng lẫy nhất, nơi mà câu chuyện được bán ra với những cái giá điên rồ nhất.

3. Ai là những kiến trúc sư của giấc mơ?
- Họ là những kẻ đứng sau câu chuyện: đó là nhà sáng lập, founder, những người có ý tưởng, thế nhưng ý tưởng đó thì nó sẽ không là gì cả nếu không có tiền.
- Họ cần tới các quỹ đầu tư mạo hiểm – Venture capital, viết tắt là VC. Đây mới là những kiến trúc sư thực sự.
- Bạn phải hiểu bản chất của một venture capital: họ không phải là những đối tác lâu dài, họ là những chuyên gia thoái vốn.
- Khi họ rót 1 triệu USD vào một startup sinh ra từ những gara ấy, thì họ không mong nhận lại 10% cổ tức mỗi năm đâu, họ mong biến 1 triệu USD ban đầu đó thành 100 triệu USD trong 5-7 năm nữa, đồng hồ của họ luôn đếm ngược.
- Làm thế nào để biến 1 triệu USD thành 100 triệu USD?
+ Bạn không thể bán một công ty gia đình với cái giá đó được, bạn phải nuôi nó lớn rồi bơm nó phình to lên, biến nó thành một thứ mà cả xã hội phải khao khát.
+ Họ không cần lợi nhuận, lợi nhuận là thứ vặt vãnh thôi.
+ Họ cần tăng trưởng, họ chấp nhận đốt tiền hàng ngàn tỷ USD để chiếm thị phần, để giành giật người dùng, để tạo ra các tiêu đề báo chí.
+ Uber, Grab, WeWork,...tất cả đều đi theo cái kịch bản này.
+ Họ nuôi một con kỳ lân, một từ marketing hoa mỹ cho một công ty được định giá trên 1 tỷ USD, bất kể nó đang lỗ sấp mặt.
+ Khi mà con kỳ lân này nó đã đủ mập mạp, đủ hào nhoáng, khi câu chuyện đã ở mức hoàn hảo nhất, họ làm gì? Họ cần chốt lời.
+ Thế nhưng bạn không thể bán một công ty 1 tỷ USD cho một cá nhân được, bạn sẽ phải xé lẻ nó ra thành hàng triệu mảnh nhỏ và bán cho đám đông, người ta gọi đó là những tờ cổ phiếu.
+ IPO chính là cỗ máy hợp pháp duy nhất để làm điều này, cỗ máy hợp pháp hóa bong bóng