Kẻ Th&#249; Lớn Nhất Của Nh&#224; Đầu Tư: T&#226;m L&#253; Của Ch&#237;nh Ch&#250;ng Ta
Trong đầu tư, sai lầm lớn nhất v&#224; thường gặp nhất l&#224; g&#236;?
Nhiều người sẽ nghĩ ngay đến &quot;đu đỉnh&quot; – mua ở gi&#225; cao nhất rồi nh&#236;n cổ phiếu lao dốc. Nhưng thực tế, việc nắm vững phương ph&#225;p mua hợp l&#253; ho&#224;n to&#224;n c&#243; thể gi&#250;p bạn tr&#225;nh được sai lầm n&#224;y. C&#243; một lỗi lầm kh&#225;c c&#242;n tai hại hơn rất nhiều v&#236; d&#249; biết vẫn kh&#243; tr&#225;nh khỏi, một kẻ th&#249; kh&#244;ng ở đ&#226;u xa m&#224; nằm ngay trong ch&#237;nh tư duy của ch&#250;ng ta.
Kẻ th&#249; đ&#243; ch&#237;nh l&#224; C&#225;i T&#244;i - hay Ch&#237;nh Bản Th&#226;n ch&#250;ng ta. V&#224; đ&#226;y l&#224; c&#225;ch n&#243; ph&#225; hoại t&#224;i khoản của bạn.
Biểu hiện 1: C&#225;i T&#244;i bị tổn thương – B&#225;n non v&#224; Chống lại xu hướng
H&#227;y bắt đầu với sai lầm đau đớn nhất: b&#225;n cổ phiếu qu&#225; sớm khi thị trường vẫn đang trong một xu hướng tăng rất mạnh.
Kịch bản diễn ra như sau: Bạn b&#225;n cổ phiếu v&#224; thầm cầu nguyện cho thị trường giảm điểm để chứng minh m&#236;nh đ&#250;ng. Nhưng n&#243; kh&#244;ng giảm, n&#243; cứ tiếp tục tăng. C&#225;i t&#244;i của bạn bị tổn thương. Sự sốt ruột biến th&#224;nh tức giận. V&#224; bạn đưa ra một quyết định tồi tệ: &quot;Tao sẽ b&#225;n khống (short) cho m&#224;y chết!&quot;.
Đ&#226;y kh&#244;ng phải l&#224; l&#253; thuyết. T&#244;i đ&#227; chứng kiến rất nhiều nh&#224; đầu tư thắng cực lớn trong năm 2020, nhưng rồi lại ch&#225;y t&#224;i khoản v&#224; mất tất cả trong năm 2021, chỉ v&#236; một h&#224;nh động duy nhất: chống lại cả một xu hướng lớn. H&#224;nh động đ&#243; kh&#244;ng xuất ph&#225;t từ l&#253; tr&#237;, m&#224; từ một c&#225;i t&#244;i kh&#244;ng chấp nhận m&#236;nh đ&#227; sai. Việc bắt đ&#225;y m&#249; qu&#225;ng khi t&#237;n dụng đang thắt chặt năm 2022 cũng l&#224; một dạng sai lầm tương tự ở chiều ngược lại.
Biểu hiện 2: C&#225;i T&#244;i &quot;Biết Tuốt&quot; – &#193;p đặt quan điểm v&#224; Phớt lờ d&#242;ng tiền
C&#225;i t&#244;i c&#242;n c&#243; một biểu hiện kh&#225;c, tinh vi hơn. Đ&#243; l&#224; khi ch&#250;ng ta đọc qu&#225; nhiều tin tức vĩ m&#244; – lạm ph&#225;t, suy tho&#225;i, chiến tranh – rồi tin chắc rằng thị trường phải sập. Ch&#250;ng ta cố chấp &#225;p đặt thế giới quan của m&#236;nh l&#234;n thị trường v&#224; mong n&#243; vận động theo &#253; m&#236;nh.
Nhưng h&#227;y nhớ điều n&#224;y: Thị trường kh&#244;ng vận h&#224;nh theo nỗi sợ, n&#243; vận h&#224;nh theo D&#210;NG TIỀN.
M&#224; d&#242;ng tiền đến từ đ&#226;u? Từ ch&#237;nh s&#225;ch tiền tệ của Ng&#226;n h&#224;ng Nh&#224; nước, từ ch&#237;nh s&#225;ch t&#224;i kh&#243;a mở rộng của Ch&#237;nh phủ. Thực tế thường trớ tr&#234;u: khi nền kinh tế tr&#244;ng c&#243; vẻ c&#224;ng rủi ro, Ch&#237;nh phủ lại c&#224;ng c&#243; động lực để bơm tiền, để k&#237;ch th&#237;ch. Đ&#243; mới ch&#237;nh l&#224; nhi&#234;n liệu cho đ&#224; tăng của thị trường. H&#227;y lấy v&#237; dụ cuối năm 2022, khi mọi thứ tưởng chừng sắp tan hoang, th&#236; ch&#237;nh phủ bắt đầu h&#224;nh động, v&#224; thị trường tạo đ&#225;y th&#224;nh c&#244;ng khi giữ vững v&#249;ng tr&#234;n 1000 điểm, rồi bắt đầu tăng trưởng lại v&#224;o đầu 2023.
Vậy n&#234;n, nếu muốn biết thị trường sắp tới thế n&#224;o, đừng chỉ chăm chăm v&#224;o tin tức ti&#234;u cực. H&#227;y nh&#236;n v&#224;o những cổ phiếu dẫn dắt! Nếu rủi ro hệ thống thực sự tồn tại, những cổ phiếu khỏe nhất đ&#227; kh&#244;ng thể bứt ph&#225; mạnh mẽ như vậy. Ch&#250;ng ch&#237;nh l&#224; t&#237;n hiệu sớm v&#224; đ&#225;ng tin cậy nhất.
Biểu hiện 3: C&#225;i T&#244;i sợ h&#227;i – Đ&#225;nh gi&#225; sai rủi ro thực sự
Ch&#250;ng ta đang đầu tư ở Việt Nam – một quốc gia c&#243; cơ cấu d&#226;n số v&#224;ng, kinh tế tăng trưởng, vốn FDI đổ v&#224;o li&#234;n tục. Việc nắm giữ cổ phiếu của những doanh nghiệp đầu ng&#224;nh, những &quot;cỗ m&#225;y in tiền&quot; của nền kinh tế trong 5-10 năm tới, liệu c&#243; rủi ro kh&#244;ng?
C&#243; chứ! Nhưng rủi ro đ&#243; nhỏ hơn rất nhiều so với một loại rủi ro kh&#225;c: rủi ro của việc giữ tiền mặt.
Warren Buffett từng n&#243;i, từ khi &#244;ng ra đời, đồng đ&#244; la đ&#227; mất hơn 94% gi&#225; trị. Tiền mặt của ch&#250;ng ta đang bị b&#224;o m&#242;n mỗi ng&#224;y bởi lạm ph&#225;t. Trong d&#224;i hạn, nắm giữ tiền mặt mới ch&#237;nh l&#224; canh bạc rủi ro nhất. C&#225;i t&#244;i sợ h&#227;i những biến động ngắn hạn, v&#224; trong cơn hoảng loạn đ&#243;, n&#243; khiến ch&#250;ng ta qu&#234;n mất đ&#226;u mới l&#224; rủi ro thực sự.
Vậy gốc rễ của thất bại nằm ở đ&#226;u?
Lạm dụng đ&#242;n bẩy (margin), &quot;nghiện&quot; giao dịch, thiếu ki&#234;n nhẫn... tất cả những điều đ&#243; chỉ l&#224; biểu hiện bề mặt.
Gốc rễ của vấn đề nằm ở chỗ ch&#250;ng ta nh&#236;n thị trường qua lăng k&#237;nh của C&#193;I T&#212;I đầy chủ quan.
Ch&#237;nh c&#225;i t&#244;i đ&#227; k&#233;o ch&#250;ng ta v&#224;o những biến động ngắn hạn, khiến ch&#250;ng ta qu&#234;n mất l&#253; do ban đầu m&#236;nh đến với thị trường. N&#243; l&#224;m ch&#250;ng ta phớt lờ đi lợi thế lớn nhất của nh&#224; đầu tư chứng kho&#225;n: t&#237;nh minh bạch v&#224; c&#225;c t&#237;n hiệu sớm.
H&#227;y nhớ lại cuối th&#225;ng 3 năm 2022, khi một ng&#226;n h&#224;ng lớn đột ngột siết cho vay bất động sản. Đ&#243; ch&#237;nh l&#224; &quot;ph&#225;t s&#250;ng&quot; b&#225;o hiệu cho những ai nhạy b&#233;n phải lập tức r&#250;t lui trước khi cơn b&#227;o ập tới. Nếu đang x&#226;y một dự &#225;n, bạn kh&#244;ng thể r&#250;t nhanh như vậy. Nhưng với cổ phiếu, bạn c&#243; thể. Tr&#234;n thị trường, ch&#250;ng ta được &quot;xem trước những l&#225; b&#224;i&quot; – một lợi thế m&#224; c&#225;i t&#244;i n&#243;ng vội thường vứt bỏ.
H&#227;y dừng lại v&#224; tự hỏi ch&#237;nh m&#236;nh:
Tại sao bạn lại sẵn s&#224;ng đ&#225;nh đổi sự nghiệp đang ổn định để tham gia một tr&#242; chơi may rủi, v&#244; định với những biến động h&#224;ng ng&#224;y của thị trường?
Nếu bạn d&#249;ng tiền nh&#224;n rỗi, đầu tư v&#224;o những doanh nghiệp c&#243; lộ tr&#236;nh ph&#225;t triển r&#245; r&#224;ng trong một chu kỳ kinh tế d&#224;i hạn, th&#236; c&#243; điều g&#236; khiến bạn phải sợ h&#227;i, &#225;p lực? Cửa thắng chẳng phải đ&#227; rất r&#245; r&#224;ng sao?
Vậy tại sao phải d&#249;ng đ&#242;n bẩy tối đa, phải vay mượn, phải huy động vốn ủy th&#225;c để rồi phải nhức đầu, mất ăn mất ngủ mỗi khi thị trường biến động, v&#224; tệ hơn l&#224; thường xuy&#234;n b&#225;n đ&#250;ng đ&#225;y v&#236; qu&#225; sợ h&#227;i?
C&#243; lẽ, chiến thắng tr&#234;n thị trường kh&#244;ng phải l&#224; việc bạn th&#244;ng minh hay ph&#226;n t&#237;ch giỏi đến đ&#226;u. Đ&#243; l&#224; cuộc chiến với ch&#237;nh bản th&#226;n, với việc kiểm so&#225;t c&#225;i t&#244;i của ch&#237;nh m&#236;nh.
C&#225;c bạn nghĩ sao về điều n&#224;y? H&#227;y để lại &#253; kiến của bạn nh&#233;.

Kẻ Thù Lớn Nhất Của Nhà Đầu Tư: Tâm Lý Của Chính Chúng Ta
Trong đầu tư, sai lầm lớn nhất và thường gặp nhất là gì?
Nhiều người sẽ nghĩ ngay đến "đu đỉnh" – mua ở giá cao nhất rồi nhìn cổ phiếu lao dốc. Nhưng thực tế, việc nắm vững phương pháp mua hợp lý hoàn toàn có thể giúp bạn tránh được sai lầm này. Có một lỗi lầm khác còn tai hại hơn rất nhiều vì dù biết vẫn khó tránh khỏi, một kẻ thù không ở đâu xa mà nằm ngay trong chính tư duy của chúng ta.
Kẻ thù đó chính là Cái Tôi - hay Chính Bản Thân chúng ta. Và đây là cách nó phá hoại tài khoản của bạn.
Biểu hiện 1: Cái Tôi bị tổn thương – Bán non và Chống lại xu hướng
Hãy bắt đầu với sai lầm đau đớn nhất: bán cổ phiếu quá sớm khi thị trường vẫn đang trong một xu hướng tăng rất mạnh.
Kịch bản diễn ra như sau: Bạn bán cổ phiếu và thầm cầu nguyện cho thị trường giảm điểm để chứng minh mình đúng. Nhưng nó không giảm, nó cứ tiếp tục tăng. Cái tôi của bạn bị tổn thương. Sự sốt ruột biến thành tức giận. Và bạn đưa ra một quyết định tồi tệ: "Tao sẽ bán khống (short) cho mày chết!".
Đây không phải là lý thuyết. Tôi đã chứng kiến rất nhiều nhà đầu tư thắng cực lớn trong năm 2020, nhưng rồi lại cháy tài khoản và mất tất cả trong năm 2021, chỉ vì một hành động duy nhất: chống lại cả một xu hướng lớn. Hành động đó không xuất phát từ lý trí, mà từ một cái tôi không chấp nhận mình đã sai. Việc bắt đáy mù quáng khi tín dụng đang thắt chặt năm 2022 cũng là một dạng sai lầm tương tự ở chiều ngược lại.
Biểu hiện 2: Cái Tôi "Biết Tuốt" – Áp đặt quan điểm và Phớt lờ dòng tiền
Cái tôi còn có một biểu hiện khác, tinh vi hơn. Đó là khi chúng ta đọc quá nhiều tin tức vĩ mô – lạm phát, suy thoái, chiến tranh – rồi tin chắc rằng thị trường phải sập. Chúng ta cố chấp áp đặt thế giới quan của mình lên thị trường và mong nó vận động theo ý mình.
Nhưng hãy nhớ điều này: Thị trường không vận hành theo nỗi sợ, nó vận hành theo DÒNG TIỀN.
Mà dòng tiền đến từ đâu? Từ chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, từ chính sách tài khóa mở rộng của Chính phủ. Thực tế thường trớ trêu: khi nền kinh tế trông có vẻ càng rủi ro, Chính phủ lại càng có động lực để bơm tiền, để kích thích. Đó mới chính là nhiên liệu cho đà tăng của thị trường. Hãy lấy ví dụ cuối năm 2022, khi mọi thứ tưởng chừng sắp tan hoang, thì chính phủ bắt đầu hành động, và thị trường tạo đáy thành công khi giữ vững vùng trên 1000 điểm, rồi bắt đầu tăng trưởng lại vào đầu 2023.
Vậy nên, nếu muốn biết thị trường sắp tới thế nào, đừng chỉ chăm chăm vào tin tức tiêu cực. Hãy nhìn vào những cổ phiếu dẫn dắt! Nếu rủi ro hệ thống thực sự tồn tại, những cổ phiếu khỏe nhất đã không thể bứt phá mạnh mẽ như vậy. Chúng chính là tín hiệu sớm và đáng tin cậy nhất.
Biểu hiện 3: Cái Tôi sợ hãi – Đánh giá sai rủi ro thực sự
Chúng ta đang đầu tư ở Việt Nam – một quốc gia có cơ cấu dân số vàng, kinh tế tăng trưởng, vốn FDI đổ vào liên tục. Việc nắm giữ cổ phiếu của những doanh nghiệp đầu ngành, những "cỗ máy in tiền" của nền kinh tế trong 5-10 năm tới, liệu có rủi ro không?
Có chứ! Nhưng rủi ro đó nhỏ hơn rất nhiều so với một loại rủi ro khác: rủi ro của việc giữ tiền mặt.
Warren Buffett từng nói, từ khi ông ra đời, đồng đô la đã mất hơn 94% giá trị. Tiền mặt của chúng ta đang bị bào mòn mỗi ngày bởi lạm phát. Trong dài hạn, nắm giữ tiền mặt mới chính là canh bạc rủi ro nhất. Cái tôi sợ hãi những biến động ngắn hạn, và trong cơn hoảng loạn đó, nó khiến chúng ta quên mất đâu mới là rủi ro thực sự.
Vậy gốc rễ của thất bại nằm ở đâu?
Lạm dụng đòn bẩy (margin), "nghiện" giao dịch, thiếu kiên nhẫn... tất cả những điều đó chỉ là biểu hiện bề mặt.
Gốc rễ của vấn đề nằm ở chỗ chúng ta nhìn thị trường qua lăng kính của CÁI TÔI đầy chủ quan.
Chính cái tôi đã kéo chúng ta vào những biến động ngắn hạn, khiến chúng ta quên mất lý do ban đầu mình đến với thị trường. Nó làm chúng ta phớt lờ đi lợi thế lớn nhất của nhà đầu tư chứng khoán: tính minh bạch và các tín hiệu sớm.
Hãy nhớ lại cuối tháng 3 năm 2022, khi một ngân hàng lớn đột ngột siết cho vay bất động sản. Đó chính là "phát súng" báo hiệu cho những ai nhạy bén phải lập tức rút lui trước khi cơn bão ập tới. Nếu đang xây một dự án, bạn không thể rút nhanh như vậy. Nhưng với cổ phiếu, bạn có thể. Trên thị trường, chúng ta được "xem trước những lá bài" – một lợi thế mà cái tôi nóng vội thường vứt bỏ.
Hãy dừng lại và tự hỏi chính mình:
Tại sao bạn lại sẵn sàng đánh đổi sự nghiệp đang ổn định để tham gia một trò chơi may rủi, vô định với những biến động hàng ngày của thị trường?
Nếu bạn dùng tiền nhàn rỗi, đầu tư vào những doanh nghiệp có lộ trình phát triển rõ ràng trong một chu kỳ kinh tế dài hạn, thì có điều gì khiến bạn phải sợ hãi, áp lực? Cửa thắng chẳng phải đã rất rõ ràng sao?
Vậy tại sao phải dùng đòn bẩy tối đa, phải vay mượn, phải huy động vốn ủy thác để rồi phải nhức đầu, mất ăn mất ngủ mỗi khi thị trường biến động, và tệ hơn là thường xuyên bán đúng đáy vì quá sợ hãi?
Có lẽ, chiến thắng trên thị trường không phải là việc bạn thông minh hay phân tích giỏi đến đâu. Đó là cuộc chiến với chính bản thân, với việc kiểm soát cái tôi của chính mình.
Các bạn nghĩ sao về điều này? Hãy để lại ý kiến của bạn nhé.