V&#236; sao cổ đ&#244;ng phản đối ESOP?

Theo KPMG, việc ph&#225;t h&#224;nh ESOP li&#234;n tục sẽ ảnh hưởng trực tiếp v&#224; ngay lập tức đến quyền lợi của c&#225;c cổ đ&#244;ng hiện hữu v&#236; g&#226;y ra sự suy giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần (pha lo&#227;ng cổ phiếu) do việc li&#234;n tục ph&#225;t h&#224;nh cổ phiếu mới, đồng thời về l&#226;u d&#224;i sẽ ảnh hưởng ti&#234;u cực đến gi&#225; cổ phiếu tr&#234;n thị trường v&#236; xu hướng b&#225;n ra của nh&#226;n vi&#234;n khi hết giai đoạn hạn chế chuyển nhượng.

Tuy nhi&#234;n kh&#244;ng chỉ vậy, ảnh hưởng của ESOP đến lợi &#237;ch của cổ đ&#244;ng thực tế nhiều hơn những g&#236; m&#224; B&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh (theo chuẩn mực kế to&#225;n Việt Nam VAS) đang phản &#225;nh.

Chuẩn mực kế to&#225;n Việt Nam chưa c&#243; th&#244;ng tư/nghị định n&#224;o điều chỉnh cho c&#225;c nghiệp vụ li&#234;n quan tới ESOP, theo đ&#243; ghi nhận chi ph&#237; tr&#234;n c&#225;c b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh theo chuẩn mực Việt Nam bằng 0.

Theo chuẩn mực b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh quốc tế (IFRS), ESOP l&#224; một loại chi ph&#237; v&#224; sẽ phải ghi nhận chi ph&#237; theo từng năm ph&#225;t sinh gắn liền với kỳ ph&#225;t h&#224;nh ESOP. Khoản ch&#234;nh lệch giữa gi&#225; trị ph&#225;t h&#224;nh (số tiền thu về) v&#224; gi&#225; trị hợp l&#253; của số lượng cổ phiếu ESOP sẽ bị trừ v&#224;o lợi nhuận của doanh nghiệp.

V&#237; dụ với đợt ph&#225;t h&#224;nh theo kế hoạch mới nhất của Thế giới di động, gi&#225; trị ph&#225;t h&#224;nh (nếu b&#225;n hết) của 19,9 triệu cổ phiếu ESOP với gi&#225; 10.000 đồng l&#224; hơn 199 tỷ đồng. Nhưng gi&#225; trị hợp l&#253; của n&#243; – tạm t&#237;nh theo thị gi&#225; ng&#224;y 21/2 (đ&#243;ng cửa tại 58.100 đồng) – l&#224; gần 1.160 tỷ đồng. Khoản ch&#234;nh lệch hơn 960 tỷ đồng sẽ được ghi nhận l&#224; chi ph&#237;, l&#224;m cho lợi nhuận của Thế giới di động giảm đi tương ứng, v&#224; cổ đ&#244;ng l&#224; những người chịu &#39;thiệt hại&#39; n&#224;y.

Phương ph&#225;p ph&#225;t h&#224;nh ESOP phổ biến tại c&#225;c nước ph&#225;t triển như Mỹ v&#224; EU l&#224; doanh nghiệp sẽ th&#224;nh lập quỹ ESOP (ESOP trust). Quỹ ESOP được h&#236;nh th&#224;nh từ cổ phiếu của c&#244;ng ty hay tiền (tiền được d&#249;ng để mua lại cổ phiếu tr&#234;n thị trường theo thị gi&#225;). Quỹ ESOP sẽ thực hiện quản l&#253; v&#224; ph&#226;n bổ cổ phiếu cho c&#225;c nh&#226;n vi&#234;n đủ điều kiện trong suốt giai đoạn hưởng quyền.

Nh&#226;n vi&#234;n sẽ nhận được cổ phiếu hay tiền (b&#225;n cổ phiếu lại cho c&#244;ng ty theo gi&#225; thị trường) sau giai đoạn hạn chế chuyển nhượng được quy định trong chương tr&#236;nh ph&#225;t h&#224;nh. Điều n&#224;y nếu nh&#236;n từ g&#243;c độ cổ đ&#244;ng, sẽ kh&#244;ng c&#243; hiện tượng pha lo&#227;ng cổ phiếu do doanh nghiệp kh&#244;ng ph&#225;t h&#224;nh th&#234;m.

Vì sao cổ đông phản đối ESOP?

Theo KPMG, việc phát hành ESOP liên tục sẽ ảnh hưởng trực tiếp và ngay lập tức đến quyền lợi của các cổ đông hiện hữu vì gây ra sự suy giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần (pha loãng cổ phiếu) do việc liên tục phát hành cổ phiếu mới, đồng thời về lâu dài sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến giá cổ phiếu trên thị trường vì xu hướng bán ra của nhân viên khi hết giai đoạn hạn chế chuyển nhượng.

Tuy nhiên không chỉ vậy, ảnh hưởng của ESOP đến lợi ích của cổ đông thực tế nhiều hơn những gì mà Báo cáo tài chính (theo chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS) đang phản ánh.

Chuẩn mực kế toán Việt Nam chưa có thông tư/nghị định nào điều chỉnh cho các nghiệp vụ liên quan tới ESOP, theo đó ghi nhận chi phí trên các báo cáo tài chính theo chuẩn mực Việt Nam bằng 0.

Theo chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), ESOP là một loại chi phí và sẽ phải ghi nhận chi phí theo từng năm phát sinh gắn liền với kỳ phát hành ESOP. Khoản chênh lệch giữa giá trị phát hành (số tiền thu về) và giá trị hợp lý của số lượng cổ phiếu ESOP sẽ bị trừ vào lợi nhuận của doanh nghiệp.

Ví dụ với đợt phát hành theo kế hoạch mới nhất của Thế giới di động, giá trị phát hành (nếu bán hết) của 19,9 triệu cổ phiếu ESOP với giá 10.000 đồng là hơn 199 tỷ đồng. Nhưng giá trị hợp lý của nó – tạm tính theo thị giá ngày 21/2 (đóng cửa tại 58.100 đồng) – là gần 1.160 tỷ đồng. Khoản chênh lệch hơn 960 tỷ đồng sẽ được ghi nhận là chi phí, làm cho lợi nhuận của Thế giới di động giảm đi tương ứng, và cổ đông là những người chịu 'thiệt hại' này.

Phương pháp phát hành ESOP phổ biến tại các nước phát triển như Mỹ và EU là doanh nghiệp sẽ thành lập quỹ ESOP (ESOP trust). Quỹ ESOP được hình thành từ cổ phiếu của công ty hay tiền (tiền được dùng để mua lại cổ phiếu trên thị trường theo thị giá). Quỹ ESOP sẽ thực hiện quản lý và phân bổ cổ phiếu cho các nhân viên đủ điều kiện trong suốt giai đoạn hưởng quyền.

Nhân viên sẽ nhận được cổ phiếu hay tiền (bán cổ phiếu lại cho công ty theo giá thị trường) sau giai đoạn hạn chế chuyển nhượng được quy định trong chương trình phát hành. Điều này nếu nhìn từ góc độ cổ đông, sẽ không có hiện tượng pha loãng cổ phiếu do doanh nghiệp không phát hành thêm.

Vịnh Simdep

V E R Y

hoangha1410

Trần Thành

Mrbknt

thu le

Minh Thu

Lucifer1985

Đầu Tư Giá Trị

Tandv153

Huy Trần