C&#226;u hỏi của anh rất hay v&#224; thực tế, chạm đ&#250;ng bản chất của vấn đề th&#226;m hụt thương mại – nhất l&#224; giữa Mỹ v&#224; Việt Nam.

⸻

1. Trump n&#243;i “th&#226;m hụt thương mại” l&#224; đ&#250;ng về mặt số liệu

Mỹ đang nhập si&#234;u h&#224;ng h&#243;a từ Việt Nam rất lớn. Tức l&#224; Mỹ nhập nhiều h&#224;ng từ Việt Nam (như dệt may, điện tử, đồ gỗ…) hơn l&#224; xuất khẩu h&#224;ng h&#243;a sang Việt Nam.
	•	V&#237; dụ năm 2023, thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ l&#234;n đến khoảng 105 tỷ USD.

⸻

2. Nhưng c&#225;ch t&#237;nh của Trump l&#224; c&#225;ch nh&#236;n “thiển cận”

&#212;ng ấy chỉ t&#237;nh h&#224;ng h&#243;a hữu h&#236;nh, bỏ qua phần dịch vụ – m&#224; Mỹ mới l&#224; si&#234;u cường trong lĩnh vực n&#224;y.
	•	C&#225;c c&#244;ng ty như Apple, Google, Meta, Microsoft… đang kiếm h&#224;ng tỷ USD mỗi năm từ người Việt (qua iPhone, quảng c&#225;o, YouTube Premium, Spotify, v.v.) – nhưng khoản n&#224;y kh&#244;ng t&#237;nh v&#224;o xuất khẩu h&#224;ng h&#243;a, m&#224; nằm trong xuất khẩu dịch vụ hoặc thu nhập đầu tư (nhưng &#237;t ai để &#253;).
	•	Ngo&#224;i ra, c&#225;c c&#244;ng ty n&#224;y chuyển lợi nhuận về Mỹ, l&#224;m gi&#224;u cho nền kinh tế Mỹ th&#244;ng qua sở hữu tr&#237; tuệ v&#224; dịch vụ.

=&gt; Về bản chất, Mỹ kh&#244;ng thiệt như &#244;ng Trump n&#243;i. Th&#226;m hụt thương mại h&#224;ng h&#243;a kh&#244;ng phản &#225;nh đầy đủ c&#225;n c&#226;n kinh tế giữa hai nước.

⸻

3. Quan hệ thương mại Mỹ - Việt Nam l&#224; bổ trợ chứ kh&#244;ng đối đầu
	•	Việt Nam l&#224; nơi gia c&#244;ng, lắp r&#225;p nhiều sản phẩm cho c&#225;c c&#244;ng ty Mỹ.
	•	C&#225;c c&#244;ng ty Mỹ kh&#244;ng chỉ b&#225;n h&#224;ng, m&#224; c&#242;n thu ph&#237; bản quyền, dịch vụ c&#244;ng nghệ, v&#224; đầu tư FDI gi&#225;n tiếp v&#224;o Việt Nam.
	•	Mỹ hưởng lợi từ hệ sinh th&#225;i to&#224;n cầu m&#224; họ kiểm so&#225;t về c&#244;ng nghệ, thương hiệu, v&#224; chuỗi cung ứng.

⸻

T&#243;m lại:
	•	Trump đ&#250;ng về số liệu th&#226;m hụt, nhưng chưa đầy đủ về bản chất.
	•	Mỹ kiếm rất nhiều tiền từ Việt Nam qua dịch vụ số, sở hữu tr&#237; tuệ v&#224; đầu tư gi&#225;n tiếp.
	•	C&#226;n bằng thương mại n&#234;n nh&#236;n đa chiều, chứ kh&#244;ng chỉ qua ch&#234;nh lệch h&#224;ng h&#243;a.

Câu hỏi của anh rất hay và thực tế, chạm đúng bản chất của vấn đề thâm hụt thương mại – nhất là giữa Mỹ và Việt Nam.

⸻

1. Trump nói “thâm hụt thương mại” là đúng về mặt số liệu

Mỹ đang nhập siêu hàng hóa từ Việt Nam rất lớn. Tức là Mỹ nhập nhiều hàng từ Việt Nam (như dệt may, điện tử, đồ gỗ…) hơn là xuất khẩu hàng hóa sang Việt Nam.
	•	Ví dụ năm 2023, thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ lên đến khoảng 105 tỷ USD.

⸻

2. Nhưng cách tính của Trump là cách nhìn “thiển cận”

Ông ấy chỉ tính hàng hóa hữu hình, bỏ qua phần dịch vụ – mà Mỹ mới là siêu cường trong lĩnh vực này.
	•	Các công ty như Apple, Google, Meta, Microsoft… đang kiếm hàng tỷ USD mỗi năm từ người Việt (qua iPhone, quảng cáo, YouTube Premium, Spotify, v.v.) – nhưng khoản này không tính vào xuất khẩu hàng hóa, mà nằm trong xuất khẩu dịch vụ hoặc thu nhập đầu tư (nhưng ít ai để ý).
	•	Ngoài ra, các công ty này chuyển lợi nhuận về Mỹ, làm giàu cho nền kinh tế Mỹ thông qua sở hữu trí tuệ và dịch vụ.

=> Về bản chất, Mỹ không thiệt như ông Trump nói. Thâm hụt thương mại hàng hóa không phản ánh đầy đủ cán cân kinh tế giữa hai nước.

⸻

3. Quan hệ thương mại Mỹ - Việt Nam là bổ trợ chứ không đối đầu
	•	Việt Nam là nơi gia công, lắp ráp nhiều sản phẩm cho các công ty Mỹ.
	•	Các công ty Mỹ không chỉ bán hàng, mà còn thu phí bản quyền, dịch vụ công nghệ, và đầu tư FDI gián tiếp vào Việt Nam.
	•	Mỹ hưởng lợi từ hệ sinh thái toàn cầu mà họ kiểm soát về công nghệ, thương hiệu, và chuỗi cung ứng.

⸻

Tóm lại:
	•	Trump đúng về số liệu thâm hụt, nhưng chưa đầy đủ về bản chất.
	•	Mỹ kiếm rất nhiều tiền từ Việt Nam qua dịch vụ số, sở hữu trí tuệ và đầu tư gián tiếp.
	•	Cân bằng thương mại nên nhìn đa chiều, chứ không chỉ qua chênh lệch hàng hóa.