EVN kiến nghị cho c&#225;c dự &#225;n điện gi&#243;, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện

Tập đo&#224;n Điện lực Việt Nam (EVN) gửi c&#244;ng văn số 5106/EVN-TTĐ đến Bộ C&#244;ng Thương phản hồi &#253; kiến li&#234;n quan đến cơ chế đối với c&#225;c dự &#225;n điện gi&#243;, điện mặt trời chuyển tiếp v&#224; sẽ triển khai trong tương lai. Trong văn bản n&#224;y, EVN kiến nghị, trước mắt cho ph&#233;p c&#225;c dự &#225;n điện gi&#243;, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện, kh&#244;ng giao EVN đ&#224;m ph&#225;n gi&#225; điện, hợp đồng mua b&#225;n điện c&#225;c dự &#225;n…

C&#225;c dự &#225;n điện gi&#243;, điện mặt trời l&#224; những yếu tố quan trọng trong kế hoạch d&#224;i hạn đạt ph&#225;t thải r&#242;ng bằng 0. Ảnh minh họa: Th&#224;nh Hoa.

Trước đ&#243; ng&#224;y 22-8, Bộ C&#244;ng Thương c&#243; c&#244;ng văn 5019/BCT-ĐL đề nghị giao EVN đ&#224;m ph&#225;n gi&#225; điện, hợp đồng mua b&#225;n điện với chủ đầu tư trong khung gi&#225; ph&#225;t điện v&#224; hướng dẫn do Bộ C&#244;ng Thương ban h&#224;nh đối với c&#225;c dự &#225;n chuyển tiếp v&#224; c&#225;c dự &#225;n sẽ triển khai trong tương lai, EVN đ&#225;nh gi&#225; trong điều kiện hiện tại Việt Nam l&#224; kh&#244;ng khả thi.

EVN giải th&#237;ch, do thời gian c&#225;c dự &#225;n k&#233;o d&#224;i v&#224; c&#225;c dự &#225;n chuyển tiếp đ&#227; đầu tư ở nhiều giai đoạn kh&#225;c nhau, đ&#227; thực hiện với khung gi&#225; điện kh&#244;ng hồi tố lại được c&#225;c năm trước khi đ&#224;m ph&#225;n với số lượng lớn.

Trong khi kh&#244;ng c&#243; cơ sở ph&#225;p l&#253; n&#224;o ghi nhận v&#224; chịu tr&#225;ch nhiệm về t&#237;nh ch&#237;nh x&#225;c của số liệu tổng mức đầu tư do chủ đầu tư khai b&#225;o, sản lượng điện b&#236;nh qu&#226;n sẽ ph&#225;t sinh. Cụ thể như, c&#225;c dự &#225;n nằm cạnh nhau nhưng c&#243; gi&#225; kh&#225;c nhau; dự &#225;n v&#224;o vận h&#224;nh thương mại trước c&#243; gi&#225; rẻ hơn dự &#225;n đưa v&#224;o vận h&#224;nh thương mại sau… N&#234;n việc x&#225;c định sản lượng điện sẽ ph&#225;t sinh c&#225;c vấn đề kh&#243; giải tr&#236;nh v&#224; nằm ngo&#224;i kiểm so&#225;t của EVN…

Từ kinh nghiệm quốc tế, EVN cho rằng hầu hết c&#225;c nước đều &#225;p dụng gi&#225; ưu đ&#227;i FIT trong một giai đoạn nhất định sau đ&#243; chuyển sang cơ chế đấu thầu. V&#236; thế, EVN kiến nghị, trước mắt cho ph&#233;p c&#225;c dự &#225;n điện gi&#243;, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện, được thanh to&#225;n theo gi&#225; thị trường điện giao ngay v&#224; kh&#244;ng vượt qu&#225; khung gi&#225; ph&#225;t điện của loại h&#236;nh nguồn điện tương ứng do Bộ C&#244;ng Thương ph&#234; duyệt (việc ch&#224;o gi&#225; v&#224; c&#244;ng bố c&#244;ng suất từng chu kỳ giao dịch tu&#226;n thủ quy định vận h&#224;nh thị trường điện).

Đồng thời, EVN đề nghị Bộ C&#244;ng Thương kh&#244;ng giao EVN đ&#224;m ph&#225;n gi&#225; điện, hợp đồng mua b&#225;n điện c&#225;c dự &#225;n n&#224;y. Về d&#224;i hạn, EVN đề nghị &#225;p dụng cơ chế đấu thầu theo 2 bước.

Đầu ti&#234;n l&#224; lựa chọn chủ đầu tư theo đ&#250;ng Luật Đầu tư mới với quyết định chủ trương đầu tư c&#243; thời hạn nhất định. Sau một thời gian quy định, nếu chủ đầu tư kh&#244;ng triển khai dự &#225;n, cơ quan nh&#224; nước c&#243; thẩm quyền c&#243; quyền thu lại dự &#225;n để giao chủ đầu tư kh&#225;c.

Sau đ&#243;, c&#225;c chủ đầu tư được lựa chọn tham gia thị trường điện hoặc tham gia đấu thầu để k&#253; hợp đồng mua b&#225;n điện (PPA) v&#224; ph&#225;t triển dự &#225;n, đơn vị tổ chức đấu thầu l&#224; Bộ C&#244;ng Thương.

Về việc r&#224; so&#225;t, xem x&#233;t lại Hợp đồng giữa EVN v&#224; chủ đầu tư nhằm h&#224;i h&#242;a lợi &#237;ch giữa b&#234;n b&#225;n – b&#234;n mua – người ti&#234;u d&#249;ng điện v&#224; nh&#224; nước đối c&#225;c dự &#225;n đ&#227; vận h&#224;nh thương mại, theo EVN, do c&#225;c PPA được k&#253; hiện nay mẫu do Bộ C&#244;ng Thương ban h&#224;nh, căn cứ của PPA l&#224; Luật Thương mại, Luật Điện lực v&#224; Luật D&#226;n sự. Do vậy, EVN đề nghị việc hủy bỏ hoặc điều chỉnh nội dụng của PPA phải căn cứ v&#224;o c&#225;c điều khoản của PPA đ&#227; k&#253; v&#224; c&#225;c luật tr&#234;n.

Hiện, c&#225;c doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời v&#224; điện gi&#243; đang kiến nghị Bộ C&#244;ng Thương r&#224; so&#225;t, xem x&#233;t lại hợp đồng giữa EVN v&#224; c&#225;c chủ đầu tư đối với c&#225;c dự &#225;n đ&#227; được c&#244;ng nhận vận h&#224;nh thương mại. Bởi nếu “xem x&#233;t lại” v&#224; đ&#224;m ph&#225;n gi&#225; giống như c&#225;c dự &#225;n chưa vận h&#224;nh thương mại sẽ ảnh hưởng rất lớn tới nh&#224; đầu tư, đơn vị cung cấp vốn, hệ thống ng&#226;n h&#224;ng v&#224; nh&#224; thầu.

B&#234;n cạnh đ&#243;, việc đ&#224;m ph&#225;n gi&#225; với EVN cũng chưa r&#245; r&#224;ng, EVN cũng chưa đủ người để thẩm tra lại c&#225;c chi ph&#237; của những dự &#225;n đ&#227; đầu tư; việc hồi tố với dự &#225;n đ&#227; k&#253; kết vận h&#224;nh thương mại theo c&#225;c nh&#224; đầu tư l&#224; bất c&#244;ng v&#224; c&#243; thể g&#226;y ra nhiều hệ lụy, như gi&#225; c&#243; thể c&#243; xu hướng giảm, chắc chắn hiệu quả đầu tư sẽ giảm đi. Với ng&#226;n h&#224;ng thời gian thu hồi vốn d&#224;i ra, phương &#225;n kinh doanh của doanh nghiệp thay đổi khiến m&#244;i trường đầu tư kh&#244;ng ổn định, kh&#244;ng tạo n&#234;n sức h&#250;t.

EVN kiến nghị cho các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) gửi công văn số 5106/EVN-TTĐ đến Bộ Công Thương phản hồi ý kiến liên quan đến cơ chế đối với các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp và sẽ triển khai trong tương lai. Trong văn bản này, EVN kiến nghị, trước mắt cho phép các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện, không giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện các dự án…

Các dự án điện gió, điện mặt trời là những yếu tố quan trọng trong kế hoạch dài hạn đạt phát thải ròng bằng 0. Ảnh minh họa: Thành Hoa.

Trước đó ngày 22-8, Bộ Công Thương có công văn 5019/BCT-ĐL đề nghị giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện với chủ đầu tư trong khung giá phát điện và hướng dẫn do Bộ Công Thương ban hành đối với các dự án chuyển tiếp và các dự án sẽ triển khai trong tương lai, EVN đánh giá trong điều kiện hiện tại Việt Nam là không khả thi.

EVN giải thích, do thời gian các dự án kéo dài và các dự án chuyển tiếp đã đầu tư ở nhiều giai đoạn khác nhau, đã thực hiện với khung giá điện không hồi tố lại được các năm trước khi đàm phán với số lượng lớn.

Trong khi không có cơ sở pháp lý nào ghi nhận và chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu tổng mức đầu tư do chủ đầu tư khai báo, sản lượng điện bình quân sẽ phát sinh. Cụ thể như, các dự án nằm cạnh nhau nhưng có giá khác nhau; dự án vào vận hành thương mại trước có giá rẻ hơn dự án đưa vào vận hành thương mại sau… Nên việc xác định sản lượng điện sẽ phát sinh các vấn đề khó giải trình và nằm ngoài kiểm soát của EVN…

Từ kinh nghiệm quốc tế, EVN cho rằng hầu hết các nước đều áp dụng giá ưu đãi FIT trong một giai đoạn nhất định sau đó chuyển sang cơ chế đấu thầu. Vì thế, EVN kiến nghị, trước mắt cho phép các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện, được thanh toán theo giá thị trường điện giao ngay và không vượt quá khung giá phát điện của loại hình nguồn điện tương ứng do Bộ Công Thương phê duyệt (việc chào giá và công bố công suất từng chu kỳ giao dịch tuân thủ quy định vận hành thị trường điện).

Đồng thời, EVN đề nghị Bộ Công Thương không giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện các dự án này. Về dài hạn, EVN đề nghị áp dụng cơ chế đấu thầu theo 2 bước.

Đầu tiên là lựa chọn chủ đầu tư theo đúng Luật Đầu tư mới với quyết định chủ trương đầu tư có thời hạn nhất định. Sau một thời gian quy định, nếu chủ đầu tư không triển khai dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền thu lại dự án để giao chủ đầu tư khác.

Sau đó, các chủ đầu tư được lựa chọn tham gia thị trường điện hoặc tham gia đấu thầu để ký hợp đồng mua bán điện (PPA) và phát triển dự án, đơn vị tổ chức đấu thầu là Bộ Công Thương.

Về việc rà soát, xem xét lại Hợp đồng giữa EVN và chủ đầu tư nhằm hài hòa lợi ích giữa bên bán – bên mua – người tiêu dùng điện và nhà nước đối các dự án đã vận hành thương mại, theo EVN, do các PPA được ký hiện nay mẫu do Bộ Công Thương ban hành, căn cứ của PPA là Luật Thương mại, Luật Điện lực và Luật Dân sự. Do vậy, EVN đề nghị việc hủy bỏ hoặc điều chỉnh nội dụng của PPA phải căn cứ vào các điều khoản của PPA đã ký và các luật trên.

Hiện, các doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời và điện gió đang kiến nghị Bộ Công Thương rà soát, xem xét lại hợp đồng giữa EVN và các chủ đầu tư đối với các dự án đã được công nhận vận hành thương mại. Bởi nếu “xem xét lại” và đàm phán giá giống như các dự án chưa vận hành thương mại sẽ ảnh hưởng rất lớn tới nhà đầu tư, đơn vị cung cấp vốn, hệ thống ngân hàng và nhà thầu.

Bên cạnh đó, việc đàm phán giá với EVN cũng chưa rõ ràng, EVN cũng chưa đủ người để thẩm tra lại các chi phí của những dự án đã đầu tư; việc hồi tố với dự án đã ký kết vận hành thương mại theo các nhà đầu tư là bất công và có thể gây ra nhiều hệ lụy, như giá có thể có xu hướng giảm, chắc chắn hiệu quả đầu tư sẽ giảm đi. Với ngân hàng thời gian thu hồi vốn dài ra, phương án kinh doanh của doanh nghiệp thay đổi khiến môi trường đầu tư không ổn định, không tạo nên sức hút.