Trong khi Nga kh&ocirc;ng ngừng mở rộng đội t&agrave;u ph&aacute; băng, Mỹ đang xoay xở giữa v&ograve;ng xo&aacute;y ng&acirc;n s&aacute;ch ph&igrave;nh to v&agrave; chậm tiến độ. Việc phải tr&ocirc;ng cậy v&agrave;o c&ocirc;ng nghệ Phần Lan, hay thậm ch&iacute; l&agrave; nhập khẩu t&agrave;u, cho thấy Mỹ đang tụt hậu về c&ocirc;ng nghệ ph&aacute; băng, c&ograve;n Nga vẫn giữ lợi thế vượt trội ở Bắc Cực.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251229/images/screen-shot-2025-12-29-at-18_10_12.png" style="height:334px; width:600px" />

Trong khi Nga đ&atilde; sở hữu đội t&agrave;u ph&aacute; băng h&ugrave;ng hậu với hơn 50 chiếc, bao gồm nhiều t&agrave;u hạt nh&acirc;n hiện đại hoạt động thường trực tại Bắc Băng Dương, th&igrave; nước Mỹ - một si&ecirc;u cường qu&acirc;n sự, lại đang chật vật để lấp đầy khoảng trống năng lực tại v&ugrave;ng cực.&nbsp;

Thực tế n&agrave;y c&agrave;ng trở n&ecirc;n r&otilde; r&agrave;ng hơn khi Mỹ đang t&igrave;m đến Phần Lan, quốc gia Bắc &Acirc;u nhỏ b&eacute;, để học hỏi v&agrave; mua lại c&ocirc;ng nghệ đ&oacute;ng t&agrave;u ph&aacute; băng, lĩnh vực m&agrave; Nga đ&atilde; thống trị trong nhiều thập kỷ.

Trong bối cảnh Bắc Cực ng&agrave;y c&agrave;ng trở th&agrave;nh một khu vực địa ch&iacute;nh trị n&oacute;ng bỏng với c&aacute;c tuyến h&agrave;ng hải mới mở ra do băng tan, Mỹ buộc phải tăng cường hiện diện. Tuy nhi&ecirc;n, theo số liệu từ lực lượng tuần duy&ecirc;n Hoa Kỳ, Mỹ hiện chỉ sở hữu 3 t&agrave;u ph&aacute; băng, trong đ&oacute; chỉ một chiếc đạt chuẩn hoạt động tại v&ugrave;ng cực. Con t&agrave;u ph&aacute; băng mới nhất mang t&ecirc;n Healy được đ&oacute;ng từ năm 1997.

Trong khi đ&oacute;, với bờ biển trải d&agrave;i ven Bắc Băng Dương v&agrave; hơn 2 triệu d&acirc;n sinh sống tại v&ugrave;ng cực, Nga đ&atilde; ph&aacute;t triển lực lượng ph&aacute; băng h&ugrave;ng mạnh với khoảng 50 t&agrave;u, trong đ&oacute; nhiều t&agrave;u chạy bằng năng lượng hạt nh&acirc;n, đủ khả năng dẫn đường cho cả đo&agrave;n t&agrave;u thương mại xuy&ecirc;n qua băng d&agrave;y.

So với Mỹ, Nga đ&atilde; đi trước 2 đến 3 thập kỷ trong lĩnh vực c&ocirc;ng nghệ ph&aacute; băng.&nbsp;

Điều bất ngờ l&agrave; để r&uacute;t ngắn khoảng c&aacute;ch, Mỹ kh&ocirc;ng t&igrave;m đến c&aacute;c tập đo&agrave;n trong nước, m&agrave; đang đ&agrave;m ph&aacute;n để mua t&agrave;u ph&aacute; băng từ Phần Lan, quốc gia vốn c&oacute; truyền thống l&acirc;u đời về c&ocirc;ng nghệ ph&aacute; băng.&nbsp;

C&aacute;c kỹ sư Phần Lan đang l&agrave;m việc tại một cơ sở thử nghiệm gần cảng Helsinki, nơi c&oacute; m&ocirc; h&igrave;nh t&agrave;u 3 m&eacute;t lao về ph&iacute;a trước, ph&aacute; vỡ bề mặt băng nh&acirc;n tạo, minh chứng cho sức mạnh thiết kế v&agrave; c&ocirc;ng nghệ của họ.

Phần Lan đ&atilde; thiết kế 80% số t&agrave;u ph&aacute; băng tr&ecirc;n to&agrave;n cầu v&agrave; trực tiếp đ&oacute;ng hơn một nửa trong số đ&oacute;. L&yacute; do? Tất cả c&aacute;c cảng của nước n&agrave;y đều c&oacute; thể đ&oacute;ng băng v&agrave;o m&ugrave;a đ&ocirc;ng, buộc ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp phải tự ph&aacute;t triển c&ocirc;ng nghệ để sinh tồn. Trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, họ từng x&acirc;y h&agrave;ng loạt t&agrave;u ph&aacute; băng cho Nga.

Một trong những minh chứng r&otilde; n&eacute;t l&agrave; t&agrave;u Polaris, t&agrave;u ph&aacute; băng hiện đại nhất của Phần Lan, được ho&agrave;n th&agrave;nh chỉ trong 3 năm với chi ph&iacute; 147 triệu USD, thấp hơn h&agrave;ng chục lần so với dự &aacute;n t&agrave;u ph&aacute; băng mới của Mỹ. Trong khi đ&oacute;, t&agrave;u ph&aacute; băng đầu ti&ecirc;n của Mỹ theo kế hoạch mới, dự kiến giao v&agrave;o năm 2024, nay bị đẩy l&ugrave;i đến 2029, với tổng chi ph&iacute; dự kiến l&ecirc;n tới 1,9 tỷ USD.

Trước &aacute;p lực từ Nga v&agrave; Trung Quốc tại v&ugrave;ng cực, Washington buộc phải h&agrave;nh động. Năm 2024, ch&iacute;nh quyền Biden đ&atilde; k&yacute; thỏa thuận hợp t&aacute;c 3 b&ecirc;n với Canada v&agrave; Phần Lan, gọi l&agrave; icePact, nhằm mở rộng năng lực ph&aacute; băng của khối phương T&acirc;y.

Tại xưởng đ&oacute;ng t&agrave;u Helsinki, Phần Lan vừa bắt đầu thi c&ocirc;ng Polar Max, t&agrave;u ph&aacute; băng đầu ti&ecirc;n trong thỏa thuận n&agrave;y, d&agrave;nh cho Canada. C&aacute;c kỹ sư Phần Lan cũng đ&atilde; ho&agrave;n tất thiết kế t&agrave;u ph&aacute; băng cho lực lượng tuần duy&ecirc;n Mỹ, v&agrave; sẵn s&agrave;ng nhận đơn đặt h&agrave;ng nếu ch&iacute;nh quyền Trump trở lại tiếp quản.

Tuy nhi&ecirc;n, r&agrave;o cản lớn đang ở trước mắt. C&aacute;c xưởng đ&oacute;ng t&agrave;u của Mỹ phản đối v&igrave; sợ mất việc l&agrave;m, trong khi luật mua sắm quốc ph&ograve;ng y&ecirc;u cầu t&agrave;u qu&acirc;n sự phải đ&oacute;ng trong nước. Mặc d&ugrave; c&oacute; thể được miễn trừ v&igrave; l&yacute; do an ninh quốc gia, nhưng điều đ&oacute; đ&ograve;i hỏi quyết t&acirc;m ch&iacute;nh trị mạnh mẽ.

Tham khảo Economist﻿

Vu Lam

<a href="https://markettimes.vn/so-huu-cong-nghe-toi-tan-chi-hang-ty-usd-my-van-lung-tung-vi-di-sau-nga-den-30-nam-trong-mot-linh-vuc-101298.html">Link gốc</a>

Trong khi Nga không ngừng mở rộng đội tàu phá băng, Mỹ đang xoay xở giữa vòng xoáy ngân sách phình to và chậm tiến độ. Việc phải trông cậy vào công nghệ Phần Lan, hay thậm chí là nhập khẩu tàu, cho thấy Mỹ đang tụt hậu về công nghệ phá băng, còn Nga vẫn giữ lợi thế vượt trội ở Bắc Cực.
