Trong cuộc đối đầu gay gắt giữa Trung Quốc v&agrave; phương T&acirc;y về đất hiếm, c&aacute;c doanh nghiệp Trung Quốc đang &aacute;p dụng những &ldquo;chi&ecirc;u&rdquo; mới để duy tr&igrave; d&ograve;ng xuất khẩu m&agrave; kh&ocirc;ng vi phạm quy định khắt khe do ch&iacute;nh Bắc Kinh ban h&agrave;nh.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251202/images/screen-shot-2025-12-02-at-17_08_34.png" style="height:398px; width:600px" />

Kể từ khi Trung Quốc siết chặt quy định xuất khẩu đất hiếm trong năm nay, c&aacute;c doanh nghiệp sản xuất nam ch&acirc;m trong nước đ&atilde; nhanh ch&oacute;ng phản ứng bằng c&aacute;ch điều chỉnh c&ocirc;ng thức chế tạo sản phẩm. Thay v&igrave; sử dụng c&aacute;c nguy&ecirc;n tố &ldquo;đất hiếm nặng&rdquo; bị kiểm so&aacute;t chặt như dysprosium v&agrave; terbium, vốn gi&uacute;p nam ch&acirc;m chịu được nhiệt độ cao, họ t&igrave;m c&aacute;ch chế tạo c&aacute;c loại nam ch&acirc;m thay thế kh&ocirc;ng chứa hai nguy&ecirc;n tố n&agrave;y.

Một số doanh nghiệp như Yonjumag, Zhaobao Magnet, Anhui Hanhai New Material hay X-Mag đ&atilde; ph&aacute;t triển c&aacute;c d&ograve;ng nam ch&acirc;m mới c&oacute; khả năng hoạt động ở nhiệt độ l&ecirc;n đến 150 độ C đủ đ&aacute;p ứng nhu cầu của c&aacute;c thiết bị gia dụng hoặc c&ocirc;ng nghiệp th&ocirc;ng thường. Song, c&aacute;c thiết bị n&agrave;y vẫn chưa thể thay thế ho&agrave;n to&agrave;n trong c&aacute;c ng&agrave;nh y&ecirc;u cầu hiệu suất cao như h&agrave;ng kh&ocirc;ng hay &ocirc; t&ocirc; điện.

Kh&ocirc;ng chỉ dừng ở việc &ldquo;đổi c&ocirc;ng thức,&rdquo; c&aacute;c c&ocirc;ng ty Trung Quốc c&ograve;n hợp t&aacute;c với c&aacute;c nh&agrave; sản xuất linh kiện nội địa để xuất khẩu c&aacute;c thiết bị c&oacute; chứa nam ch&acirc;m, v&iacute; dụ như động cơ điện, bởi th&agrave;nh phẩm ứng dụng th&igrave; kh&ocirc;ng nằm trong danh s&aacute;ch kiểm so&aacute;t xuất khẩu. Điều n&agrave;y cho ph&eacute;p c&aacute;c doanh nghiệp &ldquo;l&aacute;ch&rdquo; quy định hợp ph&aacute;p, đưa sản phẩm ra nước ngo&agrave;i m&agrave; kh&ocirc;ng cần giấy ph&eacute;p đặc biệt.

Một đại diện của c&ocirc;ng ty Zhaobao Magnet viết tr&ecirc;n LinkedIn rằng doanh nghiệp n&agrave;y &ldquo;li&ecirc;n tục ph&aacute;t triển c&aacute;c d&ograve;ng nam ch&acirc;m hiệu suất cao kh&ocirc;ng chứa nguy&ecirc;n tố bị hạn chế.&rdquo; Trong khi đ&oacute;, X-Mag c&ocirc;ng khai đăng tải bảng tiến độ cải tiến d&ograve;ng sản phẩm, với tuy&ecirc;n bố: &ldquo;Khi chuỗi cung ứng đất hiếm nặng ng&agrave;y c&agrave;ng siết chặt, ph&aacute;t triển nam ch&acirc;m kh&ocirc;ng phụ thuộc v&agrave;o c&aacute;c nguy&ecirc;n tố bị kiểm so&aacute;t l&agrave; việc sống c&ograve;n.&rdquo;

Việc thay đổi c&ocirc;ng thức sản xuất nam ch&acirc;m kh&ocirc;ng phải chuyện đơn giản. Để cải thiện khả năng chịu nhiệt m&agrave; kh&ocirc;ng d&ugrave;ng đất hiếm nặng, c&aacute;c nh&agrave; sản xuất phải nghiền vật liệu từ t&iacute;nh đến k&iacute;ch thước cực nhỏ. Quy tr&igrave;nh n&agrave;y đ&ograve;i hỏi thiết bị chuy&ecirc;n dụng v&agrave; chi ph&iacute; cao. D&ugrave; c&ocirc;ng nghệ n&agrave;y đ&atilde; được nghi&ecirc;n cứu từ l&acirc;u, nhưng lệnh kiểm so&aacute;t xuất khẩu của ch&iacute;nh phủ Trung Quốc đang th&uacute;c đẩy mạnh mẽ việc thương mại h&oacute;a c&aacute;c d&ograve;ng sản phẩm thay thế.

Mặc d&ugrave; một số kh&aacute;ch h&agrave;ng phương T&acirc;y tỏ ra nghi ngại về hiệu quả của c&aacute;c d&ograve;ng nam ch&acirc;m mới, nhưng trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm, họ vẫn buộc phải chấp nhận. Một thương nh&acirc;n Trung Quốc thừa nhận: &ldquo;Kh&ocirc;ng d&ugrave;ng đất hiếm nặng khiến khả năng chịu nhiệt suy giảm đ&ocirc;i ch&uacute;t, nhưng c&oacute; nam ch&acirc;m d&ugrave;ng vẫn tốt hơn l&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute;.&rdquo;

Dẫu vậy, sự nhạy cảm về ch&iacute;nh trị vẫn bao tr&ugrave;m lĩnh vực n&agrave;y. Một gi&aacute;m đốc doanh nghiệp Trung Quốc từng cảnh b&aacute;o đồng nghiệp của m&igrave;nh rằng việc c&ocirc;ng khai th&ocirc;ng tin kỹ thuật c&oacute; thể g&acirc;y &ldquo;nguy cơ ph&aacute;p l&yacute;.&rdquo; Điều n&agrave;y cho thấy ngay cả c&aacute;c doanh nghiệp cũng đang phải d&ograve; dẫm giới hạn giữa đổi mới kỹ thuật v&agrave; rủi ro kiểm so&aacute;t nh&agrave; nước.

Trung Quốc gần đ&acirc;y cũng đ&atilde; h&agrave;nh động để bịt c&aacute;c lỗ hổng. Sau khi doanh nghiệp d&ugrave;ng holmium - nguy&ecirc;n tố kh&ocirc;ng nằm trong danh s&aacute;ch bị kiểm so&aacute;t, thay thế dysprosium v&agrave; terbium, Bắc Kinh đ&atilde; nhanh ch&oacute;ng bổ sung holmium v&agrave;o danh s&aacute;ch hạn chế hồi th&aacute;ng 10. Tuy nhi&ecirc;n, trong khu&ocirc;n khổ thỏa thuận Mỹ-Trung, lệnh kiểm so&aacute;t với holmium được tạm ho&atilde;n thi h&agrave;nh 1 năm, tạo ra &ldquo;cửa sổ cơ hội&rdquo; ngắn hạn cho c&aacute;c nh&agrave; sản xuất.

T&igrave;nh thế hiện tại cho thấy một thực tế tr&aacute;i ngược khi Trung Quốc l&agrave; quốc gia thống trị nguồn cung đất hiếm v&agrave; sản phẩm li&ecirc;n quan, nhưng ch&iacute;nh c&aacute;c quy định nội địa lại đang l&agrave;m kh&oacute; c&aacute;c doanh nghiệp trong nước, buộc họ phải li&ecirc;n tục xoay xở để giữ kh&aacute;ch h&agrave;ng phương T&acirc;y.

Nhưng r&otilde; r&agrave;ng rằng sự ki&ecirc;n nhẫn của kh&aacute;ch h&agrave;ng quốc tế đang dần cạn kiệt. Nhiều c&ocirc;ng ty ở Mỹ, ch&acirc;u &Acirc;u v&agrave; Nhật Bản đ&atilde; bắt đầu đầu tư v&agrave;o c&aacute;c nguồn cung đất hiếm thay thế b&ecirc;n ngo&agrave;i Trung Quốc, từ Australia đến ch&acirc;u Phi v&agrave; Nam Mỹ, với mục ti&ecirc;u giảm phụ thuộc v&agrave;o một quốc gia vốn thường xuy&ecirc;n sử dụng &ldquo;vũ kh&iacute; đất hiếm&rdquo; trong c&aacute;c toan t&iacute;nh địa ch&iacute;nh trị.

Một nh&acirc;n vi&ecirc;n của doanh nghiệp nam ch&acirc;m Trung Quốc kể lại: &ldquo;Một kh&aacute;ch h&agrave;ng phương T&acirc;y n&oacute;i thẳng với t&ocirc;i, khi nguồn cung thay thế đủ ổn định, ch&uacute;ng t&ocirc;i sẽ dừng mua của c&aacute;c anh.&rdquo;

Tham khảo WSJ﻿

Vu Lam

<a href="https://markettimes.vn/nghich-ly-siet-xuat-khau-dat-hiem-cua-trung-quoc-cang-ra-lam-kho-doanh-nghiep-cang-tim-lo-hong-de-tiep-tuc-ban-hang-cho-phuong-tay-98246.html">Link gốc</a>

Trong cuộc đối đầu gay gắt giữa Trung Quốc và phương Tây về đất hiếm, các doanh nghiệp Trung Quốc đang áp dụng những “chiêu” mới để duy trì dòng xuất khẩu mà không vi phạm quy định khắt khe do chính Bắc Kinh ban hành.
