Cổ phần h&oacute;a DNNN l&agrave; những bước đi quan trọng trong qu&aacute; tr&igrave;nh t&aacute;i cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, nhằm n&acirc;ng cao hiệu quả hoạt động v&agrave; thu h&uacute;t nguồn lực đầu tư cho thị trường chứng kho&aacute;n.

&quot;Hụt hơi&quot; trong cổ phần h&oacute;a, tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước

Cổ phần h&oacute;a, tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước tại doanh nghiệp l&agrave; chủ trương lớn của Đảng v&agrave; Nh&agrave; nước nhằm n&acirc;ng cao hiệu quả hoạt động, huy động nguồn lực đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, n&acirc;ng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, g&oacute;p phần giảm bớt g&aacute;nh nặng cho ng&acirc;n s&aacute;ch, th&uacute;c đẩy đổi mới, ph&aacute;t triển nền kinh tế.

Đ&acirc;y cũng l&agrave; một trong những giải ph&aacute;p quan trọng để n&acirc;ng cao hiệu quả hoạt động của c&aacute;c doanh nghiệp v&agrave; thu h&uacute;t nguồn vốn đầu tư cho thị trường chứng kho&aacute;n. C&aacute;c đợt tho&aacute;i vốn lớn từ DNNN được kỳ vọng gi&uacute;p tăng số lượng doanh nghiệp ni&ecirc;m yết, đặc biệt l&agrave; c&aacute;c doanh nghiệp lớn, từ đ&oacute; n&acirc;ng cao gi&aacute; trị vốn h&oacute;a v&agrave; t&iacute;nh thanh khoản cho thị trường chứng kho&aacute;n.

Theo số liệu từ Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh, t&iacute;nh đến th&aacute;ng 2/2025, đ&atilde; c&oacute; 118 doanh nghiệp được cấp c&oacute; thẩm quyền ph&ecirc; duyệt Đề &aacute;n cơ cấu lại doanh nghiệp theo Quyết định số 360 ng&agrave;y 17/3/2022 của Thủ tướng Ch&iacute;nh phủ.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/image(48).png" style="height:406px; width:606px">

Trong giai đoạn 2021-2024, đ&atilde; tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước tại 15 doanh nghiệp với gi&aacute; trị 405,2 tỷ đồng, thu về 656,9 tỷ đồng.

Đối với t&igrave;nh h&igrave;nh tho&aacute;i vốn, trong giai đoạn 2021-2024, đ&atilde; tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước tại 15 doanh nghiệp với gi&aacute; trị 405,2 tỷ đồng, thu về 656,9 tỷ đồng.

Dự kiến theo kế hoạch năm 2025, số doanh nghiệp phải thực hiện tho&aacute;i vốn tiếp l&agrave; 131 đơn vị, kỳ vọng thu về 10.040 tỷ đồng. Như vậy, nếu ho&agrave;n th&agrave;nh kế hoạch, ri&ecirc;ng trong năm 2025 số đơn vị tho&aacute;i vốn sẽ cao gấp nhiều lần giai đoạn 2021-2024.

Tuy nhi&ecirc;n tr&ecirc;n thực tế, việc tho&aacute;i vốn hay cổ phần ho&aacute; DNNN lu&ocirc;n trong t&igrave;nh trạng chậm chạp. Theo Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh, c&aacute;c quy định về cổ phần h&oacute;a DNNN chưa xử l&yacute; một số vướng mắc li&ecirc;n quan đến c&aacute;c nội dung về x&aacute;c định gi&aacute; trị doanh nghiệp như việc x&aacute;c định gi&aacute; trị đất v&agrave; t&agrave;i sản, sắp xếp v&agrave; xử l&yacute; đất đai&hellip; dẫn đến thời gian x&acirc;y dựng phương &aacute;n cổ phần h&oacute;a k&eacute;o d&agrave;i, kh&ocirc;ng ho&agrave;n th&agrave;nh đ&uacute;ng kế hoạch được giao.

Đặc biệt, Luật Quản l&yacute; sử dụng t&agrave;i sản c&ocirc;ng đ&atilde; được ban h&agrave;nh năm 2017 nhưng c&aacute;c văn bản hướng dẫn thi h&agrave;nh c&ograve;n bất cập, chưa cụ thể, n&ecirc;n ảnh hưởng đến việc sắp xếp, xử l&yacute; t&agrave;i sản c&ocirc;ng tại c&aacute;c DNNN. Về ph&iacute;a doanh nghiệp, một số doanh nghiệp gặp kh&oacute; khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, &acirc;m vốn chủ sở hữu, nợ bảo hiểm x&atilde; hội, ảnh hưởng đến c&ocirc;ng t&aacute;c cổ phần h&oacute;a.

Tr&ecirc;n thực tế, từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Giao dịch Chứng kho&aacute;n H&agrave; Nội (HNX) đ&atilde; ra 5 th&ocirc;ng b&aacute;o về việc kh&ocirc;ng tổ chức c&aacute;c phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần v&agrave; ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh tại 3 doanh nghiệp c&oacute; vốn Nh&agrave; nước.

Cụ thể, c&aacute;c phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần của C&ocirc;ng ty Cổ phần Cơ kh&iacute; &Ocirc; t&ocirc; U&ocirc;ng B&iacute; v&agrave; C&ocirc;ng ty Cổ phần Cơ điện U&ocirc;ng B&iacute; - Vinacomin (UPCoM: <a class='symbol'>UEM</a>) do Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp Than &ndash; Kho&aacute;ng sản Việt Nam sở hữu, đ&atilde; bị hủy.

Tương tự, phi&ecirc;n ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh cổ phần của Tổng C&ocirc;ng ty X&acirc;y dựng c&ocirc;ng tr&igrave;nh giao th&ocirc;ng 8 (Cienco8), do Tổng C&ocirc;ng ty Đầu tư v&agrave; Kinh doanh vốn Nh&agrave; nước (SCIC) nắm giữ, cũng kh&ocirc;ng thể tổ chức.&nbsp;

Ngo&agrave;i ra, phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần của C&ocirc;ng ty Cổ phần Du lịch Dầu kh&iacute; Sa Pa, do C&ocirc;ng ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết tỉnh L&agrave;o Cai sở hữu, cũng bị hủy bỏ. Ri&ecirc;ng với Cienco8, SCIC đ&atilde; 2 lần c&ocirc;ng bố hủy tổ chức đấu gi&aacute; cổ phần, đồng nghĩa với 2 lần tho&aacute;i vốn bất th&agrave;nh tại doanh nghiệp x&acirc;y dựng n&agrave;y.

T&igrave;nh trạng tương tự diễn ra tại Sở Giao dịch Chứng kho&aacute;n Tp.HCM (HoSE), khi từ đầu năm đến nay, c&oacute; 3 phi&ecirc;n đấu gi&aacute; v&agrave; ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh cổ phần tại c&aacute;c doanh nghiệp Nh&agrave; nước bị hủy.

C&aacute;c trường hợp bao gồm phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế DOMESCO (HoSE: <a class='symbol'>DMC</a>) do SCIC sở hữu; phi&ecirc;n ch&agrave;o b&aacute;n cổ phần ra c&ocirc;ng ch&uacute;ng tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Thương mại H&oacute;c M&ocirc;n (HNX: HTC) do C&ocirc;ng ty Xăng dầu Khu vực II &ndash; TNHH MTV nắm giữ; v&agrave; phi&ecirc;n ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh cổ phần tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Thủy điện Miền Trung (HoSE: CHP) do Tổng C&ocirc;ng ty Điện lực Miền Nam (EVNSPC) v&agrave; C&ocirc;ng ty Cổ phần Tư vấn X&acirc;y dựng Điện 3 (<a class='symbol'>TV3</a>) sở hữu.

SCIC từng cho biết, ngo&agrave;i 12 doanh nghiệp giữ lại theo dự thảo Đề &aacute;n cơ cấu lại SCIC, phần lớn c&aacute;c doanh nghiệp c&ograve;n lại trong danh mục tho&aacute;i vốn l&agrave; c&aacute;c đơn vị hoạt động k&eacute;m hiệu quả, kh&oacute; b&aacute;n, thậm ch&iacute; kh&ocirc;ng c&oacute; sức h&uacute;t với nh&agrave; đầu tư.

Theo đ&aacute;nh gi&aacute; của C&ocirc;ng ty Chứng kho&aacute;n DNSE, việc li&ecirc;n tiếp phải hủy c&aacute;c phi&ecirc;n đấu gi&aacute; phản &aacute;nh những kh&oacute; khăn k&eacute;o d&agrave;i trong qu&aacute; tr&igrave;nh tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước. Một trong những nguy&ecirc;n nh&acirc;n ch&iacute;nh l&agrave; sự ch&ecirc;nh lệch lớn giữa kỳ vọng về gi&aacute; của b&ecirc;n b&aacute;n v&agrave; t&acirc;m l&yacute; thận trọng của nh&agrave; đầu tư, nhất l&agrave; trong bối cảnh thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh vẫn tiềm ẩn nhiều biến động.

&quot;&Ocirc;ng lớn&quot; &igrave; ạch tho&aacute;i vốn

L&agrave; doanh nghiệp đầu ng&agrave;nh, Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam - PVN) d&ugrave; sở hữu nhiều t&agrave;i sản gi&aacute; trị v&agrave; chiếm lĩnh một phần lớn thị trường năng lượng, tập đo&agrave;n n&agrave;y vẫn chưa thực hiện cổ phần h&oacute;a hoặc tho&aacute;i vốn tại hầu hết c&aacute;c c&ocirc;ng ty con v&agrave; li&ecirc;n kết.

Đơn cử như PVN hiện vẫn l&agrave; cổ đ&ocirc;ng lớn nhất tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Lọc h&oacute;a dầu B&igrave;nh Sơn (HoSe: <a class='symbol'>BSR</a>), nắm giữ hơn 92% vốn điều lệ của c&ocirc;ng ty n&agrave;y. Mặc d&ugrave; đ&atilde; thực hiện cổ phần h&oacute;a v&agrave;o năm 2018, với việc b&aacute;n đấu gi&aacute; th&agrave;nh c&ocirc;ng 241.427.969 cổ phần (tương đương 7,79% vốn điều lệ) thu về hơn 5.414 tỷ đồng cho Nh&agrave; nước, PVN vẫn duy tr&igrave; tỉ lệ sở hữu chi phối tại <a class='symbol'>BSR</a>.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/image(47).png" style="height:401px; width:601px">

PVN vẫn chưa thực hiện cổ phần h&oacute;a hoặc tho&aacute;i vốn tại hầu hết c&aacute;c c&ocirc;ng ty con v&agrave; li&ecirc;n kết.

Với doanh thu h&agrave;ng năm thường vượt mốc 100.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế duy tr&igrave; ổn định ở mức h&agrave;ng ngh&igrave;n tỷ, c&ugrave;ng khả năng tự chủ t&agrave;i ch&iacute;nh trong c&aacute;c dự &aacute;n lớn như n&acirc;ng cấp mở rộng Nh&agrave; m&aacute;y Lọc dầu Dung Quất, <a class='symbol'>BSR</a> ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể xem l&agrave; một doanh nghiệp đủ lớn để hoạt động độc lập, kh&ocirc;ng cần sự bảo trợ trực tiếp từ PVN.

Hay Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp Than - Kho&aacute;ng sản Việt Nam (TKV) đ&atilde; thực hiện một số bước cổ phần h&oacute;a tại c&aacute;c đơn vị nhỏ hơn trong tập đo&agrave;n, nhưng việc cổ phần h&oacute;a c&aacute;c c&ocirc;ng ty lớn của TKV vẫn chưa c&oacute; tiến triển mạnh mẽ. Đặc biệt, những kh&oacute; khăn trong việc x&aacute;c định gi&aacute; trị t&agrave;i sản v&agrave; nợ xấu vẫn l&agrave; r&agrave;o cản lớn.

Theo <a class='symbol'>PGS</a>.TS Nguyễn Hữu Hu&acirc;n - Trưởng bộ m&ocirc;n Thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh, Khoa Ng&acirc;n h&agrave;ng, Trường Đại học Kinh tế Tp.Hồ Ch&iacute; Minh (UEH), khi cổ phần ho&aacute;, DNNN buộc phải tu&acirc;n thủ c&aacute;c y&ecirc;u cầu về c&ocirc;ng bố th&ocirc;ng tin, c&ocirc;ng khai minh bạch chặt chẽ hơn.&nbsp;

Như vậy, nhiều yếu k&eacute;m của doanh nghiệp c&oacute; thể bị lộ diện v&agrave; chịu sự gi&aacute;m s&aacute;t gắt gao hơn của dư luận. Điều n&agrave;y cũng l&agrave;m giảm động lực cổ phần ho&aacute; của c&aacute;c DNNN.

Hơn nữa, vấn đề lớn trong qu&aacute; tr&igrave;nh cổ phần h&oacute;a v&agrave; tho&aacute;i vốn l&agrave; thiếu minh bạch trong định gi&aacute; t&agrave;i sản, đặc biệt l&agrave; t&agrave;i sản đất đai. Điều n&agrave;y dẫn đến thất tho&aacute;t t&agrave;i sản Nh&agrave; nước v&agrave; l&agrave;m giảm niềm tin của nh&agrave; đầu tư. Chưa kể, tiến tr&igrave;nh cổ phần h&oacute;a c&ograve;n chậm do thủ tục ph&aacute;p l&yacute; phức tạp v&agrave; thiếu sự đồng bộ giữa c&aacute;c cơ quan chức năng.

B&agrave;i học từ những thương vụ tho&aacute;i vốn th&agrave;nh c&ocirc;ng

Sau khi cởi &quot;tấm &aacute;o hẹp&quot; của DNNN, C&ocirc;ng ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk - HoSE: <a class='symbol'>VNM</a>), Tổng C&ocirc;ng ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải kh&aacute;t S&agrave;i G&ograve;n (Sabeco &ndash; HoSE: <a class='symbol'>SAB</a>) đ&atilde; c&oacute; sự chuyển m&igrave;nh ngoạn mục, tăng vọt về vốn điều lệ, doanh thu v&agrave; lợi nhuận.

Quay lại năm 2003, Vinamilk khi ấy vẫn c&ograve;n l&agrave; một DNNN bước v&agrave;o h&agrave;nh tr&igrave;nh đổi mới khi thực hiện cổ phần h&oacute;a. Với vốn điều lệ ban đầu chỉ 1.590 tỷ đồng, &iacute;t ai c&oacute; thể h&igrave;nh dung được rằng 22 năm sau, doanh nghiệp n&agrave;y sẽ trở th&agrave;nh &quot;người khổng lồ&quot; trong ng&agrave;nh sữa, kh&ocirc;ng chỉ tại Việt Nam m&agrave; c&ograve;n vươn m&igrave;nh ra thị trường thế giới khi gi&aacute; trị vốn ho&aacute; vượt l&agrave; 5,2 tỷ USD - tăng hơn 50 lần so với mức được đ&aacute;nh gi&aacute; khi ni&ecirc;m yết l&agrave; 100 triệu USD.

Hai thập kỷ tr&ocirc;i qua, Vinamilk đ&atilde; viết n&ecirc;n một c&acirc;u chuyện th&agrave;nh c&ocirc;ng đầy ấn tượng. Năm 2024, c&ocirc;ng ty ghi nhận tổng doanh thu hợp nhất đạt 61.824 tỷ đồng, tương đương gần 170 tỷ đồng mỗi ng&agrave;y. Lợi nhuận sau thuế đạt 9.453 tỷ đồng, vượt nhẹ so với kế hoạch, nhờ v&agrave;o chiến lược kiểm so&aacute;t chi ph&iacute; hiệu quả v&agrave; linh hoạt trong điều h&agrave;nh. Đặc biệt, thị trường nước ngo&agrave;i tiếp tục l&agrave; điểm s&aacute;ng khi đ&oacute;ng g&oacute;p gần 11.000 tỷ đồng doanh thu, tăng trưởng hơn 12% so với năm trước đ&oacute;.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/image(46).png" style="height:407px; width:606px">

Sau khi cởi &ldquo;tấm &aacute;o hẹp&rdquo; của DNNN, Vinamilk lột x&aacute;c trở th&agrave;nh doanh nghiệp đầu ng&agrave;nh trong ng&agrave;nh sữa.

T&agrave;i sản của c&ocirc;ng ty cũng tăng đều đặn, đạt hơn 55.000 tỷ đồng v&agrave;o cuối năm 2024, trong đ&oacute; gần một nửa l&agrave; tiền mặt v&agrave; c&aacute;c khoản tương đương tiền cho thấy sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh vững chắc, đủ khả năng đầu tư d&agrave;i hạn v&agrave; mở rộng hệ sinh th&aacute;i sản phẩm.

Tương tự như Vinamilk, thay đổi to&agrave;n diện về chiến lược kinh doanh cũng l&agrave; nh&acirc;n tố ch&iacute;nh gi&uacute;p Sabeco tiếp tục dẫn đầu ng&agrave;nh rượu bia - nước giải kh&aacute;t tại thị trường Việt Nam.

Tại thời điểm th&aacute;ng 11/2017, khi c&oacute; th&ocirc;ng tin đầu ti&ecirc;n về b&aacute;n cổ phần Nh&agrave; nước tại Sabeco, c&oacute; nhiều &yacute; kiến thương hiệu Việt sẽ dần biến mất v&agrave; thay thế bằng thương hiệu Th&aacute;i Lan do cổ đ&ocirc;ng lớn nhất l&agrave; doanh nghiệp Th&aacute;i Lan - ThaiBev. Nh&agrave; đầu tư cũng đặt vấn đề về hiệu quả hoạt động của Sabeco khi nhiều chỉ ti&ecirc;u doanh thu - lợi nhuận năm 2018 bị bỏ lại ph&iacute;a sau kế hoạch.

Nhưng Sabeco đ&atilde; kh&ocirc;ng để những ho&agrave;i nghi k&eacute;o d&agrave;i. Bắt đầu từ năm 2019, c&ocirc;ng ty tiến h&agrave;nh một cuộc t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện về m&ocirc; h&igrave;nh vận h&agrave;nh, từ quản trị đến sản xuất v&agrave; ph&acirc;n phối. Mất năm đầu ti&ecirc;n để kiện to&agrave;n bộ m&aacute;y điều h&agrave;nh với c&aacute;c nh&acirc;n sự chủ chốt từ ThaiBev, Sabeco đạt đỉnh doanh thu v&agrave;o năm 2019 với con số kỷ lục gần 38.000 tỷ đồng. Tuy nhi&ecirc;n, 2 năm tiếp theo, doanh số của Sabeco lao dốc mạnh trước khi phục hồi v&agrave;o năm 2022.

Đến năm 2024, Sabeco ghi nhận 31.782 tỷ đồng doanh thu thuần v&agrave; gần 4.495 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng lần lượt 4% v&agrave; 5% so với năm 2023. Chiến lược marketing mạnh mẽ, với khoản chi hơn 2.500 tỷ đồng cho quảng c&aacute;o v&agrave; khuyến m&atilde;i trong năm 2024, gi&uacute;p Sabeco tiếp tục duy tr&igrave; được sự hiện diện vững chắc trong l&ograve;ng người ti&ecirc;u d&ugrave;ng.

Mặc d&ugrave; gặp phải sự suy giảm trong vốn h&oacute;a thị trường trong năm 2024, Sabeco vẫn duy tr&igrave; vị thế dẫn đầu trong ng&agrave;nh bia Việt Nam nhờ v&agrave;o chiến lược mở rộng sản xuất, tăng cường sở hữu tại c&aacute;c c&ocirc;ng ty th&agrave;nh vi&ecirc;n v&agrave; ch&uacute; trọng đến lợi &iacute;ch cổ đ&ocirc;ng. T&iacute;nh đến 4/2025, vốn h&oacute;a thị trường của Sabeco đạt khoảng 64.065 tỷ đồng.

C&oacute; thể thấy rằng, sự th&agrave;nh c&ocirc;ng của c&aacute;c thương vụ cổ phần h&oacute;a lớn như Vinamilk, Sabeco kh&ocirc;ng chỉ gi&uacute;p doanh nghiệp ph&aacute;t triển mạnh mẽ m&agrave; c&ograve;n tạo ra l&agrave;n gi&oacute; mới cho thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam. Khi c&aacute;c &quot;&ocirc;ng lớn&quot; Nh&agrave; nước được ni&ecirc;m yết, thị trường chứng kho&aacute;n trở n&ecirc;n đa dạng hơn về ng&agrave;nh nghề, tăng độ s&acirc;u v&agrave; quan trọng nhất l&agrave; n&acirc;ng cao niềm tin của nh&agrave; đầu tư trong v&agrave; ngo&agrave;i nước.

Những doanh nghiệp sau cổ phần h&oacute;a buộc phải minh bạch hơn, vận h&agrave;nh hiệu quả hơn, từ đ&oacute; trở th&agrave;nh những &quot;trụ cột vốn h&oacute;a&quot; tr&ecirc;n thị trường, đ&oacute;ng g&oacute;p lớn v&agrave;o chỉ số VN-Index v&agrave; thanh khoản thị trường. Cũng nhờ đ&oacute;, nh&agrave; đầu tư c&oacute; th&ecirc;m nhiều lựa chọn chất lượng, từ cổ phiếu tăng trưởng đến cổ phiếu cổ tức ổn định.

Hơn nữa, nếu tiến tr&igrave;nh cổ phần h&oacute;a được đẩy mạnh đ&uacute;ng hướng trong thời gian tới, d&ograve;ng vốn từ khối ngoại - vốn đang quan s&aacute;t s&aacute;t sao thị trường Việt Nam - ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể được k&iacute;ch hoạt mạnh mẽ. Đ&acirc;y l&agrave; bước đệm quan trọng để hướng tới n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam từ cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi, một cột mốc được kỳ vọng sẽ thu h&uacute;t h&agrave;ng tỷ USD vốn đầu tư gi&aacute;n tiếp nước ngo&agrave;i.

Nguyễn Thu Huyền

<a href="https://www.nguoiduatin.vn/mo-dong-von-cho-thi-truong-chung-khoan-tu-co-phan-hoa-doanh-nghiep-nha-nuoc-204250516150849896.htm">Link gốc</a>

Cổ phần hóa DNNN là những bước đi quan trọng trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và thu hút nguồn lực đầu tư cho thị trường chứng khoán.


Cổ phần h&oacute;a DNNN l&agrave; những bước đi quan trọng trong qu&aacute; tr&igrave;nh t&aacute;i cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, nhằm n&acirc;ng cao hiệu quả hoạt động v&agrave; thu h&uacute;t nguồn lực đầu tư cho thị trường chứng kho&aacute;n.

&quot;Hụt hơi&quot; trong cổ phần h&oacute;a, tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước

Cổ phần h&oacute;a, tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước tại doanh nghiệp l&agrave; chủ trương lớn của Đảng v&agrave; Nh&agrave; nước nhằm n&acirc;ng cao hiệu quả hoạt động, huy động nguồn lực đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, n&acirc;ng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, g&oacute;p phần giảm bớt g&aacute;nh nặng cho ng&acirc;n s&aacute;ch, th&uacute;c đẩy đổi mới, ph&aacute;t triển nền kinh tế.

Đ&acirc;y cũng l&agrave; một trong những giải ph&aacute;p quan trọng để n&acirc;ng cao hiệu quả hoạt động của c&aacute;c doanh nghiệp v&agrave; thu h&uacute;t nguồn vốn đầu tư cho thị trường chứng kho&aacute;n. C&aacute;c đợt tho&aacute;i vốn lớn từ DNNN được kỳ vọng gi&uacute;p tăng số lượng doanh nghiệp ni&ecirc;m yết, đặc biệt l&agrave; c&aacute;c doanh nghiệp lớn, từ đ&oacute; n&acirc;ng cao gi&aacute; trị vốn h&oacute;a v&agrave; t&iacute;nh thanh khoản cho thị trường chứng kho&aacute;n.

Theo số liệu từ Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh, t&iacute;nh đến th&aacute;ng 2/2025, đ&atilde; c&oacute; 118 doanh nghiệp được cấp c&oacute; thẩm quyền ph&ecirc; duyệt Đề &aacute;n cơ cấu lại doanh nghiệp theo Quyết định số 360 ng&agrave;y 17/3/2022 của Thủ tướng Ch&iacute;nh phủ.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/image(48).png" style="height:406px; width:606px" />

Trong giai đoạn 2021-2024, đ&atilde; tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước tại 15 doanh nghiệp với gi&aacute; trị 405,2 tỷ đồng, thu về 656,9 tỷ đồng.

Đối với t&igrave;nh h&igrave;nh tho&aacute;i vốn, trong giai đoạn 2021-2024, đ&atilde; tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước tại 15 doanh nghiệp với gi&aacute; trị 405,2 tỷ đồng, thu về 656,9 tỷ đồng.

Dự kiến theo kế hoạch năm 2025, số doanh nghiệp phải thực hiện tho&aacute;i vốn tiếp l&agrave; 131 đơn vị, kỳ vọng thu về 10.040 tỷ đồng. Như vậy, nếu ho&agrave;n th&agrave;nh kế hoạch, ri&ecirc;ng trong năm 2025 số đơn vị tho&aacute;i vốn sẽ cao gấp nhiều lần giai đoạn 2021-2024.

Tuy nhi&ecirc;n tr&ecirc;n thực tế, việc tho&aacute;i vốn hay cổ phần ho&aacute; DNNN lu&ocirc;n trong t&igrave;nh trạng chậm chạp. Theo Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh, c&aacute;c quy định về cổ phần h&oacute;a DNNN chưa xử l&yacute; một số vướng mắc li&ecirc;n quan đến c&aacute;c nội dung về x&aacute;c định gi&aacute; trị doanh nghiệp như việc x&aacute;c định gi&aacute; trị đất v&agrave; t&agrave;i sản, sắp xếp v&agrave; xử l&yacute; đất đai&hellip; dẫn đến thời gian x&acirc;y dựng phương &aacute;n cổ phần h&oacute;a k&eacute;o d&agrave;i, kh&ocirc;ng ho&agrave;n th&agrave;nh đ&uacute;ng kế hoạch được giao.

Đặc biệt, Luật Quản l&yacute; sử dụng t&agrave;i sản c&ocirc;ng đ&atilde; được ban h&agrave;nh năm 2017 nhưng c&aacute;c văn bản hướng dẫn thi h&agrave;nh c&ograve;n bất cập, chưa cụ thể, n&ecirc;n ảnh hưởng đến việc sắp xếp, xử l&yacute; t&agrave;i sản c&ocirc;ng tại c&aacute;c DNNN. Về ph&iacute;a doanh nghiệp, một số doanh nghiệp gặp kh&oacute; khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, &acirc;m vốn chủ sở hữu, nợ bảo hiểm x&atilde; hội, ảnh hưởng đến c&ocirc;ng t&aacute;c cổ phần h&oacute;a.

Tr&ecirc;n thực tế, từ đầu năm 2025 đến nay, Sở Giao dịch Chứng kho&aacute;n H&agrave; Nội (HNX) đ&atilde; ra 5 th&ocirc;ng b&aacute;o về việc kh&ocirc;ng tổ chức c&aacute;c phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần v&agrave; ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh tại 3 doanh nghiệp c&oacute; vốn Nh&agrave; nước.

Cụ thể, c&aacute;c phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần của C&ocirc;ng ty Cổ phần Cơ kh&iacute; &Ocirc; t&ocirc; U&ocirc;ng B&iacute; v&agrave; C&ocirc;ng ty Cổ phần Cơ điện U&ocirc;ng B&iacute; - Vinacomin (UPCoM: UEM) do Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp Than &ndash; Kho&aacute;ng sản Việt Nam sở hữu, đ&atilde; bị hủy.

Tương tự, phi&ecirc;n ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh cổ phần của Tổng C&ocirc;ng ty X&acirc;y dựng c&ocirc;ng tr&igrave;nh giao th&ocirc;ng 8 (Cienco8), do Tổng C&ocirc;ng ty Đầu tư v&agrave; Kinh doanh vốn Nh&agrave; nước (SCIC) nắm giữ, cũng kh&ocirc;ng thể tổ chức.&nbsp;

Ngo&agrave;i ra, phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần của C&ocirc;ng ty Cổ phần Du lịch Dầu kh&iacute; Sa Pa, do C&ocirc;ng ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết tỉnh L&agrave;o Cai sở hữu, cũng bị hủy bỏ. Ri&ecirc;ng với Cienco8, SCIC đ&atilde; 2 lần c&ocirc;ng bố hủy tổ chức đấu gi&aacute; cổ phần, đồng nghĩa với 2 lần tho&aacute;i vốn bất th&agrave;nh tại doanh nghiệp x&acirc;y dựng n&agrave;y.

T&igrave;nh trạng tương tự diễn ra tại Sở Giao dịch Chứng kho&aacute;n Tp.HCM (HoSE), khi từ đầu năm đến nay, c&oacute; 3 phi&ecirc;n đấu gi&aacute; v&agrave; ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh cổ phần tại c&aacute;c doanh nghiệp Nh&agrave; nước bị hủy.

C&aacute;c trường hợp bao gồm phi&ecirc;n đấu gi&aacute; cổ phần tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế DOMESCO (HoSE: DMC) do SCIC sở hữu; phi&ecirc;n ch&agrave;o b&aacute;n cổ phần ra c&ocirc;ng ch&uacute;ng tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Thương mại H&oacute;c M&ocirc;n (HNX: HTC) do C&ocirc;ng ty Xăng dầu Khu vực II &ndash; TNHH MTV nắm giữ; v&agrave; phi&ecirc;n ch&agrave;o b&aacute;n cạnh tranh cổ phần tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Thủy điện Miền Trung (HoSE: CHP) do Tổng C&ocirc;ng ty Điện lực Miền Nam (EVNSPC) v&agrave; C&ocirc;ng ty Cổ phần Tư vấn X&acirc;y dựng Điện 3 (TV3) sở hữu.

SCIC từng cho biết, ngo&agrave;i 12 doanh nghiệp giữ lại theo dự thảo Đề &aacute;n cơ cấu lại SCIC, phần lớn c&aacute;c doanh nghiệp c&ograve;n lại trong danh mục tho&aacute;i vốn l&agrave; c&aacute;c đơn vị hoạt động k&eacute;m hiệu quả, kh&oacute; b&aacute;n, thậm ch&iacute; kh&ocirc;ng c&oacute; sức h&uacute;t với nh&agrave; đầu tư.

Theo đ&aacute;nh gi&aacute; của C&ocirc;ng ty Chứng kho&aacute;n DNSE, việc li&ecirc;n tiếp phải hủy c&aacute;c phi&ecirc;n đấu gi&aacute; phản &aacute;nh những kh&oacute; khăn k&eacute;o d&agrave;i trong qu&aacute; tr&igrave;nh tho&aacute;i vốn Nh&agrave; nước. Một trong những nguy&ecirc;n nh&acirc;n ch&iacute;nh l&agrave; sự ch&ecirc;nh lệch lớn giữa kỳ vọng về gi&aacute; của b&ecirc;n b&aacute;n v&agrave; t&acirc;m l&yacute; thận trọng của nh&agrave; đầu tư, nhất l&agrave; trong bối cảnh thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh vẫn tiềm ẩn nhiều biến động.

&quot;&Ocirc;ng lớn&quot; &igrave; ạch tho&aacute;i vốn

L&agrave; doanh nghiệp đầu ng&agrave;nh, Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam - PVN) d&ugrave; sở hữu nhiều t&agrave;i sản gi&aacute; trị v&agrave; chiếm lĩnh một phần lớn thị trường năng lượng, tập đo&agrave;n n&agrave;y vẫn chưa thực hiện cổ phần h&oacute;a hoặc tho&aacute;i vốn tại hầu hết c&aacute;c c&ocirc;ng ty con v&agrave; li&ecirc;n kết.

Đơn cử như PVN hiện vẫn l&agrave; cổ đ&ocirc;ng lớn nhất tại C&ocirc;ng ty Cổ phần Lọc h&oacute;a dầu B&igrave;nh Sơn (HoSe: BSR), nắm giữ hơn 92% vốn điều lệ của c&ocirc;ng ty n&agrave;y. Mặc d&ugrave; đ&atilde; thực hiện cổ phần h&oacute;a v&agrave;o năm 2018, với việc b&aacute;n đấu gi&aacute; th&agrave;nh c&ocirc;ng 241.427.969 cổ phần (tương đương 7,79% vốn điều lệ) thu về hơn 5.414 tỷ đồng cho Nh&agrave; nước, PVN vẫn duy tr&igrave; tỉ lệ sở hữu chi phối tại BSR.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/image(47).png" style="height:401px; width:601px" />

PVN vẫn chưa thực hiện cổ phần h&oacute;a hoặc tho&aacute;i vốn tại hầu hết c&aacute;c c&ocirc;ng ty con v&agrave; li&ecirc;n kết.

Với doanh thu h&agrave;ng năm thường vượt mốc 100.000 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế duy tr&igrave; ổn định ở mức h&agrave;ng ngh&igrave;n tỷ, c&ugrave;ng khả năng tự chủ t&agrave;i ch&iacute;nh trong c&aacute;c dự &aacute;n lớn như n&acirc;ng cấp mở rộng Nh&agrave; m&aacute;y Lọc dầu Dung Quất, BSR ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể xem l&agrave; một doanh nghiệp đủ lớn để hoạt động độc lập, kh&ocirc;ng cần sự bảo trợ trực tiếp từ PVN.

Hay Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp Than - Kho&aacute;ng sản Việt Nam (TKV) đ&atilde; thực hiện một số bước cổ phần h&oacute;a tại c&aacute;c đơn vị nhỏ hơn trong tập đo&agrave;n, nhưng việc cổ phần h&oacute;a c&aacute;c c&ocirc;ng ty lớn của TKV vẫn chưa c&oacute; tiến triển mạnh mẽ. Đặc biệt, những kh&oacute; khăn trong việc x&aacute;c định gi&aacute; trị t&agrave;i sản v&agrave; nợ xấu vẫn l&agrave; r&agrave;o cản lớn.

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Hu&acirc;n - Trưởng bộ m&ocirc;n Thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh, Khoa Ng&acirc;n h&agrave;ng, Trường Đại học Kinh tế Tp.Hồ Ch&iacute; Minh (UEH), khi cổ phần ho&aacute;, DNNN buộc phải tu&acirc;n thủ c&aacute;c y&ecirc;u cầu về c&ocirc;ng bố th&ocirc;ng tin, c&ocirc;ng khai minh bạch chặt chẽ hơn.&nbsp;

Như vậy, nhiều yếu k&eacute;m của doanh nghiệp c&oacute; thể bị lộ diện v&agrave; chịu sự gi&aacute;m s&aacute;t gắt gao hơn của dư luận. Điều n&agrave;y cũng l&agrave;m giảm động lực cổ phần ho&aacute; của c&aacute;c DNNN.

Hơn nữa, vấn đề lớn trong qu&aacute; tr&igrave;nh cổ phần h&oacute;a v&agrave; tho&aacute;i vốn l&agrave; thiếu minh bạch trong định gi&aacute; t&agrave;i sản, đặc biệt l&agrave; t&agrave;i sản đất đai. Điều n&agrave;y dẫn đến thất tho&aacute;t t&agrave;i sản Nh&agrave; nước v&agrave; l&agrave;m giảm niềm tin của nh&agrave; đầu tư. Chưa kể, tiến tr&igrave;nh cổ phần h&oacute;a c&ograve;n chậm do thủ tục ph&aacute;p l&yacute; phức tạp v&agrave; thiếu sự đồng bộ giữa c&aacute;c cơ quan chức năng.

B&agrave;i học từ những thương vụ tho&aacute;i vốn th&agrave;nh c&ocirc;ng

Sau khi cởi &quot;tấm &aacute;o hẹp&quot; của DNNN, C&ocirc;ng ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk - HoSE: VNM), Tổng C&ocirc;ng ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải kh&aacute;t S&agrave;i G&ograve;n (Sabeco &ndash; HoSE: SAB) đ&atilde; c&oacute; sự chuyển m&igrave;nh ngoạn mục, tăng vọt về vốn điều lệ, doanh thu v&agrave; lợi nhuận.

Quay lại năm 2003, Vinamilk khi ấy vẫn c&ograve;n l&agrave; một DNNN bước v&agrave;o h&agrave;nh tr&igrave;nh đổi mới khi thực hiện cổ phần h&oacute;a. Với vốn điều lệ ban đầu chỉ 1.590 tỷ đồng, &iacute;t ai c&oacute; thể h&igrave;nh dung được rằng 22 năm sau, doanh nghiệp n&agrave;y sẽ trở th&agrave;nh &quot;người khổng lồ&quot; trong ng&agrave;nh sữa, kh&ocirc;ng chỉ tại Việt Nam m&agrave; c&ograve;n vươn m&igrave;nh ra thị trường thế giới khi gi&aacute; trị vốn ho&aacute; vượt l&agrave; 5,2 tỷ USD - tăng hơn 50 lần so với mức được đ&aacute;nh gi&aacute; khi ni&ecirc;m yết l&agrave; 100 triệu USD.

Hai thập kỷ tr&ocirc;i qua, Vinamilk đ&atilde; viết n&ecirc;n một c&acirc;u chuyện th&agrave;nh c&ocirc;ng đầy ấn tượng. Năm 2024, c&ocirc;ng ty ghi nhận tổng doanh thu hợp nhất đạt 61.824 tỷ đồng, tương đương gần 170 tỷ đồng mỗi ng&agrave;y. Lợi nhuận sau thuế đạt 9.453 tỷ đồng, vượt nhẹ so với kế hoạch, nhờ v&agrave;o chiến lược kiểm so&aacute;t chi ph&iacute; hiệu quả v&agrave; linh hoạt trong điều h&agrave;nh. Đặc biệt, thị trường nước ngo&agrave;i tiếp tục l&agrave; điểm s&aacute;ng khi đ&oacute;ng g&oacute;p gần 11.000 tỷ đồng doanh thu, tăng trưởng hơn 12% so với năm trước đ&oacute;.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/image(46).png" style="height:407px; width:606px" />

Sau khi cởi &ldquo;tấm &aacute;o hẹp&rdquo; của DNNN, Vinamilk lột x&aacute;c trở th&agrave;nh doanh nghiệp đầu ng&agrave;nh trong ng&agrave;nh sữa.

T&agrave;i sản của c&ocirc;ng ty cũng tăng đều đặn, đạt hơn 55.000 tỷ đồng v&agrave;o cuối năm 2024, trong đ&oacute; gần một nửa l&agrave; tiền mặt v&agrave; c&aacute;c khoản tương đương tiền cho thấy sức khỏe t&agrave;i ch&iacute;nh vững chắc, đủ khả năng đầu tư d&agrave;i hạn v&agrave; mở rộng hệ sinh th&aacute;i sản phẩm.

Tương tự như Vinamilk, thay đổi to&agrave;n diện về chiến lược kinh doanh cũng l&agrave; nh&acirc;n tố ch&iacute;nh gi&uacute;p Sabeco tiếp tục dẫn đầu ng&agrave;nh rượu bia - nước giải kh&aacute;t tại thị trường Việt Nam.

Tại thời điểm th&aacute;ng 11/2017, khi c&oacute; th&ocirc;ng tin đầu ti&ecirc;n về b&aacute;n cổ phần Nh&agrave; nước tại Sabeco, c&oacute; nhiều &yacute; kiến thương hiệu Việt sẽ dần biến mất v&agrave; thay thế bằng thương hiệu Th&aacute;i Lan do cổ đ&ocirc;ng lớn nhất l&agrave; doanh nghiệp Th&aacute;i Lan - ThaiBev. Nh&agrave; đầu tư cũng đặt vấn đề về hiệu quả hoạt động của Sabeco khi nhiều chỉ ti&ecirc;u doanh thu - lợi nhuận năm 2018 bị bỏ lại ph&iacute;a sau kế hoạch.

Nhưng Sabeco đ&atilde; kh&ocirc;ng để những ho&agrave;i nghi k&eacute;o d&agrave;i. Bắt đầu từ năm 2019, c&ocirc;ng ty tiến h&agrave;nh một cuộc t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện về m&ocirc; h&igrave;nh vận h&agrave;nh, từ quản trị đến sản xuất v&agrave; ph&acirc;n phối. Mất năm đầu ti&ecirc;n để kiện to&agrave;n bộ m&aacute;y điều h&agrave;nh với c&aacute;c nh&acirc;n sự chủ chốt từ ThaiBev, Sabeco đạt đỉnh doanh thu v&agrave;o năm 2019 với con số kỷ lục gần 38.000 tỷ đồng. Tuy nhi&ecirc;n, 2 năm tiếp theo, doanh số của Sabeco lao dốc mạnh trước khi phục hồi v&agrave;o năm 2022.

Đến năm 2024, Sabeco ghi nhận 31.782 tỷ đồng doanh thu thuần v&agrave; gần 4.495 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế, tăng lần lượt 4% v&agrave; 5% so với năm 2023. Chiến lược marketing mạnh mẽ, với khoản chi hơn 2.500 tỷ đồng cho quảng c&aacute;o v&agrave; khuyến m&atilde;i trong năm 2024, gi&uacute;p Sabeco tiếp tục duy tr&igrave; được sự hiện diện vững chắc trong l&ograve;ng người ti&ecirc;u d&ugrave;ng.

Mặc d&ugrave; gặp phải sự suy giảm trong vốn h&oacute;a thị trường trong năm 2024, Sabeco vẫn duy tr&igrave; vị thế dẫn đầu trong ng&agrave;nh bia Việt Nam nhờ v&agrave;o chiến lược mở rộng sản xuất, tăng cường sở hữu tại c&aacute;c c&ocirc;ng ty th&agrave;nh vi&ecirc;n v&agrave; ch&uacute; trọng đến lợi &iacute;ch cổ đ&ocirc;ng. T&iacute;nh đến 4/2025, vốn h&oacute;a thị trường của Sabeco đạt khoảng 64.065 tỷ đồng.

C&oacute; thể thấy rằng, sự th&agrave;nh c&ocirc;ng của c&aacute;c thương vụ cổ phần h&oacute;a lớn như Vinamilk, Sabeco kh&ocirc;ng chỉ gi&uacute;p doanh nghiệp ph&aacute;t triển mạnh mẽ m&agrave; c&ograve;n tạo ra l&agrave;n gi&oacute; mới cho thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam. Khi c&aacute;c &quot;&ocirc;ng lớn&quot; Nh&agrave; nước được ni&ecirc;m yết, thị trường chứng kho&aacute;n trở n&ecirc;n đa dạng hơn về ng&agrave;nh nghề, tăng độ s&acirc;u v&agrave; quan trọng nhất l&agrave; n&acirc;ng cao niềm tin của nh&agrave; đầu tư trong v&agrave; ngo&agrave;i nước.

Những doanh nghiệp sau cổ phần h&oacute;a buộc phải minh bạch hơn, vận h&agrave;nh hiệu quả hơn, từ đ&oacute; trở th&agrave;nh những &quot;trụ cột vốn h&oacute;a&quot; tr&ecirc;n thị trường, đ&oacute;ng g&oacute;p lớn v&agrave;o chỉ số VN-Index v&agrave; thanh khoản thị trường. Cũng nhờ đ&oacute;, nh&agrave; đầu tư c&oacute; th&ecirc;m nhiều lựa chọn chất lượng, từ cổ phiếu tăng trưởng đến cổ phiếu cổ tức ổn định.

Hơn nữa, nếu tiến tr&igrave;nh cổ phần h&oacute;a được đẩy mạnh đ&uacute;ng hướng trong thời gian tới, d&ograve;ng vốn từ khối ngoại - vốn đang quan s&aacute;t s&aacute;t sao thị trường Việt Nam - ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể được k&iacute;ch hoạt mạnh mẽ. Đ&acirc;y l&agrave; bước đệm quan trọng để hướng tới n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam từ cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi, một cột mốc được kỳ vọng sẽ thu h&uacute;t h&agrave;ng tỷ USD vốn đầu tư gi&aacute;n tiếp nước ngo&agrave;i.

Nguyễn Thu Huyền

<a href="https://www.nguoiduatin.vn/mo-dong-von-cho-thi-truong-chung-khoan-tu-co-phan-hoa-doanh-nghiep-nha-nuoc-204250516150849896.htm">Link gốc</a>

Doanh nghiệp

Người đưa tin

Mở dòng vốn cho thị trường chứng khoán từ cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước

Nguyễn Văn Thuận

đ&#250;ng rồi đầy con mua gi&#225; tốt như thuỷ điện ăn ngập mồm

đúng rồi đầy con mua giá tốt như thuỷ điện ăn ngập mồm

vuminh605@gmail.com

Trader Mõm

Đẹt kinh tế kh&#243; khăn m&#224; &#244;ng b&#225;n giứ tr&#234;n trời thế th&#236; c&#243; chớ n&#243; mua cho &#244;ng &#224;

Đẹt kinh tế khó khăn mà ông bán giứ trên trời thế thì có chớ nó mua cho ông à