THUẾ QUAN ĐỐI ỨNG: 46% V&#192; 90%?

Văn ph&#242;ng đại diện thương mại Mỹ mới c&#244;ng bố c&#244;ng thức t&#237;nh thuế đối ứng, c&#225;ch l&#224;m n&#224;y dựa tr&#234;n giả định cho rằng nguy&#234;n nh&#226;n của th&#226;m hụt l&#224; do thuế quan thấp, r&#224;o cản ph&#237; thuế quan (như quy định, ti&#234;u chuẩn khắt khe từ ph&#237;a đối t&#225;c) khiến h&#224;ng Mỹ kh&#243; v&#224;o được. V&#236; vậy m&#224; h&#224;ng Mỹ kh&#243; v&#224;o được. Nh&#236;n chung 90% n&#224;y kh&#244;ng phải thuế nhập khẩu VN &#225;p l&#234;n h&#224;ng Mỹ, đ&#226;y chỉ l&#224; c&#225;ch Mỹ tự đ&#225;nh gi&#225; bao gồm thuế quan, phi thuế quan v&#224; thao t&#250;ng tiền tệ. 46% l&#224; mức thuế thực tế &#225;p l&#234;n h&#224;ng ho&#225; VN dựa tr&#234;n nguy&#234;n tắc đối ứng (tương đương khoảng 50% con số r&#224;o cản m&#224; Mỹ t&#237;nh to&#225;n khoảng 90%). Như vậy 90% l&#224; đ&#225;nh gi&#225; về tổng c&#225;c r&#224;o cản thương mại Việt Nam &#225;p dụng l&#234;n h&#224;ng h&#243;a Mỹ, c&#242;n 46% l&#224; mức thuế &#39;đối ứng&#39; &#225;p l&#234;n h&#224;ng ho&#225; Việt Nam để đ&#225;p trả. V&#224; tại sao lại c&#243; con số 90% th&#236; ta sẽ t&#237;nh nhanh như sau: 
Tổng kim ngạch xnk Vn – Usa 2024 = 132B$.  Trong đ&#243;: th&#226;m hụt thương mại ~ 119B$. =&gt; XK/NK = 119/132 ~ 90%.
Thuế đối ứng l&#224; để &#225;p dụng việc tr&#225;nh bất c&#244;ng giữa c&#225;c đối t&#225;c với Mỹ, c&#225;ch t&#237;nh tr&#234;n lại kh&#244;ng dựa tr&#234;n mức thuế &#225;p dụng m&#224; lại dựa tr&#234;n ch&#234;nh lệch xuất nhập khẩu. N&#243; kh&#225;c với c&#225;ch đ&#225;nh thuế th&#244;ng thường, m&#224; lại thi&#234;n về c&#226;n bằng c&#225;n c&#226;n thương mại 1 c&#225;ch cơ học, kh&#244;ng x&#233;t về đặc th&#249; cơ cấu h&#224;ng ho&#225; v&#224; vị thế địa ch&#237;nh trị. V&#236; VN kh&#244;ng nhập khẩu c&#225;c mặt h&#224;ng gi&#225; trị cao từ Mỹ như: vũ kh&#237;, c&#244;ng nghệ quốc ph&#242;ng, chất b&#225;n dẫn cao cấp,…
=&gt; Kh&#225; bất c&#244;ng cho VN nếu &#225;p dụng t&#237;nh như vậy nhưng với việc n&#224;y mục đ&#237;ch của Mỹ r&#245; r&#224;ng l&#224; tạo sức &#233;p t&#226;m l&#253; để mở đường cho đ&#224;m ph&#225;n buộc c&#225;c b&#234;n phải mở cửa nhiều hơn để h&#224;ng Mỹ đi v&#224;o. V&#224; đ&#224;m ph&#225;n với c&#225;c thoả thuận kh&#225;c.
Hậu quả: 
Việc &#225;p dụng thuế như vậy ảnh hưởng rất lớn tới c&#225;c doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam. B&#234;n cạnh đ&#243; c&#242;n ảnh hưởng tới nguồn vốn FDI thu h&#250;t v&#224;o Việt Nam. Hiểu đơn giản l&#224; thời gian trước thuế v&#224;o Mỹ của VN kh&#225; ổn, n&#234;n c&#225;c doanh nghiệp TQ, nước ngo&#224;i đầu tư v&#224;o VN để l&#224; trạm “trung chuyển” để đi v&#224;o Mỹ với mức thuế hấp dẫn hơn,  C&#225;c c&#244;ng ty đa quốc gia, doanh nghiệp lớn, đặc biệt l&#224; những c&#244;ng ty dựa v&#224;o thị trường Mỹ c&#243; thể r&#250;t khỏi Việt Nam chuyển tới c&#225;c quốc gia kh&#225;c c&#243; điều kiện thương mại thuận lợi hơn với Mỹ như: Ấn Độ, … 


THUẾ QUAN ĐỐI ỨNG: 46% VÀ 90%?

Văn phòng đại diện thương mại Mỹ mới công bố công thức tính thuế đối ứng, cách làm này dựa trên giả định cho rằng nguyên nhân của thâm hụt là do thuế quan thấp, rào cản phí thuế quan (như quy định, tiêu chuẩn khắt khe từ phía đối tác) khiến hàng Mỹ khó vào được. Vì vậy mà hàng Mỹ khó vào được. Nhìn chung 90% này không phải thuế nhập khẩu VN áp lên hàng Mỹ, đây chỉ là cách Mỹ tự đánh giá bao gồm thuế quan, phi thuế quan và thao túng tiền tệ. 46% là mức thuế thực tế áp lên hàng hoá VN dựa trên nguyên tắc đối ứng (tương đương khoảng 50% con số rào cản mà Mỹ tính toán khoảng 90%). Như vậy 90% là đánh giá về tổng các rào cản thương mại Việt Nam áp dụng lên hàng hóa Mỹ, còn 46% là mức thuế 'đối ứng' áp lên hàng hoá Việt Nam để đáp trả. Và tại sao lại có con số 90% thì ta sẽ tính nhanh như sau: 
Tổng kim ngạch xnk Vn – Usa 2024 = 132B$.  Trong đó: thâm hụt thương mại ~ 119B$. => XK/NK = 119/132 ~ 90%.
Thuế đối ứng là để áp dụng việc tránh bất công giữa các đối tác với Mỹ, cách tính trên lại không dựa trên mức thuế áp dụng mà lại dựa trên chênh lệch xuất nhập khẩu. Nó khác với cách đánh thuế thông thường, mà lại thiên về cân bằng cán cân thương mại 1 cách cơ học, không xét về đặc thù cơ cấu hàng hoá và vị thế địa chính trị. Vì VN không nhập khẩu các mặt hàng giá trị cao từ Mỹ như: vũ khí, công nghệ quốc phòng, chất bán dẫn cao cấp,…
=> Khá bất công cho VN nếu áp dụng tính như vậy nhưng với việc này mục đích của Mỹ rõ ràng là tạo sức ép tâm lý để mở đường cho đàm phán buộc các bên phải mở cửa nhiều hơn để hàng Mỹ đi vào. Và đàm phán với các thoả thuận khác.
Hậu quả: 
Việc áp dụng thuế như vậy ảnh hưởng rất lớn tới các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam. Bên cạnh đó còn ảnh hưởng tới nguồn vốn FDI thu hút vào Việt Nam. Hiểu đơn giản là thời gian trước thuế vào Mỹ của VN khá ổn, nên các doanh nghiệp TQ, nước ngoài đầu tư vào VN để là trạm “trung chuyển” để đi vào Mỹ với mức thuế hấp dẫn hơn,  Các công ty đa quốc gia, doanh nghiệp lớn, đặc biệt là những công ty dựa vào thị trường Mỹ có thể rút khỏi Việt Nam chuyển tới các quốc gia khác có điều kiện thương mại thuận lợi hơn với Mỹ như: Ấn Độ, … 


Hoàng Anh Trading

Tây Nguyễn

Nguyễn Thắng