
&#127760; 1. Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu, tạo căng thẳng chuỗi cung ứng

Trung Quốc &#225;p dụng kiểm so&#225;t v&#224; hạn ngạch xuất khẩu rare earth, nhất l&#224; neodymium (Nd) v&#224; praseodymium (Pr), như một c&#244;ng cụ đ&#242;n bẩy trong căng thẳng thương mại với Mỹ  .

Nhiều giấy ph&#233;p xuất khẩu vẫn chưa được cấp, chỉ khoảng 25% được ph&#234; duyệt, khiến khoảng 75% doanh nghiệp Mỹ lo thiếu nguy&#234;n liệu trong v&#242;ng 3 th&#225;ng tới  .

Xuất khẩu từ Mỹ đến Trung Quốc qua mỏ Mountain Pass giảm: nhập khẩu quặng giảm gần 5% YoY v&#224; 24% so với c&#249;ng kỳ th&#225;ng trước  .

&#128200; 2. Gi&#225; cả đất hiếm v&#224; trạng th&#225;i thị trường

Chỉ số MMI rare earth to&#224;n cầu tăng ~7.7% trong th&#225;ng gần đ&#226;y  .

Theo SMM (Shanghai Metals Market), gi&#225; oxide nhẹ tăng đ&#225;ng kể do t&#226;m l&#253; đầu cơ nhưng giao dịch thực chất vẫn yếu, ph&#237;a hạ nguồn từ chối mức gi&#225; cao  .

Dự b&#225;o SMM cho thấy khai th&#225;c năm 2025 ổn định ~270 000 tấn, trong khi tinh chế (smelting &amp; separation) tăng ~34% so với c&#249;ng kỳ, chủ yếu phục vụ nhu cầu nội địa  .

&#128663; 3. Hậu quả chuỗi cung ứng đối với ng&#224;nh &#244; t&#244; &amp; xe điện

Maruti Suzuki (Ấn Độ) buộc phải cắt mục ti&#234;u sản xuất e‑Vitara tạm thời từ ~26 500 xuống ~8 200 xe do thiếu nam ch&#226;m NdFeB v&#236; nguồn cung chậm từ Trung Quốc  .

Jefferies cảnh b&#225;o ng&#224;nh EV Ấn Độ c&#243; thể gi&#225;n đoạn nghi&#234;m trọng nếu kh&#244;ng đa dạng h&#243;a nguồn cung v&#224; x&#226;y dựng dự trữ  .

Ngược lại, Hyundai–Kia đ&#227; t&#237;ch trữ đủ đất hiếm để duy tr&#236; sản xuất 12 th&#225;ng, nhờ tận dụng giai đoạn Trung Quốc giảm kiểm so&#225;t  .

⚖️ 4. Chiến lược địa ch&#237;nh trị &amp; phản ứng quốc tế

Đ&#224;m ph&#225;n Mỹ–Trung tại London hiện đang b&#224;n một phần để Trung Quốc nới lỏng hạn chế xuất khẩu đất hiếm, trong khi Mỹ sẽ hỗ trợ nới lỏng xuất khẩu c&#244;ng nghệ b&#225;n dẫn  . Tuy nhi&#234;n, nhiều chuy&#234;n gia cảnh b&#225;o đ&#226;y chỉ l&#224; “c&#225;c nhượng bộ mang t&#237;nh tạm thời”  .

Đồng thời, Mỹ đang đẩy mạnh c&#225;c hoạt động sản xuất v&#224; tinh chế đất hiếm trong nước (như MP Materials mở rộng tại Mountain Pass v&#224; cơ sở ở Texas) nhưng vẫn đang chịu &#225;p lực từ gi&#225; thấp do trung Quốc điều tiết  .

Ấn Độ, ch&#226;u &#194;u v&#224; &#218;c cũng đang đẩy nhanh cải c&#225;ch ch&#237;nh s&#225;ch, đầu tư v&#224; thu hồi đất hiếm; Ấn Độ tăng cường khai th&#225;c nội địa v&#224; t&#225;i chế.

&#128269; 5. T&#243;m lược t&#225;c động &amp; triển vọng

Nguồn cung	Trung Quốc kiểm so&#225;t chặt, gi&#225;m s&#225;t xuất khẩu, giấy ph&#233;p hạn chế	C&#225;c quốc gia tăng đầu tư lĩnh vực khai th&#225;c/tinh chế
Gi&#225; cả	Tăng do nhu cầu EV, đầu cơ; nhưng thị trường thanh khoản thấp	Dự b&#225;o gi&#225; ổn định tăng, đặc biệt nh&#243;m Pr‑Nd  
Chuỗi EV to&#224;n cầu	Ảnh hưởng gi&#225;n đoạn – Maruti, nhưng Hyundai–Kia chủ động dự trữ	Nhiều h&#227;ng sẽ coi đ&#226;y l&#224; b&#224;i học chiến lược chuỗi cung ứng
Chiến lược địa‑ch&#237;nh trị	Mỹ đ&#224;m ph&#225;n, bổ sung sản xuất trong nước; Trung Quốc giữ đ&#242;n bẩy	C&#226;n đối nhằm giảm phụ thuộc l&#226;u d&#224;i v&#224;o Trung Quốc c&#243; thể k&#233;o d&#224;i nhiều năm

&#129504; Kết luận

Th&#225;ng qua chứng kiến Trung Quốc t&#225;i khẳng định vị thế kiểm so&#225;t thị trường đất hiếm, tạo &#225;p lực l&#234;n nhiều ng&#224;nh như EV, điện tử, quốc ph&#242;ng. D&#249; gi&#225; đ&#227; c&#243; phần tăng, nhu cầu vẫn mạnh nhờ EV v&#224; thiết bị qu&#226;n sự. C&#225;c vấn đề xuất khẩu v&#224; giấy ph&#233;p đang trở th&#224;nh c&#244;ng cụ đ&#224;m ph&#225;n giữa si&#234;u cường Mỹ–Trung trong c&#225;c v&#242;ng thương lượng gần đ&#226;y.

Nhiều nước đang nỗ lực mở rộng nguồn cung nội địa (Mỹ – MP Materials; Ấn Độ; &#218;c), t&#225;i cấu tr&#250;c chuỗi chu kỳ t&#224;i nguy&#234;n – ch&#237;nh s&#225;ch nhằm giảm phụ thuộc v&#224;o Trung Quốc. Tuy nhi&#234;n, việc giảm sự phụ thuộc n&#224;y hứa hẹn mất nhiều năm để hiện thực h&#243;a.


🌐 1. Trung Quốc thắt chặt xuất khẩu, tạo căng thẳng chuỗi cung ứng

Trung Quốc áp dụng kiểm soát và hạn ngạch xuất khẩu rare earth, nhất là neodymium (Nd) và praseodymium (Pr), như một công cụ đòn bẩy trong căng thẳng thương mại với Mỹ  .

Nhiều giấy phép xuất khẩu vẫn chưa được cấp, chỉ khoảng 25% được phê duyệt, khiến khoảng 75% doanh nghiệp Mỹ lo thiếu nguyên liệu trong vòng 3 tháng tới  .

Xuất khẩu từ Mỹ đến Trung Quốc qua mỏ Mountain Pass giảm: nhập khẩu quặng giảm gần 5% YoY và 24% so với cùng kỳ tháng trước  .

📈 2. Giá cả đất hiếm và trạng thái thị trường

Chỉ số MMI rare earth toàn cầu tăng ~7.7% trong tháng gần đây  .

Theo SMM (Shanghai Metals Market), giá oxide nhẹ tăng đáng kể do tâm lý đầu cơ nhưng giao dịch thực chất vẫn yếu, phía hạ nguồn từ chối mức giá cao  .

Dự báo SMM cho thấy khai thác năm 2025 ổn định ~270 000 tấn, trong khi tinh chế (smelting & separation) tăng ~34% so với cùng kỳ, chủ yếu phục vụ nhu cầu nội địa  .

🚗 3. Hậu quả chuỗi cung ứng đối với ngành ô tô & xe điện

Maruti Suzuki (Ấn Độ) buộc phải cắt mục tiêu sản xuất e‑Vitara tạm thời từ ~26 500 xuống ~8 200 xe do thiếu nam châm NdFeB vì nguồn cung chậm từ Trung Quốc  .

Jefferies cảnh báo ngành EV Ấn Độ có thể gián đoạn nghiêm trọng nếu không đa dạng hóa nguồn cung và xây dựng dự trữ  .

Ngược lại, Hyundai–Kia đã tích trữ đủ đất hiếm để duy trì sản xuất 12 tháng, nhờ tận dụng giai đoạn Trung Quốc giảm kiểm soát  .

⚖️ 4. Chiến lược địa chính trị & phản ứng quốc tế

Đàm phán Mỹ–Trung tại London hiện đang bàn một phần để Trung Quốc nới lỏng hạn chế xuất khẩu đất hiếm, trong khi Mỹ sẽ hỗ trợ nới lỏng xuất khẩu công nghệ bán dẫn  . Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo đây chỉ là “các nhượng bộ mang tính tạm thời”  .

Đồng thời, Mỹ đang đẩy mạnh các hoạt động sản xuất và tinh chế đất hiếm trong nước (như MP Materials mở rộng tại Mountain Pass và cơ sở ở Texas) nhưng vẫn đang chịu áp lực từ giá thấp do trung Quốc điều tiết  .

Ấn Độ, châu Âu và Úc cũng đang đẩy nhanh cải cách chính sách, đầu tư và thu hồi đất hiếm; Ấn Độ tăng cường khai thác nội địa và tái chế.

🔍 5. Tóm lược tác động & triển vọng

Nguồn cung	Trung Quốc kiểm soát chặt, giám sát xuất khẩu, giấy phép hạn chế	Các quốc gia tăng đầu tư lĩnh vực khai thác/tinh chế
Giá cả	Tăng do nhu cầu EV, đầu cơ; nhưng thị trường thanh khoản thấp	Dự báo giá ổn định tăng, đặc biệt nhóm Pr‑Nd  
Chuỗi EV toàn cầu	Ảnh hưởng gián đoạn – Maruti, nhưng Hyundai–Kia chủ động dự trữ	Nhiều hãng sẽ coi đây là bài học chiến lược chuỗi cung ứng
Chiến lược địa‑chính trị	Mỹ đàm phán, bổ sung sản xuất trong nước; Trung Quốc giữ đòn bẩy	Cân đối nhằm giảm phụ thuộc lâu dài vào Trung Quốc có thể kéo dài nhiều năm

🧠 Kết luận

Tháng qua chứng kiến Trung Quốc tái khẳng định vị thế kiểm soát thị trường đất hiếm, tạo áp lực lên nhiều ngành như EV, điện tử, quốc phòng. Dù giá đã có phần tăng, nhu cầu vẫn mạnh nhờ EV và thiết bị quân sự. Các vấn đề xuất khẩu và giấy phép đang trở thành công cụ đàm phán giữa siêu cường Mỹ–Trung trong các vòng thương lượng gần đây.

Nhiều nước đang nỗ lực mở rộng nguồn cung nội địa (Mỹ – MP Materials; Ấn Độ; Úc), tái cấu trúc chuỗi chu kỳ tài nguyên – chính sách nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Tuy nhiên, việc giảm sự phụ thuộc này hứa hẹn mất nhiều năm để hiện thực hóa.