Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 50/2025 chính thức ấn định lộ trình sử dụng nhiên liệu sinh học. Từ 6/2026, toàn bộ thị trường sẽ bắt buộc dùng xăng E10 RON95, đồng thời tiếp tục duy trì E5 RON92 đến hết 2030.

Khác với thời điểm 2018, giai đoạn bắt đầu phát triển của xăng E5 (Xăng pha trộn 5% ethanol) người tiêu dùng vẫn được lựa chọn giữa RON95 (Xăng khoáng nguyên chất 100%) và E5RON92 (Xăng pha trộn 5% ethanol). Với thông tư mới này, tất cả các loại xăng bao gồm cả A95 phải được pha trộn với 10% ethanol để tạo thành xăng E10 trước khi bán ra thị trường. Như vậy việc pha trộn ethanol trở nên bắt buộc và chính sách này là bước đi quan trọng để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu Net Zero năm 2050 (Phát thải ròng bằng 0).

Ai sẽ hưởng lợi?

Động thái này tạo ra một cuộc “chạy đua năng lực pha trộn” giữa các nhà phân phối. Trong nhóm doanh nghiệp đầu mối, PLX (Petrolimex) và OIL (PV Oil) nổi lên là hai cái tên hưởng lợi rõ nhất nhờ công suất pha chế E10 đang dư thừa, trong khi nhiều doanh nghiệp nhỏ hơn vẫn chưa thể đáp ứng tiêu hạ tầng. 

PLX hiện sở hữu công suất pha trộn E5 lên tới 8,4 triệu m³/năm, trong khi lượng tiêu thụ thực tế chỉ khoảng 5,1 triệu m³/năm. Điều này đồng nghĩa PLX đang dư khoảng 3,3 triệu m³, một lợi thế lớn để mở rộng thị phần trong giai đoạn E10 trở thành bắt buộc.

OIL có công suất pha trộn 1,7 triệu m³/năm, thấp hơn mức tiêu thụ gần 2,3 triệu m³/năm, nhưng doanh nghiệp đã hoạch mở rộng thêm 0,8 triệu m³/năm để kịp nhu cầu mới. Như vậy, có thể nói OIL dư thừa 0,2 triệu m3/năm

Trong khi tổng công suất pha trộn đối với xăng E5 của toàn hệ thống đạt 11,7 triệu m3/năm, so với tổng khối lượng bán xăng đạt 11,2 triệu m3/năm. Tận dụng hệ thống pha trộn xăng E5 hiện tại, việc nâng tỷ lệ pha trộn từ 5% lên 10% thì gần như cần phải nhân đôi lượng ethanol (E100) để đáp ứng nhu cầu. Do vậy, những doanh nghiệp sở hữu nhà máy ethanol cũng được đánh giá là nhữngng đối tượng hưởng lợi. Trong bối cảnh nhiều nhà máy Ethanol đã ngừng hoạt động do kém hiệu quả) như NM Ethanol Bình Phước (OIL sở hữu 30,2%) , NM nhiên liệu sinh học Phú Thọ (OIL sở hữu 39,76%)

BSR hiện đang sở hữu máy Ethanol Nhiên liệu Sinh học Dung Quất (BSR nắm 65,54% và OIL nắm 34,28%) tái vận hành vào tháng 11/2025 với mục tiêu để đảm bảo nguồn cung ethanol trong nước phục vụ lộ trình chuyển đổi sang xăng E10, giảm nhập khẩu và phụ

DGC Công ty đã mua lại Nhà máy Ethanol Đại Việt (Sở hữu 100%) và tái khởi động hoạt động từ cuối năm 2024. 

Hiện Việt Nam có 6 nhà máy ethanol, nhưng chỉ 3 nhà máy tại Đồng Nai và Quảng Nam đang vận hành ổn định, với tổng sản lượng khoảng 200.000 m³/năm. Nếu toàn bộ 6 nhà máy được khôi phục, công suất tối đa có thể đạt 500.000 m³/năm. Trong khi đó, nhu cầu ethanol sẽ tăng mạnh khi xăng E10 triển khai toàn diện trên cả nước. Với sản lượng tiêu thụ xăng dầu mỗi năm khoảng 12–15 triệu m³, thị trường sẽ cần 1 – 1,5 triệu m³ ethanol để pha E10. Nghĩa là công suất trong nước hiện tại mới đáp ứng được khoảng 40%. Phần thiếu hụt còn lại sẽ phải nhập khẩu, chủ yếu từ các quốc gia có nguồn ethanol dồi dào như Mỹ và Argentina. Từ 31/03/2025, thuế nhập khẩu ethanol theo diện tối huệ quốc (MFN) giảm xuống 5%, góp phần hạ giá thành pha trộn và làm việc triển khai E10 trở nên khả thi hơn về mặt kinh tế.

PLX: Vừa có lợi thế hạ tầng, vừa mở rộng độ phủ thị phần

Không chỉ sở hữu năng lực pha trộn nhiên liệu sinh học lớn nhất thị trường, PLX còn đang mở rộng hệ thống điểm dừng chân COCO dọc tuyến Cao tốc Bắc – Nam. Điều này giúp Petrolimex gia tăng độ phủ điểm bán và đẩy nhanh tốc độ mở rộng thị phần trong bối cảnh chuẩn bị chuyển đổi sang E10.

Song song đó, rào cản gia nhập ngành đang tăng lên. Các tiêu chuẩn để trở thành thương nhân đầu mối ngày càng chặt chẽ hơn, trong khi PLX lại có lợi thế quy mô và hạ tầng sẵn có. Doanh nghiệp cũng đang thực hiện chương trình tái cấu trúc toàn diện, bao gồm cả tối ưu đội xe vận tải, nỗ lực cắt giảm chi phí - Yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định giá trần bán lẻ theo dự thảo chính sách kinh doanh xăng dầu đang được đề xuất trong năm 2025.

Năm 2024, Bộ Công Thương đã thu hồi giấy phép của 5 thương nhân đầu mối, khiến số đơn vị phân phối xăng dầu cấp cao nhất giảm xuống còn 27 doanh nghiệp, qua đó thu hẹp đáng kể sự cạnh tranh trong ngành và tạo lợi thế cho nhóm đầu mối lớn như PLX và OIL.

*Khả năng ghi nhận lợi nhuận bất thường từ việc thoái vốn các công ty von bao gồm Công ty TNHH MTV Petrolimex Lào (PLL), Tổng công ty Cổ phần Hóa dầu Petrolimex (PLC) và Tổng công ty Cổ phần Xây lắp và Thương mại Petrolimex (PGCC) giúp mang lại tiềm năng lợi nhuận cũng như định giá cao hơn cho PLX.

OIL: Hoàn thiện cấu trúc, giảm chi phí và mở đường niêm yết HOSE

Không chỉ Petrolimex, PVOIL (OIL) cũng đang bước vào giai đoạn tái cơ cấu mạnh mẽ nhằm giảm chi phí và nâng cao hiệu quả vận hành. Doanh nghiệp đã tiến hành sắp xếp lại hệ thống kinh doanh, cơ cấu lại các công ty con và đặc biệt là xử lý dứt điểm vấn đề kéo dài nhiều năm tại liên doanh Ethanol Phú Thọ bằng thủ tục phá sản.

Việc này giúp loại bỏ ý kiến kiểm toán ngoại trừ trên báo cáo tài chính – rào cản lớn nhất khiến OIL chưa thể niêm yết trên HOSE. Khi vấn đề được giải quyết, OIL có cơ hội theo bước BSR, tiến lên niêm yết sàn cao nhất, qua đó nâng tính minh bạch, thu hút thể chế và mở rộng room nhà đầu tư.

Trên thế giới, đã có hơn 50 quốc gia áp dụng nhiên liệu sinh học. Tại Việt Nam, với 80% cửa hàng xăng dầu và 77% thương nhân đầu mối bao gồm Petrolimex, PVOIL, Saigon Petro, và các nhà máy lọc dầu như Bình Sơn và Nghi Sơn đã triển khai phân phối xăng E5RON92, các đơn vị này có thể cải tạo và tận dụng cơ sở hạ tầng sẵn có để bán xăng E10. Vì vậy, quá trình chuyển đổi sang E10 trên toàn quốc gần như không gặp trở ngại lớn — cả về kỹ thuật, hạ tầng lẫn chi phí.