Chu kỳ t&#224;i sản đầu cơ kiểu Việt Nam xoay quanh ba nh&#243;m: ng&#226;n h&#224;ng, chứng kho&#225;n, bất động sản. Mỗi lần Nh&#224; nước bơm tiền, ba thằng n&#224;y l&#224; những đứa đầu ti&#234;n “ngửi thấy m&#249;i” v&#224; phản ứng mạnh nhất. Khi siết lại, tụi n&#243; cũng l&#224; những đứa “tụt quần” nhanh nhất, m&#236;nh ph&#226;n t&#237;ch từng pha như sau:

Giai đoạn bơm tiền l&#224; l&#250;c ch&#237;nh s&#225;ch nới lỏng: l&#227;i suất giảm, t&#237;n dụng mở, đầu tư c&#244;ng tăng. Ng&#226;n h&#224;ng hưởng lợi v&#236; cho vay nhiều hơn, lợi nhuận tăng. Cổ phiếu bank bắt đầu hồi phục, đặc biệt l&#224; nh&#243;m thương mại cổ phần như VPB, TCB, MBB. Chứng kho&#225;n cũng hưởng lợi v&#236; margin mở rộng, giao dịch tăng, F0 v&#224;o thị trường. C&#225;c m&#227; như SSI, VND, HCM bắt đầu tăng. Bất động sản th&#236; khỏi n&#243;i — tiền rẻ đổ v&#224;o đất, gi&#225; bắt đầu nh&#237;ch, doanh nghiệp dễ vay vốn, triển khai dự &#225;n.

Giai đoạn sốt t&#224;i sản l&#224; l&#250;c thị trường hưng phấn. T&#226;m l&#253; FOMO lan rộng, nh&#224; đầu tư mới v&#224;o ồ ạt. Cổ phiếu bank tăng mạnh, đặc biệt l&#224; những m&#227; c&#243; c&#226;u chuyện tăng trưởng. Chứng kho&#225;n bay như t&#234;n lửa, margin tăng kỷ lục, cổ phiếu đầu cơ tăng gấp đ&#244;i gấp ba. Bất động sản th&#236; sốt đất khắp nơi, từ v&#249;ng ven đến đất ruộng, cổ phiếu như DIG, CEO, LDG tăng phi m&#227;. Đ&#226;y l&#224; l&#250;c thị trường “ng&#225;o tiền”.

Giai đoạn siết ch&#237;nh s&#225;ch l&#224; l&#250;c Nh&#224; nước bắt đầu lo bong b&#243;ng. NHNN tăng l&#227;i suất, siết t&#237;n dụng bất động sản, kiểm tra tr&#225;i phiếu doanh nghiệp. Ng&#226;n h&#224;ng bị chặn room t&#237;n dụng, tăng trưởng chậm lại, cổ phiếu điều chỉnh. Chứng kho&#225;n bị margin call, thanh khoản giảm, cổ phiếu rơi mạnh. Bất động sản th&#236; bị kiểm tra ph&#225;p l&#253;, dự &#225;n treo, tr&#225;i phiếu bị siết, cổ phiếu lao dốc. Đ&#226;y l&#224; l&#250;c thị trường chuyển từ tham lam sang sợ h&#227;i.

Giai đoạn đ&#243;ng băng l&#224; hậu khủng hoảng. T&#226;m l&#253; hoảng loạn, nh&#224; đầu tư r&#250;t khỏi thị trường. Ng&#226;n h&#224;ng đối mặt với nợ xấu, lợi nhuận giảm, cổ phiếu rơi s&#226;u. Chứng kho&#225;n giao dịch thấp, doanh thu giảm, cổ phiếu nằm s&#224;n. Bất động sản kh&#244;ng ai mua, gi&#225; giảm, doanh nghiệp thiếu thanh khoản, cổ phiếu mất thanh khoản. Đ&#226;y l&#224; l&#250;c thị trường “chết l&#226;m s&#224;ng”.

Chu kỳ n&#224;y kh&#244;ng giống chu kỳ kinh tế kiểu Mỹ, v&#236; n&#243; kh&#244;ng xoay quanh sản xuất – ti&#234;u d&#249;ng – đầu tư, m&#224; xoay quanh d&#242;ng tiền – ch&#237;nh s&#225;ch – t&#226;m l&#253; – t&#224;i sản. V&#224; ba nh&#243;m Bank – Chứng – BĐS l&#224; cảm biến chu kỳ. Nh&#236;n tụi n&#243; l&#224; biết thị trường đang ở đ&#226;u.

Chu kỳ tài sản đầu cơ kiểu Việt Nam xoay quanh ba nhóm: ngân hàng, chứng khoán, bất động sản. Mỗi lần Nhà nước bơm tiền, ba thằng này là những đứa đầu tiên “ngửi thấy mùi” và phản ứng mạnh nhất. Khi siết lại, tụi nó cũng là những đứa “tụt quần” nhanh nhất, mình phân tích từng pha như sau:

Giai đoạn bơm tiền là lúc chính sách nới lỏng: lãi suất giảm, tín dụng mở, đầu tư công tăng. Ngân hàng hưởng lợi vì cho vay nhiều hơn, lợi nhuận tăng. Cổ phiếu bank bắt đầu hồi phục, đặc biệt là nhóm thương mại cổ phần như VPB, TCB, MBB. Chứng khoán cũng hưởng lợi vì margin mở rộng, giao dịch tăng, F0 vào thị trường. Các mã như SSI, VND, HCM bắt đầu tăng. Bất động sản thì khỏi nói — tiền rẻ đổ vào đất, giá bắt đầu nhích, doanh nghiệp dễ vay vốn, triển khai dự án.

Giai đoạn sốt tài sản là lúc thị trường hưng phấn. Tâm lý FOMO lan rộng, nhà đầu tư mới vào ồ ạt. Cổ phiếu bank tăng mạnh, đặc biệt là những mã có câu chuyện tăng trưởng. Chứng khoán bay như tên lửa, margin tăng kỷ lục, cổ phiếu đầu cơ tăng gấp đôi gấp ba. Bất động sản thì sốt đất khắp nơi, từ vùng ven đến đất ruộng, cổ phiếu như DIG, CEO, LDG tăng phi mã. Đây là lúc thị trường “ngáo tiền”.

Giai đoạn siết chính sách là lúc Nhà nước bắt đầu lo bong bóng. NHNN tăng lãi suất, siết tín dụng bất động sản, kiểm tra trái phiếu doanh nghiệp. Ngân hàng bị chặn room tín dụng, tăng trưởng chậm lại, cổ phiếu điều chỉnh. Chứng khoán bị margin call, thanh khoản giảm, cổ phiếu rơi mạnh. Bất động sản thì bị kiểm tra pháp lý, dự án treo, trái phiếu bị siết, cổ phiếu lao dốc. Đây là lúc thị trường chuyển từ tham lam sang sợ hãi.

Giai đoạn đóng băng là hậu khủng hoảng. Tâm lý hoảng loạn, nhà đầu tư rút khỏi thị trường. Ngân hàng đối mặt với nợ xấu, lợi nhuận giảm, cổ phiếu rơi sâu. Chứng khoán giao dịch thấp, doanh thu giảm, cổ phiếu nằm sàn. Bất động sản không ai mua, giá giảm, doanh nghiệp thiếu thanh khoản, cổ phiếu mất thanh khoản. Đây là lúc thị trường “chết lâm sàng”.

Chu kỳ này không giống chu kỳ kinh tế kiểu Mỹ, vì nó không xoay quanh sản xuất – tiêu dùng – đầu tư, mà xoay quanh dòng tiền – chính sách – tâm lý – tài sản. Và ba nhóm Bank – Chứng – BĐS là cảm biến chu kỳ. Nhìn tụi nó là biết thị trường đang ở đâu.