Một nghi&ecirc;n cứu do Trung Quốc dẫn đầu đ&atilde; ph&aacute;t hiện ra rằng việc t&aacute;i chế c&aacute;t v&agrave; sỏi từ chất thải x&acirc;y dựng v&agrave; ph&aacute; dỡ c&oacute; thể đ&aacute;p ứng một nửa nhu cầu của Trung Quốc đối với c&aacute;c vật liệu thiết yếu để x&acirc;y dựng c&aacute;c t&ograve;a nh&agrave; chọc trời, đường bộ v&agrave; đường sắt v&agrave;o năm 2050.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251109/images/screen-shot-2025-11-08-at-23_36_50.png" style="height:413px; width:600px" />

Một nghi&ecirc;n cứu mới do c&aacute;c nh&agrave; khoa học Trung Quốc dẫn đầu vừa c&ocirc;ng bố tr&ecirc;n tạp ch&iacute; Nature Communications cho thấy, việc t&aacute;i chế c&aacute;t v&agrave; sỏi từ chất thải x&acirc;y dựng v&agrave; ph&aacute; dỡ c&ocirc;ng tr&igrave;nh c&oacute; thể đ&aacute;p ứng tới 48% tổng nhu cầu vật liệu x&acirc;y dựng của Trung Quốc v&agrave;o năm 2050.

Theo nh&oacute;m nghi&ecirc;n cứu thuộc Đại học Thanh Ho, con số n&agrave;y, , tương đương việc cung cấp một nửa lượng c&aacute;t v&agrave; sỏi m&agrave; đất nước hơn 1,4 tỷ d&acirc;n n&agrave;y cần để x&acirc;y dựng nh&agrave; chọc trời, đường cao tốc v&agrave; mạng lưới đường sắt.

C&aacute;t, sỏi v&agrave; đ&aacute; dăm l&agrave; th&agrave;nh phần cơ bản của b&ecirc; t&ocirc;ng v&agrave; nhựa đường, chiếm hơn một nửa tổng khối lượng vật liệu được khai th&aacute;c tr&ecirc;n to&agrave;n thế giới. Trung Quốc, với h&agrave;ng thập kỷ b&ugrave;ng nổ x&acirc;y dựng, hiện ti&ecirc;u thụ gần một nửa tổng lượng vật liệu n&agrave;y của nh&acirc;n loại.

Trong qu&aacute; khứ, phần lớn nhu cầu được đ&aacute;p ứng từ c&aacute;t v&agrave; sỏi tự nhi&ecirc;n lấy từ l&ograve;ng s&ocirc;ng, nhưng việc khai th&aacute;c ồ ạt đ&atilde; g&acirc;y x&oacute;i m&ograve;n, sạt lở v&agrave; t&agrave;n ph&aacute; hệ sinh th&aacute;i. Trước năm 2005, c&aacute;t tự nhi&ecirc;n chiếm tới 80% tổng lượng vật liệu x&acirc;y dựng của Trung Quốc. Ng&agrave;y nay, tỷ lệ n&agrave;y đ&atilde; đảo ngược, với 80% nguồn cung đến từ đ&aacute; nghiền nh&acirc;n tạo, g&oacute;p phần giảm &aacute;p lực l&ecirc;n c&aacute;c d&ograve;ng s&ocirc;ng.

Tuy nhi&ecirc;n, với tốc độ đ&ocirc; thị h&oacute;a khổng lồ, nhu cầu vật liệu x&acirc;y dựng của Trung Quốc vẫn ở mức cực lớn. Năm 2015, nước n&agrave;y đạt đỉnh ti&ecirc;u thụ 18,8 tỷ tấn, tương đương khối lượng của hơn 3.100 Kim tự th&aacute;p Giza. D&ugrave; dự kiến nhu cầu sẽ giảm một nửa v&agrave;o năm 2050, mức ti&ecirc;u thụ đ&oacute; vẫn tương đương 1.500 Kim tự th&aacute;p, theo ước t&iacute;nh của nh&oacute;m nghi&ecirc;n cứu.

Để hiểu r&otilde; d&ograve;ng chảy vật liệu, nh&oacute;m đ&atilde; x&acirc;y dựng m&ocirc; h&igrave;nh China Aggregate Metabolism Provincial Scenarios (CHAMPS), theo d&otilde;i cung - cầu vật liệu tại 31 tỉnh th&agrave;nh Trung Quốc từ 1978 đến 2050. M&ocirc; h&igrave;nh n&agrave;y dựa tr&ecirc;n nguy&ecirc;n tắc &ldquo;giảm thiểu - t&aacute;i sử dụng - t&aacute;i chế&rdquo; (reduce, reuse, recycle) của kinh tế tuần ho&agrave;n.

Theo Ren Zijian, đồng t&aacute;c giả nghi&ecirc;n cứu, CHAMPS cho ph&eacute;p c&aacute;c nh&agrave; hoạch định ch&iacute;nh s&aacute;ch đ&aacute;nh gi&aacute; kịch bản giảm ti&ecirc;u thụ vật liệu, k&eacute;o d&agrave;i tuổi thọ c&ocirc;ng tr&igrave;nh v&agrave; tăng tỷ lệ t&aacute;i chế. &Ocirc;ng cho hay: &quot;Ch&uacute;ng t&ocirc;i khuyến nghị giới hạn diện t&iacute;ch nh&agrave; ở b&igrave;nh qu&acirc;n đầu người, &aacute;p dụng thiết kế nhẹ v&agrave; k&eacute;o d&agrave;i tuổi thọ c&ocirc;ng tr&igrave;nh hiện c&oacute; để giảm nhu cầu vật liệu mới.&quot;

Kết quả m&ocirc; h&igrave;nh cho thấy nhu cầu vật liệu x&acirc;y dựng của Trung Quốc đ&atilde; đạt đỉnh v&agrave;o năm 2015, v&agrave; phần lớn c&aacute;c tỉnh đ&atilde; bắt đầu giảm, ngoại trừ một số khu vực đang ph&aacute;t triển như Quảng Đ&ocirc;ng v&agrave; v&ugrave;ng T&acirc;y Nam. Dưới c&aacute;c kịch bản kinh tế tuần ho&agrave;n, đến năm 2050, nhu cầu vật liệu dự kiến chỉ c&ograve;n 9,2-12,4 tỷ tấn mỗi năm, giảm 50% so với mức đỉnh.

D&ugrave; Trung Quốc đ&atilde; c&oacute; những tiến bộ trong sản xuất vật liệu nh&acirc;n tạo, tỷ lệ t&aacute;i chế từ phế thải x&acirc;y dựng hiện vẫn dưới 20%, thấp hơn nhiều so với tiềm năng. Theo Gi&aacute;o sư Zhu Bing, Viện trưởng Viện Kinh tế Tuần ho&agrave;n thuộc Đại học Thanh Hoa, nguy&ecirc;n nh&acirc;n ch&iacute;nh l&agrave; v&igrave; chưa c&oacute; nhiều c&ocirc;ng tr&igrave;nh đến giai đoạn bị ph&aacute; dỡ v&agrave; c&aacute;t, sỏi khai th&aacute;c hoặc nh&acirc;n tạo vẫn dễ mua hơn, rẻ hơn.

Song, điều n&agrave;y sẽ sớm thay đổi. Khi h&agrave;ng triệu t&ograve;a nh&agrave; v&agrave; tuyến hạ tầng từ giai đoạn &ldquo;b&ugrave;ng nổ x&acirc;y dựng&rdquo; đầu thế kỷ XXI bước v&agrave;o tuổi &ldquo;hết v&ograve;ng đời&rdquo;, lượng phế thải x&acirc;y dựng khổng lồ sẽ trở th&agrave;nh nguồn nguy&ecirc;n liệu dồi d&agrave;o cho t&aacute;i chế.

Vấn đề chất lượng cũng đang được kiểm chứng. Một số lo ngại rằng b&ecirc; t&ocirc;ng l&agrave;m từ vật liệu t&aacute;i chế c&oacute; thể k&eacute;m bền, song c&aacute;c nghi&ecirc;n cứu cho thấy n&oacute; vẫn đ&aacute;p ứng ti&ecirc;u chuẩn an to&agrave;n x&acirc;y dựng, nếu được xử l&yacute; đ&uacute;ng kỹ thuật.

Theo m&ocirc; h&igrave;nh CHAMPS, tỷ lệ vật liệu t&aacute;i chế trong tổng cung ứng của Trung Quốc sẽ tăng từ 4% năm 2021 l&ecirc;n 48% v&agrave;o năm 2050, vượt qua vật liệu nh&acirc;n tạo v&agrave;o khoảng năm 2046. Trong c&aacute;c c&ocirc;ng tr&igrave;nh d&acirc;n dụng, tỷ lệ sử dụng vật liệu t&aacute;i chế sẽ tăng từ 1% l&ecirc;n 26%, c&ograve;n trong c&aacute;c dự &aacute;n hạ tầng, từ 9% l&ecirc;n 83%. Một số tỉnh c&oacute; thể đạt tỷ lệ t&aacute;i chế tới 65%, nếu được đầu tư hệ thống ph&acirc;n loại v&agrave; t&aacute;i chế đồng bộ.

Tuy nhi&ecirc;n, nh&oacute;m nghi&ecirc;n cứu nhấn mạnh rằng thị trường tự do kh&ocirc;ng thể tự điều chỉnh qu&aacute; tr&igrave;nh n&agrave;y. Ch&iacute;nh s&aacute;ch của Bắc Kinh l&agrave; yếu tố then chốt.

Nh&oacute;m nghi&ecirc;n cứu cho rằng phương ph&aacute;p m&ocirc; h&igrave;nh h&oacute;a của Trung Quốc c&oacute; thể &aacute;p dụng to&agrave;n cầu. D&ugrave; mỗi quốc gia c&oacute; tốc độ đ&ocirc; thị h&oacute;a kh&aacute;c nhau, b&agrave;i học từ Trung Quốc l&agrave; cảnh b&aacute;o r&otilde; r&agrave;ng về việc khai th&aacute;c t&agrave;i nguy&ecirc;n v&ocirc; hạn kh&ocirc;ng thể k&eacute;o d&agrave;i. Trong v&agrave;i thập kỷ tới, c&aacute;c khu vực như Trung Đ&ocirc;ng, ch&acirc;u Phi v&agrave; Nam &Aacute; c&oacute; thể trở th&agrave;nh trung t&acirc;m x&acirc;y dựng mới của thế giới.

Tham khảo SCMP﻿

<a href="https://markettimes.vn/cuoc-cach-mang-am-tham-trong-nganh-xay-dung-trung-quoc-sap-thay-doi-the-gioi-dung-lai-hang-chuc-ty-tan-phe-lieu-de-xay-nha-cao-tang-duong-sat-96592.html">Vu Lam-Link gốc</a>

Một nghiên cứu do Trung Quốc dẫn đầu đã phát hiện ra rằng việc tái chế cát và sỏi từ chất thải xây dựng và phá dỡ có thể đáp ứng một nửa nhu cầu của Trung Quốc đối với các vật liệu thiết yếu để xây dựng các tòa nhà chọc trời, đường bộ và đường sắt vào năm 2050.
