<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251001/images/cat-giam%20(1).png" style="height:407px; width:608px">

Tiết kiệm chi ph&iacute; trước mắt c&oacute; thể khiến doanh nghiệp trả gi&aacute; lớn hơn về l&acirc;u d&agrave;i.

Nửa đầu 2025, l&agrave;n s&oacute;ng cắt giảm nh&acirc;n sự lan rộng khắp c&aacute;c ng&agrave;nh. LPBank giảm tới 1.986 nh&acirc;n vi&ecirc;n chỉ trong 6 th&aacute;ng, đứng đầu ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng. <a class='symbol'>SSI</a> giảm 151 người (10% nh&acirc;n sự), Vinamilk cắt 311 nh&acirc;n vi&ecirc;n (~3%), Việt &Uacute;c giảm 292 người (16%), c&ograve;n khối c&ocirc;ng nghệ cũng lần đầu ghi nhận thu hẹp: <a class='symbol'>FPT</a> giảm gần 500 người, VNG cắt 3% đội ngũ.

Bức tranh n&agrave;y phản &aacute;nh thực trạng hậu COVID: nh&acirc;n sự &ldquo;d&ocirc;i dư&rdquo; trở th&agrave;nh mục ti&ecirc;u khi tăng trưởng chậm lại.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20251001/images/image(17).png" style="height:881px; width:603px">

Xu hướng n&agrave;y kh&ocirc;ng chỉ diễn ra ở Việt Nam. Trong 6 th&aacute;ng đầu năm, ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghệ to&agrave;n cầu đ&atilde; cắt giảm 72.000 lao động, b&aacute;n lẻ mất hơn 64.000 việc l&agrave;m. Microsoft, Google, Meta đến cả c&aacute;c chuỗi b&aacute;n lẻ truyền thống đều sa thải để cơ cấu lại v&agrave; ứng ph&oacute; cạnh tranh. Đặc biệt, sự trỗi dậy của AI v&agrave; tự động h&oacute;a l&agrave;m dấy l&ecirc;n lo ngại nhiều c&ocirc;ng việc sẽ biến mất, buộc doanh nghiệp cắt giảm sớm để &ldquo;đ&oacute;n đầu&rdquo; xu hướng.

Theo b&agrave; Đi&ecirc;u Ho&agrave;ng T&uacute; Uy&ecirc;n &ndash; Gi&aacute;m đốc nghi&ecirc;n cứu nh&acirc;n lực Anphabe &ndash; ở những lĩnh vực chịu &aacute;p lực lớn như t&agrave;i ch&iacute;nh &ndash; ng&acirc;n h&agrave;ng, tinh giản nh&acirc;n sự đ&atilde; trở th&agrave;nh một phần của chiến lược t&aacute;i cấu tr&uacute;c: vừa cắt giảm, vừa chuyển đổi số để tối ưu vận h&agrave;nh. N&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c, việc sa thải đang dần được xem như &ldquo;dấu hiệu của sự tiến bộ&rdquo; &ndash; khi doanh nghiệp đạt lợi nhuận cao hơn với &iacute;t nh&acirc;n lực hơn.

Nhưng liệu tổ chức tinh gọn hơn c&oacute; thực sự đồng nghĩa với mạnh hơn?

Thực tế, nhiều c&ocirc;ng ty sau cắt giảm rơi v&agrave;o &ldquo;hậu sa thải&rdquo; kh&oacute; khăn: 70% nh&acirc;n vi&ecirc;n c&ograve;n lại thừa nhận động lực giảm, 66% qu&aacute; tải, 74% cho biết năng suất c&aacute; nh&acirc;n đi xuống. Kh&ocirc;ng &iacute;t người giỏi rời bỏ tổ chức v&igrave; mất niềm tin. Nghĩa l&agrave;, tiết kiệm chi ph&iacute; trước mắt c&oacute; thể khiến doanh nghiệp trả gi&aacute; lớn hơn về l&acirc;u d&agrave;i.

Chi ph&iacute; nh&acirc;n sự giảm c&oacute; thể gi&uacute;p lợi nhuận tức th&igrave;, nhưng về d&agrave;i hạn, văn h&oacute;a v&agrave; năng lực th&iacute;ch nghi mới l&agrave; yếu tố quyết định. Nghi&ecirc;n cứu 11 năm của John P. Kotter v&agrave; James L. Heskett tr&ecirc;n 207 c&ocirc;ng ty cho thấy: doanh nghiệp c&oacute; văn h&oacute;a th&iacute;ch nghi t&iacute;ch cực đạt tăng trưởng doanh thu 682% (so với 166%), gi&aacute; trị cổ phiếu 901% (so với 74%) v&agrave; lợi nhuận r&ograve;ng 756% (so với 1%).

McKinsey cũng khẳng định: doanh nghiệp c&oacute; văn h&oacute;a hiệu suất cao thường đạt lợi nhuận gấp 3 lần mức trung b&igrave;nh ng&agrave;nh.

Theo b&agrave; Nguyễn Thị Minh Giang &ndash; nh&agrave; s&aacute;ng lập Newing: &ldquo;Kh&ocirc;ng c&oacute; chiến lược n&agrave;o, d&ugrave; hay đến mấy, c&oacute; thể th&agrave;nh c&ocirc;ng nếu thiếu con người v&agrave; văn h&oacute;a ph&ugrave; hợp.&rdquo;

Văn h&oacute;a, theo b&agrave;, ch&iacute;nh l&agrave; &ldquo;hệ điều h&agrave;nh&rdquo; của tổ chức, phải được th&iacute;ch ứng li&ecirc;n tục để phục vụ chiến lược. N&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c, tinh gọn thực sự l&agrave; tổ chức biết học hỏi, cải tiến từ b&ecirc;n trong để trở n&ecirc;n nhanh nhẹn v&agrave; bền bỉ &ndash; kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; phi&ecirc;n bản &ldquo;thu nhỏ&rdquo; về nh&acirc;n sự.

Gi&aacute;o sư John Kotter gọi đ&oacute; l&agrave; m&ocirc; h&igrave;nh &ldquo;Dual Operating System&rdquo;: song song với bộ m&aacute;y quản l&yacute; truyền thống, doanh nghiệp cần một mạng lưới linh hoạt để th&uacute;c đẩy đổi mới. Khi văn h&oacute;a đổi mới được nu&ocirc;i dưỡng, tổ chức sẽ vừa &ldquo;gọn nhẹ&rdquo;, vừa gi&agrave;u sức sống để nắm bắt cơ hội tăng trưởng.

B&agrave;i học từ Microsoft v&agrave; Klarna

G&atilde; khổng lồ c&ocirc;ng nghệ Microsoft l&agrave; v&iacute; dụ ti&ecirc;u biểu cho tr&agrave;o lưu &ldquo;thắt lưng buộc bụng&rdquo; ngay cả khi kinh doanh thuận lợi. Đầu năm 2023, CEO Satya Nadella m&ocirc; tả Microsoft đang &ldquo;ph&aacute;t triển mạnh mẽ&rdquo; với lợi nhuận qu&yacute; tăng gần 25%, gi&aacute; trị thị trường chạm mốc 4 ngh&igrave;n tỷ USD &ndash; vậy nhưng c&ocirc;ng ty vẫn g&acirc;y sốc khi tuy&ecirc;n bố sa thải 10.000 nh&acirc;n vi&ecirc;n (khoảng 5% lực lượng lao động).

Ban l&atilde;nh đạo Microsoft l&yacute; giải rằng động th&aacute;i n&agrave;y nhằm tinh gọn tổ chức để sẵn s&agrave;ng cho kỷ nguy&ecirc;n AI &ndash; nơi nhiều c&ocirc;ng việc sẽ được tự động h&oacute;a. C&ocirc;ng ty muốn &ldquo;l&agrave;m nhiều hơn với &iacute;t người hơn&rdquo; v&agrave; ph&acirc;n bổ nguồn lực v&agrave;o c&aacute;c mảng c&ocirc;ng nghệ trọng yếu.

Trường hợp của Microsoft đặt ra c&acirc;u hỏi: liệu việc cắt giảm nh&acirc;n sự l&uacute;c doanh thu vẫn tăng trưởng c&oacute; ảnh hưởng đến năng lực phục hồi d&agrave;i hạn của tổ chức?

Một mặt, quyết định n&agrave;y thể hiện tầm nh&igrave;n xa khi chuẩn bị cho tương lai nhiều bất định. Mặt kh&aacute;c, như đ&atilde; ph&acirc;n t&iacute;ch, việc giảm nh&acirc;n lực ồ ạt c&oacute; thể tiềm ẩn nguy cơ giảm s&uacute;t động lực đổi mới v&agrave; sức mạnh văn h&oacute;a về sau nếu thiếu c&aacute;c biện ph&aacute;p c&acirc;n bằng ph&ugrave; hợp.

Microsoft đang đ&aacute;nh cược rằng cơ cấu tinh gọn c&ugrave;ng khoản đầu tư khổng lồ v&agrave;o AI sẽ gi&uacute;p họ nhanh nhạy hơn trước đối thủ &ndash; miễn l&agrave; nội bộ c&ocirc;ng ty duy tr&igrave; được tinh thần s&aacute;ng tạo v&agrave; kh&ocirc;ng bị &ldquo;đuối sức&rdquo; sau s&oacute;ng sa thải.

Kh&ocirc;ng phải mọi ph&eacute;p t&iacute;nh cắt giảm nh&acirc;n sự để thay bằng c&ocirc;ng nghệ đều thu về kết quả như mong đợi &ndash; trường hợp của Klarna l&agrave; một v&iacute; dụ.

C&ocirc;ng ty fintech h&agrave;ng đầu Thụy Điển n&agrave;y năm 2022&ndash;2023 đ&atilde; li&ecirc;n tiếp sa thải h&agrave;ng trăm nh&acirc;n vi&ecirc;n, cắt giảm đến ~10% lực lượng, với kỳ vọng ứng dụng AI v&agrave; tự động h&oacute;a sẽ đảm nhiệm được một phần c&ocirc;ng việc, đặc biệt trong mảng chăm s&oacute;c kh&aacute;ch h&agrave;ng.

Tuy nhi&ecirc;n, thực tế cho thấy trải nghiệm kh&aacute;ch h&agrave;ng của Klarna đi xuống r&otilde; rệt sau đợt tinh giản &ldquo;qu&aacute; tay&rdquo;. Kh&aacute;ch h&agrave;ng ph&agrave;n n&agrave;n về dịch vụ thiếu tương t&aacute;c con người, m&aacute;y m&oacute;c kh&ocirc;ng giải quyết triệt để c&aacute;c t&igrave;nh huống phức tạp.

Nhận ra hạn chế đ&oacute;, ban l&atilde;nh đạo Klarna đ&atilde; nhanh ch&oacute;ng đảo ngược chiến lược: C&ocirc;ng ty triển khai chương tr&igrave;nh th&iacute; điểm tuyển dụng lại nh&acirc;n vi&ecirc;n nhằm cải thiện chất lượng hỗ trợ kh&aacute;ch h&agrave;ng. Ch&iacute;nh CEO Sebastian Siemiatkowski của Klarna thừa nhận AI rất hữu &iacute;ch để tăng hiệu quả, nhưng kh&ocirc;ng thể ho&agrave;n to&agrave;n thay thế sự tinh tế trong phục vụ kh&aacute;ch h&agrave;ng m&agrave; chỉ con người mới c&oacute; &ndash; như đồng cảm, thấu hiểu v&agrave; xử l&yacute; linh hoạt c&aacute;c vấn đề ngo&agrave;i kịch bản.

B&agrave;i học từ Klarna cho thấy: c&ocirc;ng nghệ AI n&ecirc;n được xem l&agrave; c&ocirc;ng cụ hỗ trợ con người, kh&ocirc;ng phải &ldquo;ph&eacute;p m&agrave;u&rdquo; để cắt giảm con người. Doanh nghiệp muốn tinh gọn th&agrave;nh c&ocirc;ng cần t&igrave;m điểm c&acirc;n bằng giữa tự động h&oacute;a v&agrave; duy tr&igrave; những gi&aacute; trị dịch vụ mang t&iacute;nh nh&acirc;n bản.

Cuộc tinh gọn của doanh nghiệp Việt

Tại Việt Nam, &ldquo;kỳ l&acirc;n&rdquo; c&ocirc;ng nghệ VNG cũng bước v&agrave;o chu kỳ tinh giản nh&acirc;n sự trong bối cảnh kinh doanh nhiều &aacute;p lực. Điều đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; l&agrave; song song với việc tinh gọn, VNG vẫn tăng trưởng doanh thu 10% v&agrave; t&aacute;i khẳng định chiến lược tập trung v&agrave;o AI, game, v&agrave; mở rộng quốc tế, đồng thời c&ocirc;ng khai tuy&ecirc;n bố sẽ kh&ocirc;ng sa thải diện rộng trong tương lai (Tech in Asia).

Từ đ&oacute; cho thấy, thay v&igrave; coi cắt giảm như mục ti&ecirc;u ch&iacute;nh, VNG chọn c&aacute;ch điều chỉnh cơ cấu để giảm chi ph&iacute;, giữ tinh thần ổn định nội bộ, đồng thời t&aacute;i đầu tư v&agrave;o những lĩnh vực mang t&iacute;nh chiến lược. Đ&acirc;y l&agrave; minh chứng cho c&aacute;ch tiếp cận &ldquo;tinh gọn c&oacute; chọn lọc&rdquo; &ndash; vừa thu hẹp những mảng k&eacute;m hiệu quả, vừa duy tr&igrave; động lực để mở rộng ra thị trường quốc tế.

Ba năm sau COVID-19, kinh tế to&agrave;n cầu vẫn chao đảo bởi l&atilde;i suất cao, thương mại chậm lại v&agrave; nhu cầu ti&ecirc;u d&ugrave;ng suy yếu. Ng&agrave;nh thủy sản cũng kh&ocirc;ng ngoại lệ: chi ph&iacute; đầu v&agrave;o như thức ăn, điện, vận chuyển tăng mạnh, trong khi biến đổi kh&iacute; hậu v&agrave; dịch bệnh khiến tỷ lệ nu&ocirc;i th&agrave;nh c&ocirc;ng giảm, nhu cầu thả nu&ocirc;i cũng sụt theo.

Chuỗi biến động k&eacute;o d&agrave;i nhiều năm đ&atilde; t&aacute;c động r&otilde; rệt đến kết quả kinh doanh nửa đầu 2025, trở th&agrave;nh t&iacute;n hiệu để CTCP Thủy sản Việt &Uacute;c quyết định h&agrave;nh động quyết liệt hơn.

Ban l&atilde;nh đạo x&aacute;c định đ&acirc;y l&agrave; &ldquo;thời điểm v&agrave;ng để nh&igrave;n lại&rdquo; v&agrave; tiến h&agrave;nh t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện, vừa tối ưu vận h&agrave;nh vừa t&aacute;i tạo văn h&oacute;a. Điểm đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; l&agrave; cả Chủ tịch HĐQT v&agrave; Ban gi&aacute;m đốc trực tiếp đồng h&agrave;nh trong c&aacute;c s&aacute;ng kiến văn h&oacute;a, từ đối thoại đến h&agrave;nh động, thể hiện sự quan t&acirc;m s&acirc;u s&aacute;t đến đội ngũ v&agrave; cam kết định h&igrave;nh văn h&oacute;a mới của doanh nghiệp.

Kế hoạch được triển khai với 6 kh&oacute;a đ&agrave;o tạo cho l&atilde;nh đạo, c&aacute;c chương tr&igrave;nh Lan tỏa Gi&aacute; trị văn h&oacute;a tại 12 địa điểm tr&ecirc;n cả nước, &aacute;p dụng Agile cho hơn 50 dự &aacute;n, c&ugrave;ng c&aacute;c hoạt động nhắc nhớ gi&aacute; trị văn h&oacute;a li&ecirc;n tục trong 6 th&aacute;ng. Kết quả, hơn 90% nh&acirc;n vi&ecirc;n thể hiện h&agrave;nh vi &ldquo;Sống c&ugrave;ng Gi&aacute; trị&rdquo;, gần 100% l&atilde;nh đạo duy tr&igrave; th&oacute;i quen l&agrave;m gương.

Song song, Việt &Uacute;c n&acirc;ng cấp năng lực quản l&yacute; cấp trung. CEO T&ocirc;n Thất Đề khẳng định: &ldquo;&ldquo;Tinh gọn h&ocirc;m nay l&agrave; để chuẩn bị cho ng&agrave;y mai: một tổ chức linh hoạt hơn, bền bỉ hơn v&agrave; sẵn s&agrave;ng cho cơ hội mới.&rdquo;

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251001/images/ton-that-de.png" style="height:400px; width:600px">

CEO T&ocirc;n Thất Đề CEO T&ocirc;n Thất Đề, CTCP Thủy sản Việt &Uacute;c

Trường hợp Việt &Uacute;c cho thấy, khi l&atilde;nh đạo trực tiếp dẫn dắt v&agrave; truyền th&ocirc;ng r&otilde; r&agrave;ng, nh&acirc;n vi&ecirc;n hiểu &ldquo;tinh gọn để mạnh hơn&rdquo; thay v&igrave; lo lắng mất niềm tin. Đ&acirc;y l&agrave; nền tảng gi&uacute;p c&ocirc;ng ty vượt qua giai đoạn kh&oacute; khăn v&agrave; tiếp tục ph&aacute;t triển.

Nếu Microsoft tinh gọn để dồn lực cho AI, VNG tinh gọn để mở lối ra quốc tế, th&igrave; Việt &Uacute;c chọn tinh gọn để t&aacute;i tạo nội lực v&agrave; lấy văn h&oacute;a l&agrave;m bệ ph&oacute;ng cho phục hồi.

L&agrave;n s&oacute;ng cắt giảm nh&acirc;n sự gi&uacute;p doanh nghiệp giảm chi ph&iacute;, cải thiện lợi nhuận ngắn hạn. Nhưng để duy tr&igrave; sức khỏe d&agrave;i hạn, điều cốt l&otilde;i vẫn l&agrave; văn h&oacute;a linh hoạt v&agrave; đội ngũ nh&acirc;n sự chất lượng.

Thay v&igrave; cắt giảm cực đoan, phần tiết kiệm được cần được t&aacute;i đầu tư v&agrave;o c&ocirc;ng nghệ, quy tr&igrave;nh v&agrave; ph&aacute;t triển con người. Như Financial Times b&igrave;nh luận, AI c&oacute; thể thay thế c&ocirc;ng việc lặp lại, nhưng s&aacute;ng tạo v&agrave; tr&iacute; tuệ cảm x&uacute;c mới l&agrave; lợi thế cạnh tranh thực sự.

Tinh gọn l&agrave; t&aacute;i cấu tr&uacute;c th&ocirc;ng minh: cắt bỏ l&atilde;ng ph&iacute;, dồn lực cho c&ocirc;ng nghệ, sản phẩm v&agrave; con ngườii. Doanh nghiệp chỉ thực sự tinh gọn khi tối ưu vận h&agrave;nh v&agrave; văn h&oacute;a b&ecirc;n trong để ẵn s&agrave;ng bứt ph&aacute; ở chu kỳ tăng trưởng tiếp theo.

<a href="https://markettimes.vn/cai-gia-cua-sa-thai-nhan-su-o-at-66-nguoi-con-lai-qua-tai-74-giam-nang-suat-nhan-tai-dut-ao-ra-di-ceo-ngoai-voi-va-sua-sai-vng-va-thuy-san-viet-uc-da-lam-gi-91808.html">Link gốc</a>

Tiết kiệm chi phí trước mắt có thể khiến doanh nghiệp trả giá lớn hơn về lâu dài.


<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251001/images/cat-giam%20(1).png" style="height:407px; width:608px" />

Tiết kiệm chi ph&iacute; trước mắt c&oacute; thể khiến doanh nghiệp trả gi&aacute; lớn hơn về l&acirc;u d&agrave;i.

Nửa đầu 2025, l&agrave;n s&oacute;ng cắt giảm nh&acirc;n sự lan rộng khắp c&aacute;c ng&agrave;nh. LPBank giảm tới 1.986 nh&acirc;n vi&ecirc;n chỉ trong 6 th&aacute;ng, đứng đầu ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng. SSI giảm 151 người (10% nh&acirc;n sự), Vinamilk cắt 311 nh&acirc;n vi&ecirc;n (~3%), Việt &Uacute;c giảm 292 người (16%), c&ograve;n khối c&ocirc;ng nghệ cũng lần đầu ghi nhận thu hẹp: FPT giảm gần 500 người, VNG cắt 3% đội ngũ.

Bức tranh n&agrave;y phản &aacute;nh thực trạng hậu COVID: nh&acirc;n sự &ldquo;d&ocirc;i dư&rdquo; trở th&agrave;nh mục ti&ecirc;u khi tăng trưởng chậm lại.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20251001/images/image(17).png" style="height:881px; width:603px" />

Xu hướng n&agrave;y kh&ocirc;ng chỉ diễn ra ở Việt Nam. Trong 6 th&aacute;ng đầu năm, ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghệ to&agrave;n cầu đ&atilde; cắt giảm 72.000 lao động, b&aacute;n lẻ mất hơn 64.000 việc l&agrave;m. Microsoft, Google, Meta đến cả c&aacute;c chuỗi b&aacute;n lẻ truyền thống đều sa thải để cơ cấu lại v&agrave; ứng ph&oacute; cạnh tranh. Đặc biệt, sự trỗi dậy của AI v&agrave; tự động h&oacute;a l&agrave;m dấy l&ecirc;n lo ngại nhiều c&ocirc;ng việc sẽ biến mất, buộc doanh nghiệp cắt giảm sớm để &ldquo;đ&oacute;n đầu&rdquo; xu hướng.

Theo b&agrave; Đi&ecirc;u Ho&agrave;ng T&uacute; Uy&ecirc;n &ndash; Gi&aacute;m đốc nghi&ecirc;n cứu nh&acirc;n lực Anphabe &ndash; ở những lĩnh vực chịu &aacute;p lực lớn như t&agrave;i ch&iacute;nh &ndash; ng&acirc;n h&agrave;ng, tinh giản nh&acirc;n sự đ&atilde; trở th&agrave;nh một phần của chiến lược t&aacute;i cấu tr&uacute;c: vừa cắt giảm, vừa chuyển đổi số để tối ưu vận h&agrave;nh. N&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c, việc sa thải đang dần được xem như &ldquo;dấu hiệu của sự tiến bộ&rdquo; &ndash; khi doanh nghiệp đạt lợi nhuận cao hơn với &iacute;t nh&acirc;n lực hơn.

Nhưng liệu tổ chức tinh gọn hơn c&oacute; thực sự đồng nghĩa với mạnh hơn?

Thực tế, nhiều c&ocirc;ng ty sau cắt giảm rơi v&agrave;o &ldquo;hậu sa thải&rdquo; kh&oacute; khăn: 70% nh&acirc;n vi&ecirc;n c&ograve;n lại thừa nhận động lực giảm, 66% qu&aacute; tải, 74% cho biết năng suất c&aacute; nh&acirc;n đi xuống. Kh&ocirc;ng &iacute;t người giỏi rời bỏ tổ chức v&igrave; mất niềm tin. Nghĩa l&agrave;, tiết kiệm chi ph&iacute; trước mắt c&oacute; thể khiến doanh nghiệp trả gi&aacute; lớn hơn về l&acirc;u d&agrave;i.

Chi ph&iacute; nh&acirc;n sự giảm c&oacute; thể gi&uacute;p lợi nhuận tức th&igrave;, nhưng về d&agrave;i hạn, văn h&oacute;a v&agrave; năng lực th&iacute;ch nghi mới l&agrave; yếu tố quyết định. Nghi&ecirc;n cứu 11 năm của John P. Kotter v&agrave; James L. Heskett tr&ecirc;n 207 c&ocirc;ng ty cho thấy: doanh nghiệp c&oacute; văn h&oacute;a th&iacute;ch nghi t&iacute;ch cực đạt tăng trưởng doanh thu 682% (so với 166%), gi&aacute; trị cổ phiếu 901% (so với 74%) v&agrave; lợi nhuận r&ograve;ng 756% (so với 1%).

McKinsey cũng khẳng định: doanh nghiệp c&oacute; văn h&oacute;a hiệu suất cao thường đạt lợi nhuận gấp 3 lần mức trung b&igrave;nh ng&agrave;nh.

Theo b&agrave; Nguyễn Thị Minh Giang &ndash; nh&agrave; s&aacute;ng lập Newing: &ldquo;Kh&ocirc;ng c&oacute; chiến lược n&agrave;o, d&ugrave; hay đến mấy, c&oacute; thể th&agrave;nh c&ocirc;ng nếu thiếu con người v&agrave; văn h&oacute;a ph&ugrave; hợp.&rdquo;

Văn h&oacute;a, theo b&agrave;, ch&iacute;nh l&agrave; &ldquo;hệ điều h&agrave;nh&rdquo; của tổ chức, phải được th&iacute;ch ứng li&ecirc;n tục để phục vụ chiến lược. N&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c, tinh gọn thực sự l&agrave; tổ chức biết học hỏi, cải tiến từ b&ecirc;n trong để trở n&ecirc;n nhanh nhẹn v&agrave; bền bỉ &ndash; kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; phi&ecirc;n bản &ldquo;thu nhỏ&rdquo; về nh&acirc;n sự.

Gi&aacute;o sư John Kotter gọi đ&oacute; l&agrave; m&ocirc; h&igrave;nh &ldquo;Dual Operating System&rdquo;: song song với bộ m&aacute;y quản l&yacute; truyền thống, doanh nghiệp cần một mạng lưới linh hoạt để th&uacute;c đẩy đổi mới. Khi văn h&oacute;a đổi mới được nu&ocirc;i dưỡng, tổ chức sẽ vừa &ldquo;gọn nhẹ&rdquo;, vừa gi&agrave;u sức sống để nắm bắt cơ hội tăng trưởng.

B&agrave;i học từ Microsoft v&agrave; Klarna

G&atilde; khổng lồ c&ocirc;ng nghệ Microsoft l&agrave; v&iacute; dụ ti&ecirc;u biểu cho tr&agrave;o lưu &ldquo;thắt lưng buộc bụng&rdquo; ngay cả khi kinh doanh thuận lợi. Đầu năm 2023, CEO Satya Nadella m&ocirc; tả Microsoft đang &ldquo;ph&aacute;t triển mạnh mẽ&rdquo; với lợi nhuận qu&yacute; tăng gần 25%, gi&aacute; trị thị trường chạm mốc 4 ngh&igrave;n tỷ USD &ndash; vậy nhưng c&ocirc;ng ty vẫn g&acirc;y sốc khi tuy&ecirc;n bố sa thải 10.000 nh&acirc;n vi&ecirc;n (khoảng 5% lực lượng lao động).

Ban l&atilde;nh đạo Microsoft l&yacute; giải rằng động th&aacute;i n&agrave;y nhằm tinh gọn tổ chức để sẵn s&agrave;ng cho kỷ nguy&ecirc;n AI &ndash; nơi nhiều c&ocirc;ng việc sẽ được tự động h&oacute;a. C&ocirc;ng ty muốn &ldquo;l&agrave;m nhiều hơn với &iacute;t người hơn&rdquo; v&agrave; ph&acirc;n bổ nguồn lực v&agrave;o c&aacute;c mảng c&ocirc;ng nghệ trọng yếu.

Trường hợp của Microsoft đặt ra c&acirc;u hỏi: liệu việc cắt giảm nh&acirc;n sự l&uacute;c doanh thu vẫn tăng trưởng c&oacute; ảnh hưởng đến năng lực phục hồi d&agrave;i hạn của tổ chức?

Một mặt, quyết định n&agrave;y thể hiện tầm nh&igrave;n xa khi chuẩn bị cho tương lai nhiều bất định. Mặt kh&aacute;c, như đ&atilde; ph&acirc;n t&iacute;ch, việc giảm nh&acirc;n lực ồ ạt c&oacute; thể tiềm ẩn nguy cơ giảm s&uacute;t động lực đổi mới v&agrave; sức mạnh văn h&oacute;a về sau nếu thiếu c&aacute;c biện ph&aacute;p c&acirc;n bằng ph&ugrave; hợp.

Microsoft đang đ&aacute;nh cược rằng cơ cấu tinh gọn c&ugrave;ng khoản đầu tư khổng lồ v&agrave;o AI sẽ gi&uacute;p họ nhanh nhạy hơn trước đối thủ &ndash; miễn l&agrave; nội bộ c&ocirc;ng ty duy tr&igrave; được tinh thần s&aacute;ng tạo v&agrave; kh&ocirc;ng bị &ldquo;đuối sức&rdquo; sau s&oacute;ng sa thải.

Kh&ocirc;ng phải mọi ph&eacute;p t&iacute;nh cắt giảm nh&acirc;n sự để thay bằng c&ocirc;ng nghệ đều thu về kết quả như mong đợi &ndash; trường hợp của Klarna l&agrave; một v&iacute; dụ.

C&ocirc;ng ty fintech h&agrave;ng đầu Thụy Điển n&agrave;y năm 2022&ndash;2023 đ&atilde; li&ecirc;n tiếp sa thải h&agrave;ng trăm nh&acirc;n vi&ecirc;n, cắt giảm đến ~10% lực lượng, với kỳ vọng ứng dụng AI v&agrave; tự động h&oacute;a sẽ đảm nhiệm được một phần c&ocirc;ng việc, đặc biệt trong mảng chăm s&oacute;c kh&aacute;ch h&agrave;ng.

Tuy nhi&ecirc;n, thực tế cho thấy trải nghiệm kh&aacute;ch h&agrave;ng của Klarna đi xuống r&otilde; rệt sau đợt tinh giản &ldquo;qu&aacute; tay&rdquo;. Kh&aacute;ch h&agrave;ng ph&agrave;n n&agrave;n về dịch vụ thiếu tương t&aacute;c con người, m&aacute;y m&oacute;c kh&ocirc;ng giải quyết triệt để c&aacute;c t&igrave;nh huống phức tạp.

Nhận ra hạn chế đ&oacute;, ban l&atilde;nh đạo Klarna đ&atilde; nhanh ch&oacute;ng đảo ngược chiến lược: C&ocirc;ng ty triển khai chương tr&igrave;nh th&iacute; điểm tuyển dụng lại nh&acirc;n vi&ecirc;n nhằm cải thiện chất lượng hỗ trợ kh&aacute;ch h&agrave;ng. Ch&iacute;nh CEO Sebastian Siemiatkowski của Klarna thừa nhận AI rất hữu &iacute;ch để tăng hiệu quả, nhưng kh&ocirc;ng thể ho&agrave;n to&agrave;n thay thế sự tinh tế trong phục vụ kh&aacute;ch h&agrave;ng m&agrave; chỉ con người mới c&oacute; &ndash; như đồng cảm, thấu hiểu v&agrave; xử l&yacute; linh hoạt c&aacute;c vấn đề ngo&agrave;i kịch bản.

B&agrave;i học từ Klarna cho thấy: c&ocirc;ng nghệ AI n&ecirc;n được xem l&agrave; c&ocirc;ng cụ hỗ trợ con người, kh&ocirc;ng phải &ldquo;ph&eacute;p m&agrave;u&rdquo; để cắt giảm con người. Doanh nghiệp muốn tinh gọn th&agrave;nh c&ocirc;ng cần t&igrave;m điểm c&acirc;n bằng giữa tự động h&oacute;a v&agrave; duy tr&igrave; những gi&aacute; trị dịch vụ mang t&iacute;nh nh&acirc;n bản.

Cuộc tinh gọn của doanh nghiệp Việt

Tại Việt Nam, &ldquo;kỳ l&acirc;n&rdquo; c&ocirc;ng nghệ VNG cũng bước v&agrave;o chu kỳ tinh giản nh&acirc;n sự trong bối cảnh kinh doanh nhiều &aacute;p lực. Điều đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; l&agrave; song song với việc tinh gọn, VNG vẫn tăng trưởng doanh thu 10% v&agrave; t&aacute;i khẳng định chiến lược tập trung v&agrave;o AI, game, v&agrave; mở rộng quốc tế, đồng thời c&ocirc;ng khai tuy&ecirc;n bố sẽ kh&ocirc;ng sa thải diện rộng trong tương lai (Tech in Asia).

Từ đ&oacute; cho thấy, thay v&igrave; coi cắt giảm như mục ti&ecirc;u ch&iacute;nh, VNG chọn c&aacute;ch điều chỉnh cơ cấu để giảm chi ph&iacute;, giữ tinh thần ổn định nội bộ, đồng thời t&aacute;i đầu tư v&agrave;o những lĩnh vực mang t&iacute;nh chiến lược. Đ&acirc;y l&agrave; minh chứng cho c&aacute;ch tiếp cận &ldquo;tinh gọn c&oacute; chọn lọc&rdquo; &ndash; vừa thu hẹp những mảng k&eacute;m hiệu quả, vừa duy tr&igrave; động lực để mở rộng ra thị trường quốc tế.

Ba năm sau COVID-19, kinh tế to&agrave;n cầu vẫn chao đảo bởi l&atilde;i suất cao, thương mại chậm lại v&agrave; nhu cầu ti&ecirc;u d&ugrave;ng suy yếu. Ng&agrave;nh thủy sản cũng kh&ocirc;ng ngoại lệ: chi ph&iacute; đầu v&agrave;o như thức ăn, điện, vận chuyển tăng mạnh, trong khi biến đổi kh&iacute; hậu v&agrave; dịch bệnh khiến tỷ lệ nu&ocirc;i th&agrave;nh c&ocirc;ng giảm, nhu cầu thả nu&ocirc;i cũng sụt theo.

Chuỗi biến động k&eacute;o d&agrave;i nhiều năm đ&atilde; t&aacute;c động r&otilde; rệt đến kết quả kinh doanh nửa đầu 2025, trở th&agrave;nh t&iacute;n hiệu để CTCP Thủy sản Việt &Uacute;c quyết định h&agrave;nh động quyết liệt hơn.

Ban l&atilde;nh đạo x&aacute;c định đ&acirc;y l&agrave; &ldquo;thời điểm v&agrave;ng để nh&igrave;n lại&rdquo; v&agrave; tiến h&agrave;nh t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện, vừa tối ưu vận h&agrave;nh vừa t&aacute;i tạo văn h&oacute;a. Điểm đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; l&agrave; cả Chủ tịch HĐQT v&agrave; Ban gi&aacute;m đốc trực tiếp đồng h&agrave;nh trong c&aacute;c s&aacute;ng kiến văn h&oacute;a, từ đối thoại đến h&agrave;nh động, thể hiện sự quan t&acirc;m s&acirc;u s&aacute;t đến đội ngũ v&agrave; cam kết định h&igrave;nh văn h&oacute;a mới của doanh nghiệp.

Kế hoạch được triển khai với 6 kh&oacute;a đ&agrave;o tạo cho l&atilde;nh đạo, c&aacute;c chương tr&igrave;nh Lan tỏa Gi&aacute; trị văn h&oacute;a tại 12 địa điểm tr&ecirc;n cả nước, &aacute;p dụng Agile cho hơn 50 dự &aacute;n, c&ugrave;ng c&aacute;c hoạt động nhắc nhớ gi&aacute; trị văn h&oacute;a li&ecirc;n tục trong 6 th&aacute;ng. Kết quả, hơn 90% nh&acirc;n vi&ecirc;n thể hiện h&agrave;nh vi &ldquo;Sống c&ugrave;ng Gi&aacute; trị&rdquo;, gần 100% l&atilde;nh đạo duy tr&igrave; th&oacute;i quen l&agrave;m gương.

Song song, Việt &Uacute;c n&acirc;ng cấp năng lực quản l&yacute; cấp trung. CEO T&ocirc;n Thất Đề khẳng định: &ldquo;&ldquo;Tinh gọn h&ocirc;m nay l&agrave; để chuẩn bị cho ng&agrave;y mai: một tổ chức linh hoạt hơn, bền bỉ hơn v&agrave; sẵn s&agrave;ng cho cơ hội mới.&rdquo;

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20251001/images/ton-that-de.png" style="height:400px; width:600px" />

CEO T&ocirc;n Thất Đề CEO T&ocirc;n Thất Đề, CTCP Thủy sản Việt &Uacute;c

Trường hợp Việt &Uacute;c cho thấy, khi l&atilde;nh đạo trực tiếp dẫn dắt v&agrave; truyền th&ocirc;ng r&otilde; r&agrave;ng, nh&acirc;n vi&ecirc;n hiểu &ldquo;tinh gọn để mạnh hơn&rdquo; thay v&igrave; lo lắng mất niềm tin. Đ&acirc;y l&agrave; nền tảng gi&uacute;p c&ocirc;ng ty vượt qua giai đoạn kh&oacute; khăn v&agrave; tiếp tục ph&aacute;t triển.

Nếu Microsoft tinh gọn để dồn lực cho AI, VNG tinh gọn để mở lối ra quốc tế, th&igrave; Việt &Uacute;c chọn tinh gọn để t&aacute;i tạo nội lực v&agrave; lấy văn h&oacute;a l&agrave;m bệ ph&oacute;ng cho phục hồi.

L&agrave;n s&oacute;ng cắt giảm nh&acirc;n sự gi&uacute;p doanh nghiệp giảm chi ph&iacute;, cải thiện lợi nhuận ngắn hạn. Nhưng để duy tr&igrave; sức khỏe d&agrave;i hạn, điều cốt l&otilde;i vẫn l&agrave; văn h&oacute;a linh hoạt v&agrave; đội ngũ nh&acirc;n sự chất lượng.

Thay v&igrave; cắt giảm cực đoan, phần tiết kiệm được cần được t&aacute;i đầu tư v&agrave;o c&ocirc;ng nghệ, quy tr&igrave;nh v&agrave; ph&aacute;t triển con người. Như Financial Times b&igrave;nh luận, AI c&oacute; thể thay thế c&ocirc;ng việc lặp lại, nhưng s&aacute;ng tạo v&agrave; tr&iacute; tuệ cảm x&uacute;c mới l&agrave; lợi thế cạnh tranh thực sự.

Tinh gọn l&agrave; t&aacute;i cấu tr&uacute;c th&ocirc;ng minh: cắt bỏ l&atilde;ng ph&iacute;, dồn lực cho c&ocirc;ng nghệ, sản phẩm v&agrave; con ngườii. Doanh nghiệp chỉ thực sự tinh gọn khi tối ưu vận h&agrave;nh v&agrave; văn h&oacute;a b&ecirc;n trong để ẵn s&agrave;ng bứt ph&aacute; ở chu kỳ tăng trưởng tiếp theo.

<a href="https://markettimes.vn/cai-gia-cua-sa-thai-nhan-su-o-at-66-nguoi-con-lai-qua-tai-74-giam-nang-suat-nhan-tai-dut-ao-ra-di-ceo-ngoai-voi-va-sua-sai-vng-va-thuy-san-viet-uc-da-lam-gi-91808.html">Link gốc</a>

Doanh nghiệp

Tạp chí Nhịp sống thị trường

Cái giá của sa thải nhân sự ồ ạt: 66% người còn lại quá tải, 74% giảm năng suất, nhân tài dứt áo ra đi - CEO ngoại vội vã 'sửa sai, VNG và Thủy sản Việt Úc đã làm gì?