CHỦ TỊCH HĐQT DONG A SOLUTION, NGUY&#202;N T&#212;̉NG GIÁM Đ&#212;́C MAI LINH TAXI TẬP ĐOÀN MAI LINH – &#212;NG TRẦN BẰNG VIỆT Đ&#195; ĐĂNG TẢI B&#192;I VIẾT Đ&#193;NH GI&#193; VỀ VIN TAXI TR&#202;N TRANG C&#193; NH&#194;N CỦA M&#204;NH
-------------------------------
VIN TẮC, VỊN TAXI? 

Khi Vin ra taxi, nhiều bạn hỏi: liệu c&#243; th&#224;nh c&#244;ng?

Th&#224;nh c&#244;ng qu&#225; đi chứ. Rất th&#224;nh c&#244;ng. Thậm ch&#237; c&#243; thể l&#224; một trong v&#224;i nước đi th&#224;nh c&#244;ng nhất của Vin từ thủa lập nghiệp đến giờ. 

Tại sao lại n&#243;i vậy?

V&#236; nếu nh&#236;n h&#224;nh động ấy trong một tổng thể to lớn hơn nhiều th&#236; hầu hết ai cũng thấy điều đ&#243; l&#224; đương nhi&#234;n. Một tổng thể phi-taxi. Trong tổng thể ấy, thậm ch&#237; d&#249; Vin taxi (gọi thế cho n&#243; dễ) c&#243; thất bại thảm hại th&#236; Vin vẫn c&#243; thể th&#224;nh c&#244;ng. 

Như thế n&#224;o nhỉ?

A. VỀ T&#192;I CH&#205;NH

Vin taxi l&#224; một nước đi độc địa về t&#224;i ch&#237;nh.

Chắc hẳn mọi người đều đ&#227; c&#243; đọc (hoặc &#237;t nhất l&#224; h&#236;nh dung được) về t&#236;nh h&#236;nh t&#224;i ch&#237;nh của Vin/Vinfast, đặc biệt l&#224; về tỷ lệ nợ tr&#234;n vốn chủ sở hữu “si&#234;u to khổng lồ” của n&#243;. 

Trong khi đ&#243;, khả năng thu h&#250;t vốn bổ sung của Vin đ&#227; bị thắt chặt đến ngặt ngh&#232;o: k&#234;nh tr&#225;i phiếu đ&#243;ng băng, hạn mức cho vay BĐS của ng&#226;n h&#224;ng bị kiểm so&#225;t đặc biệt, thị trường BĐS đ&#243;ng băng n&#234;n b&#225;n sản phẩm hay sang nhượng dự &#225;n đều tắc, thị trường chứng kho&#225;n sụt giảm n&#234;n ph&#225;t h&#224;nh th&#234;m cổ phiếu kh&#244;ng mấy người mua, IPO c&#244;ng ty mới như Vinfast th&#236; kh&#244;ng chắc th&#224;nh c&#244;ng, thậm ch&#237; kể cả khi đ&#227; “kho&#225;c &#225;o ngoại”. Th&#226;mh ch&#237; l&#224; d&#249; kh&#244;ng l&#224;m g&#236; th&#236; hoạ lại vẫn c&#243; thể đến tận nh&#224;: những ng&#226;n h&#224;ng đầu tư quốc tế lớn nhất như Credit Suisse hay Deutsche Bank lần lượt sụp đổ hay lao đao. Những khoản đang định vay bị đ&#236;nh tắc th&#236; kh&#244;ng n&#243;i, những khoản vay trong qu&#225; khứ từ c&#225;c &#244;ng lớn n&#224;y (ai đ&#243; thống k&#234; gi&#250;p đi ạ cũng c&#243; thể bị ảnh hưởng…

Thập diện mai phục đ&#243; nghe!

Một cơ thể lực sĩ vốn cần lượng m&#225;u khổng lồ mỗi ng&#224;y để vận động. Đ&#249;ng một c&#225;i bỗng dưng lượng m&#225;u bị sụt giảm chỉ c&#242;n bằng lượng m&#225;u của một con chuột. Vậy th&#236; lực sĩ ấy c&#243; c&#242;n khoẻ kh&#244;ng?

Oạch... Nhưng thế th&#236; li&#234;n quan g&#236; đến taxi nhỉ?

Để bần đạo chia sẻ th&#234;m một insight cho qu&#253; dzị nghe!

C&#225;c h&#227;ng taxi khi đầu tư xe mới th&#236; chỉ cần một số vốn đối ứng nho nhỏ m&#224; th&#244;i (20-30% tổng gi&#225; trị), phần c&#242;n lại th&#236; ng&#226;n h&#224;ng hay thu&#234; mua t&#224;i ch&#237;nh sẽ gi&#250;p thu xếp. 

Thế th&#236; sao?

Chuyện g&#236; sẽ xảy ra khi Vin mở một c&#244;ng ty kinh doanh taxi v&#224; b&#225;n xe Vinfast cho c&#244;ng ty ấy?

Beng!!!

Việc n&#224;y mang lại mấy c&#225;i lợi sau đ&#226;y:

1. Biến gi&#225; trị tồn kho kh&#244;ng b&#225;n được của Vinfast th&#224;nh doanh thu. Đẹp sổ s&#225;ch kinh doanh v&#224; hồ sơ IPO. Đẹp hồ sơ marketing (đ&#227; b&#225;n th&#224;nh c&#244;ng nhiều trăm ng&#224;n xe ra thị trường…). Nhớ rằng với một c&#244;ng ty khởi nghiệp th&#236; niềm tin của nh&#224; đầu tư về tương lai của doanh nghiệp sẽ quyết định về định gi&#225;  ấy. M&#224; niềm tin th&#236; bị ảnh hưởng rất nhiều bởi mấy c&#225;i tồn kho v&#224; doanh thu n&#224;y đấy c&#225;c cụ ạ.

2. Lượng vốn h&#227;ng taxi huy động được sẽ l&#224; từ gấp 3 đến gấp 4 lượng vốn tự c&#243;. Nghĩa l&#224; c&#249;ng 1 đồng vốn tự c&#243; ấy, để ở Vinfast th&#236; kh&#244;ng vay được đồng n&#224;o (v&#236; qu&#225; mức an to&#224;n rồi), c&#242;n để ở c&#244;ng ty taxi th&#236; c&#243; thể vay được th&#234;m 3-4 đồng. Chưa n&#243;i đến việc sau khi sổ s&#225;ch của Vinfast đẹp hơn (tăng doanh thu đ&#249;ng đ&#249;ng m&#224;) th&#236; Vinfast lại c&#243; thể xin vay th&#234;m nữa. 

3. C&#225;c khoản vay ng&#226;n h&#224;ng (hay sử dụng k&#234;nh thu mua t&#224;i ch&#237;nh) n&#224;y lại kh&#244;ng bị d&#242;m ng&#243; hay kiểm so&#225;t đặc biệt như khi ph&#225;t h&#224;nh tr&#225;i phiếu hay vay bất động sản. 

4. V&#224; c&#243; một chi tiết v&#244; c&#249;ng th&#250; vị l&#224; kh&#225;c với khi vay mua bất động sản, ng&#226;n h&#224;ng phải định gi&#225; tr&#234;n cơ sở mặt bằng gi&#225; thị trường th&#236; khi vay để mua xe mới, ng&#226;n h&#224;ng sẽ neo cơ sở gi&#225; ni&#234;m yết của h&#227;ng xe. M&#224; ai l&#224; người ni&#234;m yết? Ủa ủa a l&#244; a l&#244;…

5. C&#243; bạn n&#243;i: th&#236; &#237;t ra người ta cũng phải c&#243; lượng vốn tự c&#243; nữa chứ. Vầng, 99,99% ch&#250;ng ta đều nghĩ như thế v&#224; l&#224;m như thế. Nhưng vẫn c&#243; những c&#225;ch để thu xếp được m&#224; vẫn hợp ph&#225;p c&#225;c cụ ạ. 

T&#243;m lại, về mặt t&#224;i ch&#237;nh, với sự đầu tư v&#224;o taxi, Vin c&#243; thể “biến CỦA NỢ th&#224;nh CỦA CẢI”. 

B. VỀ KINH DOANH - THỊ TRƯỜNG

Với kh&#237;a cạnh n&#224;y, Vin tạo được c&#225;c hiệu quả sau:

1. Cơ hội trải nghiệm xe điện mới, &#234;m, thơm, rẻ cho đ&#244;ng đảo c&#244;ng ch&#250;ng. Rất nhiều trong số họ chỉ mới nghe n&#243;i v&#224; mắng theo chứ chưa bao giờ ngồi tr&#234;n một chiếc xe điện Vinfast thực sự. M&#224; ấn tượng xe mới th&#236; chắc chắc l&#224; hơn đứt mấy c&#225;i xe c&#244;ng nghệ gi&#225; rẻ hay xe cũ của c&#225;c h&#227;ng taxi rồi. Sau khi trải nghiệm, thị trường sẽ sẵn s&#224;ng hơn cho việc mua xe điện Vinfast. 

2. D&#249;ng l&#225;i xe khắp thi&#234;n hạ v&#224; d&#249;ng h&#224;nh kh&#225;ch khắp đất trời l&#224;m “chuột bạch” gi&#250;p Vinfast thử nghiệm v&#224; ho&#224;n thiện xe. Chỉ cần nhớ mang theo cờ l&#234; số 10

3. Ho&#224;n tất chuỗi trạm sạc khắp những nơi c&#243; thể c&#243; người mua xe: tăng phạm vi an t&#226;m hoạt động. Thực ra th&#236; đ&#226;y mới l&#224; điểm mấu chốt nhất cản trở nhiều quyết định mua xe hiện nay.

4. Rải trạm bảo dưỡng sửa chữa, phụ t&#249;ng thay thế v&#224; dịch vụ khắp cả nước để tăng chất lượng trải nghiệm kh&#225;ch h&#224;ng v&#224; giảm chi ph&#237; sửa chữa bảo dưỡng trung b&#236;nh cho kh&#225;ch h&#224;ng. Đừng coi thường điều n&#224;y, n&#243; đ&#227; gi&#250;p Toyota c&#243; vị thế số 1 ở Việt Nam suốt 30 năm vừa qua. V&#224; n&#243; cũng gi&#250;p Toyota Việt Nam l&#224; đơn vị hiệu quả nhất to&#224;n cầu đấy. 

5. Với số lượng b&#225;n ra nhiều hơn, Vinfast sẽ đến gần ngưỡng ho&#224; vốn hơn. Số lượng lớn cũng gi&#250;p Vinfast thương lượng tốt hơn với c&#225;c nh&#224; cung cấp v&#224; c&#243; chi ph&#237; đầu v&#224;o giảm đ&#225;ng kể. Gi&#225; hợp l&#253; b&#234;n cạnh c&#225;c yếu tố b&#234;n tr&#234;n sẽ gi&#250;p Vinfast b&#225;n được xe dễ d&#224;ng hơn rất nhiều. Cả ở Việt Nam lẫn tr&#234;n to&#224;n cầu. 

Ủa sao chỉ thấy c&#243; lợi cho Vinfast kh&#244;ng vậy nhỉ? Thế c&#242;n Vin taxi th&#236; sao?

6. Vin taxi c&#243; một cơ hội lớn để &quot;thống nhất giang hồ&quot; ng&#224;nh.
Thị trường taxi Việt Nam hiện sa v&#224;o giai đoạn suy tho&#225;i rất nặng, biểu hiện ở bi&#234;n lợi nhuận cực thấp cho to&#224;n ng&#224;nh. Vị thế dẫn đầu tuyệt đối của Grab rất vững ch&#227;i cho d&#249; đ&#227; c&#243; rất nhiều “li&#234;n minh chiến lược” để ph&#242;ng thủ. C&#225;c h&#227;ng taxi vừa nhỏ lẻ (đặc biệt l&#224; ở ph&#237;a Bắc), vừa “đồng s&#224;ng dị mộng” (mỗi &#244;ng một toan t&#237;nh), vừa kh&#244;ng đủ quyết liệt (nửa n&#224;y nửa nọ) n&#234;n kh&#244;ng tạo được hiệu quả. B&#234;n cạnh đ&#243;, tỷ lệ &quot;qu&#227;ng đường xe c&#243; kh&#225;ch&quot; l&#234;n đến 85% của Grab gi&#250;p n&#243; c&#243; hiệu quả t&#224;i ch&#237;nh vượt trội với trung b&#236;nh to&#224;n ng&#224;nh, đặc biệt l&#224; khi gi&#225; nhi&#234;n liệu cao. 

Giờ khi Vin taxi ra đời, do chạy bằng điện n&#234;n chi ph&#237; vận h&#224;nh kh&#244;ng cao. Xe lại đồng bộ n&#234;n dễ sửa chữa bảo dưỡng v&#224; vận h&#224;nh. Thương hiệu lớn v&#224; được c&#244;ng ch&#250;ng đ&#243;n nhận. Lại th&#234;m t&#237;nh quyết liệt của Vin đ&#227; ăn s&#226;u v&#224;o m&#225;u. Những điều n&#224;y tạo n&#234;n một tiền đề mạnh mẽ gi&#250;p Vin taxi hiệu quả cao hơn. 

Th&#234;m v&#224;o đ&#243;, thị trường khởi điểm m&#224; Vin taxi chọn l&#224; ph&#237;a Bắc cũng rất s&#225;ng suốt. Nơi đ&#243; vừa kh&#244;ng c&#243; đối thủ lớn đủ tầm. Người ti&#234;u d&#249;ng lại rất quan t&#226;m đến kh&#225;c biệt về gi&#225;. Lực lượng l&#225;i xe lại sẵn s&#224;ng nhảy việc chỉ với v&#224;i phần trăm kh&#225;c biệt tỷ lệ chia sẻ doanh thu. Nhu cầu đi taxi tại thời điểm ra mắt cao đột biến (ph&#237;a Nam trung b&#236;nh cả năm cao v&#224; đều hơn, nhưng ph&#237;a Bắc th&#236; đỉnh m&#249;a n&#243;ng v&#224; đ&#244;ng lại cao vọt l&#234;n do thời tiết khắc nghiệt).

Với &quot;thi&#234;n thời - địa lợi - nh&#226;n ho&#224;&quot; như vậy th&#236; x&#225;c suất Vin taxi th&#224;nh c&#244;ng ở ph&#237;a Bắc l&#224; rất cao. Họ chỉ bắt đầu gặp những kh&#243; khăn đầu ti&#234;n khi Nam tiến tấn c&#244;ng v&#224;o thị trường gi&#224;u truyền thống của hai &#244;ng lớn Vinasun v&#224; Mai Linh m&#224; th&#244;i. Nhưng với những b&#224;i học v&#224; t&#237;ch luỹ từ ph&#237;a Bắc, hy vọng họ sẽ kịp đ&#250;c kết kinh nghiệm v&#224; năng lực để th&#224;nh c&#244;ng. Họ c&#243; cơ hội để trở th&#224;nh kẻ dẫn đầu &quot;lực lượng kh&#225;ng chiến chống Grab&quot;.

Rất chờ đ&#243;n Grab c&#243; đối trọng đủ lớn để người ti&#234;u d&#249;ng được hưởng lợi. 

Vấn đề l&#224; ban l&#227;nh đạo Vin taxi phải biết c&#225;ch điều h&#224;nh. N&#243; giống như VinMart đ&#227; từng được coi l&#224; c&#243; lợi thế hay VinID đ&#227; từng được coi l&#224; &quot;v&#233;t sạch tiền của thi&#234;n hạ&quot; vậy: chiến lược đ&#250;ng đắn l&#224; quan trọng, nhưng mấu chốt l&#224; ở vận h&#224;nh

7. Nhưng thực ra việc trực tiếp đầu tư kiểu n&#224;y rất l&#224; kh&#244;ng n&#234;n. 

Đ&#250;ng ra Vin n&#234;n c&#243; những chương tr&#236;nh để chuyển ho&#225; c&#225;c h&#227;ng taxi hiện hữu sang d&#249;ng sản phẩm của họ th&#236; hiệu quả sẽ c&#242;n c&#224;ng lớn hơn nữa: kh&#244;ng mang h&#236;nh ảnh th&#249; địch với kh&#225;ch h&#224;ng của ch&#237;nh m&#236;nh, kh&#244;ng cần tốn vốn để đầu tư ban đầu. Hoặc &#237;t nhất l&#224; đầu tư v&#224;o một h&#227;ng taxi lớn rồi chuyển ho&#225; n&#243;. Chứ ăn lu&#244;n phần của kh&#225;ch h&#224;ng của ch&#237;nh m&#236;nh l&#224; tối kị trong l&#224;m ăn. 

Kịch bản tiếp theo l&#224; g&#236;? 

Hai kịch bản lớn: 

a. C&#225;c h&#227;ng taxi kh&#225;c cũng phải chuyển sang xe điện. Nhưng họ kh&#244;ng thể v&#224; kh&#244;ng n&#234;n mua xe điện của Vinfast n&#234;n sẽ phải chọn một h&#227;ng xe điện Trung Quốc n&#224;o đ&#243; (gi&#225; rẻ hơn Vinfast nhiều) v&#224; mở đường cho &#244;ng lớn phương Bắc v&#224;o Việt Nam. C&#226;u chuyện bắt đầu phức tạp rồi đ&#226;y. Cản trở lớn nhất l&#224; c&#225;c trạm sạc điện m&#224; th&#244;i. Nếu ti&#234;u chuẩn l&#224; tương th&#237;ch th&#236; Vin taxi (v&#224; cả Vinfast) gặp kh&#243;. Nếu ti&#234;u chuẩn l&#224; kh&#244;ng tương th&#237;ch th&#236; coi chừng trả đũa v&#224; kiện tụng qua c&#225;c k&#234;nh quốc tế v&#224; ngoại giao. T&#244;i kh&#244;ng biết về quy định li&#234;n quan đến c&#225;c ti&#234;u chuẩn n&#224;y n&#234;n kh&#244;ng d&#225;m b&#224;n th&#234;m.

b. Sau khi tạo sức &#233;p đủ lớn tr&#234;n thị trường, Vin taxi vung tiền để mua lại một trong hai h&#227;ng taxi lớn (vốn ho&#225; khoảng 1000 tỷ n&#234;n chỉ cần khoảng 500 - 700 tỷ l&#224; đ&#227; đủ). Khi mua th&#224;nh c&#244;ng, tự động đơn vị c&#242;n lại sẽ bu&#244;ng cờ v&#236; kh&#244;ng thể cạnh tranh được nữa. Khi n&#224;y, Vin gom gọn thị trường taxi cả nước v&#224; c&#243; thể l&#224; cả thị trường xe điện, dự trữ được một khoảng thời gian 3 - 5 năm đệm để chuẩn bị trước khi c&#225;c &#244;ng lớn nước ngo&#224;i v&#224;o.
Kịch bản n&#224;o c&#243; x&#225;c suất xảy ra cao hơn th&#236; t&#244;i kh&#244;ng biết v&#236; c&#242;n phụ thuộc v&#224;o rất nhiều c&#225;c yếu tố v&#224; diễn biến trong tương lai.

8. Sự đầu tư quyết liệt v&#224; sắc n&#233;t n&#224;y cho thấy Vin đ&#227; bế tắc chiến lược v&#224; hết b&#224;i đối với Vinfast. 

Chưa khi n&#224;o trong lịch sử lo&#224;i người lại c&#243; một h&#227;ng sản xuất xe đi kinh doanh ch&#237;nh c&#225;i xe ấy để nhặt về từng đồng bạc cắc. Cả hai h&#227;ng sản xuất nhiều xe taxi nhất l&#224; Toyota v&#224; Kia cũng vậy.

Tại sao? 

V&#236; về mặt chiến lược, cần r&#250;t ngắn v&#242;ng quay t&#224;i sản c&#224;ng ngắn c&#224;ng tốt. 

H&#227;y c&#249;ng x&#233;t một v&#237; dụ giữa hai đơn vị c&#249;ng x&#226;y căn hộ cao cấp với số vốn ban đầu kh&#244;ng kh&#225;c biệt để h&#236;nh dung r&#245; hơn về hiệu quả. Đơn vị A x&#226;y ra, sau đ&#243; cho thu&#234; trong 5 hay 7 năm để lấy lại vốn, rồi khai th&#225;c tiếp trong v&#224;i chục năm tiếp theo để thu lời r&#242;ng. Đơn vị B th&#236; vừa xong bản vẽ 1/500 (hay xong m&#243;ng theo quy định sau n&#224;y) đ&#227; đem đi b&#225;n cho kh&#225;ch h&#224;ng, n&#234;n chỉ 6-12 th&#225;ng đ&#227; lấy lại vốn v&#224; một phần lời. Đơn vị n&#224;o trong số đ&#243; 10 hay 20 năm sau sẽ gi&#224;u hơn? Đơn vị n&#224;o sẽ &#237;t rủi ro hơn?

Vậy n&#234;n người ta n&#243;i &quot;xuống tiền chậm nhất c&#243; thể, thu tiền sớm nhất c&#243; thể&quot;. Đặc biệt l&#224; với c&#225;c m&#244;i trường v&#224; ng&#224;nh nghề kinh doanh phức tạp, nhạy cảm, nhiều rủi ro. Ng&#224;nh sản xuất xe hơi v&#224; kinh doanh taxi c&#243; thuộc nh&#243;m đ&#243; kh&#244;ng nhỉ?

Nhưng dĩ nhi&#234;n, đ&#226;y vẫn l&#224; một nước đi S&#193;NG trong ho&#224;n cảnh KH&#211; của Vinfast trong giai đoạn gần đ&#226;y. T&#244;i đ&#225;nh gi&#225; cao lựa chọn chiến lược n&#224;y v&#224; khả năng th&#224;nh c&#244;ng của n&#243;. Nhưng t&#244;i tin tưởng chắc chắn rằng đ&#226;y chỉ l&#224; một sự xoay sở chiến thuật bất đắc dĩ chứ kh&#244;ng phải l&#224; một chiến lược ngay từ khi khai sinh Vinfast của anh Vượng như nhiều bạn đ&#227; tung h&#244;. 

Dĩ nhi&#234;n, b&#224;i viết n&#224;y l&#224; dựa tr&#234;n những th&#244;ng tin kh&#244;ng đầy đủ v&#224; c&#243; phần suy đo&#225;n của c&#225; nh&#226;n t&#244;i. T&#225;c dụng của b&#224;i viết chỉ để ch&#250;ng ta c&#249;ng tư duy với những người đ&#225;nh cờ h&#224;ng đầu. Tr&#225;nh trường hợp “khen bất kể, chửi v&#244; c&#249;ng”. T&#244;i xin miễn tr&#225;ch nhiệm về b&#224;i viết v&#224; giữ quyền chỉnh sửa bất cứ l&#250;c n&#224;o khi c&#243; th&#234;m những th&#244;ng tin mới.

Một g&#243;c nh&#236;n kh&#225; hay, theo d&#245;i để cập nhật v&#224;i g&#243;c nh&#236;n như vậy nh&#233;!

CHỦ TỊCH HĐQT DONG A SOLUTION, NGUYÊN TỔNG GIÁM ĐỐC MAI LINH TAXI TẬP ĐOÀN MAI LINH – ÔNG TRẦN BẰNG VIỆT ĐÃ ĐĂNG TẢI BÀI VIẾT ĐÁNH GIÁ VỀ VIN TAXI TRÊN TRANG CÁ NHÂN CỦA MÌNH
-------------------------------
VIN TẮC, VỊN TAXI? 

Khi Vin ra taxi, nhiều bạn hỏi: liệu có thành công?

Thành công quá đi chứ. Rất thành công. Thậm chí có thể là một trong vài nước đi thành công nhất của Vin từ thủa lập nghiệp đến giờ. 

Tại sao lại nói vậy?

Vì nếu nhìn hành động ấy trong một tổng thể to lớn hơn nhiều thì hầu hết ai cũng thấy điều đó là đương nhiên. Một tổng thể phi-taxi. Trong tổng thể ấy, thậm chí dù Vin taxi (gọi thế cho nó dễ) có thất bại thảm hại thì Vin vẫn có thể thành công. 

Như thế nào nhỉ?

A. VỀ TÀI CHÍNH

Vin taxi là một nước đi độc địa về tài chính.

Chắc hẳn mọi người đều đã có đọc (hoặc ít nhất là hình dung được) về tình hình tài chính của Vin/Vinfast, đặc biệt là về tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu “siêu to khổng lồ” của nó. 

Trong khi đó, khả năng thu hút vốn bổ sung của Vin đã bị thắt chặt đến ngặt nghèo: kênh trái phiếu đóng băng, hạn mức cho vay BĐS của ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt, thị trường BĐS đóng băng nên bán sản phẩm hay sang nhượng dự án đều tắc, thị trường chứng khoán sụt giảm nên phát hành thêm cổ phiếu không mấy người mua, IPO công ty mới như Vinfast thì không chắc thành công, thậm chí kể cả khi đã “khoác áo ngoại”. Thâmh chí là dù không làm gì thì hoạ lại vẫn có thể đến tận nhà: những ngân hàng đầu tư quốc tế lớn nhất như Credit Suisse hay Deutsche Bank lần lượt sụp đổ hay lao đao. Những khoản đang định vay bị đình tắc thì không nói, những khoản vay trong quá khứ từ các ông lớn này (ai đó thống kê giúp đi ạ cũng có thể bị ảnh hưởng…

Thập diện mai phục đó nghe!

Một cơ thể lực sĩ vốn cần lượng máu khổng lồ mỗi ngày để vận động. Đùng một cái bỗng dưng lượng máu bị sụt giảm chỉ còn bằng lượng máu của một con chuột. Vậy thì lực sĩ ấy có còn khoẻ không?

Oạch... Nhưng thế thì liên quan gì đến taxi nhỉ?

Để bần đạo chia sẻ thêm một insight cho quý dzị nghe!

Các hãng taxi khi đầu tư xe mới thì chỉ cần một số vốn đối ứng nho nhỏ mà thôi (20-30% tổng giá trị), phần còn lại thì ngân hàng hay thuê mua tài chính sẽ giúp thu xếp. 

Thế thì sao?

Chuyện gì sẽ xảy ra khi Vin mở một công ty kinh doanh taxi và bán xe Vinfast cho công ty ấy?

Beng!!!

Việc này mang lại mấy cái lợi sau đây:

1. Biến giá trị tồn kho không bán được của Vinfast thành doanh thu. Đẹp sổ sách kinh doanh và hồ sơ IPO. Đẹp hồ sơ marketing (đã bán thành công nhiều trăm ngàn xe ra thị trường…). Nhớ rằng với một công ty khởi nghiệp thì niềm tin của nhà đầu tư về tương lai của doanh nghiệp sẽ quyết định về định giá  ấy. Mà niềm tin thì bị ảnh hưởng rất nhiều bởi mấy cái tồn kho và doanh thu này đấy các cụ ạ.

2. Lượng vốn hãng taxi huy động được sẽ là từ gấp 3 đến gấp 4 lượng vốn tự có. Nghĩa là cùng 1 đồng vốn tự có ấy, để ở Vinfast thì không vay được đồng nào (vì quá mức an toàn rồi), còn để ở công ty taxi thì có thể vay được thêm 3-4 đồng. Chưa nói đến việc sau khi sổ sách của Vinfast đẹp hơn (tăng doanh thu đùng đùng mà) thì Vinfast lại có thể xin vay thêm nữa. 

3. Các khoản vay ngân hàng (hay sử dụng kênh thu mua tài chính) này lại không bị dòm ngó hay kiểm soát đặc biệt như khi phát hành trái phiếu hay vay bất động sản. 

4. Và có một chi tiết vô cùng thú vị là khác với khi vay mua bất động sản, ngân hàng phải định giá trên cơ sở mặt bằng giá thị trường thì khi vay để mua xe mới, ngân hàng sẽ neo cơ sở giá niêm yết của hãng xe. Mà ai là người niêm yết? Ủa ủa a lô a lô…

5. Có bạn nói: thì ít ra người ta cũng phải có lượng vốn tự có nữa chứ. Vầng, 99,99% chúng ta đều nghĩ như thế và làm như thế. Nhưng vẫn có những cách để thu xếp được mà vẫn hợp pháp các cụ ạ. 

Tóm lại, về mặt tài chính, với sự đầu tư vào taxi, Vin có thể “biến CỦA NỢ thành CỦA CẢI”. 

B. VỀ KINH DOANH - THỊ TRƯỜNG

Với khía cạnh này, Vin tạo được các hiệu quả sau:

1. Cơ hội trải nghiệm xe điện mới, êm, thơm, rẻ cho đông đảo công chúng. Rất nhiều trong số họ chỉ mới nghe nói và mắng theo chứ chưa bao giờ ngồi trên một chiếc xe điện Vinfast thực sự. Mà ấn tượng xe mới thì chắc chắc là hơn đứt mấy cái xe công nghệ giá rẻ hay xe cũ của các hãng taxi rồi. Sau khi trải nghiệm, thị trường sẽ sẵn sàng hơn cho việc mua xe điện Vinfast. 

2. Dùng lái xe khắp thiên hạ và dùng hành khách khắp đất trời làm “chuột bạch” giúp Vinfast thử nghiệm và hoàn thiện xe. Chỉ cần nhớ mang theo cờ lê số 10

3. Hoàn tất chuỗi trạm sạc khắp những nơi có thể có người mua xe: tăng phạm vi an tâm hoạt động. Thực ra thì đây mới là điểm mấu chốt nhất cản trở nhiều quyết định mua xe hiện nay.

4. Rải trạm bảo dưỡng sửa chữa, phụ tùng thay thế và dịch vụ khắp cả nước để tăng chất lượng trải nghiệm khách hàng và giảm chi phí sửa chữa bảo dưỡng trung bình cho khách hàng. Đừng coi thường điều này, nó đã giúp Toyota có vị thế số 1 ở Việt Nam suốt 30 năm vừa qua. Và nó cũng giúp Toyota Việt Nam là đơn vị hiệu quả nhất toàn cầu đấy. 

5. Với số lượng bán ra nhiều hơn, Vinfast sẽ đến gần ngưỡng hoà vốn hơn. Số lượng lớn cũng giúp Vinfast thương lượng tốt hơn với các nhà cung cấp và có chi phí đầu vào giảm đáng kể. Giá hợp lý bên cạnh các yếu tố bên trên sẽ giúp Vinfast bán được xe dễ dàng hơn rất nhiều. Cả ở Việt Nam lẫn trên toàn cầu. 

Ủa sao chỉ thấy có lợi cho Vinfast không vậy nhỉ? Thế còn Vin taxi thì sao?

6. Vin taxi có một cơ hội lớn để "thống nhất giang hồ" ngành.
Thị trường taxi Việt Nam hiện sa vào giai đoạn suy thoái rất nặng, biểu hiện ở biên lợi nhuận cực thấp cho toàn ngành. Vị thế dẫn đầu tuyệt đối của Grab rất vững chãi cho dù đã có rất nhiều “liên minh chiến lược” để phòng thủ. Các hãng taxi vừa nhỏ lẻ (đặc biệt là ở phía Bắc), vừa “đồng sàng dị mộng” (mỗi ông một toan tính), vừa không đủ quyết liệt (nửa này nửa nọ) nên không tạo được hiệu quả. Bên cạnh đó, tỷ lệ "quãng đường xe có khách" lên đến 85% của Grab giúp nó có hiệu quả tài chính vượt trội với trung bình toàn ngành, đặc biệt là khi giá nhiên liệu cao. 

Giờ khi Vin taxi ra đời, do chạy bằng điện nên chi phí vận hành không cao. Xe lại đồng bộ nên dễ sửa chữa bảo dưỡng và vận hành. Thương hiệu lớn và được công chúng đón nhận. Lại thêm tính quyết liệt của Vin đã ăn sâu vào máu. Những điều này tạo nên một tiền đề mạnh mẽ giúp Vin taxi hiệu quả cao hơn. 

Thêm vào đó, thị trường khởi điểm mà Vin taxi chọn là phía Bắc cũng rất sáng suốt. Nơi đó vừa không có đối thủ lớn đủ tầm. Người tiêu dùng lại rất quan tâm đến khác biệt về giá. Lực lượng lái xe lại sẵn sàng nhảy việc chỉ với vài phần trăm khác biệt tỷ lệ chia sẻ doanh thu. Nhu cầu đi taxi tại thời điểm ra mắt cao đột biến (phía Nam trung bình cả năm cao và đều hơn, nhưng phía Bắc thì đỉnh mùa nóng và đông lại cao vọt lên do thời tiết khắc nghiệt).

Với "thiên thời - địa lợi - nhân hoà" như vậy thì xác suất Vin taxi thành công ở phía Bắc là rất cao. Họ chỉ bắt đầu gặp những khó khăn đầu tiên khi Nam tiến tấn công vào thị trường giàu truyền thống của hai ông lớn Vinasun và Mai Linh mà thôi. Nhưng với những bài học và tích luỹ từ phía Bắc, hy vọng họ sẽ kịp đúc kết kinh nghiệm và năng lực để thành công. Họ có cơ hội để trở thành kẻ dẫn đầu "lực lượng kháng chiến chống Grab".

Rất chờ đón Grab có đối trọng đủ lớn để người tiêu dùng được hưởng lợi. 

Vấn đề là ban lãnh đạo Vin taxi phải biết cách điều hành. Nó giống như VinMart đã từng được coi là có lợi thế hay VinID đã từng được coi là "vét sạch tiền của thiên hạ" vậy: chiến lược đúng đắn là quan trọng, nhưng mấu chốt là ở vận hành

7. Nhưng thực ra việc trực tiếp đầu tư kiểu này rất là không nên. 

Đúng ra Vin nên có những chương trình để chuyển hoá các hãng taxi hiện hữu sang dùng sản phẩm của họ thì hiệu quả sẽ còn càng lớn hơn nữa: không mang hình ảnh thù địch với khách hàng của chính mình, không cần tốn vốn để đầu tư ban đầu. Hoặc ít nhất là đầu tư vào một hãng taxi lớn rồi chuyển hoá nó. Chứ ăn luôn phần của khách hàng của chính mình là tối kị trong làm ăn. 

Kịch bản tiếp theo là gì? 

Hai kịch bản lớn: 

a. Các hãng taxi khác cũng phải chuyển sang xe điện. Nhưng họ không thể và không nên mua xe điện của Vinfast nên sẽ phải chọn một hãng xe điện Trung Quốc nào đó (giá rẻ hơn Vinfast nhiều) và mở đường cho ông lớn phương Bắc vào Việt Nam. Câu chuyện bắt đầu phức tạp rồi đây. Cản trở lớn nhất là các trạm sạc điện mà thôi. Nếu tiêu chuẩn là tương thích thì Vin taxi (và cả Vinfast) gặp khó. Nếu tiêu chuẩn là không tương thích thì coi chừng trả đũa và kiện tụng qua các kênh quốc tế và ngoại giao. Tôi không biết về quy định liên quan đến các tiêu chuẩn này nên không dám bàn thêm.

b. Sau khi tạo sức ép đủ lớn trên thị trường, Vin taxi vung tiền để mua lại một trong hai hãng taxi lớn (vốn hoá khoảng 1000 tỷ nên chỉ cần khoảng 500 - 700 tỷ là đã đủ). Khi mua thành công, tự động đơn vị còn lại sẽ buông cờ vì không thể cạnh tranh được nữa. Khi này, Vin gom gọn thị trường taxi cả nước và có thể là cả thị trường xe điện, dự trữ được một khoảng thời gian 3 - 5 năm đệm để chuẩn bị trước khi các ông lớn nước ngoài vào.
Kịch bản nào có xác suất xảy ra cao hơn thì tôi không biết vì còn phụ thuộc vào rất nhiều các yếu tố và diễn biến trong tương lai.

8. Sự đầu tư quyết liệt và sắc nét này cho thấy Vin đã bế tắc chiến lược và hết bài đối với Vinfast. 

Chưa khi nào trong lịch sử loài người lại có một hãng sản xuất xe đi kinh doanh chính cái xe ấy để nhặt về từng đồng bạc cắc. Cả hai hãng sản xuất nhiều xe taxi nhất là Toyota và Kia cũng vậy.

Tại sao? 

Vì về mặt chiến lược, cần rút ngắn vòng quay tài sản càng ngắn càng tốt. 

Hãy cùng xét một ví dụ giữa hai đơn vị cùng xây căn hộ cao cấp với số vốn ban đầu không khác biệt để hình dung rõ hơn về hiệu quả. Đơn vị A xây ra, sau đó cho thuê trong 5 hay 7 năm để lấy lại vốn, rồi khai thác tiếp trong vài chục năm tiếp theo để thu lời ròng. Đơn vị B thì vừa xong bản vẽ 1/500 (hay xong móng theo quy định sau này) đã đem đi bán cho khách hàng, nên chỉ 6-12 tháng đã lấy lại vốn và một phần lời. Đơn vị nào trong số đó 10 hay 20 năm sau sẽ giàu hơn? Đơn vị nào sẽ ít rủi ro hơn?

Vậy nên người ta nói "xuống tiền chậm nhất có thể, thu tiền sớm nhất có thể". Đặc biệt là với các môi trường và ngành nghề kinh doanh phức tạp, nhạy cảm, nhiều rủi ro. Ngành sản xuất xe hơi và kinh doanh taxi có thuộc nhóm đó không nhỉ?

Nhưng dĩ nhiên, đây vẫn là một nước đi SÁNG trong hoàn cảnh KHÓ của Vinfast trong giai đoạn gần đây. Tôi đánh giá cao lựa chọn chiến lược này và khả năng thành công của nó. Nhưng tôi tin tưởng chắc chắn rằng đây chỉ là một sự xoay sở chiến thuật bất đắc dĩ chứ không phải là một chiến lược ngay từ khi khai sinh Vinfast của anh Vượng như nhiều bạn đã tung hô. 

Dĩ nhiên, bài viết này là dựa trên những thông tin không đầy đủ và có phần suy đoán của cá nhân tôi. Tác dụng của bài viết chỉ để chúng ta cùng tư duy với những người đánh cờ hàng đầu. Tránh trường hợp “khen bất kể, chửi vô cùng”. Tôi xin miễn trách nhiệm về bài viết và giữ quyền chỉnh sửa bất cứ lúc nào khi có thêm những thông tin mới.

Một góc nhìn khá hay, theo dõi để cập nhật vài góc nhìn như vậy nhé!

Chung Khoan ABC