IPO-BẢN CHẤT BỊ BỎ QUA
Thời gian vừa qua, thị trường s&#244;i nổi với loạt IPO tỉ đ&#244; từ c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n v&#224; tr&#224;n ngập c&#225;c diễn đ&#224;n l&#224; những lời lẽ c&#244;ng k&#237;ch kịch liệt khi thị gi&#225; kh&#244;ng như mong đợi, vậy liệu c&#243; phải ch&#250;ng ta đ&#227; bỏ qua mất bản chất thật sự của qu&#225; tr&#236;nh IPO cổ phiếu hay kh&#244;ng. 
 IPO- ni&#234;m yết cổ phiếu tr&#234;n s&#224;n, l&#224; qu&#225; tr&#236;nh gọi vốn khi c&#244;ng ty trở th&#224;nh c&#244;ng ty đại ch&#250;ng, c&#243; thể n&#243;i đ&#243; l&#224; th&#224;nh quả của một qu&#225; tr&#236;nh h&#236;nh th&#224;nh v&#224; ph&#225;t triển của to&#224;n thể doanh nghiệp trước đ&#243;. IPO chưa bao giờ mang lại lợi &#237;ch cho cổ đ&#244;ng mới ngay lặp tức, lẻ dĩ nhi&#234;n, người được hưởng lợi phải ch&#237;nh l&#224; cổ đ&#244;ng hiện hữu, l&#224; tập thể nh&#226;n vi&#234;n đ&#227; gắn b&#243; v&#224; bản th&#226;n doanh nghiệp. Cổ đ&#244;ng mua IPO l&#224; những người tin v&#224; đặt cược v&#224;o tiềm năng ph&#225;t triển của doanh nghiệp, nguồn tiền thu được từ qu&#225; tr&#236;nh IPO sẽ trở th&#224;nh vốn kinh doanh để c&#244;ng ty mở rộng v&#224; ph&#225;t triển c&#225;c hoạt động dự t&#237;nh. Khi một b&#234;n được th&#234;m lợi &#237;ch, th&#236; ngược lại, một b&#234;n sẽ chịu thiệt, nhưng đều c&#243; qua c&#243; lại đ&#243; mới l&#224; mua b&#225;n. Cổ đ&#244;ng cũ được hưởng lợi về gi&#225; (so với vốn b&#225;n đầu) nhưng chia sẽ cổ phần-cơ hội ph&#225;t triển, cổ đ&#244;ng mới bỏ tiền để mua cơ hội đ&#243; th&#236; sẽ chịu phần thiệt trước ti&#234;n. Nếu bạn hay xem chương tr&#236;nh Shark Tank, bạn sẽ hiểu hơn về qu&#225; tr&#236;nh n&#224;y.


Quay trở lại những deal IPO gần đ&#226;y, như một lẻ tất yếu, hầu hết c&#225;c deal IPO đều kh&#243; mang lại lợi &#237;ch ngay lập tức cho nh&#224; đầu tư mới m&#224; thay v&#224;o đ&#243; l&#224; lợi &#237;ch về l&#226;u d&#224;i: cổ tức hằng năm, định gi&#225; doanh nghiệp tăng khi doanh nghiệp tăng trưởng v...v. Thế nhưng c&#243; vẻ như đa số người mua IPO đều mang t&#226;m l&#253; đầu cơ giao dịch tr&#234;n thị trường thứ cấp m&#224; bỏ qua &#253; nghĩa của việc ni&#234;m yết cổ phiếu sơ cấp v&#224; v&#236; vậy, đ&#227; sai ngay từ việc thấu hiểu bản chất của h&#224;nh động. 


Thay v&#236; bu&#244;ng những lời c&#244;ng k&#237;ch hoặc t&#236;m c&#225;ch xả bực tức ( một số th&#236; chỉ đơn giản l&#224; thừa nước đục thả c&#226;u hả h&#234; hay k&#237;ch động), với những nh&#224; đầu tư đ&#227; tham gia IPO, t&#244;i thiết nghĩ mọi người n&#234;n nh&#236;n nhận lại, t&#237;ch cực hơn l&#224; r&#250;t ra được cho m&#236;nh những b&#224;i học, chuyện thua lỗ (lỗ ảo hay đ&#227; hiện thực h&#243;a khoản lỗ) l&#224; chuyện b&#236;nh thường tr&#234;n thị trường, nhưng nếu như mất m&#225;t nhưng kh&#244;ng hiểu nguy&#234;n nh&#226;n hay ko r&#250;t ra được g&#236; th&#236; mới thật đ&#225;ng tiếc: Nếu bạn l&#224; nh&#224; đầu cơ cổ phiếu, chỉ ăn ch&#234;nh lệch thị gi&#225; tr&#234;n thị trường, bạn đừng n&#234;n quan t&#226;m đến c&#225;c deal IPO. Chỉ khi bạn l&#224; nh&#224; đầu tư gi&#225; trị, muốn đồng h&#224;nh trở th&#224;nh một phần của c&#244;ng ty th&#236; h&#227;y t&#236;m đến. 


Giải ph&#225;p ở hiện tại sẽ phụ thuộc v&#224;o lựa chọn của ch&#237;nh bạn: t&#236;m hiểu nắm r&#245; hơn về tiềm năng doanh nghiệp, về định gi&#225; của cổ phiếu dại hạn hay chấp nhận dừng ch&#226;n để tối ưu nguồn vốn cho việc trading cổ phiếu, hoặc một c&#225;ch trung gian hơn, ph&#226;n chia lại nguồn vốn cho cả 2 mục ti&#234;u. T&#244;i kh&#244;ng đ&#225;nh gi&#225; hay nhận x&#233;t từng doanh nghiệp trong b&#224;i viết n&#224;y, m&#224; chỉ nhắn nhủ cộng đồng một c&#225;ch hiểu đ&#250;ng về qu&#225; tr&#236;nh IPO, lợi &#237;ch v&#224; phần thiệt cố hữu m&#224; c&#243; thể mọi người v&#244; t&#236;nh đ&#227; bỏ qua khi tham gia. 


PS. C&#243; thể bạn chưa biết, ở một số trường hợp, gi&#225; giao dịch thỏa thuận c&#243; thể cao hơn nhiều gi&#225; giao dịch tr&#234;n thị trường, ngay từ khi tham gia, người mua đ&#227; chịu thiệt, vậy tại sao họ lại l&#224;m vậy, trả lời được c&#226;u hỏi n&#224;y, bạn đ&#227; hiểu bản chất của IPO v&#224; hi vọng sẽ c&#243; c&#225;i nh&#236;n kh&#225;ch quan hơn.

IPO-BẢN CHẤT BỊ BỎ QUA
Thời gian vừa qua, thị trường sôi nổi với loạt IPO tỉ đô từ các công ty chứng khoán và tràn ngập các diễn đàn là những lời lẽ công kích kịch liệt khi thị giá không như mong đợi, vậy liệu có phải chúng ta đã bỏ qua mất bản chất thật sự của quá trình IPO cổ phiếu hay không. 
 IPO- niêm yết cổ phiếu trên sàn, là quá trình gọi vốn khi công ty trở thành công ty đại chúng, có thể nói đó là thành quả của một quá trình hình thành và phát triển của toàn thể doanh nghiệp trước đó. IPO chưa bao giờ mang lại lợi ích cho cổ đông mới ngay lặp tức, lẻ dĩ nhiên, người được hưởng lợi phải chính là cổ đông hiện hữu, là tập thể nhân viên đã gắn bó và bản thân doanh nghiệp. Cổ đông mua IPO là những người tin và đặt cược vào tiềm năng phát triển của doanh nghiệp, nguồn tiền thu được từ quá trình IPO sẽ trở thành vốn kinh doanh để công ty mở rộng và phát triển các hoạt động dự tính. Khi một bên được thêm lợi ích, thì ngược lại, một bên sẽ chịu thiệt, nhưng đều có qua có lại đó mới là mua bán. Cổ đông cũ được hưởng lợi về giá (so với vốn bán đầu) nhưng chia sẽ cổ phần-cơ hội phát triển, cổ đông mới bỏ tiền để mua cơ hội đó thì sẽ chịu phần thiệt trước tiên. Nếu bạn hay xem chương trình Shark Tank, bạn sẽ hiểu hơn về quá trình này.


Quay trở lại những deal IPO gần đây, như một lẻ tất yếu, hầu hết các deal IPO đều khó mang lại lợi ích ngay lập tức cho nhà đầu tư mới mà thay vào đó là lợi ích về lâu dài: cổ tức hằng năm, định giá doanh nghiệp tăng khi doanh nghiệp tăng trưởng v...v. Thế nhưng có vẻ như đa số người mua IPO đều mang tâm lý đầu cơ giao dịch trên thị trường thứ cấp mà bỏ qua ý nghĩa của việc niêm yết cổ phiếu sơ cấp và vì vậy, đã sai ngay từ việc thấu hiểu bản chất của hành động. 


Thay vì buông những lời công kích hoặc tìm cách xả bực tức ( một số thì chỉ đơn giản là thừa nước đục thả câu hả hê hay kích động), với những nhà đầu tư đã tham gia IPO, tôi thiết nghĩ mọi người nên nhìn nhận lại, tích cực hơn là rút ra được cho mình những bài học, chuyện thua lỗ (lỗ ảo hay đã hiện thực hóa khoản lỗ) là chuyện bình thường trên thị trường, nhưng nếu như mất mát nhưng không hiểu nguyên nhân hay ko rút ra được gì thì mới thật đáng tiếc: Nếu bạn là nhà đầu cơ cổ phiếu, chỉ ăn chênh lệch thị giá trên thị trường, bạn đừng nên quan tâm đến các deal IPO. Chỉ khi bạn là nhà đầu tư giá trị, muốn đồng hành trở thành một phần của công ty thì hãy tìm đến. 


Giải pháp ở hiện tại sẽ phụ thuộc vào lựa chọn của chính bạn: tìm hiểu nắm rõ hơn về tiềm năng doanh nghiệp, về định giá của cổ phiếu dại hạn hay chấp nhận dừng chân để tối ưu nguồn vốn cho việc trading cổ phiếu, hoặc một cách trung gian hơn, phân chia lại nguồn vốn cho cả 2 mục tiêu. Tôi không đánh giá hay nhận xét từng doanh nghiệp trong bài viết này, mà chỉ nhắn nhủ cộng đồng một cách hiểu đúng về quá trình IPO, lợi ích và phần thiệt cố hữu mà có thể mọi người vô tình đã bỏ qua khi tham gia. 


PS. Có thể bạn chưa biết, ở một số trường hợp, giá giao dịch thỏa thuận có thể cao hơn nhiều giá giao dịch trên thị trường, ngay từ khi tham gia, người mua đã chịu thiệt, vậy tại sao họ lại làm vậy, trả lời được câu hỏi này, bạn đã hiểu bản chất của IPO và hi vọng sẽ có cái nhìn khách quan hơn.