V&#204; SAO RẤT NHIỀU CỔ PHIẾU XANH SUỐT PHI&#202;N NHƯNG LẠI BỊ ĐẠP V&#192;O ATC?

Tr&#234;n TTCK c&#243; một hiện tượng xuất hiện với tần suất cao: nhiều cổ phiếu giao dịch t&#237;ch cực trong phần lớn thời gian, thậm ch&#237; duy tr&#236; sắc xanh ổn định, nhưng đến phi&#234;n khớp lệnh định kỳ cuối ng&#224;y (ATC) lại bị đẩy gi&#225; xuống, l&#224;m m&#233;o m&#243; to&#224;n bộ cảm nhận của nh&#224; đầu tư về phi&#234;n giao dịch. Phản xạ quen thuộc của đ&#225;m đ&#244;ng l&#224; cho rằng thị trường yếu, d&#242;ng tiền r&#250;t, hoặc tổ chức “xả h&#224;ng”. Tuy nhi&#234;n, nếu đọc thị trường ở tầng cấu tr&#250;c, đ&#226;y kh&#244;ng phải h&#224;nh vi ngẫu nhi&#234;n, v&#224; cũng kh&#244;ng mặc định l&#224; t&#237;n hiệu xấu.

Trước hết cần hiểu r&#245; ATC l&#224; điểm yếu cấu tr&#250;c của thị trường, nơi gi&#225; đ&#243;ng cửa được x&#225;c lập kh&#244;ng th&#244;ng qua qu&#225; tr&#236;nh khớp li&#234;n tục, m&#224; chỉ bằng việc c&#226;n đối tổng cung - cầu tại thời điểm cuối ng&#224;y. Điều n&#224;y cho ph&#233;p b&#234;n chủ động chỉ cần một khối lượng tương đối, nhưng c&#243; thể t&#225;c động mạnh l&#234;n gi&#225; đ&#243;ng cửa, từ đ&#243; ảnh hưởng trực tiếp đến t&#226;m l&#253; nh&#224; đầu tư, NAV danh mục, trạng th&#225;i margin v&#224; nhận thức chung về xu hướng thị trường. N&#243;i c&#225;ch kh&#225;c, ATC l&#224; nơi t&#225;c động t&#226;m l&#253; rẻ nhất nhưng hiệu quả nhất.

C&#226;u hỏi quan trọng nhất cần đặt ra l&#224;: nếu tổ chức thực sự muốn b&#225;n, tại sao họ kh&#244;ng b&#225;n trong phi&#234;n khi gi&#225; cao, thanh khoản tốt, m&#224; lại chờ đến ATC? C&#226;u trả lời nằm ở động cơ, kh&#244;ng phải ở biểu hiện gi&#225;. Khi một cổ phiếu xanh suốt phi&#234;n nhưng bị đạp ATC, c&#243; ba mục ti&#234;u ch&#237;nh thường được hướng tới. 

Thứ nhất, kh&#244;ng cho ph&#233;p x&#225;c nhận t&#237;n hiệu tăng. Một c&#226;y nến đ&#243;ng cửa đẹp, xanh mạnh, sẽ k&#237;ch hoạt t&#226;m l&#253; FOMO, thu h&#250;t d&#242;ng tiền mới v&#224; l&#224;m gi&#225; bật l&#234;n nhanh ch&#243;ng trong c&#225;c phi&#234;n sau. Điều n&#224;y khiến qu&#225; tr&#236;nh gom h&#224;ng trở n&#234;n đắt đỏ. Đạp ATC l&#224; c&#225;ch đơn giản nhất để “l&#224;m xấu chart”, tr&#236; ho&#227;n sự x&#225;c nhận xu hướng, k&#233;o d&#224;i thời gian t&#237;ch lũy.

Thứ hai, buộc người đang c&#243; l&#227;i phải b&#225;n ra. Những nh&#224; đầu tư mua từ v&#249;ng thấp, thấy cổ phiếu xanh trong ng&#224;y, thường c&#243; t&#226;m l&#253; chốt lời khi bị đạp mạnh v&#224;o cuối phi&#234;n để tr&#225;nh rủi ro qua đ&#234;m. Tổ chức kh&#244;ng b&#225;n h&#224;ng cho thị trường, m&#224; đang tạo ra t&#236;nh huống buộc thị trường b&#225;n h&#224;ng cho họ. Đ&#226;y l&#224; h&#236;nh thức tạo thanh khoản *********, kh&#244;ng phải ph&#226;n phối.

Thứ ba, test cung cuối c&#249;ng. Một cổ phiếu xanh cả phi&#234;n nhưng vẫn bị đạp ở ATC l&#224; b&#224;i kiểm tra xem c&#242;n bao nhi&#234;u lượng cung yếu sẵn s&#224;ng b&#225;n ra ở v&#249;ng gi&#225; thấp. Nếu sau ATC, gi&#225; kh&#244;ng trượt s&#226;u hơn, kh&#244;ng ph&#225; nền, v&#224; phi&#234;n sau kh&#244;ng xuất hiện b&#225;n th&#225;o tiếp diễn, điều đ&#243; x&#225;c nhận rằng nguồn cung yếu đ&#227; gần như cạn kiệt.

Tuy nhi&#234;n, cần nhấn mạnh: kh&#244;ng phải mọi c&#250; đạp ATC đều l&#224; gom h&#224;ng. Việc n&#224;y chỉ đ&#250;ng khi hội đủ c&#225;c điều kiện cấu tr&#250;c. Thứ nhất, cổ phiếu hoặc thị trường phải nằm sau một pha rũ bỏ hoặc điều chỉnh đ&#225;ng kể trước đ&#243;. Thứ hai, nỗ lực b&#225;n ở ATC phải lớn nhưng kết quả gi&#225; kh&#244;ng mở rộng, kh&#244;ng ph&#225; đ&#225;y quan trọng - đ&#250;ng nguy&#234;n l&#253; Effort vs Result trong VSA. Thứ ba, thanh khoản tăng ở ATC nhưng kh&#244;ng lan sang c&#225;c phi&#234;n sau. Thứ tư, ph&#225;i sinh kh&#244;ng x&#225;c nhận xu hướng giảm bằng việc mở short tấn c&#244;ng. Thứ năm, c&#225;c cổ phiếu trụ hoặc nh&#243;m dẫn dắt kh&#244;ng bị ph&#225; vỡ cấu tr&#250;c.

Ngược lại, nếu hiện tượng đạp ATC xảy ra ở v&#249;ng đỉnh, ph&#225; vỡ hỗ trợ, k&#233;o theo b&#225;n tiếp ở c&#225;c phi&#234;n sau, đi k&#232;m x&#225;c nhận từ ph&#225;i sinh v&#224; sự g&#227;y cấu tr&#250;c của nh&#243;m trụ, th&#236; đ&#243; l&#224; ph&#226;n phối thực sự, kh&#244;ng phải gom h&#224;ng.

Điểm mấu chốt m&#224; đ&#225;m đ&#244;ng thường bỏ qua l&#224;: xanh trong phi&#234;n nhưng bị đạp ATC kh&#244;ng c&#243; nghĩa l&#224; thị trường yếu, m&#224; thường l&#224; thị trường chưa được ph&#233;p tăng. Kh&#244;ng phải v&#236; thiếu tiền, m&#224; v&#236; d&#242;ng tiền lớn chưa ho&#224;n tất qu&#225; tr&#236;nh t&#225;i ph&#226;n bổ, chưa đạt trạng th&#225;i t&#226;m l&#253; tối ưu để mở s&#243;ng. Khi đ&#243;, gi&#225; bị kiểm so&#225;t để triệt ti&#234;u kỳ vọng ngắn hạn, b&#224;o m&#242;n sự n&#243;ng vội, v&#224; buộc những người thiếu ki&#234;n nhẫn rời khỏi cuộc chơi.

T&#243;m lại, trong bối cảnh sau washout, khi cấu tr&#250;c chưa g&#227;y, ph&#225;i sinh kh&#244;ng x&#225;c nhận rủi ro v&#224; Effort b&#225;n kh&#244;ng tạo được Result tương xứng, đạp ATC l&#224; c&#244;ng cụ điều tiết t&#226;m l&#253; v&#224; gom h&#224;ng c&#243; chủ đ&#237;ch, kh&#244;ng phải h&#224;nh vi xả bỏ. Việc đọc sai hiện tượng n&#224;y sẽ khiến nh&#224; đầu tư h&#224;nh động theo cảm x&#250;c, trong khi người đọc đ&#250;ng cấu tr&#250;c lại nh&#236;n thấy đ&#226;y l&#224; một bước đi cần thiết trước khi thị trường chuyển sang pha tiếp theo.

VÌ SAO RẤT NHIỀU CỔ PHIẾU XANH SUỐT PHIÊN NHƯNG LẠI BỊ ĐẠP VÀO ATC?

Trên TTCK có một hiện tượng xuất hiện với tần suất cao: nhiều cổ phiếu giao dịch tích cực trong phần lớn thời gian, thậm chí duy trì sắc xanh ổn định, nhưng đến phiên khớp lệnh định kỳ cuối ngày (ATC) lại bị đẩy giá xuống, làm méo mó toàn bộ cảm nhận của nhà đầu tư về phiên giao dịch. Phản xạ quen thuộc của đám đông là cho rằng thị trường yếu, dòng tiền rút, hoặc tổ chức “xả hàng”. Tuy nhiên, nếu đọc thị trường ở tầng cấu trúc, đây không phải hành vi ngẫu nhiên, và cũng không mặc định là tín hiệu xấu.

Trước hết cần hiểu rõ ATC là điểm yếu cấu trúc của thị trường, nơi giá đóng cửa được xác lập không thông qua quá trình khớp liên tục, mà chỉ bằng việc cân đối tổng cung - cầu tại thời điểm cuối ngày. Điều này cho phép bên chủ động chỉ cần một khối lượng tương đối, nhưng có thể tác động mạnh lên giá đóng cửa, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý nhà đầu tư, NAV danh mục, trạng thái margin và nhận thức chung về xu hướng thị trường. Nói cách khác, ATC là nơi tác động tâm lý rẻ nhất nhưng hiệu quả nhất.

Câu hỏi quan trọng nhất cần đặt ra là: nếu tổ chức thực sự muốn bán, tại sao họ không bán trong phiên khi giá cao, thanh khoản tốt, mà lại chờ đến ATC? Câu trả lời nằm ở động cơ, không phải ở biểu hiện giá. Khi một cổ phiếu xanh suốt phiên nhưng bị đạp ATC, có ba mục tiêu chính thường được hướng tới. 

Thứ nhất, không cho phép xác nhận tín hiệu tăng. Một cây nến đóng cửa đẹp, xanh mạnh, sẽ kích hoạt tâm lý FOMO, thu hút dòng tiền mới và làm giá bật lên nhanh chóng trong các phiên sau. Điều này khiến quá trình gom hàng trở nên đắt đỏ. Đạp ATC là cách đơn giản nhất để “làm xấu chart”, trì hoãn sự xác nhận xu hướng, kéo dài thời gian tích lũy.

Thứ hai, buộc người đang có lãi phải bán ra. Những nhà đầu tư mua từ vùng thấp, thấy cổ phiếu xanh trong ngày, thường có tâm lý chốt lời khi bị đạp mạnh vào cuối phiên để tránh rủi ro qua đêm. Tổ chức không bán hàng cho thị trường, mà đang tạo ra tình huống buộc thị trường bán hàng cho họ. Đây là hình thức tạo thanh khoản *********, không phải phân phối.

Thứ ba, test cung cuối cùng. Một cổ phiếu xanh cả phiên nhưng vẫn bị đạp ở ATC là bài kiểm tra xem còn bao nhiêu lượng cung yếu sẵn sàng bán ra ở vùng giá thấp. Nếu sau ATC, giá không trượt sâu hơn, không phá nền, và phiên sau không xuất hiện bán tháo tiếp diễn, điều đó xác nhận rằng nguồn cung yếu đã gần như cạn kiệt.

Tuy nhiên, cần nhấn mạnh: không phải mọi cú đạp ATC đều là gom hàng. Việc này chỉ đúng khi hội đủ các điều kiện cấu trúc. Thứ nhất, cổ phiếu hoặc thị trường phải nằm sau một pha rũ bỏ hoặc điều chỉnh đáng kể trước đó. Thứ hai, nỗ lực bán ở ATC phải lớn nhưng kết quả giá không mở rộng, không phá đáy quan trọng - đúng nguyên lý Effort vs Result trong VSA. Thứ ba, thanh khoản tăng ở ATC nhưng không lan sang các phiên sau. Thứ tư, phái sinh không xác nhận xu hướng giảm bằng việc mở short tấn công. Thứ năm, các cổ phiếu trụ hoặc nhóm dẫn dắt không bị phá vỡ cấu trúc.

Ngược lại, nếu hiện tượng đạp ATC xảy ra ở vùng đỉnh, phá vỡ hỗ trợ, kéo theo bán tiếp ở các phiên sau, đi kèm xác nhận từ phái sinh và sự gãy cấu trúc của nhóm trụ, thì đó là phân phối thực sự, không phải gom hàng.

Điểm mấu chốt mà đám đông thường bỏ qua là: xanh trong phiên nhưng bị đạp ATC không có nghĩa là thị trường yếu, mà thường là thị trường chưa được phép tăng. Không phải vì thiếu tiền, mà vì dòng tiền lớn chưa hoàn tất quá trình tái phân bổ, chưa đạt trạng thái tâm lý tối ưu để mở sóng. Khi đó, giá bị kiểm soát để triệt tiêu kỳ vọng ngắn hạn, bào mòn sự nóng vội, và buộc những người thiếu kiên nhẫn rời khỏi cuộc chơi.

Tóm lại, trong bối cảnh sau washout, khi cấu trúc chưa gãy, phái sinh không xác nhận rủi ro và Effort bán không tạo được Result tương xứng, đạp ATC là công cụ điều tiết tâm lý và gom hàng có chủ đích, không phải hành vi xả bỏ. Việc đọc sai hiện tượng này sẽ khiến nhà đầu tư hành động theo cảm xúc, trong khi người đọc đúng cấu trúc lại nhìn thấy đây là một bước đi cần thiết trước khi thị trường chuyển sang pha tiếp theo.

Một Ngày Mới