Để biết bạn c&#243; đang đầu tư sai phương ph&#225;p v&#224; cần thay đổi tư duy cũng như phương ph&#225;p đầu tư, bạn c&#243; thể tự đ&#225;nh gi&#225; qua một số dấu hiệu v&#224; bước ph&#226;n t&#237;ch dưới đ&#226;y:

1. Kết quả đầu tư kh&#244;ng đạt kỳ vọng
   -   Hiệu suất thấp: Nếu bạn li&#234;n tục thua lỗ hoặc hiệu suất đầu tư của bạn kh&#244;ng đạt mục ti&#234;u hoặc thấp hơn so với thị trường chung (v&#237; dụ như chỉ số VN-Index hoặc VN30), c&#243; thể đ&#243; l&#224; dấu hiệu phương ph&#225;p đầu tư của bạn cần xem x&#233;t lại.

VD: Từ đầu năm 2024 đến nay chỉ số VN_index tăng 13,76% - VN30 tăng 20% m&#224; t&#224;i khoản NAV của bạn kh&#244;ng tăng bằng hoặc &#237;t hơn % tr&#234;n đồng nghĩa l&#224; phương ph&#225;p đầu tư chưa ph&#249; hợp.

   -   Kh&#244;ng nhất qu&#225;n: Bạn c&#243; thể kiếm được lợi nhuận ở một số thời điểm, nhưng thua lỗ li&#234;n tiếp sau đ&#243;, điều n&#224;y c&#243; thể cho thấy phương ph&#225;p thiếu t&#237;nh ổn định v&#224; bền vững.

2. Kh&#244;ng c&#243; chiến lược r&#245; r&#224;ng
   -   Đầu tư cảm t&#237;nh: Nếu bạn thường xuy&#234;n mua b&#225;n dựa tr&#234;n cảm x&#250;c, tin đồn, hoặc c&#225;c th&#244;ng tin kh&#244;ng được x&#225;c thực, điều n&#224;y c&#243; thể dẫn đến c&#225;c quyết định đầu tư sai lầm.
    -   Kh&#244;ng c&#243; mục ti&#234;u r&#245; r&#224;ng: Nếu bạn kh&#244;ng c&#243; kế hoạch t&#224;i ch&#237;nh d&#224;i hạn hay c&#225;c mục ti&#234;u r&#245; r&#224;ng, việc đầu tư c&#243; thể trở n&#234;n lộn xộn v&#224; thiếu định hướng. Phương ph&#225;p đầu tư tốt phải ph&#249; hợp với mục ti&#234;u t&#224;i ch&#237;nh c&#225; nh&#226;n.

3. Kh&#244;ng quản l&#253; rủi ro hiệu quả
    -    Thua lỗ lớn do kh&#244;ng kiểm so&#225;t rủi ro: Nếu bạn li&#234;n tục đối mặt với c&#225;c khoản thua lỗ lớn m&#224; kh&#244;ng c&#243; c&#225;c biện ph&#225;p ph&#242;ng ngừa hoặc kế hoạch tho&#225;t khỏi thị trường, c&#243; thể bạn chưa &#225;p dụng chiến lược quản l&#253; rủi ro hợp l&#253;.
    -    Kh&#244;ng đa dạng h&#243;a danh mục đầu tư: Việc dồn qu&#225; nhiều vốn v&#224;o một hoặc v&#224;i cổ phiếu, t&#224;i sản c&#243; thể khiến bạn đối mặt với rủi ro cao khi thị trường biến động.

4. Kh&#244;ng theo d&#245;i v&#224; đ&#225;nh gi&#225; thường xuy&#234;n
    -    Kh&#244;ng theo d&#245;i hiệu suất đầu tư: Nếu bạn kh&#244;ng thường xuy&#234;n kiểm tra v&#224; đ&#225;nh gi&#225; hiệu suất của danh mục đầu tư, bạn c&#243; thể bỏ lỡ cơ hội cải thiện hoặc điều chỉnh chiến lược. Đ&#225;nh gi&#225; định kỳ gi&#250;p nhận ra sớm những sai lầm hoặc điểm yếu trong phương ph&#225;p hiện tại.
    -   Kh&#244;ng học hỏi từ sai lầm: Nếu bạn kh&#244;ng học hỏi từ những sai lầm trong qu&#225; khứ v&#224; tiếp tục lặp lại ch&#250;ng, bạn c&#243; thể cần thay đổi tư duy v&#224; phương ph&#225;p đầu tư.

5. Thường xuy&#234;n chạy theo xu hướng ngắn hạn
    -    Chạy theo tin đồn hoặc thị trường n&#243;ng: Nếu bạn li&#234;n tục tham gia v&#224;o c&#225;c xu hướng thị trường ngắn hạn m&#224; kh&#244;ng hiểu r&#245; về c&#244;ng ty hoặc t&#224;i sản m&#236;nh đầu tư, đ&#226;y c&#243; thể l&#224; dấu hiệu của việc thiếu phương ph&#225;p đầu tư d&#224;i hạn v&#224; c&#226;n nhắc kỹ lưỡng.
    -    Thường xuy&#234;n giao dịch ngắn hạn: Việc thường xuy&#234;n mua b&#225;n theo xu hướng ngắn hạn, kh&#244;ng c&#243; nghi&#234;n cứu cẩn thận c&#243; thể l&#224;m mất ph&#237; giao dịch v&#224; g&#226;y ra sự thiếu nhất qu&#225;n trong kết quả đầu tư.

6. Kh&#244;ng c&#243; kỷ luật trong đầu tư
    -    Kh&#244;ng tu&#226;n thủ kế hoạch: Nếu bạn thường xuy&#234;n ph&#225; vỡ nguy&#234;n tắc của m&#236;nh hoặc thay đổi chiến lược dựa tr&#234;n những thay đổi nhỏ trong thị trường, điều n&#224;y c&#243; thể cho thấy bạn thiếu kỷ luật trong đầu tư. Kỷ luật l&#224; yếu tố quan trọng để th&#224;nh c&#244;ng trong d&#224;i hạn.
   -   Kh&#244;ng ki&#234;n nhẫn: Đầu tư d&#224;i hạn thường y&#234;u cầu sự ki&#234;n nhẫn. Nếu bạn thiếu ki&#234;n nhẫn v&#224; thường xuy&#234;n b&#225;n ra sớm, bạn c&#243; thể đ&#225;nh mất cơ hội tăng trưởng d&#224;i hạn của t&#224;i sản.

7. Thiếu kiến thức v&#224; kh&#244;ng học hỏi th&#234;m
    -   Kh&#244;ng cập nhật kiến thức: Thị trường t&#224;i ch&#237;nh lu&#244;n thay đổi. Nếu bạn kh&#244;ng cập nhật kiến thức về kinh tế, t&#224;i ch&#237;nh, hay c&#225;c phương ph&#225;p đầu tư mới, bạn c&#243; thể bị tụt hậu v&#224; đưa ra c&#225;c quyết định đầu tư sai lầm.
    -    Kh&#244;ng học từ người c&#243; kinh nghiệm: Nếu bạn kh&#244;ng tham khảo &#253; kiến của c&#225;c nh&#224; đầu tư c&#243; kinh nghiệm hoặc kh&#244;ng tham gia c&#225;c kh&#243;a học về đầu tư, bạn c&#243; thể dễ d&#224;ng mắc phải những sai lầm phổ biến m&#224; c&#225;c nh&#224; đầu tư mới thường gặp.

8. Dấu hiệu của tư duy sai lầm
    -    Tập trung v&#224;o lợi nhuận nhanh ch&#243;ng: Nếu bạn chỉ quan t&#226;m đến việc kiếm tiền nhanh v&#224; kh&#244;ng đ&#225;nh gi&#225; đ&#250;ng rủi ro, đ&#226;y l&#224; dấu hiệu bạn cần thay đổi tư duy v&#224; nh&#236;n nhận đầu tư như một kế hoạch d&#224;i hạn.
    -    Lo sợ mất m&#225;t qu&#225; mức: Nếu bạn lu&#244;n lo lắng v&#224; hoảng loạn khi thị trường giảm điểm, c&#243; thể bạn chưa c&#243; tư duy đầu tư vững chắc, v&#224; điều n&#224;y ảnh hưởng đến c&#225;c quyết định sai lầm.

C&#225;ch thay đổi tư duy v&#224; phương ph&#225;p đầu tư
    -   Học hỏi v&#224; cải thiện kiến thức: Đọc s&#225;ch, tham gia kh&#243;a học hoặc tham khảo từ c&#225;c chuy&#234;n gia đầu tư để n&#226;ng cao kiến thức t&#224;i ch&#237;nh v&#224; học hỏi phương ph&#225;p mới.
    -    Tập trung v&#224;o d&#224;i hạn: Điều chỉnh tư duy để đầu tư d&#224;i hạn, x&#226;y dựng danh mục đầu tư vững chắc v&#224; kh&#244;ng bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn.
    -    &#193;p dụng quản l&#253; rủi ro: Đặt ra nguy&#234;n tắc quản l&#253; rủi ro, đa dạng h&#243;a danh mục v&#224; lu&#244;n c&#243; kế hoạch dự ph&#242;ng cho c&#225;c t&#236;nh huống khẩn cấp.
    -    Đ&#225;nh gi&#225; lại chiến lược: Thường xuy&#234;n đ&#225;nh gi&#225; lại chiến lược đầu tư của m&#236;nh, từ đ&#243; điều chỉnh hoặc thay đổi khi thấy kh&#244;ng c&#242;n hiệu quả.
    -    Ki&#234;n nhẫn v&#224; kỷ luật: Duy tr&#236; kỷ luật trong việc tu&#226;n theo chiến lược đ&#227; đặt ra v&#224; ki&#234;n nhẫn để đạt được mục ti&#234;u đầu tư d&#224;i hạn.
    -    Việc nhận biết v&#224; điều chỉnh kịp thời kh&#244;ng chỉ gi&#250;p bạn tr&#225;nh những sai lầm lớn m&#224; c&#242;n tăng khả năng th&#224;nh c&#244;ng trong h&#224;nh tr&#236;nh đầu tư.

Để biết bạn có đang đầu tư sai phương pháp và cần thay đổi tư duy cũng như phương pháp đầu tư, bạn có thể tự đánh giá qua một số dấu hiệu và bước phân tích dưới đây:

1. Kết quả đầu tư không đạt kỳ vọng
   -   Hiệu suất thấp: Nếu bạn liên tục thua lỗ hoặc hiệu suất đầu tư của bạn không đạt mục tiêu hoặc thấp hơn so với thị trường chung (ví dụ như chỉ số VN-Index hoặc VN30), có thể đó là dấu hiệu phương pháp đầu tư của bạn cần xem xét lại.

VD: Từ đầu năm 2024 đến nay chỉ số VN_index tăng 13,76% - VN30 tăng 20% mà tài khoản NAV của bạn không tăng bằng hoặc ít hơn % trên đồng nghĩa là phương pháp đầu tư chưa phù hợp.

   -   Không nhất quán: Bạn có thể kiếm được lợi nhuận ở một số thời điểm, nhưng thua lỗ liên tiếp sau đó, điều này có thể cho thấy phương pháp thiếu tính ổn định và bền vững.

2. Không có chiến lược rõ ràng
   -   Đầu tư cảm tính: Nếu bạn thường xuyên mua bán dựa trên cảm xúc, tin đồn, hoặc các thông tin không được xác thực, điều này có thể dẫn đến các quyết định đầu tư sai lầm.
    -   Không có mục tiêu rõ ràng: Nếu bạn không có kế hoạch tài chính dài hạn hay các mục tiêu rõ ràng, việc đầu tư có thể trở nên lộn xộn và thiếu định hướng. Phương pháp đầu tư tốt phải phù hợp với mục tiêu tài chính cá nhân.

3. Không quản lý rủi ro hiệu quả
    -    Thua lỗ lớn do không kiểm soát rủi ro: Nếu bạn liên tục đối mặt với các khoản thua lỗ lớn mà không có các biện pháp phòng ngừa hoặc kế hoạch thoát khỏi thị trường, có thể bạn chưa áp dụng chiến lược quản lý rủi ro hợp lý.
    -    Không đa dạng hóa danh mục đầu tư: Việc dồn quá nhiều vốn vào một hoặc vài cổ phiếu, tài sản có thể khiến bạn đối mặt với rủi ro cao khi thị trường biến động.

4. Không theo dõi và đánh giá thường xuyên
    -    Không theo dõi hiệu suất đầu tư: Nếu bạn không thường xuyên kiểm tra và đánh giá hiệu suất của danh mục đầu tư, bạn có thể bỏ lỡ cơ hội cải thiện hoặc điều chỉnh chiến lược. Đánh giá định kỳ giúp nhận ra sớm những sai lầm hoặc điểm yếu trong phương pháp hiện tại.
    -   Không học hỏi từ sai lầm: Nếu bạn không học hỏi từ những sai lầm trong quá khứ và tiếp tục lặp lại chúng, bạn có thể cần thay đổi tư duy và phương pháp đầu tư.

5. Thường xuyên chạy theo xu hướng ngắn hạn
    -    Chạy theo tin đồn hoặc thị trường nóng: Nếu bạn liên tục tham gia vào các xu hướng thị trường ngắn hạn mà không hiểu rõ về công ty hoặc tài sản mình đầu tư, đây có thể là dấu hiệu của việc thiếu phương pháp đầu tư dài hạn và cân nhắc kỹ lưỡng.
    -    Thường xuyên giao dịch ngắn hạn: Việc thường xuyên mua bán theo xu hướng ngắn hạn, không có nghiên cứu cẩn thận có thể làm mất phí giao dịch và gây ra sự thiếu nhất quán trong kết quả đầu tư.

6. Không có kỷ luật trong đầu tư
    -    Không tuân thủ kế hoạch: Nếu bạn thường xuyên phá vỡ nguyên tắc của mình hoặc thay đổi chiến lược dựa trên những thay đổi nhỏ trong thị trường, điều này có thể cho thấy bạn thiếu kỷ luật trong đầu tư. Kỷ luật là yếu tố quan trọng để thành công trong dài hạn.
   -   Không kiên nhẫn: Đầu tư dài hạn thường yêu cầu sự kiên nhẫn. Nếu bạn thiếu kiên nhẫn và thường xuyên bán ra sớm, bạn có thể đánh mất cơ hội tăng trưởng dài hạn của tài sản.

7. Thiếu kiến thức và không học hỏi thêm
    -   Không cập nhật kiến thức: Thị trường tài chính luôn thay đổi. Nếu bạn không cập nhật kiến thức về kinh tế, tài chính, hay các phương pháp đầu tư mới, bạn có thể bị tụt hậu và đưa ra các quyết định đầu tư sai lầm.
    -    Không học từ người có kinh nghiệm: Nếu bạn không tham khảo ý kiến của các nhà đầu tư có kinh nghiệm hoặc không tham gia các khóa học về đầu tư, bạn có thể dễ dàng mắc phải những sai lầm phổ biến mà các nhà đầu tư mới thường gặp.

8. Dấu hiệu của tư duy sai lầm
    -    Tập trung vào lợi nhuận nhanh chóng: Nếu bạn chỉ quan tâm đến việc kiếm tiền nhanh và không đánh giá đúng rủi ro, đây là dấu hiệu bạn cần thay đổi tư duy và nhìn nhận đầu tư như một kế hoạch dài hạn.
    -    Lo sợ mất mát quá mức: Nếu bạn luôn lo lắng và hoảng loạn khi thị trường giảm điểm, có thể bạn chưa có tư duy đầu tư vững chắc, và điều này ảnh hưởng đến các quyết định sai lầm.

Cách thay đổi tư duy và phương pháp đầu tư
    -   Học hỏi và cải thiện kiến thức: Đọc sách, tham gia khóa học hoặc tham khảo từ các chuyên gia đầu tư để nâng cao kiến thức tài chính và học hỏi phương pháp mới.
    -    Tập trung vào dài hạn: Điều chỉnh tư duy để đầu tư dài hạn, xây dựng danh mục đầu tư vững chắc và không bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn.
    -    Áp dụng quản lý rủi ro: Đặt ra nguyên tắc quản lý rủi ro, đa dạng hóa danh mục và luôn có kế hoạch dự phòng cho các tình huống khẩn cấp.
    -    Đánh giá lại chiến lược: Thường xuyên đánh giá lại chiến lược đầu tư của mình, từ đó điều chỉnh hoặc thay đổi khi thấy không còn hiệu quả.
    -    Kiên nhẫn và kỷ luật: Duy trì kỷ luật trong việc tuân theo chiến lược đã đặt ra và kiên nhẫn để đạt được mục tiêu đầu tư dài hạn.
    -    Việc nhận biết và điều chỉnh kịp thời không chỉ giúp bạn tránh những sai lầm lớn mà còn tăng khả năng thành công trong hành trình đầu tư.