SỰ ĐỘC Đ&#193;O CỦA PI NETWORK V&#192; SỰ MINH BẠCH THIỆN L&#192;NH Đ&#193;NG TỰ H&#192;O CỦA CỘNG ĐỒNG PI
(Pi thủ v&#224; những người muốn tham gia Pi cần biết)

1- KYC. Tham gia Pi Network, bạn nhất định phải được x&#225;c minh danh t&#225;nh (KYC) v&#224; bảo đảm mỗi người chỉ c&#243; một t&#224;i khoản. Đ&#226;y l&#224; sự độc đ&#225;o đầy tr&#225;ch nhiệm của Nh&#224; ph&#225;t triển nhằm khắc phục sự lừa đảo, rửa tiền, d&#249;ng tiền điện tử để t&#224;i trợ khủng bố v&#224; c&#225;c hoạt động bất hợp ph&#225;p kh&#225;c. Đ&#243; l&#224; y&#234;u cầu nghi&#234;m ngặt m&#224; ngay cả BTC v&#224; ETH cũng kh&#244;ng y&#234;u cầu. 

Đ&#224;o Bitcoin bạn kh&#244;ng cần KYC, chỉ cần thiết bị v&#224; kết nối mạng. V&#237; BTC chỉ gồm địa chỉ, kh&#243;a c&#244;ng khai v&#224; ri&#234;ng tư, ẩn danh ho&#224;n to&#224;n. Mỗi người c&#243; thể tạo nhiều v&#237;, thậm ch&#237; h&#224;ng trăm h&#224;ng ng&#224;n v&#237; v&#224; kh&#244;ng ai biết những v&#237; đ&#243; của c&#249;ng một người, trừ khi người đ&#243; tự khai. Tuy nhi&#234;n, mua thiết bị hay điện, tham gia nh&#243;m đ&#224;o, hoặc giao dịch tr&#234;n s&#224;n c&#243; thể y&#234;u cầu KYC, nhưng đ&#243; kh&#244;ng phải y&#234;u cầu của BTC. 

ETH trước 9-2022 cũng vậy. Nhưng sau khi chuyển sang PoS, bạn cần staking 32 ETH để chạy node lấy phần thưởng. Tự chạy node kh&#244;ng cần KYC, nếu qua s&#224;n như Binance (v&#224; nhiều s&#224;n kh&#225;c) th&#236; phải KYC nhưng kh&#244;ng phải l&#224; y&#234;u cầu từ ETH.  

Kh&#244;ng thể n&#243;i việc kh&#244;ng KYC l&#224; kh&#244;ng minh bạch, v&#236; mọi giao dịch tr&#234;n Blockchain đều c&#244;ng khai tr&#234;n sổ c&#225;i, kh&#244;ng ai c&#243; thể can thiệp để thay đổi, điều chỉnh được, mặc d&#249; kh&#244;ng ai biết những giao dịch đ&#243; l&#224; của ai. Bản th&#226;n c&#244;ng nghệ Blockchain v&#224; BTC hay ETH kh&#244;ng tiếp tay cho lừa đảo, rửa tiền, t&#224;i trợ khủng bố v&#224; c&#225;c hoạt động t&#224;i ch&#237;nh phi ph&#225;p. Tuy kh&#244;ng dễ l&#224;m những điều phi ph&#225;p đ&#243;, nhưng tội phạm c&#243; thể lợi dụng. D&#249; c&#225;c cơ quan an ninh mạng bằng c&#244;ng nghệ hiện đại vẫn c&#243; thể d&#242; t&#236;m dấu vết của ch&#250;ng, nhưng rất kh&#243; v&#224; tốn rất nhiều nguồn lực. 

Pi Network c&#243; lẽ l&#224; hệ sinh th&#225;i ti&#234;n phong giảm thiểu những rủi ro bị lợi dụng. KYC l&#224; giải ph&#225;p căn bản để tạo ra một cộng đồng minh bạch, kh&#244;ng những để khắc phục t&#236;nh trạng bị tội phạm lợi dụng m&#224; c&#242;n hạn chế t&#236;nh trạng th&#226;u t&#243;m, thao t&#250;ng của những kẻ tham lam bất hảo. Pi Network c&#242;n tuy&#234;n bố tu&#226;n thủ ph&#225;p luật của c&#225;c quốc gia, điều n&#224;y ho&#224;n to&#224;n kh&#244;ng c&#243; nghĩa l&#224; Pi Network gi&#250;p c&#225;c ch&#237;nh phủ kiểm so&#225;t sự ri&#234;ng tư của người d&#226;n m&#224; l&#224; tạo một hệ sinh th&#225;i bản th&#226;n n&#243; hạn chế sự bất hảo v&#224; truy vết tội phạm dễ d&#224;ng hơn. (Cần biết, tội phạm lừa đảo rửa tiền v&#224; hoạt động bất minh tinh vi ngay cả khi d&#249;ng t&#224;i khoản ng&#226;n h&#224;ng, kh&#244;ng cứ g&#236; qua Blockchain). Việc Pi Network tuy&#234;n bố hoạt động hợp ph&#225;p n&#234;n c&#243; nhiều tiềm năng phổ cập. 

Hiện tại d&#249; c&#243; hơn 60 triệu người d&#249;ng nhưng mới gần 20 triệu người được KYC. Đang c&#243; sự chậm trễ KYC của một bộ phận kh&#225; đ&#244;ng người d&#249;ng (do một số v&#249;ng tr&#234;n thế giới kh&#244;ng phổ cập giấy tờ t&#249;y th&#226;n, do lỗi khi ghi t&#234;n kh&#244;ng khớp với giấy tờ t&#249;y th&#226;n v&#224; do l&#250;ng t&#250;ng hoặc lười biếng khi thực hiện y&#234;u cầu KYC…). Nhưng với gần 20 triệu người d&#249;ng đ&#227; KYC th&#236; Pi Network đ&#227; c&#243; một cộng đồng người thật “v&#244; địch thi&#234;n hạ” trong hệ thống Blockchain rồi. Hy vọng qu&#225; tr&#236;nh KYC sẽ diễn ra nhanh hơn khi mọi người &#253; thức được để chịu kh&#243; l&#224;m đ&#250;ng. 

2- BLOCKCHAIN cho mọi người. Một số người, ngay cả trong cộng đồng Pi, c&#243; sự nhầm lẫn rằng Pi Network vận h&#224;nh tr&#234;n hệ thống Blockchain của Stellar khi thấy n&#243; sử dụng giao thức đồng thuận Stellar (Stellar Consensus Protocol - SCP). Điều n&#224;y ho&#224;n to&#224;n kh&#244;ng đ&#250;ng. Pi Network sau 6 năm testnet, đ&#227; x&#226;y dựng một hệ thống Blockchain độc đ&#225;o ri&#234;ng của n&#243;, n&#243; chỉ sử dụng giao thức SCP, m&#224; SCP kh&#244;ng phải l&#224; của ri&#234;ng Stellar.

SCP c&#243; m&#227; nguồn mở tr&#234;n hệ thống Blockchain, do gi&#225;o sư David Mazi&#232;res của Đại học danh tiếng Standford ph&#225;t minh. N&#243; được Stellar sử dụng th&#224;nh c&#244;ng lần đầu ti&#234;n v&#224;o năm 2015, n&#234;n mang t&#234;n Stellar (cho dễ nhớ m&#224; th&#244;i). Pi Network kh&#244;ng copy thuật to&#225;n n&#224;y của Stellar m&#224; chỉ lấy cảm hứng để x&#226;y dựng giao thức độc đ&#225;o ri&#234;ng của m&#236;nh. V&#236; vậy, giữa hệ sinh th&#225;i Pi Network v&#224; hệ sinh th&#225;i Stellar kh&#244;ng c&#243; li&#234;n quan.

Kh&#225;c với giao thức SCP được Stellar sử dụng (chủ yếu thanh to&#225;n xuy&#234;n bi&#234;n giới với tốc độ nhanh, chi ph&#237; thấp, c&#225;c Node đều do c&#225;c tổ chức hoặc c&#225; nh&#226;n đặc biệt sử dụng…), giao thức SCP của Pi Network được phổ cập rộng r&#227;i cho người d&#249;ng b&#236;nh thường với bằng chứng người thật được KYC, theo 2 cấp độ :

Thứ nhứt. Tạo một cộng đồng người thật đ&#225;ng tin cậy bằng KYC. Mỗi người d&#249;ng (Pioneer) chọn 3-5 người m&#224; họ tin tưởng để tạo th&#224;nh một nh&#243;m nhỏ gọi l&#224; v&#242;ng tr&#242;n bảo mật. Những v&#242;ng tr&#242;n n&#224;y kết nối với nhau, h&#236;nh th&#224;nh một mạng lưới tin cậy rộng lớn hơn giữa h&#224;ng chục triệu người d&#249;ng. Người d&#249;ng kiếm Pi h&#224;ng ng&#224;y, kh&#244;ng phải l&#224; “đ&#224;o Pi” như đ&#224;o BTC m&#224; l&#224; nhận phần thưởng khi tham gia x&#226;y dựng cộng đồng v&#224; dữ liệu tin cậy. 

Thứ hai. Hệ thống Node x&#225;c nhận giao dịch. C&#225;c Node chịu tr&#225;ch nhiệm xử l&#253; v&#224; x&#225;c nhận c&#225;c giao dịch. Mỗi node sẽ tự động chọn những node kh&#225;c m&#224; n&#243; tin tưởng trong hệ thống v&#242;ng tr&#242;n bảo mật. Khi một giao dịch được gửi đi, th&#244;ng qua thuật to&#225;n SCP c&#225;c node sẽ “bỏ phiếu” dựa tr&#234;n dữ liệu m&#224; n&#243; tin tưởng, giao dịch được x&#225;c nhận v&#224; ghi v&#224;o Blockchain khi c&#225;c nh&#243;m tin cậy giao nhau đủ lớn. Qu&#225; tr&#236;nh n&#224;y chỉ diễn ra trong t&#237;ch tắc. Trong mạng k&#237;n, c&#225;c Node do nh&#243;m ph&#225;t triển nắm giữ, khi mạng mở c&#225;c Node sẽ lần lượt được chọn từ cộng đồng c&#243; chạy Pi Node. Người chạy node được phần thưởng Pi.

T&#243;m lại, trong khi BTC &#225;p dụng giao thức đồng thuận dựa tr&#234;n c&#244;ng việc (PoW), bạn phải tốn rất nhiều tiền để mua thiết bị v&#224; tốn rất nhiều điện để đ&#224;o BTC; ETH &#225;p dụng giao thức đồng thuận cổ phần (PoS), bạn cũng phải tốn rất nhiều tiền mua ETH gửi v&#224;o để kiếm phần thưởng; th&#236; Pi Network &#225;p dụng giao thức SCP của ri&#234;ng n&#243;, để Pi c&#243; thể được ph&#226;n phối rộng r&#227;i cho người d&#249;ng phổ th&#244;ng, gi&#224;u ngh&#232;o đều c&#243; cơ hội. Đồng thuận SCP của Pi nhất định phải dựa tr&#234;n người thật tin cậy, bởi vậy bạn nhất định phải KYC.

Mạng mở Pi Network c&#242;n rất nhiều điều hấp dẫn sẽ được lần lượt c&#244;ng bố. Tham gia Pi Network bạn thể tự h&#224;o về sự minh bạch thiện l&#224;nh cũng như sức mạnh của cộng đồng Pi, v&#224; bạn kh&#244;ng bao giờ lạc  hậu trong tốc độ vũ b&#227;o của c&#244;ng nghệ.

HO&#192;NG HẢI V&#194;N

SỰ ĐỘC ĐÁO CỦA PI NETWORK VÀ SỰ MINH BẠCH THIỆN LÀNH ĐÁNG TỰ HÀO CỦA CỘNG ĐỒNG PI
(Pi thủ và những người muốn tham gia Pi cần biết)

1- KYC. Tham gia Pi Network, bạn nhất định phải được xác minh danh tánh (KYC) và bảo đảm mỗi người chỉ có một tài khoản. Đây là sự độc đáo đầy trách nhiệm của Nhà phát triển nhằm khắc phục sự lừa đảo, rửa tiền, dùng tiền điện tử để tài trợ khủng bố và các hoạt động bất hợp pháp khác. Đó là yêu cầu nghiêm ngặt mà ngay cả BTC và ETH cũng không yêu cầu. 

Đào Bitcoin bạn không cần KYC, chỉ cần thiết bị và kết nối mạng. Ví BTC chỉ gồm địa chỉ, khóa công khai và riêng tư, ẩn danh hoàn toàn. Mỗi người có thể tạo nhiều ví, thậm chí hàng trăm hàng ngàn ví và không ai biết những ví đó của cùng một người, trừ khi người đó tự khai. Tuy nhiên, mua thiết bị hay điện, tham gia nhóm đào, hoặc giao dịch trên sàn có thể yêu cầu KYC, nhưng đó không phải yêu cầu của BTC. 

ETH trước 9-2022 cũng vậy. Nhưng sau khi chuyển sang PoS, bạn cần staking 32 ETH để chạy node lấy phần thưởng. Tự chạy node không cần KYC, nếu qua sàn như Binance (và nhiều sàn khác) thì phải KYC nhưng không phải là yêu cầu từ ETH.  

Không thể nói việc không KYC là không minh bạch, vì mọi giao dịch trên Blockchain đều công khai trên sổ cái, không ai có thể can thiệp để thay đổi, điều chỉnh được, mặc dù không ai biết những giao dịch đó là của ai. Bản thân công nghệ Blockchain và BTC hay ETH không tiếp tay cho lừa đảo, rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hoạt động tài chính phi pháp. Tuy không dễ làm những điều phi pháp đó, nhưng tội phạm có thể lợi dụng. Dù các cơ quan an ninh mạng bằng công nghệ hiện đại vẫn có thể dò tìm dấu vết của chúng, nhưng rất khó và tốn rất nhiều nguồn lực. 

Pi Network có lẽ là hệ sinh thái tiên phong giảm thiểu những rủi ro bị lợi dụng. KYC là giải pháp căn bản để tạo ra một cộng đồng minh bạch, không những để khắc phục tình trạng bị tội phạm lợi dụng mà còn hạn chế tình trạng thâu tóm, thao túng của những kẻ tham lam bất hảo. Pi Network còn tuyên bố tuân thủ pháp luật của các quốc gia, điều này hoàn toàn không có nghĩa là Pi Network giúp các chính phủ kiểm soát sự riêng tư của người dân mà là tạo một hệ sinh thái bản thân nó hạn chế sự bất hảo và truy vết tội phạm dễ dàng hơn. (Cần biết, tội phạm lừa đảo rửa tiền và hoạt động bất minh tinh vi ngay cả khi dùng tài khoản ngân hàng, không cứ gì qua Blockchain). Việc Pi Network tuyên bố hoạt động hợp pháp nên có nhiều tiềm năng phổ cập. 

Hiện tại dù có hơn 60 triệu người dùng nhưng mới gần 20 triệu người được KYC. Đang có sự chậm trễ KYC của một bộ phận khá đông người dùng (do một số vùng trên thế giới không phổ cập giấy tờ tùy thân, do lỗi khi ghi tên không khớp với giấy tờ tùy thân và do lúng túng hoặc lười biếng khi thực hiện yêu cầu KYC…). Nhưng với gần 20 triệu người dùng đã KYC thì Pi Network đã có một cộng đồng người thật “vô địch thiên hạ” trong hệ thống Blockchain rồi. Hy vọng quá trình KYC sẽ diễn ra nhanh hơn khi mọi người ý thức được để chịu khó làm đúng. 

2- BLOCKCHAIN cho mọi người. Một số người, ngay cả trong cộng đồng Pi, có sự nhầm lẫn rằng Pi Network vận hành trên hệ thống Blockchain của Stellar khi thấy nó sử dụng giao thức đồng thuận Stellar (Stellar Consensus Protocol - SCP). Điều này hoàn toàn không đúng. Pi Network sau 6 năm testnet, đã xây dựng một hệ thống Blockchain độc đáo riêng của nó, nó chỉ sử dụng giao thức SCP, mà SCP không phải là của riêng Stellar.

SCP có mã nguồn mở trên hệ thống Blockchain, do giáo sư David Mazières của Đại học danh tiếng Standford phát minh. Nó được Stellar sử dụng thành công lần đầu tiên vào năm 2015, nên mang tên Stellar (cho dễ nhớ mà thôi). Pi Network không copy thuật toán này của Stellar mà chỉ lấy cảm hứng để xây dựng giao thức độc đáo riêng của mình. Vì vậy, giữa hệ sinh thái Pi Network và hệ sinh thái Stellar không có liên quan.

Khác với giao thức SCP được Stellar sử dụng (chủ yếu thanh toán xuyên biên giới với tốc độ nhanh, chi phí thấp, các Node đều do các tổ chức hoặc cá nhân đặc biệt sử dụng…), giao thức SCP của Pi Network được phổ cập rộng rãi cho người dùng bình thường với bằng chứng người thật được KYC, theo 2 cấp độ :

Thứ nhứt. Tạo một cộng đồng người thật đáng tin cậy bằng KYC. Mỗi người dùng (Pioneer) chọn 3-5 người mà họ tin tưởng để tạo thành một nhóm nhỏ gọi là vòng tròn bảo mật. Những vòng tròn này kết nối với nhau, hình thành một mạng lưới tin cậy rộng lớn hơn giữa hàng chục triệu người dùng. Người dùng kiếm Pi hàng ngày, không phải là “đào Pi” như đào BTC mà là nhận phần thưởng khi tham gia xây dựng cộng đồng và dữ liệu tin cậy. 

Thứ hai. Hệ thống Node xác nhận giao dịch. Các Node chịu trách nhiệm xử lý và xác nhận các giao dịch. Mỗi node sẽ tự động chọn những node khác mà nó tin tưởng trong hệ thống vòng tròn bảo mật. Khi một giao dịch được gửi đi, thông qua thuật toán SCP các node sẽ “bỏ phiếu” dựa trên dữ liệu mà nó tin tưởng, giao dịch được xác nhận và ghi vào Blockchain khi các nhóm tin cậy giao nhau đủ lớn. Quá trình này chỉ diễn ra trong tích tắc. Trong mạng kín, các Node do nhóm phát triển nắm giữ, khi mạng mở các Node sẽ lần lượt được chọn từ cộng đồng có chạy Pi Node. Người chạy node được phần thưởng Pi.

Tóm lại, trong khi BTC áp dụng giao thức đồng thuận dựa trên công việc (PoW), bạn phải tốn rất nhiều tiền để mua thiết bị và tốn rất nhiều điện để đào BTC; ETH áp dụng giao thức đồng thuận cổ phần (PoS), bạn cũng phải tốn rất nhiều tiền mua ETH gửi vào để kiếm phần thưởng; thì Pi Network áp dụng giao thức SCP của riêng nó, để Pi có thể được phân phối rộng rãi cho người dùng phổ thông, giàu nghèo đều có cơ hội. Đồng thuận SCP của Pi nhất định phải dựa trên người thật tin cậy, bởi vậy bạn nhất định phải KYC.

Mạng mở Pi Network còn rất nhiều điều hấp dẫn sẽ được lần lượt công bố. Tham gia Pi Network bạn thể tự hào về sự minh bạch thiện lành cũng như sức mạnh của cộng đồng Pi, và bạn không bao giờ lạc  hậu trong tốc độ vũ bão của công nghệ.

HOÀNG HẢI VÂN