Đằng sau sự thật mua CP quỹ l&#224; g&#236;?
Vậy l&#224; cuối c&#249;ng sau 2 th&#225;ng c&#244;ng bố việc mua lại 370 triệu cổ phiếu quỹ VHM của Vinhomes, UBCKNN mới th&#244;ng qua v&#224; nhận hồ sơ. 
Ước t&#237;nh số tiền mua cổ phiếu quỹ nếu mua lại hết l&#224; hơn 16.000 tỷ đồng. Lượng tiền mặt t&#237;nh tới qu&#253; 2 của Vinhomes l&#224; chỉ c&#243; khoảng 17.000 tỷ đồng. 
Tức nếu mua cổ phiếu quỹ th&#236; Vinhomes sẽ chỉ c&#242;n khoảng 1.000 tỷ đồng tiền mặt. Thời điểm lượng tiền mặt của Vinhomes dưới 2.000 tỷ gần nhất cũng đ&#227; từ 7 năm trước v&#224;o năm 2017.
Trong khi đ&#243;, c&#225;c khoản vay ngắn hạn của Vinhomes t&#237;nh tới nửa đầu năm 2024 so với c&#249;ng kỳ năm ngo&#225;i đ&#227; tăng 41,62% l&#234;n 25.900 tỷ đồng.Tổng vay ngắn hạn v&#224; d&#224;i hạn nửa đầu 2024 cũng tăng hơn 24.3% so với c&#249;ng kỳ năm ngo&#225;i, l&#234;n con số hơn 70.500 tỷ đồng.
Chi ph&#237; l&#227;i vay lại tăng mạnh hơn 128% so với c&#249;ng kỳ năm ngo&#225;i l&#234;n hơn 3.100 tỷ đồng. Như vậy, c&#243; thể thấy Vinhomes đang phải chịu nhiều l&#227;i vay hơn so với mức tăng khoản vay năm ngo&#225;i, một dấu hiệu sổ s&#225;ch r&#245; r&#224;ng cho việc Vinhomes đang phải đảo nợ.
Những điều n&#224;y cộng th&#234;m việc phải cần rất nhiều tiền để x&#226;y dựng Vũ Y&#234;n v&#224; Ocean Park 2, 3,... cho thấy rằng Vinhomes đang cần rất nhiều tiền để trả nợ; lại g&#225;nh th&#234;m đứa con nghiện ngập VinFast “x&#225;c T&#224;u, m&#225;c Việt, &#225;o Sing”.
Mua lại cổ phiếu quỹ, d&#249; c&#243; thể t&#225;c động t&#237;ch cực đến gi&#225; cổ phiếu VHM, nhưng lại đặt ra nhiều rủi ro về t&#224;i ch&#237;nh cho Vinhomes, đặc biệt trong bối cảnh nguồn tiền mặt c&#243; thể bị thu hẹp đ&#225;ng kể v&#224; c&#225;c khoản nợ đang tăng cao. 
Cụ thể, theo Luật Chứng kho&#225;n hiện h&#224;nh, cổ phiếu quỹ sau khi mua lại sẽ phải hủy ni&#234;m yết l&#224;m giảm số lượng cổ phiếu lưu h&#224;nh tr&#234;n thị trường. Điều n&#224;y dẫn đến việc lợi nhuận của doanh nghiệp được chia cho &#237;t cổ phiếu hơn, từ đ&#243; l&#224;m tăng chỉ số EPS (Earning Per Share - lợi nhuận tr&#234;n mỗi cổ phiếu). Theo t&#237;nh to&#225;n tr&#234;n sổ s&#225;ch kế to&#225;n, việc mua lại 370 triệu cổ phiếu quỹ sẽ gi&#250;p EPS của VHM tăng khoảng 9%, v&#224; điều n&#224;y đồng nghĩa với việc, về mặt l&#253; thuyết, gi&#225; cổ phiếu cũng sẽ tăng &#237;t nhất 9%. 
Tuy nhi&#234;n, mức tăng được xem l&#224; qu&#225; &#237;t ỏi so với rủi ro mất thanh khoản tiền mặt m&#224; Vinhomes phải đối mặt, đồng thời lợi &#237;ch mang lại cho cổ đ&#244;ng cũng kh&#244;ng tương xứng với quy m&#244; của thương vụ. 
VẬY C&#194;U HỎI ĐẶT RA Ở Đ&#194;Y L&#192; TẠI SAO &#212;NG VƯỢNG LẠI PHẢI BỎ SỐ TIỀN LỚN MUA CỔ PHIẾU QUỸ NHƯ VẬY? 
Thời gian giao dịch mua lại cổ phiếu quỹ của Vinhomes dự kiến diễn ra trong một th&#225;ng, từ ng&#224;y 23/10 đến 21/11, th&#244;ng qua phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận. Nếu chỉ thực hiện khớp lệnh tr&#234;n thị trường, Vinhomes sẽ phải mua 370 triệu cổ phiếu trong v&#242;ng một th&#225;ng.
Tuy nhi&#234;n, dữ liệu lịch sử cho thấy khối lượng khớp lệnh trung b&#236;nh của VHM trong hai th&#225;ng 8 v&#224; 9 (giai đoạn gi&#225; cổ phiếu tăng trưởng mạnh nhất, gần 29%, do ảnh hưởng của th&#244;ng tin mua lại cổ phiếu quỹ) chỉ đạt gần 249 triệu cổ phiếu (bao gồm cả mua v&#224; b&#225;n). Như vậy, ngay cả trong điều kiện thị trường s&#244;i động, việc mua đủ 370 triệu cổ phiếu quỹ th&#244;ng qua khớp lệnh cũng l&#224; một th&#225;ch thức lớn.
Thực ra, con số 370 triệu cổ phiếu quỹ mua lại để hủy l&#224; lớn nhất lịch sử thị trường chứng kho&#225;n Việt Nam, n&#234;n nhiều chuy&#234;n gia cũng đặt c&#226;u hỏi về mục đ&#237;ch mua lại thực sự l&#224; g&#236;? 
R&#245; r&#224;ng, kh&#244;ng một doanh nghiệp n&#224;o lại tự đẩy m&#236;nh v&#224;o t&#236;nh thế t&#224;i ch&#237;nh bất lợi chỉ để mang lại lợi &#237;ch nhỏ cho cổ đ&#244;ng, đặc biệt l&#224; trong bối cảnh nợ đang chồng chất v&#224; d&#242;ng tiền eo hẹp như hiện nay của Vinhomes. Phải chăng, c&#243; một vấn đề cấp b&#225;ch n&#224;o đ&#243; đang buộc Vinhomes phải thực hiện thương vụ đầy rủi ro n&#224;y?
V&#224; nhiều người đ&#227; nhận ra l&#224; hiện nay c&#243; 2 tổ chức nước ngo&#224;i l&#224; GIC (Singapore) v&#224; Viking Asia Holdings đang nắm hơn 370 triệu cổ phiếu VHM. (H&#236;nh minh họa&#128071;)
Trong suốt từ đầu năm tới nay, c&#225;c tổ chức nước ngo&#224;i đều đồng loạt r&#250;t khỏi cổ phiếu Vinhomes lẫn VinGroup như SK, Blackrock,... trước t&#236;nh h&#236;nh t&#224;i ch&#237;nh VinGroup th&#226;m hụt v&#224; lỗ nặng nề v&#236; VinFast. 
C&#243; khả năng 2 tổ chức n&#224;y c&#243; những thỏa thuận với Vinhomes sẽ phải mua lại lượng cổ phiếu n&#224;y nếu được y&#234;u cầu. N&#234;n thương vụ mua lại cổ phiếu quỹ n&#224;y nhằm để hợp thức h&#243;a việc mua lại đ&#243; với gi&#225; thỏa thuận. Chứ nếu để hai tổ chức n&#224;y xả tiếp th&#236; Vinhomes sẽ bị hiệu ứng domino nặng nề.
Cụ thể, trong BCTC Qu&#253; 2/2024 của Vinhomes, c&#243; hơn 2.400 tỷ đồng tr&#225;i phiếu l&#227;i suất 12%/năm l&#224; VinGroup d&#249;ng cổ phiếu c&#244;ng ty con thế chấp.
Trong khi đ&#243; BCTC Qu&#253; 2/2024 của VinGroup, c&#243; 4 khoản vay với tổng gi&#225; trị 26.700 tỷ đồng bị y&#234;u cầu bổ sung gi&#225; trị t&#224;i sản đảm bảo do kh&#244;ng đạt mức gi&#225; trị t&#224;i sản đảm bảo tối thiểu như thỏa thuận, trong đ&#243; bao gồm cả cổ phiếu c&#244;ng ty con. 
Tuy VinGroup kh&#244;ng c&#244;ng bố r&#245; cổ phiếu c&#244;ng ty con đ&#243; l&#224; c&#244;ng ty n&#224;o nhưng khả năng cao l&#224; c&#243; kh&#244;ng &#237;t VHM trong đ&#243;. Chứ kh&#244;ng lẽ đem VFS đi thế chấp. 
N&#243;i đơn giản l&#224; &#244;ng Vượng đem cổ phiếu VHM thế chấp vay tiền, giờ cổ phiếu bị xả qu&#225; n&#234;n gi&#225; n&#243; xuống thấp tới mức cảnh b&#225;o thanh l&#253;, nếu kh&#244;ng t&#236;m c&#225;ch tăng gi&#225; l&#234;n th&#236; sẽ bị ng&#226;n h&#224;ng thanh l&#253; v&#224; xả tiếp. 
V&#236; thế nếu kh&#244;ng mua lại cổ phiếu quỹ theo gi&#225; thỏa thuận với 2 tổ chức nước ngo&#224;i n&#224;y m&#224; để họ xả b&#225;n tr&#234;n thị trường th&#236; vừa l&#224;m cổ phiếu VHM giảm. Dẫn tới c&#225;c khoản vay thế chấp bằng VHM cũng bị thanh l&#253; tiếp. 
Cho n&#234;n động th&#225;i k&#234;u gọi mua cổ phiếu quỹ n&#224;y c&#243; khả năng l&#224; một động th&#225;i tung tin thổi gi&#225; vừa để bổ sung gi&#225; trị t&#224;i sản đảm bảo tr&#225;nh khỏi t&#236;nh trạng thanh l&#253;, vừa l&#224; động th&#225;i nhằm cứu v&#227;n khủng hoảng diễn ra. 
VẤN ĐỀ CHỈ L&#192; TIỀN Đ&#194;U M&#192; MUA 370 TRIỆU CỔ PHIẾU
Vinhomes k&#234;u l&#224; sẽ d&#249;ng tiền b&#225;n sỉ Vũ Y&#234;n v&#224; Cổ Loa để mua, tức cũng chỉ l&#224; đang “đếm cua trong lỗ”. C&#243; lẽ Vin đang gặp kh&#243; khăn n&#234;n mới vội v&#224;ng quảng c&#225;o dự &#225;n Cổ Loa rầm rộ để l&#249;a g&#224; nh&#224; đầu tư, trong khi Ocean Park th&#236; đang khối người &#244;m lỗ v&#224; ngậm quả đắng lừa đảo h&#224;ng tỷ USD từ VinGroup dang phải v&#225;c đơn đi kiện c&#225;o. 
Chứ nếu b&#225;n sỉ th&#236; cứ &#226;m thầm như vụ b&#225;n SV Holding cho MIK, th&#224;nh lập c&#244;ng ty dự &#225;n v&#224; b&#225;n liền trong 1 tuần. Hay mới đ&#226;y b&#225;n NVY Việt Nam cho đối t&#225;c ẩn danh n&#224;o đ&#243; để nấu số doanh thu t&#224;i ch&#237;nh hơn 9.000 tỷ đồng. Cần g&#236; phải quảng c&#225;o rầm rộ, đến việc đăng k&#253; x&#226;y c&#225;i cầu nối dự &#225;n Cổ Loa th&#244;i cũng quảng c&#225;o đăng b&#224;i PR rầm rầm, trong khi đ&#243; ph&#225;p l&#253; dự &#225;n chỉ đang ở giai đoạn gửi hồ sơ l&#234;n Bộ T&#224;i nguy&#234;n v&#224; M&#244;i trường. 
Cho n&#234;n, nếu &#244;ng Phạm Nhật Vượng kh&#244;ng xoay xở đủ tiền th&#236; thương vụ mua lại cổ phiếu quỹ n&#224;y sẽ trở th&#224;nh c&#225;i b&#244; &#250;p v&#224;ng trong l&#224;ng chứng kho&#225;n Việt Nam. C&#242;n nếu n&#243; được mua lại hết thật, th&#236; cũng l&#224; cho thấy những thiệt hại v&#224; kh&#243; khăn kh&#244;ng nhỏ trong t&#236;nh h&#236;nh t&#224;i ch&#237;nh vốn đ&#227; đang xấu của VinGroup.

Đằng sau sự thật mua CP quỹ là gì?
Vậy là cuối cùng sau 2 tháng công bố việc mua lại 370 triệu cổ phiếu quỹ VHM của Vinhomes, UBCKNN mới thông qua và nhận hồ sơ. 
Ước tính số tiền mua cổ phiếu quỹ nếu mua lại hết là hơn 16.000 tỷ đồng. Lượng tiền mặt tính tới quý 2 của Vinhomes là chỉ có khoảng 17.000 tỷ đồng. 
Tức nếu mua cổ phiếu quỹ thì Vinhomes sẽ chỉ còn khoảng 1.000 tỷ đồng tiền mặt. Thời điểm lượng tiền mặt của Vinhomes dưới 2.000 tỷ gần nhất cũng đã từ 7 năm trước vào năm 2017.
Trong khi đó, các khoản vay ngắn hạn của Vinhomes tính tới nửa đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm ngoái đã tăng 41,62% lên 25.900 tỷ đồng.Tổng vay ngắn hạn và dài hạn nửa đầu 2024 cũng tăng hơn 24.3% so với cùng kỳ năm ngoái, lên con số hơn 70.500 tỷ đồng.
Chi phí lãi vay lại tăng mạnh hơn 128% so với cùng kỳ năm ngoái lên hơn 3.100 tỷ đồng. Như vậy, có thể thấy Vinhomes đang phải chịu nhiều lãi vay hơn so với mức tăng khoản vay năm ngoái, một dấu hiệu sổ sách rõ ràng cho việc Vinhomes đang phải đảo nợ.
Những điều này cộng thêm việc phải cần rất nhiều tiền để xây dựng Vũ Yên và Ocean Park 2, 3,... cho thấy rằng Vinhomes đang cần rất nhiều tiền để trả nợ; lại gánh thêm đứa con nghiện ngập VinFast “xác Tàu, mác Việt, áo Sing”.
Mua lại cổ phiếu quỹ, dù có thể tác động tích cực đến giá cổ phiếu VHM, nhưng lại đặt ra nhiều rủi ro về tài chính cho Vinhomes, đặc biệt trong bối cảnh nguồn tiền mặt có thể bị thu hẹp đáng kể và các khoản nợ đang tăng cao. 
Cụ thể, theo Luật Chứng khoán hiện hành, cổ phiếu quỹ sau khi mua lại sẽ phải hủy niêm yết làm giảm số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường. Điều này dẫn đến việc lợi nhuận của doanh nghiệp được chia cho ít cổ phiếu hơn, từ đó làm tăng chỉ số EPS (Earning Per Share - lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu). Theo tính toán trên sổ sách kế toán, việc mua lại 370 triệu cổ phiếu quỹ sẽ giúp EPS của VHM tăng khoảng 9%, và điều này đồng nghĩa với việc, về mặt lý thuyết, giá cổ phiếu cũng sẽ tăng ít nhất 9%. 
Tuy nhiên, mức tăng được xem là quá ít ỏi so với rủi ro mất thanh khoản tiền mặt mà Vinhomes phải đối mặt, đồng thời lợi ích mang lại cho cổ đông cũng không tương xứng với quy mô của thương vụ. 
VẬY CÂU HỎI ĐẶT RA Ở ĐÂY LÀ TẠI SAO ÔNG VƯỢNG LẠI PHẢI BỎ SỐ TIỀN LỚN MUA CỔ PHIẾU QUỸ NHƯ VẬY? 
Thời gian giao dịch mua lại cổ phiếu quỹ của Vinhomes dự kiến diễn ra trong một tháng, từ ngày 23/10 đến 21/11, thông qua phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận. Nếu chỉ thực hiện khớp lệnh trên thị trường, Vinhomes sẽ phải mua 370 triệu cổ phiếu trong vòng một tháng.
Tuy nhiên, dữ liệu lịch sử cho thấy khối lượng khớp lệnh trung bình của VHM trong hai tháng 8 và 9 (giai đoạn giá cổ phiếu tăng trưởng mạnh nhất, gần 29%, do ảnh hưởng của thông tin mua lại cổ phiếu quỹ) chỉ đạt gần 249 triệu cổ phiếu (bao gồm cả mua và bán). Như vậy, ngay cả trong điều kiện thị trường sôi động, việc mua đủ 370 triệu cổ phiếu quỹ thông qua khớp lệnh cũng là một thách thức lớn.
Thực ra, con số 370 triệu cổ phiếu quỹ mua lại để hủy là lớn nhất lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam, nên nhiều chuyên gia cũng đặt câu hỏi về mục đích mua lại thực sự là gì? 
Rõ ràng, không một doanh nghiệp nào lại tự đẩy mình vào tình thế tài chính bất lợi chỉ để mang lại lợi ích nhỏ cho cổ đông, đặc biệt là trong bối cảnh nợ đang chồng chất và dòng tiền eo hẹp như hiện nay của Vinhomes. Phải chăng, có một vấn đề cấp bách nào đó đang buộc Vinhomes phải thực hiện thương vụ đầy rủi ro này?
Và nhiều người đã nhận ra là hiện nay có 2 tổ chức nước ngoài là GIC (Singapore) và Viking Asia Holdings đang nắm hơn 370 triệu cổ phiếu VHM. (Hình minh họa👇)
Trong suốt từ đầu năm tới nay, các tổ chức nước ngoài đều đồng loạt rút khỏi cổ phiếu Vinhomes lẫn VinGroup như SK, Blackrock,... trước tình hình tài chính VinGroup thâm hụt và lỗ nặng nề vì VinFast. 
Có khả năng 2 tổ chức này có những thỏa thuận với Vinhomes sẽ phải mua lại lượng cổ phiếu này nếu được yêu cầu. Nên thương vụ mua lại cổ phiếu quỹ này nhằm để hợp thức hóa việc mua lại đó với giá thỏa thuận. Chứ nếu để hai tổ chức này xả tiếp thì Vinhomes sẽ bị hiệu ứng domino nặng nề.
Cụ thể, trong BCTC Quý 2/2024 của Vinhomes, có hơn 2.400 tỷ đồng trái phiếu lãi suất 12%/năm là VinGroup dùng cổ phiếu công ty con thế chấp.
Trong khi đó BCTC Quý 2/2024 của VinGroup, có 4 khoản vay với tổng giá trị 26.700 tỷ đồng bị yêu cầu bổ sung giá trị tài sản đảm bảo do không đạt mức giá trị tài sản đảm bảo tối thiểu như thỏa thuận, trong đó bao gồm cả cổ phiếu công ty con. 
Tuy VinGroup không công bố rõ cổ phiếu công ty con đó là công ty nào nhưng khả năng cao là có không ít VHM trong đó. Chứ không lẽ đem VFS đi thế chấp. 
Nói đơn giản là ông Vượng đem cổ phiếu VHM thế chấp vay tiền, giờ cổ phiếu bị xả quá nên giá nó xuống thấp tới mức cảnh báo thanh lý, nếu không tìm cách tăng giá lên thì sẽ bị ngân hàng thanh lý và xả tiếp. 
Vì thế nếu không mua lại cổ phiếu quỹ theo giá thỏa thuận với 2 tổ chức nước ngoài này mà để họ xả bán trên thị trường thì vừa làm cổ phiếu VHM giảm. Dẫn tới các khoản vay thế chấp bằng VHM cũng bị thanh lý tiếp. 
Cho nên động thái kêu gọi mua cổ phiếu quỹ này có khả năng là một động thái tung tin thổi giá vừa để bổ sung giá trị tài sản đảm bảo tránh khỏi tình trạng thanh lý, vừa là động thái nhằm cứu vãn khủng hoảng diễn ra. 
VẤN ĐỀ CHỈ LÀ TIỀN ĐÂU MÀ MUA 370 TRIỆU CỔ PHIẾU
Vinhomes kêu là sẽ dùng tiền bán sỉ Vũ Yên và Cổ Loa để mua, tức cũng chỉ là đang “đếm cua trong lỗ”. Có lẽ Vin đang gặp khó khăn nên mới vội vàng quảng cáo dự án Cổ Loa rầm rộ để lùa gà nhà đầu tư, trong khi Ocean Park thì đang khối người ôm lỗ và ngậm quả đắng lừa đảo hàng tỷ USD từ VinGroup dang phải vác đơn đi kiện cáo. 
Chứ nếu bán sỉ thì cứ âm thầm như vụ bán SV Holding cho MIK, thành lập công ty dự án và bán liền trong 1 tuần. Hay mới đây bán NVY Việt Nam cho đối tác ẩn danh nào đó để nấu số doanh thu tài chính hơn 9.000 tỷ đồng. Cần gì phải quảng cáo rầm rộ, đến việc đăng ký xây cái cầu nối dự án Cổ Loa thôi cũng quảng cáo đăng bài PR rầm rầm, trong khi đó pháp lý dự án chỉ đang ở giai đoạn gửi hồ sơ lên Bộ Tài nguyên và Môi trường. 
Cho nên, nếu ông Phạm Nhật Vượng không xoay xở đủ tiền thì thương vụ mua lại cổ phiếu quỹ này sẽ trở thành cái bô úp vàng trong làng chứng khoán Việt Nam. Còn nếu nó được mua lại hết thật, thì cũng là cho thấy những thiệt hại và khó khăn không nhỏ trong tình hình tài chính vốn đã đang xấu của VinGroup.