2.500 TỶ KH&#212;NG PHẢI LỜI XIN LỖI – Đ&#211; L&#192; NGHĨA VỤ PH&#193;P L&#221; V&#192; Đ&#210;N T&#194;M L&#221; C&#212;NG CH&#218;NG

B&#224;i viết “Lời xin lỗi gi&#225; 2.500 tỷ” của nh&#224; b&#225;o Đ&#224;o Tuấn c&#243; giọng văn gi&#224;u cảm x&#250;c, song lại trượt khỏi đường ray của bản chất ph&#225;p l&#253; v&#224; sự thật t&#224;i ch&#237;nh trong vụ thao t&#250;ng chứng kho&#225;n lớn nhất thị trường Việt Nam những năm gần đ&#226;y. Để l&#224;m r&#245;, ch&#250;ng ta cần t&#225;ch rạch r&#242;i cảm x&#250;c c&#225; nh&#226;n với nghĩa vụ ph&#225;p luật.

Kh&#244;ng c&#243; luật n&#224;o quy định tiền khắc phục l&#224; “lời xin lỗi”

Khoản 2.500 tỷ đồng m&#224; b&#224; L&#234; Thị Ngọc Diệp – vợ &#244;ng Trịnh Văn Quyết – đ&#227; nộp kh&#244;ng phải l&#224; một h&#224;nh động tự nguyện thuần t&#250;y. Đ&#226;y l&#224; nghĩa vụ d&#226;n sự được T&#242;a &#225;n x&#225;c định r&#245; r&#224;ng theo quy định của ph&#225;p luật h&#236;nh sự Việt Nam.

Điều 48 – Bộ luật H&#236;nh sự: Người phạm tội (hoặc người li&#234;n đới) c&#243; nghĩa vụ khắc phục hậu quả đ&#227; g&#226;y ra cho x&#227; hội v&#224; nạn nh&#226;n.

Bản th&#226;n việc b&#224; Diệp “đứng ra nộp tiền” kh&#244;ng miễn trừ hay thay thế bản &#225;n của &#244;ng Quyết. Đ&#226;y chỉ l&#224; t&#236;nh tiết giảm nhẹ, chứ kh&#244;ng phải l&#224; một h&#224;nh động tha thứ h&#243;a giải tội lỗi. Mọi nỗ lực cảm h&#243;a dư luận bằng mỹ từ như “hy sinh”, “danh dự”, “lời xin lỗi muộn m&#224;ng”… đều l&#224; cảm x&#250;c h&#243;a luật ph&#225;p, kh&#244;ng c&#243; gi&#225; trị trong c&#225;n c&#226;n c&#244;ng l&#253;.

D&#242;ng tiền từ đ&#226;u v&#224; tr&#225;ch nhiệm ai?

C&#226;u hỏi lớn nhất m&#224; thị trường quan t&#226;m kh&#244;ng phải l&#224; h&#224;nh vi “gom g&#243;p” của một người phụ nữ, m&#224; l&#224;:

D&#242;ng tiền 2.500 tỷ ấy đến từ đ&#226;u? C&#243; minh bạch kh&#244;ng?

Trong qu&#225; tr&#236;nh điều tra vụ &#225;n FLC, d&#242;ng tiền lu&#226;n chuyển nội bộ giữa c&#225;c c&#244;ng ty con – c&#244;ng ty s&#226;n sau – v&#224; t&#224;i khoản c&#225; nh&#226;n của &#244;ng Trịnh Văn Quyết từng bị x&#225;c định l&#224; mạng lưới thao t&#250;ng. Việc chuyển nhượng t&#224;i sản cho người th&#226;n, vợ hoặc “c&#225; nh&#226;n đứng sau” để tẩu t&#225;n hoặc hợp ph&#225;p h&#243;a t&#224;i sản l&#224; chi&#234;u quen thuộc trong nhiều đại &#225;n kinh tế.

Vậy, b&#224; Diệp nộp số tiền n&#224;y từ t&#224;i sản c&#225; nh&#226;n độc lập, hay từ t&#224;i sản c&#243; li&#234;n quan đến h&#224;nh vi vi phạm ph&#225;p luật của chồng m&#236;nh?

Nếu kh&#244;ng c&#243; c&#226;u trả lời r&#245; r&#224;ng, th&#236; 2.500 tỷ n&#224;y chỉ l&#224; động t&#225;c rửa tiền dưới danh nghĩa khắc phục hậu quả.

Nạn nh&#226;n l&#224; cổ đ&#244;ng v&#224; x&#227; hội, kh&#244;ng phải người đứng ra “g&#225;nh” hậu quả

Nhiều nh&#224; đầu tư bị thiệt hại h&#224;ng trăm tỷ v&#236; niềm tin đặt v&#224;o cổ phiếu FLC – một doanh nghiệp m&#224; l&#227;nh đạo cố t&#236;nh thao t&#250;ng gi&#225;, tạo cung cầu ảo v&#224; ph&#225;t ng&#244;n sai lệch tr&#234;n truyền th&#244;ng.

Người chịu thiệt kh&#244;ng phải l&#224; b&#224; Diệp – người hiện c&#242;n giữ t&#224;i sản v&#224; quyền sử dụng vốn – m&#224; l&#224; những cổ đ&#244;ng nhỏ lẻ, những người gom từng đồng tiết kiệm, tin v&#224;o thị trường minh bạch. Nếu gọi h&#224;nh động khắc phục n&#224;y l&#224; “hy sinh”, th&#236; chẳng kh&#225;c n&#224;o đ&#225;nh tr&#225;o vai tr&#242; thủ phạm v&#224; nạn nh&#226;n.

Kh&#244;ng thể l&#227;ng mạn h&#243;a tr&#225;ch nhiệm h&#236;nh sự

H&#236;nh ảnh “người phụ nữ lặng thầm đứng sau người chồng thất thế” l&#224; c&#225;ch kể chuyện gi&#224;u chất điện ảnh, nhưng kh&#244;ng ph&#249; hợp khi đặt trong bối cảnh một vụ &#225;n kinh tế g&#226;y hậu quả nghi&#234;m trọng đến nền t&#224;i ch&#237;nh quốc gia.

Một khi đ&#227; chọn tham gia – d&#249; gi&#225;n tiếp – v&#224;o guồng m&#225;y thao t&#250;ng, th&#236; mọi th&#224;nh vi&#234;n trong hệ sinh th&#225;i ấy phải chịu tr&#225;ch nhiệm tương ứng. Việc chuyển nghĩa vụ ph&#225;p l&#253; th&#224;nh c&#226;u chuyện đạo đức l&#224; một c&#225;ch đ&#225;nh lạc hướng dư luận v&#224; g&#226;y nhầm lẫn trong nhận thức x&#227; hội.

Danh dự kh&#244;ng thể chuộc bằng tiền – nhất l&#224; tiền mờ

Cuối c&#249;ng, n&#234;n nhấn mạnh rằng: danh dự kh&#244;ng phải l&#224; thứ c&#243; thể đo đếm bằng tiền, c&#224;ng kh&#244;ng thể mua lại sau khi đ&#227; đ&#225;nh mất bằng h&#224;nh vi phạm ph&#225;p. Nếu n&#243;i “lời xin lỗi c&#243; gi&#225; trị v&#236; được gửi bằng h&#224;nh động cụ thể”, th&#236; h&#224;nh động ấy phải c&#243;:
 • Nguồn gốc t&#224;i sản minh bạch
 • Lời xin lỗi c&#244;ng khai đến nh&#224; đầu tư
 • Cam kết kh&#244;ng tiếp tục nắm giữ, điều h&#224;nh hoặc ảnh hưởng đến bất kỳ thực thể t&#224;i ch&#237;nh n&#224;o nữa

Chừng n&#224;o những điều đ&#243; chưa xảy ra, th&#236; 2.500 tỷ kh&#244;ng thể được xem l&#224; “lời xin lỗi”, m&#224; chỉ l&#224; một nghĩa vụ ph&#225;p l&#253; để mong được khoan hồng.

Ph&#225;p luật kh&#244;ng phải nơi để “kể chuyện hy sinh”

Một x&#227; hội c&#244;ng bằng, minh bạch v&#224; văn minh cần xử l&#253; đ&#250;ng người, đ&#250;ng tội – kh&#244;ng cảm t&#237;nh, kh&#244;ng nh&#226;n đạo h&#243;a sai lầm trắng trợn. B&#224; L&#234; Thị Ngọc Diệp c&#243; quyền thực hiện nghĩa vụ của m&#236;nh, nhưng điều đ&#243; kh&#244;ng đồng nghĩa với việc l&#227;ng mạn h&#243;a một đại &#225;n chứng kho&#225;n bằng văn phong cảm x&#250;c.

H&#227;y để t&#242;a &#225;n định tội, kh&#244;ng phải truyền th&#244;ng đ&#225;nh b&#243;ng.

2.500 TỶ KHÔNG PHẢI LỜI XIN LỖI – ĐÓ LÀ NGHĨA VỤ PHÁP LÝ VÀ ĐÒN TÂM LÝ CÔNG CHÚNG

Bài viết “Lời xin lỗi giá 2.500 tỷ” của nhà báo Đào Tuấn có giọng văn giàu cảm xúc, song lại trượt khỏi đường ray của bản chất pháp lý và sự thật tài chính trong vụ thao túng chứng khoán lớn nhất thị trường Việt Nam những năm gần đây. Để làm rõ, chúng ta cần tách rạch ròi cảm xúc cá nhân với nghĩa vụ pháp luật.

Không có luật nào quy định tiền khắc phục là “lời xin lỗi”

Khoản 2.500 tỷ đồng mà bà Lê Thị Ngọc Diệp – vợ ông Trịnh Văn Quyết – đã nộp không phải là một hành động tự nguyện thuần túy. Đây là nghĩa vụ dân sự được Tòa án xác định rõ ràng theo quy định của pháp luật hình sự Việt Nam.

Điều 48 – Bộ luật Hình sự: Người phạm tội (hoặc người liên đới) có nghĩa vụ khắc phục hậu quả đã gây ra cho xã hội và nạn nhân.

Bản thân việc bà Diệp “đứng ra nộp tiền” không miễn trừ hay thay thế bản án của ông Quyết. Đây chỉ là tình tiết giảm nhẹ, chứ không phải là một hành động tha thứ hóa giải tội lỗi. Mọi nỗ lực cảm hóa dư luận bằng mỹ từ như “hy sinh”, “danh dự”, “lời xin lỗi muộn màng”… đều là cảm xúc hóa luật pháp, không có giá trị trong cán cân công lý.

Dòng tiền từ đâu và trách nhiệm ai?

Câu hỏi lớn nhất mà thị trường quan tâm không phải là hành vi “gom góp” của một người phụ nữ, mà là:

Dòng tiền 2.500 tỷ ấy đến từ đâu? Có minh bạch không?

Trong quá trình điều tra vụ án FLC, dòng tiền luân chuyển nội bộ giữa các công ty con – công ty sân sau – và tài khoản cá nhân của ông Trịnh Văn Quyết từng bị xác định là mạng lưới thao túng. Việc chuyển nhượng tài sản cho người thân, vợ hoặc “cá nhân đứng sau” để tẩu tán hoặc hợp pháp hóa tài sản là chiêu quen thuộc trong nhiều đại án kinh tế.

Vậy, bà Diệp nộp số tiền này từ tài sản cá nhân độc lập, hay từ tài sản có liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật của chồng mình?

Nếu không có câu trả lời rõ ràng, thì 2.500 tỷ này chỉ là động tác rửa tiền dưới danh nghĩa khắc phục hậu quả.

Nạn nhân là cổ đông và xã hội, không phải người đứng ra “gánh” hậu quả

Nhiều nhà đầu tư bị thiệt hại hàng trăm tỷ vì niềm tin đặt vào cổ phiếu FLC – một doanh nghiệp mà lãnh đạo cố tình thao túng giá, tạo cung cầu ảo và phát ngôn sai lệch trên truyền thông.

Người chịu thiệt không phải là bà Diệp – người hiện còn giữ tài sản và quyền sử dụng vốn – mà là những cổ đông nhỏ lẻ, những người gom từng đồng tiết kiệm, tin vào thị trường minh bạch. Nếu gọi hành động khắc phục này là “hy sinh”, thì chẳng khác nào đánh tráo vai trò thủ phạm và nạn nhân.

Không thể lãng mạn hóa trách nhiệm hình sự

Hình ảnh “người phụ nữ lặng thầm đứng sau người chồng thất thế” là cách kể chuyện giàu chất điện ảnh, nhưng không phù hợp khi đặt trong bối cảnh một vụ án kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng đến nền tài chính quốc gia.

Một khi đã chọn tham gia – dù gián tiếp – vào guồng máy thao túng, thì mọi thành viên trong hệ sinh thái ấy phải chịu trách nhiệm tương ứng. Việc chuyển nghĩa vụ pháp lý thành câu chuyện đạo đức là một cách đánh lạc hướng dư luận và gây nhầm lẫn trong nhận thức xã hội.

Danh dự không thể chuộc bằng tiền – nhất là tiền mờ

Cuối cùng, nên nhấn mạnh rằng: danh dự không phải là thứ có thể đo đếm bằng tiền, càng không thể mua lại sau khi đã đánh mất bằng hành vi phạm pháp. Nếu nói “lời xin lỗi có giá trị vì được gửi bằng hành động cụ thể”, thì hành động ấy phải có:
 • Nguồn gốc tài sản minh bạch
 • Lời xin lỗi công khai đến nhà đầu tư
 • Cam kết không tiếp tục nắm giữ, điều hành hoặc ảnh hưởng đến bất kỳ thực thể tài chính nào nữa

Chừng nào những điều đó chưa xảy ra, thì 2.500 tỷ không thể được xem là “lời xin lỗi”, mà chỉ là một nghĩa vụ pháp lý để mong được khoan hồng.

Pháp luật không phải nơi để “kể chuyện hy sinh”

Một xã hội công bằng, minh bạch và văn minh cần xử lý đúng người, đúng tội – không cảm tính, không nhân đạo hóa sai lầm trắng trợn. Bà Lê Thị Ngọc Diệp có quyền thực hiện nghĩa vụ của mình, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc lãng mạn hóa một đại án chứng khoán bằng văn phong cảm xúc.

Hãy để tòa án định tội, không phải truyền thông đánh bóng.