B&#224;i học từ lịch sử: Nixon Shock 1971 v&#224; sắc lệnh thuế 2025 – Hai c&#250; sốc một tinh thần

Ng&#224;y 15/08/1971, Tổng thống Richard Nixon tuy&#234;n bố chấm dứt chế độ bản vị v&#224;ng, đồng thời &#225;p thuế nhập khẩu 10% – một bước đi bất ngờ, chấn động to&#224;n bộ hệ thống t&#224;i ch&#237;nh quốc tế thời điểm đ&#243;. Sự kiện n&#224;y, được gọi l&#224; Nixon Shock, đ&#227; đ&#225;nh dấu một bước ngoặt lịch sử, đặt dấu chấm hết cho hệ thống Bretton Woods v&#224; mở ra thời kỳ tỷ gi&#225; thả nổi to&#224;n cầu.
B&#224;i học từ lịch sử: Nixon Shock 1971 v&#224; sắc lệnh thuế 2025 – Hai c&#250; sốc một tinh thần. Ng&#224;y 15/08/1971,  ...
Hơn 50 năm sau, Tổng thống Donald Trump – trong nhiệm kỳ thứ hai – vừa k&#253; một sắc lệnh thuế mới &#225;p mức thuế cao đối với h&#224;ng h&#243;a nhập khẩu từ một loạt quốc gia, với l&#253; do “bảo vệ c&#244;ng ăn việc l&#224;m người Mỹ” v&#224; “thiết lập lại c&#244;ng bằng thương mại”. Động th&#225;i n&#224;y ngay lập tức g&#226;y tranh c&#227;i v&#224; tạo ra nhiều phản ứng tr&#225;i chiều từ c&#225;c nước đối t&#225;c, c&#225;c tổ chức t&#224;i ch&#237;nh quốc tế, v&#224; cả giới đầu tư.
C&#226;u hỏi đặt ra l&#224;: Liệu bối cảnh hiện tại c&#243; đang lặp lại “c&#250; sốc Nixon” năm xưa, ở một phi&#234;n bản hiện đại hơn?
Điểm giống nhau: Chủ nghĩa bảo hộ v&#224; yếu tố ch&#237;nh trị
1. “America First” đặt l&#234;n h&#224;ng đầu
Cả Nixon năm 1971 v&#224; Trump năm 2025 đều đưa ra ch&#237;nh s&#225;ch với mục ti&#234;u chung: bảo vệ nền kinh tế nội địa, trong bối cảnh Mỹ cảm thấy bị thiệt th&#242;i trong hệ thống to&#224;n cầu hiện tại.
Năm 1971: Mỹ th&#226;m hụt t&#224;i khoản v&#227;ng lai, v&#224;ng bị chảy ra khỏi kho dự trữ, đồng USD bị nghi ngờ. Nixon buộc phải “đ&#243;ng cửa kho v&#224;ng” v&#224; &#225;p thuế nhập khẩu để ổn định kinh tế.
Năm 2025: Mỹ tiếp tục th&#226;m hụt thương mại lớn, đặc biệt với Trung Quốc v&#224; một số đối t&#225;c ch&#226;u &#193;. Trump t&#225;i xuất hiện với th&#244;ng điệp quen thuộc “Bring jobs back to America”.
2. H&#224;nh động bất ngờ v&#224; đơn phương
Cả hai thời điểm đều c&#243; đặc điểm l&#224; đơn phương &#225;p dụng ch&#237;nh s&#225;ch, kh&#244;ng th&#244;ng qua c&#225;c cơ chế hợp t&#225;c quốc tế (như GATT/WTO), g&#226;y chấn động t&#226;m l&#253; thị trường to&#224;n cầu.
Hệ quả c&#243; thể kh&#225;c biệt – nhưng cũng cần cảnh gi&#225;c
1. T&#225;c động đến chuỗi cung ứng to&#224;n cầu
Nếu năm 1971 l&#224; c&#250; sốc t&#224;i ch&#237;nh, th&#236; sắc lệnh thuế 2025 lại l&#224; c&#250; sốc thương mại. Trong một thế giới gắn kết chuỗi gi&#225; trị to&#224;n cầu như hiện nay, h&#224;nh động n&#224;y c&#243; thể:
Đẩy chi ph&#237; sản xuất tăng cao
G&#226;y gi&#225;n đoạn nguồn cung đầu v&#224;o cho c&#225;c ng&#224;nh sản xuất tại Mỹ
K&#237;ch hoạt l&#224;n s&#243;ng trả đũa thương mại, giống như đ&#227; từng xảy ra trong chiến tranh thương mại 2018–2019.
2. Ảnh hưởng đến ch&#237;nh s&#225;ch tiền tệ to&#224;n cầu
Một hệ quả gi&#225;n tiếp l&#224; khiến c&#225;c ng&#226;n h&#224;ng trung ương lớn phải c&#226;n nhắc lại ch&#237;nh s&#225;ch:
Fed c&#243; thể bị kẹt giữa &#225;p lực lạm ph&#225;t do chi ph&#237; nhập khẩu tăng v&#224; tăng trưởng chậm lại.
C&#225;c nước đang ph&#225;t triển c&#243; thể chịu &#225;p lực tỷ gi&#225;, khi d&#242;ng vốn dịch chuyển về USD – giống như những g&#236; xảy ra sau Nixon Shock.
Điểm kh&#225;c biệt: Hệ thống t&#224;i ch&#237;nh hiện đại v&#224; kinh nghiệm lịch sử
Ng&#224;y nay, hệ thống tỷ gi&#225; đ&#227; thả nổi, c&#225;c quốc gia linh hoạt hơn trong điều h&#224;nh tiền tệ.
C&#225;c tổ chức quốc tế (IMF, WTO, G20) tuy kh&#244;ng to&#224;n năng, nhưng c&#243; vai tr&#242; điều phối v&#224; phản ứng nhanh hơn.
C&#225;c ng&#226;n h&#224;ng trung ương đ&#227; học được b&#224;i học từ lịch sử: kh&#244;ng siết chặt trong l&#250;c tăng trưởng suy yếu.
V&#236; thế, kh&#243; c&#243; khả năng xảy ra một c&#250; sốc to&#224;n diện kiểu 1971, nhưng nguy cơ bất ổn vĩ m&#244; v&#224; thị trường t&#224;i ch&#237;nh l&#224; ho&#224;n to&#224;n c&#243; thật.
G&#243;c nh&#236;n nh&#224; đầu tư
Nếu như Nixon Shock đ&#227; khai tử bản vị v&#224;ng v&#224; mở ra kỷ nguy&#234;n t&#224;i sản t&#224;i ch&#237;nh, th&#236; sắc lệnh thuế Trump 2025 c&#243; thể mở đầu một chu kỳ t&#225;i định h&#236;nh chuỗi cung ứng v&#224; d&#242;ng vốn to&#224;n cầu.
Kết luận: G&#243;c nh&#236;n t&#237;ch cực cho nh&#224; đầu tư
Lịch sử kh&#244;ng lặp lại, nhưng thường &quot;gieo vần&quot;. C&#250; sốc 1971 l&#224; tiền đề cho sự b&#249;ng nổ thị trường t&#224;i ch&#237;nh suốt thập ni&#234;n 80 khi c&#225;c nh&#224; đầu tư dần th&#237;ch nghi. Tương tự, sự bất định năm 2025 cũng l&#224; cơ hội t&#225;i cơ cấu danh mục, dịch chuyển sang c&#225;c ng&#224;nh ph&#242;ng thủ, t&#224;i sản tr&#250; ẩn, v&#224; c&#225;c thị trường &#237;t phụ thuộc chuỗi cung ứng to&#224;n cầu.
Với nh&#224; đầu tư d&#224;i hạn, đ&#226;y kh&#244;ng chỉ l&#224; giai đoạn “n&#233; rủi ro” m&#224; c&#242;n l&#224; l&#250;c để t&#225;i định h&#236;nh chiến lược, tăng tỷ trọng c&#225;c t&#224;i sản c&#243; gi&#225; trị nội tại bền vững v&#224; tận dụng ch&#237;nh s&#225;ch nội địa h&#243;a chuỗi cung ứng tại c&#225;c nước lớn.



Bài học từ lịch sử: Nixon Shock 1971 và sắc lệnh thuế 2025 – Hai cú sốc một tinh thần

Ngày 15/08/1971, Tổng thống Richard Nixon tuyên bố chấm dứt chế độ bản vị vàng, đồng thời áp thuế nhập khẩu 10% – một bước đi bất ngờ, chấn động toàn bộ hệ thống tài chính quốc tế thời điểm đó. Sự kiện này, được gọi là Nixon Shock, đã đánh dấu một bước ngoặt lịch sử, đặt dấu chấm hết cho hệ thống Bretton Woods và mở ra thời kỳ tỷ giá thả nổi toàn cầu.
Bài học từ lịch sử: Nixon Shock 1971 và sắc lệnh thuế 2025 – Hai cú sốc một tinh thần. Ngày 15/08/1971,  ...
Hơn 50 năm sau, Tổng thống Donald Trump – trong nhiệm kỳ thứ hai – vừa ký một sắc lệnh thuế mới áp mức thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ một loạt quốc gia, với lý do “bảo vệ công ăn việc làm người Mỹ” và “thiết lập lại công bằng thương mại”. Động thái này ngay lập tức gây tranh cãi và tạo ra nhiều phản ứng trái chiều từ các nước đối tác, các tổ chức tài chính quốc tế, và cả giới đầu tư.
Câu hỏi đặt ra là: Liệu bối cảnh hiện tại có đang lặp lại “cú sốc Nixon” năm xưa, ở một phiên bản hiện đại hơn?
Điểm giống nhau: Chủ nghĩa bảo hộ và yếu tố chính trị
1. “America First” đặt lên hàng đầu
Cả Nixon năm 1971 và Trump năm 2025 đều đưa ra chính sách với mục tiêu chung: bảo vệ nền kinh tế nội địa, trong bối cảnh Mỹ cảm thấy bị thiệt thòi trong hệ thống toàn cầu hiện tại.
Năm 1971: Mỹ thâm hụt tài khoản vãng lai, vàng bị chảy ra khỏi kho dự trữ, đồng USD bị nghi ngờ. Nixon buộc phải “đóng cửa kho vàng” và áp thuế nhập khẩu để ổn định kinh tế.
Năm 2025: Mỹ tiếp tục thâm hụt thương mại lớn, đặc biệt với Trung Quốc và một số đối tác châu Á. Trump tái xuất hiện với thông điệp quen thuộc “Bring jobs back to America”.
2. Hành động bất ngờ và đơn phương
Cả hai thời điểm đều có đặc điểm là đơn phương áp dụng chính sách, không thông qua các cơ chế hợp tác quốc tế (như GATT/WTO), gây chấn động tâm lý thị trường toàn cầu.
Hệ quả có thể khác biệt – nhưng cũng cần cảnh giác
1. Tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu
Nếu năm 1971 là cú sốc tài chính, thì sắc lệnh thuế 2025 lại là cú sốc thương mại. Trong một thế giới gắn kết chuỗi giá trị toàn cầu như hiện nay, hành động này có thể:
Đẩy chi phí sản xuất tăng cao
Gây gián đoạn nguồn cung đầu vào cho các ngành sản xuất tại Mỹ
Kích hoạt làn sóng trả đũa thương mại, giống như đã từng xảy ra trong chiến tranh thương mại 2018–2019.
2. Ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ toàn cầu
Một hệ quả gián tiếp là khiến các ngân hàng trung ương lớn phải cân nhắc lại chính sách:
Fed có thể bị kẹt giữa áp lực lạm phát do chi phí nhập khẩu tăng và tăng trưởng chậm lại.
Các nước đang phát triển có thể chịu áp lực tỷ giá, khi dòng vốn dịch chuyển về USD – giống như những gì xảy ra sau Nixon Shock.
Điểm khác biệt: Hệ thống tài chính hiện đại và kinh nghiệm lịch sử
Ngày nay, hệ thống tỷ giá đã thả nổi, các quốc gia linh hoạt hơn trong điều hành tiền tệ.
Các tổ chức quốc tế (IMF, WTO, G20) tuy không toàn năng, nhưng có vai trò điều phối và phản ứng nhanh hơn.
Các ngân hàng trung ương đã học được bài học từ lịch sử: không siết chặt trong lúc tăng trưởng suy yếu.
Vì thế, khó có khả năng xảy ra một cú sốc toàn diện kiểu 1971, nhưng nguy cơ bất ổn vĩ mô và thị trường tài chính là hoàn toàn có thật.
Góc nhìn nhà đầu tư
Nếu như Nixon Shock đã khai tử bản vị vàng và mở ra kỷ nguyên tài sản tài chính, thì sắc lệnh thuế Trump 2025 có thể mở đầu một chu kỳ tái định hình chuỗi cung ứng và dòng vốn toàn cầu.
Kết luận: Góc nhìn tích cực cho nhà đầu tư
Lịch sử không lặp lại, nhưng thường "gieo vần". Cú sốc 1971 là tiền đề cho sự bùng nổ thị trường tài chính suốt thập niên 80 khi các nhà đầu tư dần thích nghi. Tương tự, sự bất định năm 2025 cũng là cơ hội tái cơ cấu danh mục, dịch chuyển sang các ngành phòng thủ, tài sản trú ẩn, và các thị trường ít phụ thuộc chuỗi cung ứng toàn cầu.
Với nhà đầu tư dài hạn, đây không chỉ là giai đoạn “né rủi ro” mà còn là lúc để tái định hình chiến lược, tăng tỷ trọng các tài sản có giá trị nội tại bền vững và tận dụng chính sách nội địa hóa chuỗi cung ứng tại các nước lớn.

