giai đoạn 2021 - 2030 ước t&#237;nh tổng vốn đầu tư ph&#225;t triển nguồn v&#224; lưới điện truyền tải tương đương 134,7 tỷ USD; định hướng giai đoạn 2031 -2050 ước t&#237;nh nhu cầu vốn đầu tư ph&#225;t triển nguồn v&#224; lưới điện truyền tải tương đương 399,2 - 523,1 tỷ USD. Trong đ&#243;, đầu tư cho nguồn điện khoảng 364,4 - 511,2 tỷ USD, lưới điện truyền tải khoảng 34,8 - 38,6 tỷ USD (sẽ được chuẩn x&#225;c trong c&#225;c quy hoạch tiếp theo).

5. Cơ cấu nguồn điện
Đến năm 2030:

Tuy quy m&#244; nhiệt điện than tăng l&#234;n đến 30,1 GW (nhưng thực tế hiện nay tổng c&#244;ng suất điện than đ&#227; l&#224; 25,8 GW, chỉ c&#242;n hơn 4,3 GW c&#225;c c&#244;ng tr&#236;nh đang được x&#226;y dựng); tỷ trọng nhiệt điện than trong cơ cấu nguồn giảm từ gần 29% năm 2020 xuống 20,5% năm 2030. Điện sản xuất từ nguồn điện than giảm nhanh tỷ trọng, năm 2020 từ 46,5% xuống c&#242;n 34,8% v&#224;o năm 2030.

Trong khi đ&#243;, tỷ trọng nguồn điện kh&#237; tăng từ 10,2% (7,08 GW) năm 2020 l&#234;n 21,8% (32 GW) năm 2030, cho thấy sự chuyển dịch sang nhi&#234;n liệu &#237;t ph&#225;t thải kh&#237; nh&#224; k&#237;nh hơn, đồng thời linh hoạt hỗ trợ tốt hơn cho nguồn năng lượng t&#225;i tạo (NLTT). Điện sản xuất từ nguồn điện kh&#237; tăng tỷ trọng, năm 2020 từ 12,5% l&#234;n tới 25,5% v&#224;o năm 2030.

C&#225;c nguồn điện NLTT (bao gồm thủy điện, điện mặt trời, gi&#243;, sinh khối) tăng từ 38,2 GW năm 2020 l&#234;n đến 73,78 GW, nhất l&#224; c&#225;c nguồn điện gi&#243;, mặt trời, sinh khối… tăng từ 17,4 GW năm 2020 l&#234;n đến hơn 44,4 GW năm 2030; tỷ trọng tổng c&#225;c nguồn NLTT trong cơ cấu c&#244;ng suất chiếm tới 50,3% v&#224;o năm 2030, mặc d&#249; tỷ trọng thủy điện giảm mạnh do tiềm năng c&#242;n &#237;t (từ 30% giảm c&#242;n 20%). Điện sản xuất từ nguồn điện NLTT chiếm 36% v&#224;o năm 2030.

Đến năm 2050:

Nguồn điện than sau năm 2030 kh&#244;ng ph&#225;t triển th&#234;m, v&#236; vậy, đến năm 2050 c&#244;ng suất chỉ chiếm 4,5% trong tổng cơ cấu c&#244;ng suất (25,6/573,1 GW). Sản lượng điện từ nguồn n&#224;y chỉ chiếm 5,3% trong tổng sản lượng điện, nhưng trong giai đoạn từ 2030 trở đi đ&#227; dự kiến từng bước chuyển nhi&#234;n liệu than sang c&#225;c loại nhi&#234;n liệu kh&#244;ng ph&#225;t thải (như sinh khối, hoặc amoniac). Năm 2050 kh&#244;ng c&#242;n sử dụng than cho sản xuất điện.
1/ Ho&#224;n thiện c&#244;ng cụ t&#224;i ch&#237;nh đối với c&#225;c loại ph&#225;t thải trong ng&#224;nh điện (v&#237; dụ thuế CO2), cần thiết để khuyến kh&#237;ch nghi&#234;n cứu, &#225;p dụng v&#224;o thực tế c&#225;c loại c&#244;ng nghệ, nhi&#234;n liệu sạch hay kh&#244;ng ph&#225;t thải kh&#237; nh&#224; k&#237;nh.

1/ Cơ chế đấu thầu để c&#225;c nguồn NLTT được tiếp tục ph&#225;t triển, tr&#225;nh đứt g&#227;y qu&#225; tr&#236;nh.

3/ Ho&#224;n thiện khung ph&#225;p l&#253; cho ph&#233;p c&#225;c th&#224;nh phần kinh tế tham gia đầu tư v&#224;o hạ tầng truyền tải.

4/ Cơ chế dịch vụ phụ trợ hệ thống điện như: Tăng độ linh hoạt của c&#225;c nguồn điện hiện c&#243;, ph&#225;t triển c&#225;c nguồn linh hoạt, hệ thống pin lưu trữ, đ&#225;p ứng phụ tải (DR).

Một cơ chế quan trọng cần được nhấn mạnh trong Quy hoạch điện VIII l&#224;: Cơ chế th&#250;c đẩy ph&#225;t triển ng&#224;nh điện gi&#243; ngo&#224;i khơi của Việt Nam, tận dụng được lợi thế tiềm năng lớn loại h&#236;nh n&#224;y.

Đặc biệt, c&#243; một giải ph&#225;p triển khai quy hoạch cần được xem x&#233;t bổ sung th&#234;m l&#224;: Tập trung v&#224;o cuộc của c&#225;c cấp để th&#225;o gỡ kh&#243; khăn, th&#250;c đẩy một số dự &#225;n nguồn chậm tiến độ như: Nhiệt điện Long Ph&#250; 1, Na Dương 2, An Kh&#225;nh, Chuỗi kh&#237;, điện L&#244; B - &#212; M&#244;n, C&#225; Voi Xanh… v&#224; lưới truyền tải đồng bộ. Ch&#237;nh phủ c&#243; thể xem x&#233;t cơ chế “đặc th&#249;” với c&#225;c dự &#225;n quan trọng, cấp b&#225;ch như Chuỗi kh&#237;, điện L&#244; B - &#212; M&#244;n, C&#225; Voi Xanh, Long Ph&#250; 1.

giai đoạn 2021 - 2030 ước tính tổng vốn đầu tư phát triển nguồn và lưới điện truyền tải tương đương 134,7 tỷ USD; định hướng giai đoạn 2031 -2050 ước tính nhu cầu vốn đầu tư phát triển nguồn và lưới điện truyền tải tương đương 399,2 - 523,1 tỷ USD. Trong đó, đầu tư cho nguồn điện khoảng 364,4 - 511,2 tỷ USD, lưới điện truyền tải khoảng 34,8 - 38,6 tỷ USD (sẽ được chuẩn xác trong các quy hoạch tiếp theo).

5. Cơ cấu nguồn điện
Đến năm 2030:

Tuy quy mô nhiệt điện than tăng lên đến 30,1 GW (nhưng thực tế hiện nay tổng công suất điện than đã là 25,8 GW, chỉ còn hơn 4,3 GW các công trình đang được xây dựng); tỷ trọng nhiệt điện than trong cơ cấu nguồn giảm từ gần 29% năm 2020 xuống 20,5% năm 2030. Điện sản xuất từ nguồn điện than giảm nhanh tỷ trọng, năm 2020 từ 46,5% xuống còn 34,8% vào năm 2030.

Trong khi đó, tỷ trọng nguồn điện khí tăng từ 10,2% (7,08 GW) năm 2020 lên 21,8% (32 GW) năm 2030, cho thấy sự chuyển dịch sang nhiên liệu ít phát thải khí nhà kính hơn, đồng thời linh hoạt hỗ trợ tốt hơn cho nguồn năng lượng tái tạo (NLTT). Điện sản xuất từ nguồn điện khí tăng tỷ trọng, năm 2020 từ 12,5% lên tới 25,5% vào năm 2030.

Các nguồn điện NLTT (bao gồm thủy điện, điện mặt trời, gió, sinh khối) tăng từ 38,2 GW năm 2020 lên đến 73,78 GW, nhất là các nguồn điện gió, mặt trời, sinh khối… tăng từ 17,4 GW năm 2020 lên đến hơn 44,4 GW năm 2030; tỷ trọng tổng các nguồn NLTT trong cơ cấu công suất chiếm tới 50,3% vào năm 2030, mặc dù tỷ trọng thủy điện giảm mạnh do tiềm năng còn ít (từ 30% giảm còn 20%). Điện sản xuất từ nguồn điện NLTT chiếm 36% vào năm 2030.

Đến năm 2050:

Nguồn điện than sau năm 2030 không phát triển thêm, vì vậy, đến năm 2050 công suất chỉ chiếm 4,5% trong tổng cơ cấu công suất (25,6/573,1 GW). Sản lượng điện từ nguồn này chỉ chiếm 5,3% trong tổng sản lượng điện, nhưng trong giai đoạn từ 2030 trở đi đã dự kiến từng bước chuyển nhiên liệu than sang các loại nhiên liệu không phát thải (như sinh khối, hoặc amoniac). Năm 2050 không còn sử dụng than cho sản xuất điện.
1/ Hoàn thiện công cụ tài chính đối với các loại phát thải trong ngành điện (ví dụ thuế CO2), cần thiết để khuyến khích nghiên cứu, áp dụng vào thực tế các loại công nghệ, nhiên liệu sạch hay không phát thải khí nhà kính.

1/ Cơ chế đấu thầu để các nguồn NLTT được tiếp tục phát triển, tránh đứt gãy quá trình.

3/ Hoàn thiện khung pháp lý cho phép các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào hạ tầng truyền tải.

4/ Cơ chế dịch vụ phụ trợ hệ thống điện như: Tăng độ linh hoạt của các nguồn điện hiện có, phát triển các nguồn linh hoạt, hệ thống pin lưu trữ, đáp ứng phụ tải (DR).

Một cơ chế quan trọng cần được nhấn mạnh trong Quy hoạch điện VIII là: Cơ chế thúc đẩy phát triển ngành điện gió ngoài khơi của Việt Nam, tận dụng được lợi thế tiềm năng lớn loại hình này.

Đặc biệt, có một giải pháp triển khai quy hoạch cần được xem xét bổ sung thêm là: Tập trung vào cuộc của các cấp để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy một số dự án nguồn chậm tiến độ như: Nhiệt điện Long Phú 1, Na Dương 2, An Khánh, Chuỗi khí, điện Lô B - Ô Môn, Cá Voi Xanh… và lưới truyền tải đồng bộ. Chính phủ có thể xem xét cơ chế “đặc thù” với các dự án quan trọng, cấp bách như Chuỗi khí, điện Lô B - Ô Môn, Cá Voi Xanh, Long Phú 1.